1882. N°. 36.
Donderdag 23 Maart,
69ste jaargang.
GÖESM
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Viujdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, -1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Agent voor het buitenland: A. STEINER, te Hamburg,
ujons land vervoe'ge men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJG1I VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
ClllIHM.
De prijs der gewone adveptentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer -10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel
Wie zich met 1 April op ons blad abonneert,
ontvangt de deze maand nog verschijnende nommers
kosteloos.
liet voorstel 11e Navornïii I.ohmiui
tot wijziging van art. 4 «Ier wet
op liet lager onderwijs in «le
Tweede Kamer.
Dit voorstel, waarover wij reeds in ons nommer van
7 Maart in 't kort onze meening zeiden, is thans door
de afdeelingen behandeld en volgens het verschenen
afdeelingsverslag gunstig ontvangen.
Nu is zulk een verslag zeker geen trouwe spiegel
om te kunnen nagaan, wat liet lot van een ontwerp
zal wezen als het in openbare behandeling komt. Zoo
menig gunstig ontvangen wetsontwerp werd toch ver
worpen en zoo vele donkere wolken, die volgens een
verslag het leven van een ontwerp bedreigden, bleken
ten slotte geen gevaar op te leveren voor de geboorte
van een nieuweling op wetgevend gebied.
Toch is er op grond van het voorloopig verslag
ditmaal wellicht met eenige meerdere zekerheid te
voorspellen, datdekansen voorhetontwerpgunstigstaan.
Reeds bij de behandeling der wet in 1878 kwam
de heer Van den Berch Van Heemstede m«t hetzelfde
voorstel als de heer Lohman nu doet, en staakten daar
over eerst de stemmen, terwijl ten slotte door slechts
eene meerderheid van twee stemmen (39 tegen 37) het
lot van het amendement in ongunstigen zin werd beslist.
Zooals men weet luidt artikel 4 als volgt
»Art. 5 der wet van 1 Juni 1865 (Staatsblad no.
58) is toepasselijk op alle lokalen, waarin lager school
onderwijs gegeven wordt.
jiBij algemeenen maatregel van inwendig bestuur
worden door Ons, zoowel in het belang van de ge
zondheid, als van het onderwijs, aigemeene regelen
vastgesteld omtrent den houw en de inrichting der
lokalen, waarin openbaar lager schoolonderwijs gege
ven wordt, alsmede omtrent het aantal kinderen,
dat daarin mag worden toegelaten, met bepaling, in
hoever deze regelen verbindend zijn voor de lokalen,
waarin bijzonder lager schoolonderwjs gegevenwordt."
De cursief gedrukte regelen wilde destijds de heer
Van den Berch en wil thans de heer Lohman doen
vervallen.
Tot de voorstanders van het voorstel-Van den Berch
behoorden een paar liberale ledenen de heer Van
Houten die zelfs gaarne de geheele 2e alinea had
willen doenvervallen.
Nu de anti-revolutionaire partij met een paar leden
is vermeerderd; nu een man als de heer Moens zijn
stem niet kan doen hooren zooals in 1878, nu is er
meer kans dat het voorstel zal worden aangenomen.
En wij zouden dit betreuren èn om het antecedent,
dat daardoor in het leven wordt geroepen èn vooral
ook om eene openhartige verklaring van de zijde der
ultra-voorstanders van het voorstel des heeren Lohman,
die in het voorloopig verslag voorkomt.
Zij toch verklaren van de poging van den voor
steller, om aan de bestaande grieven tegen de rege
ling van het lager onderwijs tegemoet te komen, met
ingenomenheid en dankbaarheid kennis te hebben ge
nomen, doch vertrouwen, dat de eventueele aanneming
van dit voorstel niet zoude worden beschouwd als
eene opruiming dier grieven, maar alleen als een eersten
stap daartoedie nog door vele andere stappen be
hoorde te worden gevolgd.
En dat juist maakt de aanneming van het voorstel
dubbel gevaarlijk.
