1882. N°. 25.
Zaterdag 25 Februari.
699te jaargang.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel,
fa het belaag van hel algemeen.
Schutterij bij brand.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nonmiers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Agent voor bet buitenland: A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodbei icliten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Bij de vele vereenigingen en bonden, waaraan onze
tijd zóo rijk is, dat men verbaasd moet staan als er
nog een opterichten valt, is er toch nog een tot stand-
gekomen, dat voor het algemeen welzijn van zóóveel be
lang mag heeten, dat er eenige notitie van genomen
kan worden.
Het is een bakkersbonden wij, eenvoudige ster
velingen, die voor een groot gedeelte, wat onze voe
ding betreft, afhankelijk zijn van de heeren bakkers,
mogen zeker wel met eenige meerdere belangstelling
vernemen wat de heeren van plan zijn te doen.
't Is waar, in sommige gemeenten, ook te Goes,
hebben de brood-leveranciers wel hunne bijeenkomsten,
misschien vormen zij eene vaste vereeniging, maar het
nieuwe bond zal zich over ons gansche land uitstrekken.
Uit alle oorden des lands waren op een bijeenkomst
te Amsterdam 300 bakkers tegenwoordig en kwam
een bond tot stand, waarvan de leden, r.auw vereend,
in het belang van hun vak en ter bevordering van
hetgeen hunne positie kan verbeteren zullen werk
zaam zijn.
Ziehier het doel van het bond, zooals het omschre
ven is in het concept-reglement
«Verheffing van het vak en bevordering van onder
linge belangen, maar in 't bijzonder wederzijdsche be
scherming en gemeenschap bij regeling der arbeids
verhouding tusschen meesters, knechts en leerlingen,
wat men wil verkrijgen door vergaderingen, uitschrij
ven van prijsvragen, het teekenen van verzoekschrif
ten, het schenken van adhaesie en het doen van voor
stellen aan de wetgevende machten van staat- en
gemeentebestureneen definitieve invoering van af
doende controle over knechts in Nederland het schei
kundig onderzoek der grondstolfen door een chemist
en het bijeenbrengen van geld tot dit alles".
Voor zoover het nu de regeling geldt der verhou
ding tusschen patroons en knechts, kan dat bond
natuurlijk zijn nut hebben. Wij zijn niet op de hoogte
van die verhouding, om te weten in hoever verbete
ring daarin noodig en wenschelijk is in het belang
van beide partijen. Alleen weten wij, dat loonsver
betering bij vele ondergeschikten waarlijk geen weelde
zou zijn.
De meeste knechts verdienen f 4 per week, iederen
dag 1 brood en tweemaal per dag 's avonds niet
voor zichzelven alleen de kost.
Dit is te Goes wel het hoogste loon. Er zijn er
wel, die minder hebben.
Daarvoor moeten zij in gewone tijden werken van
's morgens 5 uren tot 's avonds 10 uren.
Twee nachten in de Week beginnen zij te half drie,
ook zijn er wellicht van iets later maar eindi-
digen dan dien dag te zes uren.
In drukke dagen echter, éen week voor St. Nico-
laas tot aan Nieuwjaarbeginnen zij bijna iederen
nacht om half drie, om 's avonds te tien uren eerst
te eindigen.
Men ziet dus, dat het loon niet in evenredigheid staat
tot het werk dat vereischt wordt.
Waar de patroons de belangen der onderhoorigen
soms over het hoofd mochten zien wat wij van dit
bond niet verwachten, niet omdat er op die verga
dering gesproken is over het voldoen aan recht
matige eischen van het ondergeschikt personeel, wat
nog al rekbaar is, maar wijl men tot de verheffing
van het vak, zoo het daarmee ernst is, de hulp der
onderhoorigen niet missen kan, daar zullen de knechts
zeiven wel tot eendrachtige samenwerking worden aan
gespoord, en hebben zij het zichzelven te wijten als
zij de handen niet ineenslaan.
