1882. N". 69.
Dinsdag 13 Juni.
69ste jaargang.
De jongste verpachting der Ocsterper-
ceelen te Yerseke.
SCHETÏEUW.
i Oag 8 Augustus a. s. te Amsterdam.
- <^^ac
goesche
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Agent voor het buitenland' A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich', voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
courant.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Eenige opmerkingen naar aanleiding van die ver
pachting waren bij ons in de pen, en al werden zij
van andere zijde reeds gemaakt, wij meenen ze toch
niet te mogen achterwege houden.
Het is een bepaald feit, dat er bij die gelegenheid
ongehoorde prijzen zijn besteed. Wij zeiden het reeds
vroegerwaar voorheen honderden werden betaald,
besteedde men thans duizenden.
Het zijn zeker de geruchten van fabelachtige win
sten, welke door de tegenwoordige pachters behaald
zouden wezen, die anderen aanspoorden om oek eens
een kans te wagen op een terrein, dat voor velen
toch ook wel figuurlijk gesproken een glibbe
rig pad is geweest. Het gaat hierbij als met zoovele
zaken. Van de groote winsten en buitengewone baten
weet ieder mee te praten, terwijl de overdrijving vaak
daarbij een groote rol speelt. Maar voor de keer
zijde der medaille de geleden verliezen, houdt men liefst
de oogen gesloten of daarvan wil men niets weten, en
wie erover durft spreken als hij eigen ervaring wordt
verdacht van met opzet onwaarheid te zeggen, om
zei ven het terrein te behouden.
Enkele cijfers zijn daarom zeker niet ongewenscht
om eens te zien, of die hooge pachtsommen, thans
geboden, reden van bestaan hebben, willen zij behoor
lijk rente leveren.
In het jaar 1870 bracht de verpachting der zelfde
perceelen f 26,000 op.
Thans beliep die opbrengst f 363,373.
Een bedrag van f 330,000 meer pacht moet worden
opgebracht door de pachters, die in 1885 op het ge
bruik der perceelen komen.
Volgens de statistieken leveren de Bergen-op-Zoom-
sche en Yerseke-oesterbanken gezamenlyA jaarlijks ge
middeld 15,000,000 oesters op. Deze, berekend tegen een
gemiddelden prijs van f 50 per 1000, geeft een som
van f 750,000 opbrengst.
Daarvan zullen wij nu f 100,000 aftrekken als
opbrengst voor de Bergen-op-Zoomsche perceelen alleen,
wat zeker niet te veel kan genoemd wordendan rest
er voor de Yersekebanken als opbrengst f 650,000.
Trekt men daarvan nu af de nu verkregen pacht
som, die betaald moet worden, dan zou men f 286,000
ruim overhouden, waaruit de arbeidsloonen, kosten, enz.
moeten betaald worden, zonder nog te spreken van
de winsten der ondernemers.
Zou men nu met het oog op die cijfers, vooral als
men weet hoe elke pan, voor het in zee brengen en
eruit halen, het kalken, verwerken en afsteken, op 3
cent kan gerekend worden, meenen dat die winsten
zoo hoog kunnen zijn
Wij betwijfelen het
Het gevolg zal wezen, dat de oesters ontzaglijk in
prijs znllen toenemen en de omzet daardoor zal ver
minderen, of dat de opgevoerde pachtprijzen den dood
steek zullen geven aan de industrie, omdat er geene
voldoende winsten meer te behalen zijn, om daaraan
zijn geld te wagen.
Evenals met de te hoog» pachten op landbouwge
bied zullen ook hierbij de naweeën zich doen gevoelen.
In 1885 komen de nieuwe pachters op het gebruik.
De tegenwoordige zullen natuurlijk van de perceelen
alles afhalen, wat slechts te halen is, zoodat de nieuwe
pachters er de eerste jaren, die wij gerust op drie
kunnen stellen, niets zullen trekken van de perceelen,
welke zij zoo donr pachtten, maar wel veel geld boven
hun pacht moeten storten om de perceelen weer pro
ductief te maken. In 1890 zullen zij verder weder
moeten decideeren of zij al of niet hun pacht willen
handhaven, en het zou ons niet verwonderen of velen
zullen dan, bemerkende hoe zij te hoog hebben ge
pacht, hun perceelen weer aan het rijk teruggeven.
In dien tijd zullen de perceelen niet vooruit gegaan
zijn, en daaronder zal de industrie lijden.
Het rijk heeft voor het oogenblik voordeel van deze
verpachting, Hoogere sommen zijn besteed en bij de
toewijzing zal het rijk wel zoo voorzichtig wezen om
insolieden pachters de perceelen niet te gunnen.
