1882. N°. 59. Donderdag 18 Mei. 69ste jaargang. Eene beweging, die vruchten kan dragen? 3) MENGELWERK. Eene mislukte opvoering van „Wilhelm Teil". Slooten, Beulen en Duikers Medcdeeüngen op verschillend gebied. GOES, 17 IV?Ei 1882. GOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75. Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct. Agent voor het buitenland- A. 8'1'EINER, te Hamburg, in ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGII VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteux-en. mum. De prijs der gewoxle advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wox-dt de prijs slecht i tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten #n de daai-op betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingenniet meer dan i regels beslaande en contant betaald, 20 ets. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel. i Het ontbreekt in deze dagen voorzeker niet aan aandrang van verschillende zijden om wijziging en daardoor verbetering te brengen in ons kiesrecht. Natuurlijk is op verbetering daarbij het oog ge richt, want bij de gebrekkige inrichting van ons te genwoordig kiesstelsel is een breede schaar van per sonen uitgesloten, die waarlijk in zelfstandigheid en bekwaamheid niet behoeft onder te doen voor zoo menig kiezer, die thans het voorrecht heeft gewicht in de schaal te mogen leggen bij de benoeming van vertegenwoordigers voor gemeente, provincie en r'jk. Er moet eene verandering komen, wil de toestand zuiverder, de verhouding tusschen kiezers en gekoze nen beter wordenwil onze vei-tegenwoordiging zijn wat ze wezen moet: de ware uiting van onzen volks - geest. Een ideaal-toestand zich te scheppen, waaruit zou voortvloeien d-at alle slechte eigenschappen van ons tegenwoordig kiesstelsel voorgoed wekenalle kiezers zich slechts door een beginsel en niet door pirsoonsquaestiën lieten leiden, is zeker onpractisch Wij moeten ons nu tevreden stellen met het na jagen van zulk eene verbetei'ing, dia ons verschaft meer zelfstandigheid bij de kiezers, meer belang stelling onder de kiezers en meer zekerheid dat er geschikte personen dat wil zeggen die op de hoogte zijn van hetgeen de kiezersplicht van hen eischt tot het stemrecht worden toegelaten. Om meer bewijzen van zelfstandigheid en bekwaam heid te verkrijgen baat het, naar onze meening, niet of men het stemrecht al uitbreidt. De wijze van stemmen zou veranderd moeten wor den en wij houden ons oveiiuigd dat, wanneer liet Belgische systeem hier gevolgd werd, dat nl. elk kiezer op het stembureau zijn stembiljet moest in vullen, er reeds in menigen uitslag eenige wijziging gebracht zou worden. Maar zoo er dan waren, die den naam van hun candidaat niet konden schrijven, zouden wij die per sonen juist willen uitsluiten van het kiesrecht, omdat hun onvermogen op dat punt, steeds gepaard met het niet kunnen lezen, reeds een zeer groote hinderpaal is voor hunne zelfstandigheid. En bovendien heeft men dan een feitdat te con- stateeren valten reeds zoo in strijd is met het be ginsel van eene voldoende mate van ontwikkeling, die wij van eiken kiezer vorderen, dat zulke personen van het kiesrecht wezenlijk wel mogen uitgesloten worden. Dat meerdere belangstelling een natuurlijk gevolg is van meerdere uitbreiding van het stemrecht behoeft geen uitvoerig betoog. Zij, die nu steeds wegblijven, zullen door den meer uitgebreiden kring van mede kiezers als van zelf aangespoord worden tot het ver vullen van hun kiezersplicht. Doch welke weg dient ingeslagen te worden om tot eene gewenschte uitbreiding te geraken? Ziedaar de groote vraag van den dag. En bij de beantwoording van die vraag plaatsen kan het ook menschelijker-vti\ze anders -- velen zich op het standpunt van wikken en wegen in hoever bij deze Naar Karel Bottcher's: Aus meiner Wandermappe. Was het wonderdat het publiek een oogenblik stom van verbazing was Het wist in het eerst maar niet, wat het voor gevallene beteekende. Op aller gelaat stond de grootste verwondering te lezen. Doch een oogenblik later barstte er een ware storm van verontwaardiging los 1 Fluiten sissen stampen schreeuwen