1881. N°. 108.
Dinsdag 13 September.
68ste jaargang.
GOES, 11 SEPTEMBER 1881.
Mededeelingen op verschillend gebied.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
Landbouw en Veeteelt.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maanda.g, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad ft) ct.
Agent voor het buitenland: A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervóege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
-- Bij het overlijden van Vorstelijke personen' in
ons land doet zich telkens eene quaestie voordie
aanleiding geeft tot veel bespreking, tot instemming van
vele zijden over het overdrevene eener bepaling en die
toch maar altijd weer opnieuw zich voordoet.
Wij hebben hier het oog op de publieke vermake
lijkheden. Ook thans weer zijn die, wegens het over
lijden van Prins Frederik, allen geschorst.
Men denke over zulk eene schorsing niet licht. Voor
kleine gemeenten als Goes kan dit niet van veel be
lang wezenof het moetzooals thans in Zierikzee
het geval is, juist kermis zijn. Dan toch wordt aan
kramers, ondernemers van paardenspellen of andere
amusementen eene groote schade toegebracht.
Neemt men nu groote plaatsen als Amsterdam en
Rotterdam, dan wordt die schade nog aanzienlijker,
vooral in eerstgenoemde gemeente, waar nog steeds
eene drukkende belasting wordt geheven van de too-
neelgezelsehappen.
De directiën van al die gezelchappen, zoowel groote
als kleine, moeten hun personeel betalen en verdie
nen niets. Van schadevergoeding is geen sprake.
En dit alles geschiedt om een vertooning van uiter-
1 ij ken rouw te doen aannemen, die hoegenaamd zin
noch kracht heeft.
Trouwens, een langdurig betoog om dit oordeel te
staven is zeker onnoodig. Over het algemeen is men
vrijwel van hetzelfde gevoelen.
Het onbillijke springt daarbij direct in het oog;
maar waar men daarmee personen benadeelt, zonder
dat eenig practisch of nuttig doel wordt bevorderd, dient
toch wel de ernstige vraag op den voorgrond te treden
moet daaraan niet voorgoed een einde gemaakt worden
En zoo men algemeen van die onbillijkheid over
tuigd is, laat men die bepaling dan spoedig opheffen,
want anders loopt men weer gevaar dat men dit ver
geet en op zekeren dag weer staat voor eenzelfde
onbillijkheid, waaraan men kan noch mag tegemoet
komen.
Zulk een uiterlijk teeken van rouw zal hoegenaamd
niets bewijzen voor de meer of minder waarachtige
droefheid van ons volk over het sterven van een vor
stelijk persoon.
Onze opmerking aan het adres van onze correspon
denten over het te late ontvangen van de herbenoe
mingen van wethouders in sommige gemeenten in onze
omgeving heeft van de zijde van enkelen een zeer
gegrond protest uitgelokt. Zij konden die opgaaf niet
zenden, wijl de benoemingen volstrekt niet alle Dins
dags hebben plaats gehad.
Deze verontschuldiging rechtvaardigt hen volkomen.
Maar dit is niet het geval met hen, die de benoe
mingen niet op Dinsdag deden geschieden.
Sommige benoemingen hadden Vrijdag, ja zelfs eene
Zaterdag plaats.
En dit achten wij bepaald in strijd met de ge
meentewet.
Art. 83 dier wet luidt toch duidelijk»de gewone
tijd, ter verkiezing der wethouders, is de eerste Dins
dag van September.
Alsdan wordt voorzien in de vervulling van de plaat
sen van hen, die op dien dag aftreden".
Wat is nu het geval
Tusschen Dinsdag, den dag der aftreding, en den
Vrijdag, waarop de herbenoemingen plaats hadden, wa
ren er in het geheel geene wethouders of niet het ver-
eischte getal, en nog ergerer was in dien tijd geen
complete raadwijl art. 27 der gemeentewet ook
zegt»Een derde van hen (de leden van den raad)
treedt om de twee jaren af, met den eersten Dinsdag
in September, volgens een daarvan te maken rooster."