De dupe van de gansche beweging, die zoo geheel
en al doet denken aan den tulpenhandel, worden dan
de goede, soliede pachters. Opgedreven door de in-
soliede, die vaak onderling voor elkander als borgen
optraden, zal het Rijk hen wel aan hunne toezegging
houden, en hun de gepachte perceelen toekennen.
De prijzen der oesters gaan dan ontzaglijk naar
boven, en de Zeeuwsche oestsr zal om die al te hooge
vraagprijzen haar renommee niet meer tegen anderen
kunnen volhoudenof de ondernemers zullen te wei
nig moeten vragen en de zaken zullen eronder lijden.
Dit alles is dan een gevolg van eene ongeoorloofde
opjagerij.
Want men moge deze beschouwing te pessimistisch
vinden, men kan in geen geval het feit wegredeneeren,
dat er op de pachtsommen invloed is uitgeoefend door
personen, die niets te verliezen hebben en die eigenl ijk
aan de zaken geen deel mochten nemen. Later zal
blijken hoe velen der pachters zullen erkend worden
door het rijk.
En nu rijst de vraag of het een zedelijke handel
wijze is van het rijk, om die personen wel te gebrui
ken om de pachten naar de hoogte te voerenten
koste der goedgezinde en soliede pachters, maar latei-
hun te weigeren de perceelen te aanvaarden, en hen
te erkennen als insoliede personen 7
Wij meenen van niet.
Waar het rijk zich het natuurlijk recht toekent om
zulke personen door eene weigering als insoliede te
brandmerken, daar geeft het zich zeiven op hetzelfde
oogenblik een démenti door zijdelings te erkennen, dat
zij insoliede personen in 's Rijks eigen belang heeft
gebruikt om door hen voordeel te behalen.
En daarin kon worden voorzien door een wijziging
te brengen in het artikel der pachtvoorwaarden, dat
de borgen betreft.
Niet na, neen vóór de verpachting moest uitspraak
gedaan worden over de soliditeit van hen, die willen
meedingen naar die pachten.
Laat, evenals bij gewone verkoopingen menig no
taris doet, het bestuur der visscherijen op de Schelde
en Zeeuwsche stroomen voor hen, die meedingen, eene
verklaring van gegoedheid eischen van den burgemees
ter hunner woonplaats, of storting vorderen van een
deel der pachtsom, waarvoor men pachter is gewor
den, als waarborg voor soliditeit. Willen de soliede
personen onderling dan de prijzen opjagen, welnudat
is hun zaak; dit blijft eene geoorloofde concurrentie,
maar het groote gevaar is dan geweken dat menschen,
die niets te verliezen hebbenanderen ten hoogste
benadeelen. Hen sluit men dan vanzelf uit.
Het rijk zal nu bepaald wel een gewenscht voordeel
behalen van de pachtsommendit is zeker.
Wij willen hopen, dat het een deel dier winsten
zal besteden in het belang der pachters door voor
meerdere veiligheid te waken. Zijn reeds stappen in
dien geest gedaan, er valt nog meer tedoen.
Wij hebben zoo iets vernomen van een plan om
electrisch licht aan te wenden op de vaartuigen, die
gebezigd worden bij de surveillance.
Het is te hopen dat dit worde verwezentlijkt, want
niets zou op dit oogenblik meer in het belang wezen
van hen, die zulke hooge pachten moeten opbrengen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
verwittigen den belanghebbenden.-
lo. dat de alphabetische naamlijst van alle personen,
die aan de loting van dit jaar voor de Schutterij
dezer gemeente moeten deelnemen, ter inzage zal
liggen ten raadhuize van Dinsdag den 13 Juni tot
en met Dinsdag den 20 Juni, van des voormiddags
negen tot des namiddags twee uren, teneinde een
ieder in staat zoude zijn, om, ingeval hem op de
lijst eenige personen of omstandigheden mochten
voorkomen, die daarop behooren te worden aan-
geteekend ot daarvan moeten worden weggelaten,
zulks bij de met het toezicht over de loting be
laste commissie ter kennis te brengen
2o. dat de tijd tot de loting is bepaald op Woensdag
den 21 Juni, des middags te 12 uren, en zal plaats
hebben ten raadhuize alhier.
Goes, den 10 Juni 1882.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Mededeelingen op verschillend gebied.
GOES, 12 JUNI 1882.
De heer J. Risseeuw, burgemeester van 's-Gra-
venpolderschrijft ons het volgende
»Gij hoort in den laatsten tijd veel fluisteren over
een tram-plange hebt de klok hooren luiden, maar
weet niet waar de klepel hangtik zal u zeggen wat
er van is. Er bestaat bij de burgemeesters van Goes,
Kloetinge, 's-Gravenpolder, Nisse, Ovezand, Driewegen i
en Ellewoutsdijk en bij den heer J. M. Kakebeeke
lid van de Prov. Staten, een plan niet om maar da
delijk een tram te «leggen" evenals een kip haar ei,
maar om te zien of er ook mogelijkheid zou bestaan,
dat gemelde gemeenten tramiaal verbonden worden.