Er is echter op die vergadering eene quaestie be
handeld, die voorloopig van veel meer belang voor
het algemeen is, en wel die van het brood zelf, en
de grondstoffen, welke de bakkers voor hun baksel
gebruiken.
Wij behoeven niet verder te gaan dan onze dage-
lijksche ervaring, om te kunnen bevestigen dat het
brood vaak bepaald slecht ismaar zonder nu ons
eigen oordeel op den voorgrond te stellen, hebben wij
slechts even te wijzen op hetgeen een veteraan in
het bakkersvak op de bewuste vergadering zeide, dat
d* bakkerij er nl. niet op vooruitgegaan is, en de klach
ten over slecht en duur brood niet ongegrond toe
namen. Vóór 25 jaar kende men niet anders dan
tarwe- en roggemeel en werd er goed brood gebakken.
Welk een gulden tijd 1
Tegenwoordig heeft men kunstmeel. Dr. P. F. Van
Hamel Roos, te Amsterdamonderzocht eens 23
monsters meel, en kwam tot de treurige slotsom dat
er slechts 13 als zuiver konden beschouwd worden.
Zand, kalk en gips speelden een hoofdrol bij de
vervalschingen.
En het merkwaardigste verschijnsel, merkwaardig
vooral omdat het zoo treurig is, is wel dit, dat goed
tarwe-brood tot de zeldzaamheden behoort, en dat,
al vergeten de bakkers tarwe in hun brood te doen,
zij niet vergeten om, als de tarwe, die zij niet gebrui
ken, even naar de hoogte gaat, den prijs van het
kunstmeel-brood op te slaan.
Nu stelt het bond zich voor de grondstoffen te laten
onderzoeken.
Dit zou voor het publiek van belang wezen, als
dan het bond niet schroomvallig is met het openbaar
maken van dat onderzoek.
Eigenaardig dat juist prof. Mayer, leeraar aan de
Rijkslandbouwschool te Wageningen, dezer dagen ook
weer op de slechte volksvoeding in ons land wijst.
Het overmatig gebruik van aardappelen is nadeelig,
dat weet men algemeen, maar evenzeer is het waar
heid wat de heer Mayer o. a. schrijft, dat nl. elke
goede wenk tot verbetering van de voeding voor hen,
wier verdiensten niet toelaat vleeseh te koopen, al
gaat die wenk ook van nog zulke juiste grondbegin
selen uit, eigenlijk toch niets tot stand brengt, «om
dat alle dergelijke aanbevelingen tientallen van jaren
en wiens adem is langer? -op de taaiheid dei-
volksgewoonten, vooral der lagere standen, pleegt
schipbreuk te lijden."
De heer Mayer beveelt nl. vooral aan, om in ons
land meer aan te moedigen de kunst om uit het meest
goedkoope materieel, ja somtijds uit afval, smakelijke
spijzen te bereiden, zooals uit kalfslever smakelijke
en voedzame worstjn, en afgeroomde, zure, dikke melk
als grondstof te bezigen voor menig zeer welsmakend
gerecht.
Dan zou hij een ruimer gebruik van peulvruch
ten wensehen dit is niet nieuw, hij zegt het zelf
maar de opmerking mag wel herhaald, want men eet
nog veel te weinig van die vruchten. Voorts vestigt
hij de aandacht op de aardnoot, die de Javaan als
lekkernij beschouwt, en zou hij de linzen, vooral onder
de volksspijzen, gaarne zien opgenomenmeer paarden-
slachterijen zien opgericht en opheffing of verminde
ring van belasting bij afslag van visch.
Besturen van volkskeukens, liefdadigheidsinstellingen
o. a. van de Oeconomische spijsuitdeeling te Goes
letten hierop eens en lezen dr. Mayers opstel
Als zij ooit een proef nemen met linzen, dan wijzen
wij even op wat de bekende dr. Jozef Wiel,teBonn-
dorf, een landgenoot van dr. Mayer, daarover schrijft,
hoe nl. het nat van die vrucht een leelijke kleur heeft;
hoe smaak en geur hinderlijk scherp zijn en hoe de
darmen erdoor op onaangename wijze worden aan
gedaan.
