1882. If. 99.
Dinsdasr 22 Augustus.
iXUo
69s,e jaargang.
GEMEENTE-EIGENDOMMEN.
VERPACHTING
PATENTRECHT.
Mededeelingen op verschillend gebied.
GOES, 21 AUGUSTUS 1882.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
Rechtzaken.
Landbouw en Veeteelt.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Agent voor het buitenland- A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regfels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
VAN
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat zij op Zaterdag den
9 Sêptember as.t des namiddags te 1 uur, in een der
zalen van het Raadhuis, in het openbaar zullen trach
ten te verpachten voor den tijd van zeven jaren:
lo. Den Grond in de voormalige Zoutevestmet
de kanten van den weg langs de begraaf
plaatsthans in pacht bij W. Duvekoten
2o. De Grasetting aan den Singel van den voor-
maligen Zeedijk tot aan het sluisje naar
den Poelthans in pacht bij JQ. (7. Peman
Kakebeeke
De voorwaarden liggen ter lezing gedurende eiken
werkdag, van des voormiddags 9 tot des namiddags
2 uren, ter secretarie der gemeente, alwaar ook nadere
inlichtingen te bekomen zijn.
Goes, den 19 Augustus 1882.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De BURGEMEESTER van GOES brengt bij deze ter
kennis van een ieder, wien het aangaat,
dat het kohier no. 3 van het PATENTRECHT (sup
pletie-kohier) voor deze gemeente, voor het dienstjaar
18821883, op heden ter invordering is gesteld in
handèo van den ontvanger dier belastingen binnen deze
gemeente, en ieder verplicht is zijnen aanslag ten ge
stelden tijde te voldoen.
Goes, den 20 Augustus 1882.
De Burgemeester voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
Ons is verzocht de aandacht te vestigen op
achterstaande advertentie betrekkelijk de groote ten
toonstelling, het volgend jaar te Amsterdam te houden,
en inzonderheid erop te wijzen, dat niet uitsluitend
aan eene koloniale tentoonstelling moet gedacht wor
den. Wel zullen inzendingen uit de koloniën der
gansche wereld welkom zijn en stelt men ook hoogen
prijs op het exposeeren van voorwerpen of bijzonder
heden op allerlei gebied uit Indië, welke deze of gene
in zijn bezit mocht hebbenmaar hoofdzaak is de
uitvoerhandel-tentoonstellingwelke men even goed
eene kolossale myeeWieïds-tentoonstelling zou kunnen
noemen.
't Is zeker niet te verwachtendat Zeeland op die
tentoonstelling den toon zal aangeventoch is het
gewenschtdat onze provincie levere wat zij kan en
niet achterlijk blijve bij de andere provinciën van
Nederland. De tentoonstelling, zoo juist in onze ge
meente gehouden, heeft doen zien, dat Zeeland op het
gebied van nijverheid niet beschaamd behoeft te staan.
Alles wat tot uitvoerhandel behoort en in Zeeland
vervaardigd wordt is voor inzending vatbaar. Wij
moedigen onze industriëelen aan deze gelegenheid om
hunne producten in ruimen kring bekend te maken
niet ongebruikt te laten voorbijgaan. Voor Goes en
omstreken geeft het lid der provinciale commissie, de
heer J. J. Bamondt, inlichtingen.
RillandBath. Toen onze nieuwbenoemde bur
gemeester, de heer J. J. Van Gorsel, Maandag 14
Aug. bericht ontving, dat hij reeds Donderdag d. o. v.
geïnstalleerd zoude worden, vonden vele gemeente
naren den tijd te kort om op dien dag het dorp een
feestelijk aanzien te geven. Men vroeg en verkreeg
een week uitstel.
Woensdag a. s. zal nu het feest plaatshebben. Eene
feestcommissie heeft zich reeds gevormd en haar pro
gram Zaterdag bekend gemaakt.
Het belooft veel. Eerewachten, volksspelen, verlich
ting der eerepoortenvuurwerkgeheel Ril
landBath zal op de been zijn.