alles klonk onharmonisch dooreen, en onder deze indrukwekkende muziek viel het schei-m. De voorstelling was uit, maar Klager verscheen dien avond niet meer in het wijnhuis. Ieder ander tooneelspeler zou na dit voorval on middellijk zijn ontslag hebben gekregen. Met een tooneelspeler van Klager's talent kon men of gene uitbreiding het beginsel, waarvoor men strijdt, meer of minder kans verkrijgt -van te zegevieren of ondertegaan. Zulke overwegingen moeten, bet is waar, blijven rusten, maar de natuur gaat boven de leer, en een der grootste struikelblokken, om tot eene goede oplossing dier quaestie te geraken, is juist die overweging. Wij kunnen echter in deze beschouwing dat punt laten rusten, en dienen slechts de vraag van het oogenblik te toetsen aan de hierboven opgegeven door ons gestelde eischen. Laat een tijdelijke ondergang van het liberale element bij 's lands regeering plaatsheb ben, het zou veel beter wellicht wezen dan het zieke liberalisme, dat thans den toon aangeeft. Het zou de geboorte kunnen schenken aan een zuiver liberale partij, want op grond der opgedane ervaring blijven wij bij onze, vroeger geuite, meening volharden, dat de tegenpartij toch spoedig haar taak uit de handen zou moeten geven. Zoo vast is die meening, dat wij geen enkel middel zonden bestrijden uit vrees voor ondergang der libe- i-ale beginselen. Vroeg of laat zouden zij van zelf weer de bovenhand krijgen en beter en krachtiger te voorschijn treden, naar gelang zij langer of korter in den smeltkroes der beproeving waren geweest. Dit leert ons de geschiedenis van vroeger dagen. Om r.u te geraken tot hetgeen door velen wordt gewenscht, brengt men ons als middelen tot genezing het algemeen stemrechteen zoo uitgebreid mogelijk stemrechtwaarbij van beide, zijden afschaffing van den census wordt beoogd, verlaging van den census en toe lating van de capaciteiten als maatstaf voor kies bevoegdheid. Wat nu te kiezen? Hierboven bleek onzen lezers reeds, hoe bij ons voor algemeen stemrecht geen sympathie kan bestaanbe perking is onze leus. En als wij dan letten op den eisch, dien de pas opgerichte vereeniging kiesrechther vorming stelt bij art. 1 pai'. 2 harer statutenverken ning der kiesbevoegdheid van alle mannelijke meer derjarige ingezetenen, Nederlandersin het volle genot hunner burgerlijke- en burgerschapsrechtenmet onthouding evenwel van de uitoefening dier bevoegd heid aan die categorieën personen, welke uithoofde oeconomische of intellectueele incapaciteit daarvan be lmoren te worden uitgeslotendan zien wij daarin een schema van hetgeen wij wenschen, en dan rest alleen de vraag: wie zal de juiste grenzen aangeven? Daaromtrent zullen, zoo vernamen wij, de leden der nieuwe vereeniging tot een vergelijk moeten ko men. De vereeniging vwenscht aan de werkzaamheid en het debat harer leden over te laten om aan te geven, waar de grenzen der uitoefening van het kies recht in de maatschappij behooren te worden getrok ken, en onder welke formule men de in 't belang der maatschappij vast te stellen onthouding van dat recht zal komen omschrijven." Zoodra men daaromtrent tot een vaste formule, tot een goed omschx-even plan is gekomen, zal men voldoen aan den wensch van velen, voor wie die quaestie nog een groot vraagstuk bleef. Maar middelerwijl zal de tijd verloopen. Vóór alle echter niet zoo eensklaps breken. Door zijn spoedig daaropvolgend optreden als koning Lear, dat éen van zijne meesten-ollen washoopte men de steeds toe nemende ergenis weder te doen bedaren. Het was dan ook al te erg geweest en zelfs de dagbladen hadden niet nagelaten erop te wijzendat tegenover een beschaafd publiek dergelijke grofheden, als Klager er eene had begaan, niet te pas kwamen. Lang vóór de opvoering van «koning Leai-" waren alle plaatsen dan ook verkocht. Klager verscheen op het tooneel. Als een storm verhief zich een verward gefluit en gesis in de zaal. De koning wei-d echter in het geheel niet verlegen. Met kalmen tred ging hij naar de coulissen, haalde er een stoel achter van daan, plaatste dien vóór het souffleurshok, ging erop zitten met de armen over elkander geslagen en