1882. N°. 94.
Donderdag 10 Augustus.
69ste jaargang.
-CS^CÏfCS*CtsCi^-
GOESCHE
Be uitgave dezer Courant geschiedt Maanijag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Agent voor het buitenland' A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan bet Algemeen Advertentiebureau
van N1JGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs 6lechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Mededeelingen op verschillend gebied.
GOES, 9 AUGUSTUS 1882.
Wij vestigen de aandacht van belanghebbenden
op achterstaande uitnoodiging der lih. schoolopzieners
Van Gorkom en mr. C. De Wilt Hamer.
Onderwijzers en onderwijzeressen, die soms ver
hinderd mochten wezen om die samenkomst bijte-
wonen, 2ullen zeker in het belang van de goede zaak
handelen door «schriftelijk" van hunne ingenomen
heid al of niet te doen blijken.
In den Burgerlijken stand van Goesin ons
vorig nommerheeft men zeker wel het overlijden
opgemerkt van Arend Linthout. Deze 93jarige man
was de oudste inwoner van Goes, en had nog onder
Napoleon 1 gediend. Den slag bij Leipzig, Oct. 1813,
heeft hij o. a. nog meegemaakt.
Een veel bewogen leven heeft dus de overledene
gehad, die steeds gaarne van die dagen vertelde.
Blijkens achterstaande annonce is de toegangs
prijs voor de Zeeuwsche Nijverheidstentoonstelling te
Goes op de beide laatste dagen Maandag en Dinsdag
14 en 15 Augustus bepaald op 10 cents per persoon.
De tentoonstelling werd Dinsdag bezocht, behalve
door inzenders en houders van doorloopende kaarten,
door 241 volwassen personen en 22 kinderen.
De heer C. Disseeuw is van het besluit van
den gemeenteraad dd. 5 Augustus 11., omtrent zijne
niet-toelating als raadslid, bij Ged. Staten in beroep
gekomen.
Borssele. Maandag hield de dijkraad der water-
keerfng van Ellewoutsdijk en Borssele in de directie-
keet alhier e-ne vergadering, waarin o. m. een be
redeneerd verslag van den oevertoestand werd mede
gedeeld. Daaruit bleek, dat de oever van Ellewouts
dijk verdiept, hetgeen overeenstemt met een vroeger
bericht uit die gemeente, dat het vaarwater in die
mate is veranderd dat de scheepvaart zich zooveel
korter dan vroeger langs den wal beweegt.
Naar aanleiding dier omstandigheid wordt met het
oog op mogelijke verdediging in 't vervolg een onder
zoek der grondlagen door boringen noodig geacht.
De toartand van den oever van Borssele doet zich op
eenige plaatsen sterker achteruitgaande voor. Hier
en daar bedraagt de verdieping zelfs eenige meters.
Tusschen de zoogenaamde Zuidnol en den hoek van
Borssele heeft de oever een beloop van 1 op 1, zoo
niet steiler. Tengevolge van de waargenomen pro
fielen zijn belangrijke oeverwerken noodzakelijk ge
worden;
Wissekerke. Ter voorziening in de vacature van
raadslidontstaan door het overlijden van den heer
J. De Didder, is eene verkiezing uitgeschreven tegen
Maandag 21 Aug.
Benoemdtot gezworen van den Wilhelmina-
polder H. Snijdertot gezworenen van het water
schap de Breede Watering bewesten Yerseke J. Q. C.
Peman Kakebeeke Adriaanszoon, J. Vermet senior
en P. Hirdes; tot gezworen van den Kruispolder
J. 1). Joossen.
Bij Kop. besluit zijn herbenoemd tot kantonr.-
plaatsverv.met ingang van 1 Sept. 1882in het
kanton Goes J. M. Pilaar en mr. K. Rembges in
het kanton Zevenbergen jhr. C. Van Outers.
De St.-Ct. no. 185 bevat een Kon. besluit van
den 18 Juli jl., houdende wijziging van het reglement
op het bevisschen der Schelde en Zeeuwsche stroomen.
