1882. N». 105.
Dinsdag 5 September.
G9slc jaargang.
Levering van Steenkolen.
Uitloting van Obligatiën.
mb4l\gi:lwekk.
Een merkwaardige Viool.
-<wF<^Cïr>Cï?Ci?--
goesghe
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Agent voor het buitenland' A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich: voor Uotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
courant.
De prijs der gewone advertentiéu s van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzolfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en Me daarop betr ekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
zullen op Zaterdag den 9 September 1SS2, des namiddags
te éen uur, ten ruadUuiza aldaar, in liet openbaar
aanbesteden:
de levering van de benoodigde steenholen ten
dienste dier gemeentegedurende den aan
staanden winter
waarvan de conditiën ter secretarie ter lezing zullen
liggen van heden of tot den dag der besteding, van des
▼oormiddags 9 tot des namiddags 2 uren, volgens welke
afzonderlijk moet worden ingesclne^en voor de levering
▼an New-Castle- en Ruhrkolen, beiden per Hectoliter.
Goes, deu 2 September 1882.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Seer*ta"is,
HARTMAN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
maken bekend, dat, ter voldoening aan art. 9 van het
plan eener geldleening van f44.0CK) ten laste van die
gemeente, dd. 12 Februari 1866, goedgekeurd door
heeren Gedeputeerde Staten den 16 derzelfde maand en
ter voldoening aan art. 9 van het plan der geldlrening
▼an f 10,000,—, dd. 25 Februari 1869, no. IX, goedgekeurd
als boven den 5 Maart daaraanvolgende, op ZATER
DAG DEN 16 SEPTEMBER, des namiddags te éen uur,
in hunne vergadeikamer ten raad huize, in het. openbaar
zal plaatshebbenDE UITLOTING VAN TWEE AAN-
DEÉLEN in eerstgemelde geldleening, ten bedrage van
ij f honderd gulden ieder, en DE UITLOTING
VAN EEN AANDEEL in laatstgenoemde geldleening
ten bedrage van twee honderd en vijf tig gulden.
Goes, den 2 September 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Mededeelingen op verschillend gebied.
GOES, 4 SEPTEMBER 1882.
Wij vestigen de aandacht van heeren oester
kweekers op de Ooster-Schelde op deonder de ru
briek ingezonden stukken voorkomende uitnoodiging
van dr P. P. C. Hoek, secretaris der commissie voor
het Zoölogisch station te Leiden.
Hansweert. Gedurende de maand Augustus zijn
aan het rijkstelegraafkantoor behandeld 506 telegram
men, en wel verzonden 331 en ontvangen 175.
Yerseke. In de maand Augustus zijn op het rijks
telegraafkantoor alhier behandeld 161 telegrammen,
waarvan 54 verzonden en 107 ontvangen.
Ylissingen. Op het rijkstelegraafkantoor alhier
werden gedurende de maand Augustus behandeld 4977
telegrammen, waarvan verzonden 2441ontvangen 988
en overgenomen 1548.
Biervliet. De heer W. Verpbmke, die in het be
gin van April reeds zijn ontslag nam als lid van den
raad dezer gemeenteheeft Vrijdag schriftelijk zijn
ontslag als ambtenaar van den burgerlijken stand in
gediend. Toch wordt hij nog ter raadsvergadering
opgeroepen, daar zijn opvolger, dhr. J. F. Galon, zijne
geloofsbrieven niet indiende, en zoo blijft men raads
lid tegen wil en dank
Naar het Hoogduitsch. (Deutsches Familienblatt.)
Tijdens mijn langdurig verblijf in de hoofdstad van
Zwitserland bezocht ik ook vaak het naburige Frei
burg, een plaats die behalve haar schilderachtige lig
ging en een overvloed van prachtige oude gebouwen
nog meer aantrekkelijkheden voor mij bezat. Een
kring van schoone jonge dames plachten daar de beste
en ook de nieuwste muziekstukken ten gehoore te
brengen, terwijl het ook eenigen heeren vergund was
naar hunne krachten hieraan mede te werken. Meestal
was bij deze bijeenkomsten tegenwoordig een bejaarde
muziekliefhebber, iemand van een der netste familiën
uit Freiburg, nl. mijnheer Van der Weid. Deze ver
zocht mij, als vreemdeling, meermalen bij zich en wat
ik hij een eerste bezoek ten zijnen huize zag en hoorde,
zal ik niet licht vergeten.