Met ingang van 1 Sept. e. k. wordt verplaatst
van Zierikzee naar Ilansweert de commies bij 's Rijks
belastingen der 1e klasse de heer C. Bierens.
Versekë. Vrijdag zijn op de oesterbeurs verkocht
100.000 jarige oesters (met keur op 400.000) a 12
gld. per 1000. De aangekondigde openbare veiling is
wegens ongenoegzaam bod niet doorgegaan.
Binnen een paar weken beginnen de oesterverzen
dingen alweer. Van de prijzen of voorloopig vastge
stelde prijzen weet men nog niets met zekerheid, maar
men verwachtdat die niet laag zullen zijn en dat
de met ongeveer 3 ton verhoogde pachten nu reeds
hun invloed zullen doen gelden.
Wat het toezicht op de banken aangaat, dit is dooi
de plaatsing van Rijkspolitie aanmerkelijk verbeterd,
't geen dan ook hoog noodig was.
Was de Regeering den oesterhandelaren in deze zaak
ter wille, ook nog in een ander opzicht zou zij den
handel bevorderlijk kunnen zijn, door nl. het telegraaf
kantoor gedurende de drukste wintermaanden den
ganschen werkdag open te stellen. Vergissen wij ons
niet, dar. is een daartoe strekkend verzoek het vorige
jaar voorloopig van de hand gewezen op grond dat de
opbrengst van het kantoor nog niet groot genoeg was.
Vroeger hebben de handelaars uit eigen vrijwillige
bijdragen een telegraafkantoor gebouwd, het zou niet
aangenaam voor hen zijn, indien zij nu weer uit eigen
middelen zich uitbreidng van den dienst moesten ver
werven.
De grintweg naar het station Kruiningen is des
wintersvooral voor voetgangers, zeer slecht. Mis
schien dat daarom wel eens over den aanleg van een
tramweg is gedacht en gesproken, doch die gedachte
schijnt opgegeven te zijn.
't Is te hopen, dat eene verbetering van den weg
door ruime grintstorting en afronding mogelijk is.
Bij kon besluit is aan J. B. Van Kalmthout,
te Goes, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
plaatsverv. lid van den geneesk. raad voor Zeeland.
De heer Bieleman Wz. herdacht jl. Vrijdag
zijn 25jarigen dienst als gem.-secretaris van Ter Neu
zen. Hij ontving vele blijken van belangstelling.
De St.-Ct. no. 195 bevat de Statuten der ver-
eeniging tot oprichting en instandhouding van het Van
Cittees-fonds, te Middelburg.
Zaterdagochtend heeft Z. M. de koning de troe
pen in het kamp bij Milligen geïnspecteerd.
Het uitvoerend comité van de in 1883 te Am
sterdam te houden Koloniale- en Uitvoerhandel-ten-
toonstelling heeft zich tot den Minister van Waterstaat,
H. en N. gewend, ter hekoming van een rijks-subsidie
van f 150,000, uitsluitend ten behoeve der Neder-
landsche industriëelen.
Blijkens het onderzoek omtrent de Adder, inge
steld door de loodsstoomboot Frans Naerebout, te
Nieuwediep binnengekomen, heeft men aan boord
van den monitor een kompas, een luchtkoker en twee
Hollandsche vlaggen boven elkander bevestigd ge
vonden het sein dat de hiilp eener sleepboot wordt
verlangd.
Eerstdaags zal door duikers en verder personeel van
's Rijks werf te Willemsoord, onder toezicht van den
luit. ter zee le kl. Nijgh en den ingenieur lekl.
der marine G. Turkeen nader onderzoek worden
ingesteld naar den toestand van het wrak.
Ook Zr. Ms. stoomtransportschoener de Schelde
is van Vlissingen vertrokken om daarbij dienst te doen.
De heer D. Zwigtman Van Noppen, te Kralin
gen, is tot lid van den raad aldaar gekozen.