Deze wijziging bestaat hierin, dat in het reglement,
vastgesteld bij besluit van 17 Juli 1875 St.blno. 134),
na art. 10, als art. lObis een nieuw artikel wordt
ingevoegd van den volgenden inhoud
«Het in het vorige artikel bepaalde is niet van
toepassing op het vaartuig, dat het letterteeken en
nommer, bedoeld bij art. 2 der wet van 21 Juni 1881
(St.bl. no. 76), voert op de wijze, voorgeschreven bij
art. 5 dier wet."
De heer ff. Overman te Voorburg is geslaagd
voor het 2e en 3e gedeelte van het notarieel examen.
Gisteren 8 Augustus was het drie maan
den, dat de minister-crisis in Nederland heeft geduurd,
herinnert het Dott. N.blad.
De luit. ter zee 2e kl. B. Brutel De la Rivière
is van het schroefst. Zilveren Kruis op het wachtschip
te Willemsoord geplaatst.
De officier van administratie der 3de klasse
D. G. Krol Van der Hoek, uit Oost-Indië in Neder
land teruggekeerd, is op non-activiteit gesteld.
Naar aanleiding van den nu tweemaal verhinder
den schietwedstrijd op duiven schrijft de A*. R. Ct. O. a.
Het is voorzeker de zaak der algemeene politie
preventief optetreden in 't belang der openbare orde,
waar de vrees bestaat dat een misdrijf zal worden
gepleegd, maar wij twijfelden, hoe verfoeilijk het
duivenmoorden moge zijn, of hier van misdr ijf sprake
kon zijlij waar geen wetsbepaling dit tot misdi'jjf
stempelt. Doch onze aandacht is gevestigd op een paar
bepalingen in onze wetten, waaruit blijkt, dat de aan-
leggers van het laffe spel zich althans aan overtreding
schuldig maakten.
Art. 21 der wet op het recht van vereeniging en
vergadering (22 April 1855, St bl. no 32) zegt:
«Bijeenkomsten om zich in het hanteeren van wapenen
te oefenen worden op plaatsen, in den regel voor het
publiek toegankelijk, of wanneer zij door meer dan
tien personen worden bijgewoond, niet toegelaten dan
met vergunning van het hoofd van het gemeentebe
stuur. Deze vergunning wordt niet verleend dan ten
minste vijf dagen, voordat de bijeenkomst wordt ge
houden, en onder de voorwaarden in het belang der
openbare veiligheid gevorderd." Dit artikel was toe
passelijk. Tegen de toepasselijkheid zou twijfel kunnen
rijzen als men bleef hangen aan een letterlijke opvat
ting van het woord oefenen, daar een schietwedstrijd
van geoefenden geen eigenlijke oefening is. Doch de
ratio der wetsbepaling, het gevaar voor de veiligheid,
blijft bestaan, en bovendien kan toch ook een wedstrijd
beschouwd worden als een middel voor reeds geoefen
den om zich nog beter te oefenen. Naar wij vernemen,
was de vergunning aan den burgemeester van Hille-
gom niet gevraagd.
Vervolgens bevat de jachtwet een bepaling, die door
de duivenschieters is overtreden.
Art. 20 bepaalt nl., dat hij diein gesloten
jachttijd en de jacht is thans in Zuid-Holland
gesloten zonder consent van den commissaris
des konings of zonder buitengewone machtiging des
ministers in het veld eenige poging doet om wild
op te sporen, te bemachtigen of te dooden, strafbaar
is terwijlals zij aarzelen mocht duiven onder wild
op te nemen, het tweede lid van dit artikel aantoont,
dat reeds strafbaar wordt geacht het zich met ge
laden schietgeweer in het veld bevinden.
In de jachtwet worden de ambtenaren der rijks
politie met het toezicht op de jacht belasten hun
wordt bevoegdheid gegeven daartoe alle gronden te
betreden, behalve lust- of bouwhoeven of buitenplaat
sen, door muren, schuttingen, rasters of grachten ge
heel afgesloten (artt. 36 en 42). Aan deze bepalingen
ontleende de politie het recht om het voor het dui-
venschieten bestemde veld te betreden.