Nadat hij mij allervriendelijkst had welkom geheeten,
haalde hij al spoedig een oude viool voor den dag
de gewichtige gebaren, waarmede hij mij dit instru
ment overhandigde, deden mij glimlachen. Maar reeds
een eerste blik op de fijne bewerking, op de vele zegels
die eraan hingen, deden mij onmiddellijk zien dat ik
-Volgens nader bericht heeft de bazar voor de
nagelaten beti'ekkingen der bemanning van de Adder,
te Scheveningen gehouden, ruim 3000 opgebracht.
Dr F. Van W'ageningcn, ij ker te Zwolle, is met
ingang van 1 Jan. a. s. als chef van dienst overge
plaatst naar Middelburg. Van I October tot 1 Ja
nuari zal de dienst aldaar worden waargenomen door
den adjunct-ijker G. Krediet.
De Slants-Courant bevat een Kon. besluit, hou
dende bewilliging der akte van oprichting van de
naamlooze vennootschap: Heetwortelsuikerfabriek Sas
van Gent, te Sas van Gent.
Tegen den 17 Oct. e. k. zullen weder een 20tal
pupillen op de Pupillenschool te Nieuwersluis worden
geplaatst. De voorwaarden worden in de St.-Ct. van
3/4 Sept. medegedeeld.
Naar men wil weten, zou Minister Pijnacker
Hordijk met een ontwerp-kieswethervorming gereed
zijn, dat nu spoedig naar den Raad van State gezon
den zou worden. (Ti. N.bl.)
Naar aanleiding van een vraag betreffende her
ziening van plaatselijke strafverordeningen beeft de
Minister van Binnerxlandsche Zaken aan den Gemeente
raad van Zierikzee meegedeeld, dat volgens het oordeel
van den Minister van Justitie het nieuwe strafwetboek
waarschijnlijk niet vóur I Mei 1884 zal worden in
gevoerd.
Daar er verkeerde gissingen worden gemaakt
deelt Het Vaderland mede, dat het bericht aangaande
een Minister, die zelf meedeelde in de baten van een
niet geheel verbruikten begrootingspostbetrekking
had op den tegenwoordigen Minister van Buitenland-
sche Zaken.
Naar aanleiding hiervan vindt het Haagsche Dag
blad zich genoopt voor wie mocht meenen met een
ernstige aanwijzing van een ongeoorloofdeminstens
onkiesche handeling te doen te hebben, mede te deelen
wat het van de zaak weet
»Bij organiek besluit van 28 Aug. 1881, terwijl de
heer Van Lynden van Sandenburg Minister van Bni-
tenlandsche Zaken was, werd wijziging gebracht in de
rangen en in de minima en maxima der bezoldigingen
enz. van het corps diplomatique. Voorzoover hieruit
verhooging van bezoldiging voortvloeide, werd hieraan
echter niet terstond toepassing gegeven, omdat eerst
blijken moest of de Begrootingspost daartoe al dan
niet ruimte lietmaar toen dit aan het eind van het'
dienstjaar wel het geval bleek te zijn, werd de zaak
geregeld en ontvingen de diplomatieke ambtenaren dat
gene, waarop zij krachtens dat besluit aanspraak had
den. Onder dezen behoorde ook de tegenwoordige
Minister van Buitenlandsche Zakenkrachtens zijn
vroegere qualiteit.
»Deze inlichtingen schrijft liet Dagbl. hebben
wij ingewonnen bij iemand, van wien wij weten, dat hij
een slechte zaak stellig niet zou vergoelijken maar
dit belette hem niet ongevraagd aan deze inlichting
toetevoegen, dat niet alleen met de regeling niets onge
woons, niets onbehoorlijks was geschied, maar dat de
Minister wel dwaas zou zijn geweest indien hijwe
gens zijn latere opklimming tot de ministeriëele waar
digheid, afstand had gedaan van een deel der bezol
diging, welke hem in zijn vroegere functie, met al de
overigen die het genotenvolkomen rechtmatig toe
kwam.