Weder een zonderling incident bij de toepassing
der bepaling, dat drukpersen molens zijn. Te Kampen
werd een drukker als molenaar aangeslagen. Hij be
taalde reclameerde bij Gedeputeerden en kreeg zijn
geld terug.
Toen hij het volgende jaar weder als molenaar werd
aangeslagenbetaalde bij niet. Maar nu werd door
Gedeputeerden beslistdat hij wél moest betalen, de
belasting zoowel als de boete.
Alzoo van de détails ontdaan, komt de zaak hierop
nederDe drukkerdie zich zeiven molenaar ver
klaart, wordt door Gedeputeerden verklaard geen mo
lenaar te zijn. Als hij echter zelf verklaart geen mo
lenaar te zijn, wordt door Gedeputeerden beslist, dat
hij het wél is. (N. R. Ct.)
Beroepen naar Groningen dr. J. Koster Jr. te
Wissekerke.
De Synode der Ned. Herv. kerk heeft de vorige
week beraadslaagd over de voorloopig vastgestelde
aanvullingen in het reglement op de erkenning van
nieuwe gemeenten. De minderheid der commissie ried
de aanneming af, de meerderheid adviseerde tot vast
stelling. De vraag, of die veranderingen kunnen wor
den ingevoerd, zonder dat vooraf verandering gebracht
wordt in het algemeen reglement, de grondwet der
kerk, is met twaalf tegen zeven stemmen ontkennend
beantwoord. Met vijftien tegen vier stemmen werd
daarentegen het hoofdbeginsel van de ontworpen wij
zigingen goedgekeurd en hiermede uitgemaakt, dat
ook aan de minderheden in de gemeenten, die door
het algemeen stemrecht worden op zijde gezet, gele
genheid moet worden gegeven om zich, ter voorziening
in hare christelijk-godsdienstigë behoeftenzelfstandig
in te richten en het recht tot beroeping van predi
kanten en tot benoeming van ouderlingen en diakenen,
onder bepaalde waarborgen, uit te oefenen.
In bet begin dezer eeuw bestonden er 7 zende
linggenootschappen met ongeveer 170 zendelingen.
Thtuts zijn er minstens 70, met niet minder dan 2500
Europeesche en Amerikaansche zendelingen 24000 is
't getal der inlandsche voorgangers.
Vóot 80 jaren waren er naar schatting omtrent
50000 bekeerde Heidenen. Nu telt de Evangelische
zending er minstens 1,650,000.
Vóór 80 jaren bedroegen de gezamenlijke inkomsten
der Evangelische Heidenzending 'sjaars nog geen
60000 gulden. Thans meer dan 25 millioen.
Vóór 80 jaren waren er niet meer dan 70 zending-
scholen. Nu zijn er over de 12000 met ruim 400,000
leerlingen.
In 't begin dezer eeuw bestonden er nog slechts 50
overzettingen der H. Schrift. Nu meer dan 250.
En de Evangelische zendelingen hebben bovendien
in den tijd van 70 jaren van niet minder dan 60 talen,
die nog geen literatuur haddende woordenboeken
en spraakkunsten bezorgd. (H.)
Rilland—Bath. Toen de heer A. J. Swenne,
vroeger hoofd der school te Rilland, onze gemeente
verliet, werd de heer II. Bakker, hoofd der school te
Bath, overgeplaatst. Eveneens werd de heer A. J. De
Veij, onderwijzer te Rilland, op verzoek overgeplaatst
naar Batli. Het nieuw benoemd hoofd der school te
Bath, de heer H. De Zeeuw, is den 17 Aug. in functie
getreden. Door dit al is de verdeeling van het aantal
onderwijzers in de gemeente als volgt:
Rilland. Een hoofd- en 2 onderwijzers. Des win
ters bedraagt het aantal kinderen bijna 230.
Batii. Een hoofd- en een onderwijzer. Het aan
tal kinderen bedraagt des winters ruim 60.