De wet gaf dus den minister het wapen in de hand
om aan den eiseh van het beleedigde zedelijk gevoel
der natie recht te doen wedervaren.
Een commissie uit de Amsterdamsche afdeeling
der vereeniging voor Fabriek- en Handwerksnij verheid
in Nederland, in een vorige vergadering benoemd tot
onderzoek naar den toestand der ziekenfondsen, heeft
deswege rapport uitgebracht. Daaruit bleek zegt
de Amst. Ct. dat de toestand der ziekenfondsen
over het algemeen zeer ongunstig voor den werkman
is en daarentegen zeer voordeelig voor de directeuren,
daar er onder gevonden worden die tractementen ieder
van f 42,000, ja soms tot f20,000 's-jaars genieten,
zoodat men gerust kan zeggen, dat daar de werkman
ten bate der directeuren werd geëxploiteerd. Hoewel
er nu in den laatsten tijddoor de oprichting van
ziekenbussen door de werklieden zeivenwel eenige
verbetering gekomen wasbleven er toch altijd nog
genoeg slechte over om er met nadruk op te wijzen.
Met de begrafenisbussen was het nog erger gesteld.
Het misbruik bij deze laatsten bestond daarindat
de uitkeenngen bij overlijden nietof niet geheel
werden uitbetaald verzuim van de minste formaliteit
gaf daartoe aanleiding.
Men besefte de moeielijkheidaan staatscontröle
verbondenmaar wees erop, dat een der middelen
van verbetering zou zijndat de statuten maar niet
zoo gemakkelijk werden goedgekeurden veeleer de
openbaarmaking van de jaarlijksche verslagen verplicht
moest worden gesteld. Want wel had de commissie
bij haar onderzoek van verreweg de meeste zieken
en begrafenisbussen statutenmaar slechts van zeer
enkelen verslagen kunnen krijgen.
Ook de klachten omtrent doctoren en apothekers
van ziekenbussen werden gereleveerd. Hoe kunnen
doctorendie 6000 busklanten hebben, die allen ge
regeld naloopen 7 Dat. was onmogelijk. En ook om
trent de apothekers bestond bij de meesten geen vol
doende controle.
Hoe dus in dien toestand verandering te brengen?
Staatscontrole was bij de uitgebreidheid der zaak on
mogelijk. Alleen van publiciteit der verslagen ver
wachtte men een verbetering, en men hoopte in dezen
veel van de medewerking der «pers"als deze zich
de zaak aantrok en de misbruiken aan het licht bracht,
zouden de oogen van velen opengaan.
De conclusie van het rapport was duspubliciteit
van de verslagen der zieken- en begrafenisbussen ver
plichtend te stellenin dien zin zou aan het hoofd
bestuur worden geadviseerd.
-De Commissie tot het verzamelen van gegevens
betreffende emigratie naar Zuid-Afrika heeft kennis
genomen van Cell plan, geopperd door belangstel len
den in Trans-aal, om aldaar voor f24,000 a f26,000
eene plaats aan te koopen, teneinde daarop door emi
granten uit Nederland een dorp te doen slichten. De
commissie stelt zich beschikbaar, om door hare be
middeling personen tot elkander te brengen, genegen
en in staat om gezamenlijk het daarvoor noodige land
aan te koopen en met elkander de kosten van over
tocht en vestiging te dragen en alle inlichtingen te
verstrekken, die haar ten dienste staan. Men kan zich
aanmelden bij den heer II. Janson Jr. te Sloterdijk.
Rechtzaken.
De Rechtbank te Zierikzee heeft den Staat der
Nederlanden onbevoegd verklaard om de pannen weg
te nemen, door W. Van den Berg, ter uitoefening van
de kunstmatige oesterteelt, gelegd op de door hem
van de gemeente Zierikzee tot dat doel gepachte bui
tengronden. De Staat (Minister van Financiën) had
opzettelijk per «Argus" pannen doen rapen, teneinde
zijn beweerd recht van eigendom op die gronden te
constateeren.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Ds. C. B. Oorthuijs, te Woudrichem, staat thans
ook op het drietal naar Zierikzee.