Eenmaal een eerste stap gezet op dien wegen
binnenkort staan er weer een reeks van veranderingen
in de onderwijswet van 1878 voor de deur. En die
behoeven waarlijk niet uitsluitend van de zijde der
tegenstanders te komen. Ook de voorstanders van het
openbaar onderwijs kunnen een massa grieven tegen
de wet aanvoeren, maar haar daarom nu hier en daar
te gaan veranderen is zeer ongewenscht. Dan loopt
men gevaar tengevolge van al die wijzigingen een
nog slechter wet te verkrijgen, die veel gelijkt op een
lappendeken.
Maar wij vreezen ook voor misbruik, wanneer die be
paling uit het bewuste art. der wet wordt gelicht.
Even goed als de voorstanders der bijzondere schoei
bevreesd zijn voor misbruik, dat ervan gemaakt kan
worden zijn wij bevreesd voor misbruik datwaar
de wet niet spreekt, van anderen kant kan insluipen.
Wij denken aan de woorden van den heer Kappeyne
bij de behandeling van het voorstel Van den Bergh
ii Wij behoeven geene romans te lezen om te weten
hoezeer door het bijzonder onderwijs dikwijls misbruik
gemaakt wordt van de gelegenheid om een aantal
kinderenveel grooter dan voor hunne gezondheid
dienstig is, in hetzelfde lokaal toe te laten; hoe door
bekrompenheid bedomptheid van liet lokaal als an
derszins, de school onvoldoende is. Nu kan men zich
tot den inspecteur van het geneeskundig staatstoezicht
wenden om dergelijk lokaal af te keuren. Ik vraag
echter, wat heter is dat deze afhankelijk is van re-
geien, welke zij, die dat bijzonder onderwijs geven,
vooraf hebben kunnen kennen, of weldat hij alleen
zal handelen naar zijne eigene ingeving 7"
Het antwoord daarop is zeker niet moeielijk, en ook
in het belang van het bijzonder onderwijs zelf komt
ons niet-wijziging van de wet gewenscht voor.
Laat men daarom zich houden aan de te wachten
herziening van het koninklijk besluit van 30 Aug.
1880 omtrent bouw en inrichting der schoollokalen.
De eischen van dat koninklijk besluit zijn hoog, te
hoog, en onuitvoerbaar voor alle scholen. Verandering
daarin is dringend noodig.
En laat men, wat wij reeds vroeger schreven, voort
gaande op den reeds ingeslagen weg dat de bepalingen
daaromtrent voor de bijzondere scholen minder druk
kend zijn dan voor de openbare, aan de hoofden onder
de voorstanders dier eerstgenoemde scholen advies
vragen, hoe zij die bepalingen zouden wenschen. Men
kan van beide zijden tot elkaar komen, maar men
late de wet boven alles waken voor misbruiken ook van
beide kanten, die toch reeds zoo spoedig insluipen.
Zegt de regeering die wijziging spoedig toe, dan zal
een deel der kamerleden zeker niet meegaan met
het voorstel van den heer Lohman en kunnen wij
nog hopen, dat het niet worde aangenomen.
Mededeelingen op verschillend gebied.
GOES, 22 MAART 1882.
Kattendijke. Donderdag 6 April zal alhier eene
verkiezing plaatshebben voor twee leden van den
gemeenteraad. De vacatures zijn ontstaan door het
overlijden van den heer C. Koert en het bedanken
van den heer J. De Groene Wz.
In plaats van den heer C. Platleeuw, brieven
gaarder te Wilhelminadorp, die tegen 1 April zijn eer
vol ontslag heeft gevraagd en verkregen, is benoemd
de heer J. Platleeuw.
St.-Maartensdijk. In hunne vergadering van Maan
dag maakten ingelanden van het waterschap Sint-
Maartensdijk eene voordracht op, die Z. M. den Koning
aangeboden zal wordenom daaruit eene benoeming
te doen voor dijkgraaf van genoemd waterschap. Op
die voordracht werden geplaatst de heeren: N. Pol
derman, Al. D. llage en A. Oudesluijs.