Gij zietwij zijn voorzichtig en kalm, maar il y a
de quoi 1 Wij plaatsen thans eene advertentie, waarin
zijdie mede willen werken om de voorbereidende
werkzaamheden voor het plan te steunen, worden ver
zocht hunne namen op te geven aan den ondergetee-
kende. Wanneer nu uit Goes en al de genoemde
dorpen vele personen zich aanmelden, die heil in het
plan zien en het willen steunen, dan kan er doorge
werkt worden. Dat doorwerken kost een klein beetje
geld; het opmaken der vermoedelijke kosten en baten,
het nazien van den weg, de noodige permissies vragen
enz. enz., dat alles is: doorwerken. Reeds nu kan
ik mededeelen dat de gewone weg van Goes naar
Ellewoutsdijk geen bezwaar oplevert voor zoover de
breedte aangaat."
De heer Risseeuw houdt zich verder overtuigd
zoo schrijft hij van onze belangstelling in die zaak.
En hij heeft daarin volkomen gelijk.
Wij moeten echter bekennen, dat wij over die zaak
zelfs nog geen klokje hadden hooren luiden.
Anders hadden wij reeds gezochtom te weten
waar het plan zijn oorsprong had.
Thans bevelen wij ons aan voor het vervolg voor
nadere mededeelingenen wij willen hopen datzoo
de tram voor onze omgeving nuttig en noodig wordt
bevondenhet plan zelf ook warme ondersteuning
moge vinden.
Volgens de Zierikzeesche bladen heeft den 26
Mei jl. te Scherpenisse de installatie van den nieuwen
burgemeester, V. V. R. C. R. baron Van Heemstra
on Ier vele blijken van belangstelling, plaats gehad.
Een eerewacht van 50 ruiters haalde hem in. Har
telijke toespraken werden gewisseld. De nieuwe bur
gemeester richtte ook het woord tot het volk en beval
zich aau in aller vriendschap en toegenegenheid; zij
nerzijds bood hij die wederkeerig zijn nieuwe gemeente
aan.
Een schoolfeest, den 7e Juni door hem den kinderen
bereid, slaagde eveneens uitstekend.
De overplaatsing van den heer Schmoutzinger
stationschef te Middelburg, is in zooverre gewijzigd
dat hem, in plaats van het station Hengelo, het sta
tion Maastricht is aangewezen. (M. Ct.)
Benoemd tot gezworen van den Dreischorpolder
P. Goemans Jzn.
Dit jaar kunnen vijftien surnumerairs der directe
belasting, invoerrechten en accijnzen worden aangesteld.
Voor de voorwaarden zie St.-Ct. no. 136.
Naar het Vad. verneemt, zal morgen de com
missie der Tweede Kamer voor het verslag over de
militie- en schutterij-ontwerpen bijeenkomen tot het
vaststellen van de punten van het voorloopig verslag.
Benoemd tot notaris binnen het arrondissement
Amsterdam, ter standplaats AmsterdamJ. A. Cal-
lenfels, candidaat-notaris aldaar.
Met 1 Juli a. s. wordt geplaatst aan boord van
Zr. Ms. rammonitor «Adder" de luit. ter zee 2de kl.
G. Borel.
Mr. S. Van Houten geeft in het Dagblad eene
nadere opheldering over den uitslag der stemming
over zijne voorgestelde motie op de meeting, door
de Vereeniging De Unie te Amsterdam gehouden.
Volgens hem is de motie, vanwege het bestuur door
hem aan de stemming door opsteken der handen on
derworpen, met bijna eenparige stemmen aangeno
men. Voor de motie stemden vele honderden, stellig
de meerderheid der aanwezigentegen de motie slechts
hier en daar een enkele, te zamen wellicht een tien-
of vijftiental.
Hij constateert daarom als uitslag, dat slechts zeer
enkelen der aanwezigen zich voor het behoud van den
census verklaarden, terwijl een deel der vergadering
zich van stemming had onthouden.
Of dit deel op 7«, of zelfs 7. der aanwezigen te
schatten zij, laat hij in het midden. Een groot getal
onthoudingen bewijst, dat de vergadering voor een
groot deel bestond uit personen, die zonder parti-pris
waren opgekomen, om de quaestie te hooren bespreken.
En naarmate men dit deel hooger stelt, wordt de waarde
van het feit hoogerdat na gehoord debat slechts
zeer enkelen uit een vergadering van vele honderden
zich voor het behoud van den census en tegen Grond
wetsherziening verklaarden,
De 97ste algemeene vergadering der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen zal worden geopend op Dins-
Tot leden van het hoofdbestuur der Maatschappij
zijn gekozen de heeren A. Muens met 389, en dr.