Beroepen te Aduard ds. Domisse, te Rottevalle.
Aangenomen het beroep naar Oostburg door ds.
A. Hotte, te Daarle.
Yzendijke. Door ons gemeentebestuur is aan den
heer E. Lauret, onderwijzer in den Oranjepolder, 5
weken verlof verleend, om aan zijn militieplicht te
kunnen voldoen. Ook is een onderwijzer op eene jaar
wedde van 800 gulden opgeroepen.
Onze gemeente geeft daarmee een goed voorbeeld.
In den oogstals ten plattelande de schoolbevol
king tot op de helft aan het dalen is, geschieden de
minste oproepingen van onderwijzers. Vele gemeenten
vragen eerst, en dan met gering succes, in 't najaar
om personeel voor de scholen; dan is 't winter als
de benoeming geschiedt en voorjaar wordt het, eer
de benoemde in functie kan treden, vooral als hij
volgens instructie 3 maanden in betrekking gehouden
wordt.
Bij kon. besluit is benoemd tot leeraar in de
Eng. taal en Ietterk. en in de aardrijksk. bij de Kon.
Mil. Acad, de, op zijne aanvrage, eervol uit den zee
dienst ontslagen offic. van admin. 3e kl. bij de Kon.
Ned. zeemacht K. J. Van den Bussche, thans tijdelijk
als leeraar in bovengemelde vakken aan genoemde
academie verbonden.
Verslag van den toestand der gemeente
Goes over 1881.
(Slot.)
Het personeel van de bijz. School in de Wijngaard
straat bestond uithoofd dhr. H. Poolmeijer, onder
wijzer dhr. L. Van Beveren, onderwijzeres mej. A.
Duvekot, kweekeling dhr. W. Kosten.
Het bestuur dezer school is zoodanig veranderd,
dat alle protest, kerk. gemeenten op éen na (de ger.
gem., voorganger dhr. Wijting) daarin vertegenwoor
digd zijn, terwijl daaraan 3 predikanten, éen van
iedere gemeente, als adviseerende leden zijn toegevoegd.
In de Roomsch-Kath. bijz. school bestond het per
soneel uit de geestelijke zusters
Mej. A. M. Loomans, hoofdonderw., met akte Fran-
sclie taal, mej. A. E. Wiercx, akte onderwijzeres, mej.
J. Drabbe, huisonderwijzeres, schrijven, mej. J. Spran-
gers, akte nuttige en fraaie handwerken, mej. C. Hal
man, akte nuttige en fraaie handwerken.
Het aantal leerlingen op de dagscholen bedroeg
Op 30 Juni en 31 Decbr. 4884.
School A mann. 88
82
vrouwl. 67
155
45
127
B mann. 432
137
vrouwl. 126
258
107
244
C mann. 113
147
vrouwl. 401
214
86
203
D mann. 50j
43
vrouwl. 48
98
36
79
Bijzond. school mann. 96
91
Wijngaardstr. vrouwl. 68
464
65
456
R.-kath. school vrouwl.
69
69
Alzoo totaal op 30 Juni
889
op 31 Der. 878
Op 34 Dec. 4880 bedroeg het totaal 926 kinderen,
zoodat, niettegenstaande de oprichting der R.-K. school,
het aantal dagscholieren met 48 is afgenomen.
Van die 926 kinderen gingen in 4 880: 746 op de
openbare en 180 op de bijz. school in de Wijngaard
straat. Op 34 Dec. 1881 bedroegen die getallen re
spectievelijk 653 en 225, zoodat de openbare school
een verlies leed van 93, waartegen de bijz. scholen
slechts eene aanwinst hadden van 45 kinderen. Neemt
men echter in aanmerking, dat de Roomsch-Kath.
school 69 leerlingen trok, hoofdzakelijk van de open
bare scholen, dan blijkt dat deze laatste een vermin
dering ondervonden van 24 leerlingen om redenen
buiten de oprichting der R.-K. school om, en dus ver
moedelijk om gewone oorzaken, die eene tijdelijke
fluctuatie in 't voor- of nadeel teweegbrengen.