Men heeft in ons land zulke eigenaardige manieren
van spijzen bereidenmen is soms zoo weinig kies
keurig, vooral onder de mindere klassen, met het
gebruiken van gekookte vruchten, dat die wenk nist
overbodig is, wil de goede bedoeling van prof. Mayer
geen schipbreuk lijden.
Toch, wij zeiden het, zullen zijne wenken nog wel
niet opgevolgd worden en zoolang dit niet het geval
is, dienen wij wel alles te doen om de toepassing
ervan te bevorderen, maar kunnen wij tegelijkertijd
erop letten of, wat nu als volksvoedingsmiddel wordt
gebruikt, goed is ja dan neen. En dat middel is, na
aardappelen, vooralbrood.
Wij hebben nu zeiven weer gehoord van de man
nen van het vak dat het meestal niet goed is,
niet in den zin van nadeelig voor de gezondheid,
maar missende alle voedingswaarde.
Wat heeft ons volk aan dat luchtig gebakken brood
zonder substantie, dat ja misschien lekker is, maar
niet voedt, en waarvan dus zooveel te meer moet
worden gegeten
In talrijke gezinnen kunnen de kinderen wat men
noemt daardoor hun genoegen niet eten. Tarwe zit
er niet in.
Het bond zal nu de bestanddeelen laten onderzoeken.
Het is ons wel, maar dat is geen reden voor ge
meentebesturen en gezondheidscommissiën om hun taak
op dat punt te laten rusten. In Goes o. a. hebben
wij wel eens iets gehoord van de melk, maar waarom
wachten wij nog steeds te vergeefs naar het onderzoek
over da voedingswaarde van het brood
En zulk een onderzoek zal in andere gemeenten
ook wel niet overbodig wezen.
De verklaringen, op die bondsvergadering afgelegd,
kunnen de heeren opnieuw van de noodzakelijkheid
ervan overtuigen.
En met dat doel hebben wij er eens op gewezen.
OPENBARE VERGADERING
van den
Kaail der g e m e e ii I e
op MAANDAG den 27 FEBRUARI 1882,
des namiddags te 2 uren.
Goes, den 24 Februari 1882.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
1. Mededeelingen, ingekomen stukken.
II. Verzoek van mej. de wed. J. J. Hartman, om
afstand van grond aan de Oude Viscbmarkt.
III. Adres van dr. Z. Th. Dielil om eervol ontslag
als leeraar aan de inrichtingen van M. O. voor
jongens.
IV. Rapport der commissie, belast geweest met
het onderzoek van den geloofsbrief en verdere
stukken van den heer C. Risseeuw, als gekozen
lid van den Raad.
BURG KM EKSTER en WETHOUDERS van GOES
m*ken b&keml, dat zij, in overleg met den majoor-
komrnandant der dienstdoende schutterij, artikel 12 van
liet Reglement op de verplichtingen der dienstdoende
schutterij bi j gelegenheid van bi and hebben geschrapt
Dientengevolge is de veipüchte opkomst der schut
terij, ingeval de Stadhuisklok gekiept wordt, voor
braml buikn «Ie gemeente ver
vallen
Goes, den 28 Februari 1882.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G, DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 24- FEBRUARI 1382.
Mededeelingen op verschillend gebied.
Wij ontvingen van den heer J. C. Van Marken Jr.,
den bekenden directeur van de Nederlandsche gist
en spiritusfabriek te Delftzijn belangrijk werk
getiteld La quaestion ouvrière d la fabrique Neer-
landaise de levare et d'alcoolessai de solution
pratique, benevens zijne voorstellen tot wijziging en
aanvulling der statuten en ontwerp-bepalingen om
trent een fonds tot het uitkeeren van pensioenen aan
het personeel.