Tevens werd besloten, behoudens goedkeuring van
Ged. Staten, de jaarwedde van den dijkgraaf met f 100
te verminderen en vast te stellen op ƒ200.
Sedert eenige dagen leven we hier in gespannen
verwachting, wie burgemeester zal worden. De groote
vraag is: zal het een ingezetene of een vreemdeling
zijn Ware het aan de ingezetenen hierin te beslissen,
de uitslag zou niet twijfelachtig wezen. Bereids zijn
tw.ee adressen aan Z. M. den Koning verzonden met
het verzoek een geacht ingezetene, in de adressen ge
noemd, te benoemen.
Ter vervanging van wijlen den heer J. Visser
is bij de werken tot verbetering van het kanaal van
Ter Neuzen naar Gent, standplaats Sas van Gent, be
noemd tot buitengewoon opzichter van den waterstaat
de heer P. De Vriend, van Borssele.
Aan O. Verhagen is, op zijn verzoekeervol
ontslag verleend als telegrafist 2de kl.
Uit Den Haag meldt men aan het V. D. Eerst
daags zal de benoeming plaatshebhen van de des
kundigen, belast met de herziening van de belastbare
opbrengst der ongebouwde eigendommen, krachtens de
wet van 25 April 1879 (Stbl. no. 89), daar men zich
voorstelt met Mei a. s. met de voorloopige werkzaam
heden aan te vangen. Het geheele werk zal in drie
jaren moeten voltooid zijn.
In elk schatting-district worden de werkzaamheden,
onder de leiding van een door den Minister aan te
wijzen voorzitter, opgedragen aan een commissie, ver
deeld in zooveel afdeelingen, elk met drie leden, als
het district onderdcelen bevat, 's Konings commissaris
in de, provincie benoemt voor elke afdeeling een lid,
Gedeputeerden twee leden, zoomede een plaatsvervanger.
De eerste oefeningstijd der miliciens van 1882,
bij de infanteriezal 12 maanden duren. Van deze
lichting worden bij het 7e regiment infanterie in het
geheel 800 lotelingen ingedeeld en wel 490 te Am
sterdam, 146 te Helder en 164 te Naarden.
De rijkscommissie voor de examens ter verkrij
ging van een diploma als stuurman aan boord van
koopvaardijschepen zal, aanvangende den 11 n April
e. k., zitting houden in het Yachtclubgebouw te Rot
terdam.
Zij, die tot een dier examens wenschen toegelaten
te wordenmoeten hiervan vóór 4 April schriftelijk
en vrachtvrij kennis geven aan den voorzitter der
commissie, met overlegging van geboorte-akte en op
gave der tegenwoordige woonplaats. Nadere bijz. be
vat de St.-Ct.
Uit het verslag der alg. ver. commissie tot le
niging van rampen door watersnood in Nederland
gevestigd te Amsterdamvan haar bijeenroeping op
6 Maai t 1882, blijkt, dat zij op eerstgenoemden datum
bezat een som van f252,000 nominaal 2% pCt. Werk.
schuld. De commissie ontving aan giften f 553,578,
aan rente f 16,685 en gaf uit f 454,449.
De stand van het watersnoodfonds is nominaal
f 445,000 inschrijving grootboek 2% pCt. Werkelijke
schuld en f 3^66 kasgeld. Het fonds bezit dus r,og
ruim f 300,000.
De luitenant ter zee C. Hoffman, gezaghebber
voor den 5n tocht van de Willem Darentszheeft
het voornemen bekend gemaakt om in het begin van
Mei naar zee te gaan en vermoedelijk in October terug
te keeren.
Volgens het Rott. Nbl. is de heer J. Haspels
de bekende tooneelspeier zoo ernstig ziekdat er
gevaar voor zijn leven bestaat.
Wij willen hopen, dat alles zich nog ten goede
zal keeren.