»Zoo komt het ook ons voor en zal, het naar wij
met een viool van bijzondere waarde te doen had.
Eerst kort geleden had ik een der verloren gewaande
vier en twintig violen ontdekt, die, zooals men Weet,
Andreas Amati voor de kapel van Karei IX had ver
vaardigd. Nu stond ik verbaasd een tweede en nog
schooner exemplaar, blijkbaar uit dezelfde koninklijke
verzameling, hier te Freiburg te vinden. Ik was ver
rukt over het heerlijke geluid van het instrument, en
kon niet nalaten den wensch te uiten om het te be
zitten.
»Ik ben verheugd, dat ge met zooveel lof over deze
viool spreekt", verzekerde Mijnheer Van der Weid,
want zij is in mijn oogen een onschatbaar kleinood.
Maar buitendien zijn aan dit instrument nog eigen
aardige bijzonderheden verbonden die ge niet kent."
Hier wees hij mij op eenige insnijdingen in het hout,
waar ik tot dusver nog niet op had gelet.
«Hier ziet ge de leliën van de Bourbons en de
letters, die ge daaronder nog kunt waarnemen, stel
len de handteekeniag voor van koniixg Kaiel IX. -
Zooals ge weet bezat Karei verschillende hartstochten.
Hij was een eerste minnaar van veehten, jagen en
rijden en kon met zijn hofdichter Ronsard ook ge
ducht leelijke verzen maken; maar zijn grootste eer
stelde hij erin voor een degelijk musicus te gelden.
En inderdaad, het waren niet alleen laffe vleiers die
van hem getuigden, dat hij den waldhoorn met een
i virtuositeit heeft geblazen, die de beste muzikant hem
vertrouwen ook wezen met allen die van deze op
heldering kennis nemen."
Wij zijn verlangend naar hetgeen Het Vaderland
hierop zal antwoorden, teneinde zijne onvoorzichtige
verklaring te rechtvaardigen.
Dijkgraaf en hoogheemraden van de uitwaterende
sluizen in Kennemerland en West-Friesland hebben
tot hun secretaris benoemd den heer mr. F. F. Kar-
seboom.
Zaterdag is te Baarn op eene vergadering, bijge
woond door een 6tal dames en SOtal heexen, waaronder
afgevaardigden van den geneeskundigen raad van Noord-
Brabant en Limburg en van den gymnastiekbond,
besloten tot de oprichting eener Olympia-vereeniging,
die zich ten doel stelt bet herstel van evenwicht tus-
schen geest- en lichaamsoefening hij de opvoeding dei-
Door een paar sprekers werd erop gewezen, dat
hier te lande geen behoorlijk verband bestaat tusschen
onderwijs en opvoeding. Zij bestreden de thans heer-
schende eenzijdige intellectuëele richting bij het on
derwijs die ten nadeele komt van de zedelijke en
lichamelijke ontwikkeling van het kind. Tot wegrui
ming van alle belemmeringen die de betere, de meer
harmonische ontwikkeling der jeugd in den weg staan,
moet de oprichting van den bond Olympia dienen.
Tot leden der commissie voor het ontwerpen der
statuten werden verkozen de heeren mr. II. G. Van
Kerk/to/f, H. Hij kens, te Nijmegen en Gerard Keller,
te Arnhem terwijl tot voorloopig bestuur der ver-
eeniging gekozen werden de heeren H. A. Kerkhoven
en Etentjes, die met den heer Jitta tot December
a. s. zullen fungeeren.
Het veertig] xrig bestaan van de sVereeniging
tot afschaffing van sterkedrank" zal feestelijk worden
herdacht. O. a. zal den 12 September te Haarlem
eene openbare vergadering worden gehouden, waarin
jhf. J. L. De Jonge, voorzitter der vereenigingdie
reeds zooveel voor de zaak der drankbestrijding heeft
gedaande feesti'ede zal uitspreken. Deze zal afge
wisseld worden door vocale en instrumentale muziek.