Zoolang dus de her- en benoemden niet opnieuw
beëedigd zijn is er een incomplete toestand, die de
wet volstrekt niet toelaat. En dit alles veroorzaakten
sommige gemeentebesturen, omdat de Dinsdag voor
het platteland een zeer ongeschikte dag is, te meer
wijl deze tevens de laatste Goesche kermisdag was,
en, wat een ander ons schreef, »omdat het gemeen
tehuis juist in een herberg is en het dien dag te druk
is met dansen enz.
Eene allerzonderlingste verontschuldiging toch zeker!
In Goes zelf houdt men wel raad, zij het 's morgens
te 9 uren; kan men dit in plattelandsgemeenten des
noods dan niet 's morgens te 7 of 8 uren doen
Met zulke verontschuldigingen is toch afwijking
van een wettelijk voorschrift niet te verdedigen 1
Het verheugt ons de bewuste opmerking eens ge
maakt te makenwant daardoor komen zulke afwij
kingen van de wet aan het licht.
Hier komt, meenen wijde schuld vooral neer op
de hoofden der burgemeesters, Zij moesten op dien
dag eene vergadering hebben belegd; was die onvol
tallig, dan was de verantwoordelijkheid van hen af.
Zij konden dan weer handelen ingevolge art. 48 en
49 der gemeentewet.
Burg. en weth. van Goes hebben een adres van
rouwbeklag aan Z. M. den Koning gezonden wegens bet i
overlijden van Prins Frederik.
Tot wethouders zijn nog herbenoemd te
s-Heer Arendsherke de heer H. De Jonge.
Heinkenszand de heer B. J. Vermandetevens als
ambtenaar van den burgerlijken stand.
Oudelande de heeren A. Vaar en C. Meeawse.
Ovezand de heer P. Priemtevens als ambtenaar
van den burgerlijken stand, en benoemd, in plaats van
den heer P. A. Rijkde heer M. J. Rijk.
Wolf'aartsdijk^tie heer H. Van Strien en in plaats
van den heer D. Goetheerdie sinds 1863 als wet
houder gefungeerd heeft, doch nu verder buiten aan
merking wenschte te blijven, is, na herhaalde stem
mingen, benoemd de heer J. Noteboom.
Rilland-Bath de heeren P. Bmijnzeel en J. J.
Van Gorseltevens als ambtenaar van den burgerlij
ken stand.
Nisse. Sedert de invoering der gemeentewet heb
ben alhier achtereenvolgens als wethouders gefungeerd
G. Hundersmarck van 17 Nov. 1851 tot 26 Juni
1864; D. G. Kloosterman van 17 Nov. 1851 tot 22
April '1857 J. Koeman van 22 April 1857 tot 7
Sept. 1859 G. A. L. Danckaerts van 7 Sept. 1859
tot 8 Sept. 1869 M. Zuidweg van 29 Aug. I860
tot 4 Dec. 1866 P. Hirdes van 19 Dec. 1866 tot
17 Jan. 1873; P. Luteijn van 8 Sept. 1869 tot 6
Febr. 1878; J. JSieuwenhuijse van 17 Jan. 1873 tot
heden en J. Kloosterman van 6 Febr. 1878 tot heden.
Yerseke. De Minister heeft afwijzend beschikt op
een verzoek, door eenige ingezetenen gedaan, om het
post- en telegraafkantoor, met het-^Og op de oester
verzendingen en bestellingen, den geheelen dag geopend
te houden, aangezien het minimum van /"2000 nog
nooit bereikt is geworden. Eerst wanneer dit over
troffen wordt, zal er over het verzoek kunnen ge
dacht worden.
Van een verzoek om den postpakettendienst ook voor
deze gemeente in te voeren is door hem nota genomen.
Bij het laatstgehouden examen voor kommies
bij de administratie der directe belastingen, invoer
rechten en accijnzen zijn o. a.'geslaagd de heeren W.
Kaakaan boord van het in het rayon Hansweert
dienstdoende recherche-vaartuig, en D. Dansen te Bath.
De volgende koninklijke boodschap is bij de
Tweede Kamer ingekomen
Mijne Heeren!
»Het heeft God behaagd Zijne Koninklijke Hoogheid
Prins Frederik der Nederlanden, onzen beminden oom,
na eene kortstondige ziekte, op den 8sten dezer tot
zich te nemen. Met diepe droefheid, Mijne Heeren,
geven Wij U kennis van dit overlijden,, dat opnieuw
rouw brengt over het Koninklijk Huis. Wij twijfelen
niet aan Uwe deelneming, in Onze rechtmatige smart
en bevelen U, mijne Heeren, in Gods heilige bescher
ming aan.