Wij zeggen den schrijver daarvoor dank, en stellen
gaarne een en andernadat wij er kennis van ge
nomen zullen hebben, beschikbaar voor ieder, die in
onzen kring er inzage van zou willen nemen.
Eene zonderlinge omstandigheid met betrekking
tot de drankwet doet zich in onze gemeente voor.
De heer J. Peels bekleedt de betrekkingen van ge
meentelijk keurmeester van het vleescli en rijksschatter
van de personeele belasting. Nu zegt art. 3 der
drankwet, dat de vergunning tot uitoefening van den
kleinhandel in sterkedrank wordt geweigerd, wanneer
de verzoeker eenig openbaar ambt bekleed, doch laat
in art. 4 volgen, dat van dit verbod vrijstelling kan
worder, verleend voor zooveel rijksambten of bedie
ningen betreft door den Koning, voor zooveel andere amb
ten of bedieningen aangaat door Ged. Staten. Dhr. Peels
heeft die vrijstelling voor zijne betrekking van keur
meester van Ged. Staten van Zeeland verkregen, doch
de Min. van Just, heeft ze hem voor zijne betrekking
van rijksschatter geweigerd. De gunstige beschikking
van Ged. Staten zal hem dus weinig baten tenzij
hij voor de betrekking van rijksschatter bedankt.
De begrafenisplechtigheid van het stoffelijk over
schot van den heer jhr. rar. C. Van Citterste
Ileinkenszand, zal Zaterdag te 11 uren plaatshebben.
Naar aanleiding van liet feit, dat de Rotter-
damsche Amerikaansche stoomvaartmaatschappij haar
booten van Amsterdam laat varen, omdat de Rotter-
damsche waterweg eer verergert dan verbetert, levert
de «Middelburgsche Courant" een warmscherp en
waar pleidooi ten behoeve van Vlissingen.
Daar heeft men geen millioenen te verkwisten, daar
heeft men een uitwegdie Amsterdam noch Rot
terdam bezitten, maar men doet alsof men daarvan
niets weet.
De »Midd. Ct." vleit zich volstrekt niet met de
"hoop, dat haar stem eenige verandering zal teweeg
brengen in de houding, die de heeren tegenover Vlis
singen aannemen.
Het is daarbij aan doovemans ooren gekloptwij
stemmen het toemaar wie dat kloppen niet moede j
wordtheeft kans dat men toch wel eens eenmaal
luisteren zal.
De parade- en inspectie-historie te Middelburg
en bet verzet van zekere zijde, omdat die inspectie i
Zondag plaats had, beeft al een staartje.
De heer F. W. Bering, adjudant-onderofficier bij
de dd. schutterij aldaar, is door den majoor-komman-
dant uit zijne betrekking ontslagen, omdat liii zonder
verlof afwezig was gebleven.
IIontenisse. Zondagavond jl. gaf onze harmonie
»St.-Cecilia alhier haar laatste winterconcert, waarvan
de opbrengst bestemd was ten voordeele der armen.
Het was ditmaal druk bezocht. De muziek zoowel
als de zang voldeden uitstekend en de comisclie voor
drachten, waaronder ten slotte het stukje »Jan Tijd-
genoeg", wekten algemeen den lachlust op.
De opbrengst, die ongeveer f 180 bedroeg, mag
belangrijk genoemd wordendaar de medewerking
hiertoe uitsluitend zich bepaalde tot den noordelijken
boek der gemeente, behalve enkele vreemden, wijl de
zuidelijke gemeentenaren hierop wederzooals ge
woonlijk, door hunne afwezigheid schitterden. Opmer
kelijk is het steeds, dat er tusschen die twee deelen
der gemeente zelden samenwerking bestaat en dat,
welk liefdadig doel onze harmonie ook mocht beoogen
met het geven van dit concert, hetzelfile verschijnsel
zich ook nu weer openbaarde.
Het schijnt dat de reden dier weinige overeen
stemming vooral moet gezocht worden in het drijven
van eenige clericale heethoofden.