JJ. C. Rogge met 406 stemmen. Aan deze verkiezing
namen 123 departementen deel.
Door eenige burgemeestersin Friesland, alsmede
door de voorzitters der kamers van koophandel en van
afdeelingen der Maatsch. van Landbouw, is het initi
atief genomen voor een adres aan Z. M. den Koning,
waarin de wensch wordt uitgesproken, dat de Regee
ring weldra moge overgaan tot het aanleggen, althans
subsidiëeren van staatswege, van een systematisch net
van stoomtramwegen.
O.-Indië. Benoemd tot officier van justitie bij den
Raad van Justitie te Batavia mr. J. C. Mulock Houwer.
Gesteld ter beschikking van den directeur van bin-
nenlandsch bestuur, om werkzaam te worden gesteld
bij het binnenlandsch bestuur, de burgerlijke ambte
naar W. H. C. Lammerée.
Overgeplaatst de le luit. der inf. A. K. Eiehholtz.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
Biezelinge. Door het bestuur der waterkeering van
den Calamiteusen Willem-Anuapolder is Vrijdag aan
besteed
het herstelde vernieuwing en het onderhoud
tot 30 April 1883 van de Aarde-, Kram-,
Rijs- en Steenglooiingwerken.
Daarvoor is ingeschreven door de heeren
P. J. Visser te Hansweert, voor f 13,000M. De
Vriend te Borssele, voor f12,900; D. Tholens te
Hoek, voor 12,800; J. Jansen te Hoek, voor f 12,700
B. Den Exter Van den Brink te Krabbendijke, voor
f 12,695J. Leijs te 's-lleer Arendskerke, voor f 12,600;
J. Lindenbergh te Wemeldinge, voor f12,537 A. Van
Popering te Bruinisse, voor f12,530; D. Boller te
Rilland, voor f 12,500J. Kole te Hansweert, voor
f12,500 en C. De Wilde te Kattendijke, voor f 12,445.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Heinrenszand. De heer M. Van Kleef, candidaat,
heeft voor het beroep naar de Herv. gemeente alhier
bedankt.
Van den op 4 dezer te Camperland overleden
heer S. O. Los lezen we in het Zuiden o. a.
Sedert 1841 predikant bij de Chr. geref. kerk in
Nederland, bediende hij achtereenvolgens de gemeente
te Workum, Rotterdam, Werkendam, Ter Neuzen en
Baarland, tot hij in 1875, door zwakheid des lichaams
gedrongen, zijne welverdiende rust nam.
De Chr. geref. kerk verliest in hem een harer steun
pilaren en voorbidders, de gemeente te Camperland
een raadsman en zijne kinderen een liefhebbend en
zorgdragend vader.
De bijna voltallige lijst van sprekers op bet a.
s. Zuider-Zendingsfeest is volgens genoemd blad de
volgende
Ds, F. J. Hoedemaker, hoogleeraar aan de vrije
UniversiteitOpeningsrede.
Ds. A. Keers, van Hazerswoude De honderdvoudige
vrucht der Christelijke Zending.
Ds. B. Van Schelven van Haarlem.
Ds. C. Van Dis, vau Westmaas Het heilzame der
tegenwerking in den arbeid van het Godsrijk.
Ds. J. Montague, van VlissingenChr. Jongelings-
vereeniging.
De heer J. L. Zegers, zendeling der Ned. Zend.
Vereeniging.
Ds. A. Van Schelven, van BeverwijkEvangelisatie
in Nederland.
Dr. J. Koster, van Wissekerke.
Ds. II. Pierson, directeur der Heldringsgestichten
Inwendige zending.
Ds. E. Weiss, van HaarlemZending onder de negers.
Ds. A. v. d. Sluijs, van Leiden«Maar wat zijn
deze onder zoovelen?"
Dr. F. Van Gheel Gildemeester, van Dalfsen Eerste
slotrede.
Ds. S. Kalma, van ZevenbergenTweede slotrede.
SCHOOLSPAARBANK, Mei 1882.
ingebr. uitgeh.
School C f 28,68 f20,86
D 7,69 1,64%
Batii. (Rilland-Bath) Tot hoofd der openbare school
alhier is benoemd dhr. De Zeeuw, onderwijzer te
Rijsoort, gemeente Ridderkerk.
Te Rilland en Batli, beide plaatsen, welke eerst
in 't laatste gedeelte der vorige eeuw ontstaan zijn,
hebben als schoolonderwijzers gefungeerd
te Rilland
1. Hendrik Zuijdweg, benoemd 9 Oct. 1781.
2. Joost Wagenaar, benoemd 9 Juli 1794, overl.
26 Febr. 1819.
3. Jan Kakebeeke, in functie 22 Nov. 1819, eervol
ontsl. 1 Oct. 1852.