Het Loo10 September 1881.
Willem".
Tengevolge van het overlijden van Prins Fre
derik zal de opening der Kamers waarschijnlijk niet
plaatshebben door Z. M. den Koning, maar overeen
komstig art. 98 van de Grondwet door een commissie.
Het Hof heeft voor 3 maanden den rouw aangeno
men wegens dat overlijden.
Het hoofdbestuur van de vereeniging »Het Metalen
Kruis" Heeft ook tengevolge van dat overlijden alle
festiviteiten, met het 50jarig jubilé in verband staande,
voorloopig uitgesteld.
Het bestuur van het Nederlandsche werklieden
verbond «Patrimonium" heeft zich tot Z. M. den Ko
ning gewend met het verzoek, orn lo. bij koninklijk
besluit de kantoren der rijks-postspaarbank des Zon
dags te doen sluiten en het ontvangen en terugbetalen
van spaargelden op dien dag te verbieden, en 2o. voortaan
aan iedere wet, die aanleiding geeft tot ontheiliging
van den christelijken rustdag, de koninklijke goedkeuring
te onthouden.
Met 1 October a. s. is A. P. Verhoeff eervol
ontslagen als telegraphist der le kl. bij de rijkstele
graaf.
In de tweede helft van October a. s. zal voor
de betrekking van adsp. ingenieur van den Waterstaat
een vergelijkend onderzoek plaats hebben. Voor de
voorwaarden zie St.-Ct. no. 215.
De Keizer van Japan heeft den Minister van
Buitenlandsche Zaken, baron Van Lijnden van San-
denburgbenoemd tot Grootkruis der orde van de
Rijzende Zon. Vooral voor dezen Minister is het
zinnebeeld dezer orde een zeer passende onderscheiding.
Natuurlijk onder alle reserve schrijft het
Dagblad meenen wij melding te moeten maken
van het gerucht dat volgens in den Haag ontvan
gen tijding door de Atjehers te Samalangan een
70tal Nederlandsche soldaten zouden zijn vermoorden
troepen met bestemming derwaarts zouden zijn inge
scheept.
Dit komt geheel overeen zegt het Rott. Nbl.
met een uittreksel uit een schrijven van iemand aan
boord der Tamboradat ons Donderdag van welwil
lende zijde tei' openbaarmaking werd toegezonden.
-Voor den aanleg en de exploitatie van den stoom
tram op Midden-Java, die van Samarang over Demak,
Koedoes, Patti, naar Joana of Djowana zal loopen,
is een Naamlooze Vennootschap ontworpen, welke de
concessie van de drie concessionarissen zal overnemen.
De gelegenheid tot inschrijving voor het kapitaal
van 4 millioen zal op 16 Septemher e. k. te Amsterdam
en te Rotterdam openstaan. Als directeur zal optreden
mr. IJ. M. A. baron Van der Goesthans chef van
dienst van'mouvement bij de Maatschappij tot Exploi
tatie van Staatsspoorwegen.
Wij vestigen de aandacht op eene zeker be
langrijke uitgaaf, die spoedig het licht zal zien. De
heeren Blom Oliviersete Kuilenburg, zullen eer
lang onder den titel Onze Volkstaal een tijdschrift
uitgeven, gewijd aan de studie der Nederlandsche
tongvallen. De redactie heeft de heer T. H. De Beer
op zich genomen, die, als redacteur van Noord en
Zuidtaalkundig tijdschrift voor de beide Nederlan
denmet' dergelijken arbeid vertrouwd is. Het doel
van dit tijdschrift is, de studie der dialekten in ons
land aantemoedigen en de uitgave voor te bereiden
van een algemeen Nederlandsch dialektikonwaaraan
ijverig wordt voortgewerkt. De heeren prof. dr. P. J.
Gosyndr. J. H. Gallée, prof. dr. J. F. J. Ileremans
prof. dr. H. Kernprof. dr. B. Symons en dr. J. Bec-
kering Vinckers hebben zich bereid verklaard deze
groote zaak met raad en daad te dienen.