O.-Iniiië. Overgeplaatst van Deli naar Poerworedjo
de opz. le ki. bij de burg. openb. werken C. Elenbaas.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de Dinsdag gehouden zitting zijn aangenomen
de ontwerpen tot verhooging der begrooting van de
rijks-gestichten en die voor de onteigening voor den
tramweg Liclitenvoorde-Groenlo.. De Kamer is daarna
op reces gescheiden, zullende na terugkomst de con
clusie omtrent de conversie-quaestie aan de orde zijn.
In plaats vari het overleden lid der enquête-com
missie voor de spoorwegen, dhr. Van der Hoop, is
benoemd de heer Fabius.
Scheepvaartberichten.
Hansiveert. Dinsdagvoormiddag kwam de kanaal
sleepboot «Ilansweert", bij het uitslepen van twee
schepen uit het kanaal naar buiten, in aanvaring met
een van België binnenkomend geladen zeilschip, waar
door de »Hansweert" de stuurboordzij, even boven
den waterspiegel, en het zeilschip de boeg werd
ingeloopen.
De sleepboot «Hansweert" moest dientengevolge
onmiddellijk buiten dienst gesteld worden, terwijl het
zeilschip, na voorloopig dichtgemaakt te zijn, de reis
kon voortzetten.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Ds. De Langete Goedereedeheeft bedankt
voor het beroep naar Poortvliet.
Beroepen te Oost-Kapelle ds. S. L. Van Steijn
Callenfels, te St. Laurens c. a.te Amsterdam
in de vacature ds. Van Ronkel ds. A. J. Westhoff
te Gorinchem, en in de vacature ds. Sluijter ds. J.
Langhout te Anjum.
Dinsdagavond had in de Schouwburgzaal te
Goes de jaartijksche, ditmaal de 13e, bekroning van
wege het Comité tot wering van schoolverzuim plaats.
Behalve bijna alle leden van liet comité waren ver
schillende autoriteiten en belangstellenden aanwezig.
Ons dagclijksch bestuur was vertegenwoordigd de
districts- en arrondissements-schoolopziener beiden ga
ven door hunne tegenwoordigheid blijk van hunne
belangstelling, terwijl ook ie heer dr. J. Kooman Azn.,
voorzitter der commissie van toezicht op het lager
onderwijs, aanwezig was.
De voorzitter van het comité, de heer Z. D. Van
der Bilt La Motthe, opende de bijeenkomst met een
welkomstgroet aan allen, waarbij hij tevens wees óp
het verlies dat het comité had geleden doordien de
provincie geen subsidie meer verleende. Hij drukte
den wensch uit, dat de ingezetenen zooveel te meer
hun steun het comité zouden verleenen om zoodoende
dat gemis te vergoeden.
Terwijl nu en dan de kinderen een lied zongen had
de uitreiking der boekgeschenken enz. plaats.
De burgemeester, mr. J. G. De Witt Hamer, de
heer dr. J. Kooman Azn. en ten slotte ook de heer
W. J. Van Gorkom, districts-schoolopziener, voerden
nog het woord.
Eerstgenoemde gaf o. a. naar aanleiding van eene
gedane opmerking, dat het comité aan de uiterste
grens zijner bemoeiingen was, als zijne meening te
kennen, dat het comité niet uit het oog moet verliezen
hoe er ook in deze zaak veel is dat men ziet, maar
ook veel dat men niet ziet.
Het comité nu houdt bij het algemeen de belang
stelling voor het onderwijs gaande.
Hij zoowel als dr. Kooman wenschte het comité lust
en moed toe, om op den ingeslagen weg vooit te gaan.
Dr. Kooman wees erop hoe daartoe vooral moed
behoorde, waar er mog veel ouders warendie
toonden niet te begrijpen hoe onderwijs de machtige
hefboom voor volksgeluk en volkswelvaart is.
Bij zijne aansluiting aan die wenschen drukte de
heer Van Gorkom in zijne toespraak ook de hoop
uit, dat de gemeente, liet schooltoezicht, van wiens mede
werking hij het comité, ook wat hein zei ven betreft,
verzekerde, en het comité een drievoudig verbond ter
bevordering van het onderwijs mochten vormen. Het
comité, voortschrijdende op den ingeslagen weg, zou
dan eenmaal zijn taak kunnpn neerleggen met de vaste
overtuiging aan het einde van een goed werk te wi zen.