Jl. Vrijdag werd te Arnhem aan liet Velperplein
de gevelsteen ter eere van Cremer onthuld in het
huis waar deze geboren is. De steen bevat Cremers
portret in dubbele grootte, staande in een nis, be
kroond met eikenloofonder het beeld leest men
Jacobus Jan Cremer, geb. te Arnhem 1 Sept 1827,
over!, te 's-Hage 5 Juni 1880.
De volgende ambtenaren bij de administratie der
posterijen zullen hunne functiën uitoefenen als volgt:
de commiezen 4e kl. K. Schraver ten postkantore te
Middelburg, A. Van der Baan ten postkantore te
Alkmaar.
O.-Indië. Bevorderd tot Isten luit. bij het wapen
der genie de 2de luit. L. G. Krol Van der Hoek.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Yerseke. Beroepen bij de Chr. Ger. Gemeente al
hier ds, Wagemaker, te Hilversum.
Beroepen te Meppol ds. J. Koster, te Wisstkerke.
Volgens de 9de lijst der collecte voor de school
met den bijbel werd in 225 locale comité's f50,055,79
bijeengebracht.
zou benijd hebben. Ook bespeelde hij meesterlijk de
viool, en dit hier nu was zijn instrument".
»Maar hoe zijt ge in het bezit van dit kostbare
voorwerp gekomen?" vroeg ik.
»Welop een zeer eenvoudige manier. Eeuwen
lang hebben de Zwitsers als huurlingen gediend,
dat wil zeggen zij werden soldaat in dienst van
een vreemde mogendheid onze boeren stelden
er een eer in om hun zoons naar vreemde kazer
nen te zenden, op dezelfde wijze als zij ze nu naar
de lioogeschool sturen; een der huurlingen nu, een
zekere Jean Pardi, heeft uit de schipbreuk van het
Fransche koningschap deze viool gered, wier geschie
denis ik u uitvoerig zal verhalen. Toentertijd waren
er drie regimenten Zwitsers in Franschen dienst. Het
Zwitsersche garde-regiment, onder bevel van den graaf
Louis Auguste d' Afry, genoot met de Fransche garde
liet bijzondere voorrecht om den persoon des konings
te beschermen. Altijd hadden een Fransche en een
Zwitsersche garde gezamenlijk dienst in de Tuileriën
en in de koninklijke paleizen; nu gebeurde het dat
de bovengenoemde Jean Pardi op zekeren dag de wacht
hield voor de «garde-meuble de ia maison du roi"
een afdeeling in het koninklijk paleis in de nabijheid
van den burg St.-Louis, waarin de merkwaardigste
voorwerpen, die betrekking hebben op het koninklijk
Huis, bewaard werden. Onze Freiburger en de eerste
'opzichter waren weldra goede maatjes en deze verleende
Na de reeds opgegevene komen uit onze provincie
nog voor
Krabbendijke met f44,45, Camperland f437,75,
Cortgene f476,17 Biggekerke met Meliskerke f33,87,
O. en W. Souburg f35, Veere f29,90%, Sluisf 442,60
Groede met Breskens f205,28, Sluis f142,60, Schoon-
dijke f42,45.
Cortgene. Zaterdag had alhier de achtste verga
dering der onder wijzers-vereeniging »Noord-Beveland",
onder presidium vau den heer mr. L. A. Bybau, plaats.
De lieer F. Mouthaan van Colijnsplaat leidde in:
het eentonig lezen op de lagere school en de midde
len om dit te verbeteren. Naar sprekers meening
moet dit kwaad, die schooldreun, waardoor het gele-
zene voor hoorder en lezer onverstaanbaar is, van den
aanvang van het leesonderi-icht af bestreden worden.
Men houde daarom zoo min mogelijk kooroefeningen,
die dit kwaad zeer in de hand werken, maar leze
goed voor en zorge, dat elk kind liet goed nadoet.
Zoowel op het bord als in de leesboekjes moeten de
zinnetjes onder het bereik der kinderen vallen, want
alleen wat begrepen wordt, kan goed worden gelezen.