keek het publiek onverschillig aan. Toen het rumoer verstomdesprak hij met een vaste stem «Ik verzoek u vriendelijk voorttegaan mijne lxeeren De voorstelling was uitstekend ingestudeerd voor- treffelijk, tot nogtoe heb ik het genoegen gehad voor u eomedie te spelen en ik ben derhalve zeer dank- hoofden en zinnen op dat punt tot éen zijn gebracht, zal de tijd voorbijgaan zonder eenige verbetering. Dooi- afschaffing van den census schrijft de ver eeniging ook grondwetsherziening in haar vaandel. Zij noemt haar eisch «een eisch des tijds, nuttig, moeielijk te verkrijgen, niet onbereikbaar. lin dat is al te waar, zoo waar dat hierop voor- loopig hare goede bedoeling afstuit. Waar wij vroegen het meer dan eens moet het begin wezen En liet antwoord was de drang van buiten zal eindelijk den lieeren op het binnenhof doen gehoor geven aan den algemeenen wensch tot herziening van ons kiesrecht tot invoering van het algemeen of bijna algemeen stemrecht. Welnu, als zoodanig kan na jaren de bewuste beweging vruchten dragen, wij gelooven het gaarne! Maar onze tegenwoordige ka merleden zullen zich het gedruisch niet aantrekken, en zich wachten voor grondwetsherziening te ijveren. Laat ons daarom zien een stap verder te komen langs een anderen weg. Ook wij willen, wij vragen verbetering, maar eerst vragen wij die op de tlians bestaande grondslagen van ons kiesstelselbehoud van den census, maar aanmerkelijk verlaagd en verbeterd. Daaruit zal dan een nieuwe toestand geboren wor den, waaruit weer nieuwe stappen gedaan kunnen worden, stappen die weer verder en verder gaan en eindelijk ons zullen brengen waar wij ook been wil len bijna algemeen stemrecht, met uitsluiting van niet-ontwikkelden en bedeelden, al weten wij nu even min als de vereeniging dkiesrecht-hervormingdaar van een goede omschrijving te geven. Maai- juist die onmacht doet ons hetx-euren, dat het tegenwoordig ministerie heengaat, doch ons ver heugen dat er, volgens de laatste berichten, weer kans bestaat dat het blijft. Juist die onmacht bewoog ons aan te dringen op het aanblijven van den heer Pijnacker Hordijk als Minister van Binneniandsche Zaken, omdat hij een plan tot kiesrechthervorming in petto had, dat aan onze eischen voor het oogenblik zeer waarschijnlijk zal voldoen. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES brengen ter openbare kennis, dat door hen, ingevolge art. 41 van het Provinciaal reglement op de wegen en voetpaden, op Donderdag den 25 Mei 1882 en volgende dagen eene algemeene opneming zal plaatshebben van de GRRPPELS, SI-OOTKtf en andere werken, dienende tot Afvoer van water bin nen deze gemeente. Goes, den 10 Mei 18S2. Burgcmeesler" en Wethouders voornoemd, J. G. DErWITT HAMER. De Secretaris, HARTMAN. De heer A. Smitburgemeester van Vlissingen, heeft voor de Zeeuwsche tentoonstelling van nijver heid ook een medaille beschikbaar gesteld. haar, dat gij mij eens aflost. Ik verzoek u derhalve dringend verder te gaan." Het was plotseling doodstil gewordenzoo stil als in een namiddagkerk op een zoelen, brandend heeten zomerdag. De regisseur verscheen op het tooneel en vroeg of de voorstelling moest doorgaan. Algemeen werd dit verlangd. Zooals Klilger toen speelde, zal ik nimmer, nimmer vergeten. Op de vleugelen der door God begenadigde kunst voerde hij de ziel van de aarde naar gindsche reine sferen, waarheen wij onze oogen richten, wam neer wij daarin een traan voelen opwellen. Het was een grootsch gezicht, toen diezelfde lippen, die bij den aanvang hadden gefloten en gesist, nu, gedwongen door de heerschappij van het genie, in luide toejuichingen losbarstten en er zelfs bloemen en lauwerkransen op het tooneel nedervielen. Ja, Wilhelm, ge waart een machtig vorst, die met een onzichtbaren tooverstaf gebood over die heerlijke gouden, onzichtbare wereld, die menliet men- schelijk gemoed noemt. Hoedekenskeriie. Groot was in het begin dezer week de vreugde in onze gemeente, toen de tijding bekend werd, dat de heer J. Welleman, secretaris, tot burgemeester benoemd was. Moge nu een einde zijn gekomen aan de gedurige verwisseling van burge meesters in deze gemeente