Spoedig zal eene circulaire worden verspreid, waarin
doel en strekking van deze uitgaaf nader zullen worden
uiteengezet.
Ovezand. Beroepen tot predikant bij de herv. ge
meente te Ovezand c. a. de heer J. Vinkete Willige-
Langerak, met 15 van de 26 uitgebrachte stemmen,
terwijl er '11 stemmen op den heer Oudegeestte
Boxtel, waren uitgebracht.
Nisse. Onze predikant ds. H. Van Selms heelt
voor het beroep naar Aalten bedankt.
Beroepen naar Bruinisse ds. C. Diehlte Oud-
Vossemeer.
Op het 12tal te Tholen komen o. a. voor de
predikanten Schotte AagtekerkeRenterte Berg
ambacht Kosterte Wissekerke; Van Selmste Nisse;
Van Mellete Nieuw-Beierland Hagete Wolfaarts-
dijk; Oorthuiste Woudrichem en De Laterte St.-
Annaland.
Een dominee tegen wil en dank. Ds. A. IL
Van Griethuijzen te Overschie, die eerst per brief
aan de Herv. gemeente te Oppenhuizen c. a. had be
richt, dat hij de beroeping naar die gemeente aannam,
heeft later per telegram bericht, dat hij bedankte.
De kerkeraad heeft zich echter aan de eerste kennis
geving gehouden.
Ovezand. De raad dezer gemeente heeft de jaar
wedde van het hoofd der school met f 50 verhoogd
en alzoo gebracht op f 850.
Oudelande. Den 6 October e. li. hoopt de hoofd
onderwijzer onzer gemeente, de heer J. Agterbcrgzijne
25jarige dienstvervulling als zoodanig te vieren.
Hansweert. Aangezien de bestaande gemeente
school alhier, wegens het groot aantal schoolgaande
kinderenniet langer voldoet aan de bepalingen der
nieuwe schoolwet, zal de school vergroot worden. Zij
wordt alsdan tevens in drie afdeelingen verdeeld. De
openbare aanbesteding zal eerlang plaatshebben.
Nieuwdorp. Tot (hulp)onderwijzer aan de openbare
school alhier i§ benoemd de heer J. Bol.
Vervolg akte-examens in Zeeland. Onderwijzers
1 e gedeelte. Geëxamineerd 16, toegelaten 1 1te weten
de heerenJ. Van der Baan te ZierikzeeJ. H.
Van der Bef te Kruiningen; J. J. IlenderikseJ. Noom
en P. Van Pienbroekte Middelburg; D. R. De Hondt
te Groede; W. A. Imandtte St.-Jansteen; L. Melse
te SerooskerkeA. Van Overbeekete Aardenburg
A. Passenierte Domburg en T. A. Roelans te Ilon-
tenisse.
Onderwijzers 2e gedeelte. Geëxamineerd 10 candi-
diten, die allen zijn geslaagd, nl. de heeren J. Smit
te Kruiningen; ,1. L. Spinnewijn te HoofdplaatC.
Slaaf te KapelleJ. P. VergouwenJ. VerstelleJ.
G. VinkeW. K. De Weille, G. Van Westen en J
De Wolff allen te Middelburg en J. F. De Windt
te Oostburg.
Het examen is afgeloopen.
De H. B. School voor jongens te Goes begint
met 86 leerlingen, waaronder 6 voor enkele lessen.
De Middelb. school voor meisjes vangt aan met 29
leerlingen, terwijl aan de Burger-avondschool 14 nieuwe
leerlingen zijn toegelaten, waaronder 3 voor de Am
bachtsschool.
De lessen aan de R. H. B. School te Middelburg
zijn geopend met 86 leerlingen, die alle lessen en 27,
die slechts enkele lessen volgen. Het aantal leerlingen
(113) is het grootste, dat sedert de opening van de
school in 1865 bereikt werd.
De commissiën, die worden belast met het af
nemen der examens in de FranscheEngelsche en
Hoogduitsche talen, waarvan de programma's bij kon.
besluit van 3 Aug. 1879 Staatsblad no. 148) zijn
vastgesteld, zullen voor het jaar 1881 zitting houden:
die voor de Fransche taalwaarvoor volgens arti
kel 2 van het eerstvermeld besluit ditmaal twee com
missiën moeten worden benoemd, te 's-Gravenhage en
te Zwolle
die voor de Engelsche en Hoogduitsche talen te
Utrecht.