Moge zulks evenwel onze harmonie niet afschrikken,
doch blijve zij op het ingeslagen pad voortgaan met
soms ook den liefdadigheidszin aan het genoegelijke
te parenDe dank onzer arme natuurgenooten zal
hun zeker niet ontgaan.
Tholen. Dinsdagavond werd alhier eene soirée mu-
sicale gegeven ten voordeele der Noordpoolexpeditie.
Een talrijk publiek hoorde, onder daverende toejuiching,
de tien vocale en instrumentale nommers aan, en de
heer Wagtho, door wiens bemoeingen het concert plaats
had, kon met volle overtuiging zijn dank toebrengen
aan de heeren en dames medewerkers en aan de be
langstellende hoorders. De opbrengst zal later in de
nieuwsbladen worden bekend gemaakt.
Bij kon. besluit van den 13en Febr. is pensioen
verleend ten laste van den Staat aan D. J. A. Anemaet,
gewezen rijksveldwachter 3e kl., ten bedrage van f 367
's jaars.
Heden is het 300 jaar geleden, dat paus Ore-
gorius XIII de naar hem genoemde tijdrekening in
voerde.
De plaatselijke commissie te Arnhem voor het
gedenkteeken ter eere van Cremer beeft de vervaar
diging van het gedenkteeken op te dragen aan den
beeldhouwer P. A. Be Leeuw. Het model, door dezen
geleverd stelt de buste van Cremer en haut relief
in een krans van lauwerbladeren voor, die geflankeerd
wordt door twee geniussen, in zittende houding. Onder
de buste leest men: Jacobus Jan Cremer, geb. te
Arnhem 1 Sept. 1827, ovei'l. te's-Hage 5 Juni 1880,"
Men hoopt den In Sept. e. k. dit gedenkteeken
in den gevel van het huis op het Velperplein waar
Cremer geboren is, te kunnen onthullen.
Blijkens het 15e jaarverslag der Handelingen
en Bevindingen van het Geneeskundig Staatstoezicht
was het cijfer der geneeskundigen in 1867 in ons
land 2335. Sedert is dat aantal jaarlijks afgenomen
en bedroeg het in 1879 1917. Derhalve in den t'jd
van 12 jaren een vermindering van het aantal ge
neeskunstoefenaren met 418 1
Wat die nieuwe geneeskundige wetten tocli uit
muntend werkenzegt het «Weekblad van het Ned.
Tijdschrift voor Geneeskunde."
Omtrent de Ned. Poolexpeditie bericht prof.
Buijs Ballot in het «Utr. Dbl.", dat de benoodigde
gelden, op f62500 geraamd, gevonden zijn.
Waarschijnlijk zal deze som voldoende zijn. Mocht
er iets overschietendan komt dat ten goede aan
enkele op het instituut noodige instrumenten en hoofd
zakelijk aan de tochten der «Willem Ba ends" in 1884,
die toch een gemeenschappelijk doel in anderen vorm
beoogen.
De heer L. R. C. De Jong, te Suriname, tij
delijk in ons land, heeft zich, tengevolge van de dooi
de Tweede Kamer afgelegde verklaring in zijne zaak
tot de Nederlandsche regeering gewend met verzoek
om vergoeding van de door hein geleden schade en
verlenging zijner pacht van het perceel, groot 4000
hectaren, in liet district Boven-Suriname.
Dinsdagmorgen 9 uren kwamen prinses Helena
en de hertog van Albany met den vorst van Waldeck
en gevolg te Queensborough aan.
De overtocht was zeer voorspoedig er. de zeereis
is aan prinses Helena uitmuntend bevallen.
Onder het levendig gejuich van de bevolking bracht
een extra trein hen te 10% uur naar Windsor.
De prinsesdie een prachtig bouquet droegdat
baar aangeboden was door de bekende firma Blaas,
te Middelburg, zal te Windsoi de gast van 11. M. zijn.
Van daar zal zij vóór haar huwelijk nog een reisje
1