en de heer Welleman, die door zijne liberaliteit, zijn hartelijken omgang met de burgerij en zijne liefde voor de gemeente de achting en het vertrouwen zijner medeburgers gedurende zijn 9jarig verblijf alhier heeft gewonnen, eene reeks van jaren aan het hoofd dezer gemeente staan. Moge de gemeente onder zijn bestuur bloeien en hij met de zijnen zich vele jaren in dien bloei verblijden Biervliet. Wij vernemen met zekerheid, dat er een schrijven aan Ged. Staten is verzonden, waarin de geldigheid der jongste verkiezing betwist wordt, daar er twee personen in deze gemeente woonachtig zijn, die denzelfden naam dragen, t. w. J. F. Calon, land bouwer en J. F. Calon, schaapherder. In de raadsvergadering, onmiddellijk gehouden na de stemopneming, werd als wethouder benoemd dhr. P. Lybaard.. Uit Schoondijke wordt in de M. Ct. gemeld, dat ingelanden van den Nieuwerhavenpolder hebben besloten de gevraagde subsidiën van 30 cent per hectare ge durende 10 jaren, en 5 cent per hectare in eens, aan het comité voor den tramweg van Breskens naar Mal- degem te verleenen. In de Rijkspostspaarbank is van tot 10 Mei jl. meer ingelegd dan terugbetaald f 26.927. Men verneemt, dat na de verwerping ten tweede male van het handelsverdrag, tusschen Frankrijk en Nederland gesloten, dit tractaat hij besluit van den president der Fransehe Republiek is ingetrokken. Dientengevolge zal Nederland met ingang van 15 Mei zich moeten onderwerpen aan de toepassing van het algemeen toltarief van Frankrijk. (R. N.) De toestand van de ministeriëele crisis is nog dezelfde. Naar het Vadert, verneemt, blijft Z. M. de Koning het ontslag van het Ministerie weigeren en werd Maandag weer een Ministerraad gehouden. Het is voor het oogenblik ondenkbaar, dat eenige andere oplossing mogelijk zij, dan dat het Kabinet terugkome van zijn wensch om zijn taak neder te leggen, schrijft dat blad. Een andere regeeringsarbeid, een ander program van werkzaamheden dan dit Ka binet zich nog voorstelde te behandelen, is in de ge geven politieke omstandigheden niet wel mogelijk en zou zeker niet in het belang van het land zijn. En om nu deze taak aan andere personen op te dragen, louter omdat de afbrekende politiek in de Tweede Kamer vruchten heeft gedragen, gaat toch niet aan. In de maand Juni of Juli e. k. zal gelegenheid worden gegeven tot het afleggen van de practische examens van apotheker. Wie tot de examens wen schen te worden toegelaten, moeten daarvan vóór 1 Juni e. k. schriftelijk opgave doen aan den voorzitter der Comm. van examen, den hoogl. dr. R. S. Tjaden Moddermante Groningen. In den loop der zelfde maanden zal gelegenheid worden gegeven tot het afleggen der examens ter verkrijging van een getuigschrift als apothekersbe diende. Zij zullen worden afgenomen te Middelburg en te Utrecht. Wie tot die examens wenschen te worden toegelaten moeten daarvan vóór 1 Juni e. k. schriftelijk opgave te doen aan den inspecteur voor het geneeskundig Staatstoezicht voor de provincie, waarin de plaats gelegen is, waar zij het examen wen schen af te leggen. Nog zal in den loop der maand Juli e. k. gele genheid worden gegeven tot het afleggen der exa- En toch werd de schoone voorjaarsnacht van dit kunstenaarsleven zoo somberde glinsterende sterren gingen onderen er vertoonden zich meer wolken dan er noodig waren voor een schoon avondroodmeer regen dan geëisclit werd voor een regenboog bij maanlicht. Arme Wilhelm 1 Steeds dieper en dieper zonk hij weg in den poel der dronkenschap, steeds minder bewandelde hij de met bloemen bestrooide paden der kunst. Slechts enkele malen brak zijn genie door den nevel der dronkenschap heen als een kleurenrijk vuurwerk in den donkeren nacht, fraai, schitterend, vorstelijk, maar spoedig weder in het duister wegstervend. Eindelijk vond men hem dood op straat en de ne- crologiën vol poëzie in de groote dagbladen spraken van eene ondergegane zon, van eene kroon, die een' koning van het hoofd was gerukt, van een zwaard, dat een' veldheer was ontvallen, van een heerlijken tempel, die in puin was gestort EINDE.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1882 | | pagina 1