Colijnsplaat. Mej. W. H. Q. Van den Broecke,
sedert medio Februari 1881 als onderwijzeres aan de
openbare lagere school alhier verbonden, heeft tegen
half September haar eervol ontslag aangevraagd, wegens
hare benoeming tot onderwijzeres te Oostzaan (Noord-
Holland.)
De collecte voor »de school met den bijbel"
heeft te Middelburg f328,23 opgebracht. Het vorige
jaar was de opbrengst f293,47.
Bij kon. besluit is met ingang van 1 September
a. s. benoemd tot leeraar aan de Rijks H. B. school
te Utrecht P. H. Van Moerkerken, thans leeraar aan
die school te Middelburg.
Blijkens den staat van de scholen met den bij
bel in Nederland bedroeg het aantal van die scholen
in 1881 365 met 57207 leerlingen, tegen 375 met
60000 in 1882. In Zeeland bedroegen deze cijfers
respectievelijk in 1881 en 188-2: 20 en 21, 2448 en
5510.
12 nieuwe scholen met den hijbei zijn of komen
spoedig in aanbouw en staan dus eerlang geopend te
worden.
Van de 375 bestaande scholen worden er 158 ge
subsidieerd door de vereeniging voor Christelijk Na
tionaal schoolonderwijs, tot een jaarlijksch bedrag van
f28,150 en 30 scholen worden gesubsidieerd door de
vereeniging voor Gereformeerd schoolonderwijs tot een
bedrag van f5,450.
Van de 60,000 leerlingen, die deze scholen bezoe
ken, worden jaarlijks (berekend tegen f20 per kind)
1,200,000 gulden door de ouders en belangstellenden
in de scholen met den bijbel vrijwillig te zamen ge
bracht.
Vrijdag werd aan het gebouw van het gewestelijk
bestuur te Middelburg aanbesteed
het verzwaren van de omkading der Axelsche
vlakte, behoorende tot de werken van het
kanaal van Teir Neuzen. Geraamd op f17000.
Voor dit werk werd ingeschreven door de lieeren
C. De Wilde Az., te Kattendijke voor f20900, P. J.
Visser Pz„ te Ilansweert voor f20000, G. D. Bolier,
te Sliedreeht voor f17969, D Tholens, te Hoek voor
f17500, en C. Van der Hooft, te Ter Neuzen voor
f17190.
De Procureur-Generaal bij het Gerechtshof te 's-Hage
heeft geen cassatie aangeteekend tegen- de vrijspraak
van L. J. J. Roland. Deze is dan ook in vrijheid
gesteld.
Omtrent de verwachtingen van den oogst in de
prov. Zeeland in 1882 meldt de St.-Ct.:
De tarwe is niet krachtig opgewassen en de stand
veelal te dun. Bij gunstig oogstweder kan de uitkomst
echter middelmatig zijn.
Van de rogge verwacht men eene vrij ruime opbrengst,
zoo wat graan als stroo betreft.
De wintergerst, gedeeltelijk reeds gesneden, zal een
middelmatig beschot opleverende qualiteit van stroo
en korrel laat te wenschen over.
De zomergerst staat vrij goed, hier en daar zelfs
zwaar te velde en belooft eene goede opbrengst.
Van de haver verwacht men een vrij ruim beschot.
De paardenboonen zijn in enkele streken te dun op
gekomen, ook liet de peulaanslag somtijds te wenschen
over.
Het grootste gedeelte is echter tot dusver een zeer
goed gewas.
Van de witte en bruine boonen (stamboontjes) is
slechts een gering beschot te verwachten; hier en
daar wordt de bruine soort zelfs mislukt genoemd.
De erwten, aanvankel.jk veelbelovend, leden in den
peulaanslag en door te vroeg afsterven; de opbrengst
kan echter over het geheel nog bevredigend zijn.
Koolzaad gaf slechts een middelmatig, dikwijls zelfs
gering, beschot; de qualiteit leed door den regen bij
het snijden.
Het vlas, in enkele streken te kort en te dun, is,
over het geheel genomen, goed geslaagd.