Het comité, dat het oog heeft op de absente of de
minder trouw schoolgaande leerlingen, is een onmis
bare steun voor het schooltoezicht, dat meer uit den
aard der zaak let op de aanwezigen.
De heer La Motthe dankte, namens het comité, ge
noemde heeren voor het gesprokene. Den leerlingen
drukte hij op het hart vooral ijverig en gehoorzaam
te zijn aan hunne onderwijzers, wien ook door de
verschillende sprekers een woord van hulde was ge
bracht. Dat was van de zijde der kinderen de beste
belooning, die zij den ledea van het comité konden
geven voor hunne zorgen en moeite.
Ten slotte riep hij den kleinen een hartelijk vaar
wel toe tot op het a. s. zomerfeest.
Het totaal der bekroonden bedroeg 385 kinderen.
Hiervan zijn van de:
Openbare school B, hoofd de heer A. Van Schel
ven, 162 kinderen met een boekgeschenk bekroond,
waaronder 139, welke geen énkelen schooltijd hebben
verzuimd
Openbare school O, hoofd de heer D. H.C. Ittmaun,
94 kinderen bekroond, waarvan 50 wegens 0 verzuim
met eene inschrijving a. f 1 in de spaarbank, benevens
een boekgeschenk de overige 44 kinderen kregen alleen
een boekgeschenk;
Openbare school D, hoofd de heer J. D. Van den
Berge, 26 kinderen, waarvan 15 wegens 0 verzuim
met eene inschrijving in de spaarbank a f 1,50 en
een boekgeschenk, de overige 11 kinderen alleen met een
boekgeschenk bekroond
Bijzondere school, hoofd de heer II. Poolmeijer,
91 kinderen bekroond met een boekgeschenk. Onder
de 91 kinderen waren 24 zonder eenig verzuim.
Aau 11 leerlingen, weike de schooi reeds hadden
verlaten, werd een getuigschrift wegens getrouw school
bezoek uitgereikt.
Namens regenten van het weeshuis werden 8 weezen
beloond, wegens vlijt en goed gedrag op de school.
Yerseke. Het vergelijkend examen voor de betrek
king van hoofd der school in deze gemeente zal ge
houden worden op Maandag en Dinsdag 27 en 28 Maart.
Tot de le klasse der rijks-normaallessen te Tholen
zijn toegelaten de mannelijke kweekelingen: A. Vreugde,
te TholenA. Geluk en J. Verkerkete Poortvliet
M. Hage, te Scherpenisse en de vrouwelijke J. Jansen,
te Oud-Vosmeer, M. Douw Van der Krap en H. W.
Kuyper Boone, te Tholen. (M. Cf.)
Rechtzaken.
Arrondissementsrechtbank te Middelburg.
Dinsdag zijn door de rechtbank gewezen de volgende
vonnissen, allen ter zake van overtredingen van de
wet op de directe belastingen, waarvoor de volgende per
sonen veroordeeld zijn als volgt
D. De C., te Eede, in eene boete van f 25,40J.
B., te Znidzande, tot 15 dagen cell. P. V., te Idem,
tot 15 dagen cell.C. L. P. te St.-Jansteen, tot 3
dagen cell.P. J. K., te Retranchement, tot 1 maand
cell; J. M., te Idem, tot 15 dagen cell, gev straf;
C. v. G., te Stekene, tot f 19,80 boete B. H., onbeken la
woonplaats, tot f22,50 boete, allen daarenboven met
verbeurd vei klaring der aangehaalde goederen. Van 1'.
J. L.te EedeC. K.te Antwerpen en L. S. to
Brussel, werden alleen de aangehaalde goederen ver
beurdverklaard terwijl E. B„ slachter en koopman
te Middelburg, werd vrijgesproken.