Maar dan blijkt ook, dat de bijzondere school in
de Wijngaardstraat evenzeer eene vermindering van
24 kinderen onderging, zooals uit de cijfers 180 voor
4880 en 156 voor 4881 bewezen wordt. Zonder het
verlies voor de openbare school door de oprichting der
R.-K. school zou dus het verlies voor de beide soorten
van onderwijs volkomen gelijk en, in evenredigheid,
voor de bijz. school veel grooter zijn.
Leerlingen bewaarscholen
Op 34 Dec. 1880. Op 31 Dec. 4884.
School A 47 31
School voor on-en minverm. 217 147
Bijz. Chr. School 99 99
Roomsch-Kath. school 128
363
405
Hierin valt dus eene belangrijke vermindering ten
nadeele van de openbare scholen te constateeren. Im
mers, terwijl deze in 1880 nog 264 leerlingen telden,
bedraagt dit aantal in 1881 slechts 178 of 86 min
der, terwijl, blijkens de cijfers, de directe vermindering
bij de opening der R.-K. school slechts 40 bedroeg.
De getallen der bijz. Christel, school toonen geene ver
andering aan, zoodat men moet aannemen, dat de aan
was van het aantal kinderen in de bewaarklasse der
R.-K. school (van 87 tot 428) voornamelijk ontstaan
is door vermindering op de openbare scholen.
Het totaal schoolgaande kinderen op de dagscholen
bedroeg dus
Op 31 Dec. 1880. Op 31 Dec. 1884.
boven de 6 jaren 926 878
beneden de 6 363 405
alzoo 4289 4283
Onder deze categorieën zijn begrepen de navolgende
leerlingen
Op de Avondscholen.
School A (voorber. M. O.) 4,2
B (voorb.burg. avondsch.) 14
~S6
in vak k.
School A 45
B 89
C 86
D 32
Totaal 252 meisjes,
terwijl buitendien nog onderwijs wordt gegeven
op school B (cursus voorb. burg. avondsch.) aan 8 leer!.
C (herhalingsschool) 8
D (weezen) 20
bijz. school in de Wijngaardstraat 15
Totaal 51 leerl.
makende met het hierboven genoemde aantal dagscho-
lieren een totaal van 1334 personen, die op eene be
volking van 6300 zielen lager onderwijs genieten.
Aan het verslag van de commissie voor statistiek
van het comité tot wering van schoolverzuim ontleenen
wij o. a. het volgende
Daarin wordt weer geconstateerd, dat willekeurig
schoolverzuim niet meer bestaat.
Bij éene zaak echter moet de commissie even stil
staan, namelijk bij de categorie van de tijdelijk van
de school zijnden, en hoewel het voor haar onaange
naam is deze zaak ieder jaar te moeten releveeren,
meent zij het toch haar plicht te zijn hierop bij ver
nieuwing de aandacht van het comité te vestigen,
ofschoon zij de overtuiging heeft dat het tegenover
dit kwaad machteloos staat.
In het vorig verslag is dit soort verzuim behandeld,
zoodat zij zich nu eenvoudig zal bepalen tot het con
stateeren, dat in deze zaak nog geene verbetering is
gekomen.
In het verslag over 1879 heeft zij er reeds op ge
wezen, dat de wet op het L. O. in art. 82 aan de
gemeentebesturen de bevoegdheid geeft verbodsbepa
lingen omtrent het arbeiden van kinderen beneden
de 42 jaar vasttestellen, voor zoover dit niet bij
de wet is geschied. Wenschelijk ware het, dat ons
gemeentebestuur termen kon vinden om deze zaak
ter hand te nemen. Zedelijke middelen haten niet;
dikwijls is door de leden van het comité deze zaak
met de ouders van die kinderen besproken, doch al
tijd vruchteloos. In den regel stuitte men op hek