Bij de bespreking koos een der aanwezigen partij voor
de kooroefeningen, m'.ts goed toegepast, vooral omdat
de kinderstem gemakkelijker een kinderstem kan na
doen en om eenigszins aan den schroom der kinderen
toe te geven, die gezamenlijk beter durven dan alleen.
Als middelen om het eentonig lezen te bestrijden
werden nog genoemd: liet lezen van samenspraken,
oefening in het leggen van den klemtoon, waardoor
verschil van beteekenis ontstaat, enz. Ook werd door
een der leden opgemerkt, dat het zangerige, eentonige
lezen in den bijbel, zooals dit in vele gezinnen dage-
ljks geschiedt, den natuurlijken leestoon in de school
veel afbreuk doet.
Vervolgens leidde de heer J. Kerpesteijn van Cort-
genin waarin en waardoor wordt er in de op
voeding gezondigd 1
In eene keuiige lezing wees de inleider op de kwa
len van den tegenwoordigen tijd, op de meerdere zucht
tot genot, tot opschik, tot vertoon, die ook de een
voudige dorpbewoners heelt aangegrepen en zich steeds
verheft. Vooral aan den invloed van het huisgezin en
aan den geest dezer eeuw schreef hij die verwerpe
lijk j zucht toe. »Wees waar en eenvoudig", die woor
den moeten in de school ernstig betracht worden,
dan kan zij zeer zeker iets bijbrengen om dat jagen
naar liooger, waar het alleen den schijn betreft, die
zucht tot genot, te bestrijden. De wei wat pessimis
tische beschouwing van deu inleider vond eenige be
denking bij verscheidene leden, die meenden, dat het
nivelleeren, waardoor deze eeuw zich kenmerkt, het
meer en meer afleggen van het nationale costuum
en soms mindere bekendheid met de zeden van vroe
ger eeuwen, waarin alles ook geen couleur de rose
was, er ons allicht toebrengen de wereld door don
kergekleurde. glazen te zien.
Nadat de voorzitter den vermoedelijk te Goes te
openen cursus voor hoofdonderwijzer, vooral om het
nut voor ouderwijzers op dit eiland, ter sprake gebracht
had en de heer P. Beun van Colijnsplaat het nut van
bloemen in de school had besproken, zooals hij dat te Sta-
venisse gezien bad, werd er bepaald dat de wedstrijd, in de
vergadering van 28 October e. k. te houden, zal be
staan in het improviseeren over een geschiedkundig
onderwerp door onderwijzersgeen hoofden van
scholen. De prijs zal bestaan in Wijnne, Vaderl. ge
schied., of een werk van gelijke waai'de. Bij veel
hem toegang tot de koninklijke schatten. Pardi, die
ook een weinig viool kon spelen, gevoelde zich bij
zonder aangetrokken tot de viool, die u daar in ban
den hebt; de opzichter liet natuurlijk niet na zijn
kennis van geschiedkundige bijzonderheden te luchten.
»Alle duivels, onderrichtte hij den nieuwsgierigen
Pardi", dat is een vreeselijk instrument! Die viool
zong den 24 Augustus 4573 voor veertig duizend
Hugenoten een zwanenzang!
Dit is de viool, waarop Karei IX voor zijn vrien
den, de Protestantsche vorsten, in den St. Bartholomeus-
nacht een uitnoodiging tot den dans speelde Maar
in plaats van in mollige vrouwenarxnen wierpen de
lieeren zich in de spitse dolken der huurlingen
van een hertog de Guise.
Het laatste gelui der klokken van den toren St.
Germain l'AuxeiTois, dat het teelten tot een vreese-
lijke slachting zou geven, was weggestorven en duizeu len
lijken lagen in hun bloed badend op de straten, en nog
altijd door speelde de Koning schijnbaar kalm op zijn
viool, die de beroemde Amati voor hem vervaardigd
had, als wilde hij voor zijn veertigduizend vermoorde
onderdanen een Ave Maria bidden.
Maar kapitein la Chastre die, behalve twee haze
windhonden van den Koning, de eenige persoon was
die zich in de Koninklijke vertrekken bevond, begreep
wat er in het binnenste van zijn vorst op dit oogen-
blilt omging, want hij merkte op hoe loodkleurig