Zaterdag heeft alhier door het Dagelijksch be
stuur de aanbesteding plaats gehad van
de levering van de benoodigde steenkolenten
dienste der gemeentegedurende den aan
staanden winter.
Dit is aangenomen door I. Fokke voor: de Ruhr-
kolen 60 cent en de New-Castlekolen 78 cent per
II. L.
Westelijk gedeelte van ZuiIt-Beveland. Heeft
men over 't algemeen gesukkeld met den tarwe-oogst,
door de vele regensgaat,-het met-het inzamelen van
paardenboonen ook al zwak. Gedurende de grootste
helft der vorige week ondervond men tegenspoed. In
't begin werd nog al geoogst. Het gelukte toen ook de
laatste erwten, benevens hettweede klaverhooi onder dak
te brengen. Een partijtje zomertarwe bleef nog over.
De stamboontjes, hier en daar reeds gestamd, heb
ben hun weer evenmin als de aardappelen, die bijna
voor de helft kwaad zijn. Gelukkig, dat er bij het
poten op gerekend wordt; de overschietende zijn van
bijzondere qualiteit, vooral de blauwe bestaan schier
geheel uit bloem.
Voor geene zaak beter weer dan voor de weilanden
en gevolgelijli voor de melkerij en zuivelbereiding.
(Dezer dagen klaagde men elders over spoedige ver
hooging van den broodprijs en langzame verlaging,
maar de melkprijs vermindert nooit, wel vermeerderen.
Op de dorpen is de melk zeer duur.)
Op sommige boerderijen kwamen intusschen gevallen
voor waarin de melk, lijmerig en als met bloed be
zwangerd, niet bruikbaar was.
De suikerbieten toonen, dat zij bestand zijn tegen
ons nat klimaat.
Het jonge koolzaad bevindt zich natuurlijk in voor-
beeldigen toestand. Het laat zich aanzien, dat het
tegen den winter groot zal zijn.
Aardappeloogst-berichten. Het rooien der zand-
aardappelen in de duinen rondom Scheveningeri is in
vollen gang. Het beschot zou dit jaar alle reden tot
tevredenheid geven, ware het niet dat een groot ge
deelte doorgaans de helft door ziekte is aange
tast. Men verzekert, dat enkele pachters er zelfs aan
denken de aardappelen maar niet te rooien, uit vrees
dat zij de verdere kosten niet goedmaken.
Daarentegen valt in de Betuwe de aardappelen
oogst mede, zoowel wat beschot als qualiteit betreft.
Men besteedt tot hiertoe f 2,50 a f 3,25 per H L.
In het N. NV. gedeelte van Groningen, waar de
beste eetaardappelen plegen verbouwd te worden, heeft
men sinds 1845, toen de aardappelziekte voor het
eerst zich heeft voorgedaan, nooit weder zulke prach
tige knollen gezien als thans het geval is. Exemplaren
van 5 tot 10 hectogrammen zijn niet zeïdzadm! De
Engelsche liefhebbers van dikke aardappelenftjfnnen
thans terecht. Buitengewoon groot is de öpbrehgst.
Hoe is het over 't algemeen in onze streken gesteld
Wegens de zeer groote vraag naar boter k'ón
mej. S. Muller niet gemist worden aan de fabriek
van den heer Enthoven te Zoetermeer, waar zij met
het toezicht is belast. Dientengevolge moest de heer
Sluis zich op de tentoonstelling te Bergen-op-Zoöm
met de bewerking zoowel van boter als van kaas be
lasten.
Onder de inzenders op die tentoonstelling behoorde
ook onze stadgenoot de heer E. Van den Boschdie
een broedmachine had geëxposeerd.
Verder is op deze gehouden landbouwtentoon
stelling o. a. toegekend een opluisteringsprijs van het
bestuur aan A. Nijssen Azn, te Kapelle voor eene
verzameling kaas, en aan Ch. G. Harison te Ril
land-Bath een tweede prijs voor tarwe, een 2e prijs
voor gerst, een le prijs voor haver en een le priis
voor grauwe erwten.