Bij de aardappelen heeft zich de bekende ziekte
zeer vroeg vertoond; stengel en blad der meeste soor
ten van vroegere ook de knol zijn vrij sterk
aangetast Een ruim beschot kan niet meer worden
verwacht; bij voortwoekering der ziekte in den knol
der late soorten zou de opbrengt zelfs zeer gering
kunnen zijn.
Suikerbieten,mangelwortelsenpaardenpeen zijn groo-
tendeels te dun opgekomen en achterlijk; zelfs bij
verder goede ontwikkeling zullen deze gewassen over
het geheel siechts een matig beschot opleveren.
Van klaver en lucerne was de opbrengst ruim en
goed.
Het grasgewas leverde, bij een onafgebroken en
krachtigen groei, ruim voeder op; hooi werd in ruime
hoeveelheid, doch door den regen in min of meer be
schadigden toestand, binnengebracht.
Aan onderstaande oproeping betreffende de In
ternationale Landbouwtentoonstelling, in 1884 te Am
sterdam te houden, verleenen wij gaarne eenige plaats
ruimte.
Landgenooten
Er werd in den laatsten tijd herhaaldelijk gewezen
op de gevaren, welke onzen landbouw van alle zijden
bedreigen, niet het minst door de concurrentie, waar
mede die hoofdbron van ons volksbestaan te worste
len heeft.
Inderdaad zij zijn niet licht te tellen en het is een
vraag die van zelf zich opdringt aan allenwien de
belangen van ons volk ter harte gaan, hoe door ons
aan die gevaren het hoofd kan worden geboden.
Het antwoord daarop kan niet twijfelachtig wezen
het luidt voor allen, ook zelfs voor hen, die van be
scherming heil verwachten, hetzelfde: in de eerste
plaats door eigen energie, door eigen krachtsinspan
ning, door degelijke ontwikkeling.
Dat zagen de verschillende landbouwmaatschappijen
in ons land hoe langer zoo meer in vandaar hare
telkens herhaalde pogingen om den landbouwer bekend
te maken niet alleen met de verbeteringen, die elders
in het landbouwbedrijf werden ingevoerd, maar vooral
ook om er hem toe te brengen, die verbeteringen over
te nemen en in practijk te brengen, om de gulden les
bij hem ingang te doen vinden, dat bij het verloopen
van het getij de bakens moeten worden verzet.
De Nederlandsehe bodem is zoo rijk en het Neder-
landsche rundvee zoo goeddat onze landbouwers
mits zij bezitten: gezond verstand, goeden wil en goede
trouw, de toekomst niet donker behoeven in te zien.
Maar de Nederlandsehe landbouwer, den goeden niet
te na gesprokenmoet wakker geschud worden uit
den ouden sleur, waaraan hij maar al te zeer is ge
hecht, en die iedere verbetering tegenhoudt.
Het werk, in dien zin door velen verricht, bleef niet
zonder vrucht, maar de arbeid mag niet stilstaan,
krachtiger dan ooit moet worden voortgegaan op den
ingeslagen weg.
Dat begrepen ook de besturen onzer Nederlandsehe
landbouwmaatschappijen, toen zij besloten om te trach
ten met vereende krachten een algemeene landbouw
tentoonstelling in ons land tot stand te brengen.
Onze landbouwtentoonstellingen hebben altijd een te
zeer locaal karakter gedragenzij hebben daardoor
niet krachtig genoeg de ontwikkeling van onzen land
bouw in de hand gewerkt. Het wordt hoog tijd dat
eindelijk eens op een centraalpunt van ons land worde
bijeengebracht al wat landbouw en veeteelt in heel
ons land vermogen, hoog tijd dat éen groote wedstrijd
tusschen landbouwers uit alle gewesten van ons land
onzen landbouw en veeteelt uit hun te zeer geloeali-
seerden toestand ophelfe. Niet alleen van den buiten
lander, maar vooral ook van elkander kunnen en ze
landbouwers leeren, maar daartoe mo;ten zij tot elkaar