1881. N°. 92.
Zaterdag 6 Augustus.
68stc jaargang.
Een voor allen groote schat.
GemeerHe-Rekening.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 5 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GONE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Agent voor het buitenland: A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De bestrijding van de kwakzalverij verdient
de volle sympathie en den steun van ieder,
die het welzijn van het geheele volk lief
heeft.
De titel en het motto zullen onzen lezers reeds
voldoende ophelderen op welk gebied wij voor ditmaal
ons zullen begeven, om hunne aandacht te vragen.
Nieuw is dat terrein nietof eene enkele opmer
king, die wij maken, daarop aanspraak kan doen gel
den, beslissen zij, die de moeite nemen onze be
schouwing te lezen.
Het is in ieder geval een verblijdend verschijnsel,
dat er meer en meer op dat gebied gedaan wordt om
te bestrijden al wat dien grooten schat voor allen:
onze gezondheid in gevaar brengen kan. En dat toch,
niemand zal het ontkennen, is met de kwakzalverij
het geval.
Nederland nu mag zich op dit oogenblik verheugen
in een maandblad, uitsluitend gewijd aan de be
strijding ervan, onder redactie der heeren Bruinsma.
Eene bepaalde vereeniging in dien geest bestaat reeds
en van meer dan éen zijde wordt ten krachtigste
gewaarschuwd tegen allerlei pogingen, om door geheime
middelen de beurzen der speculanten te stijven maar
de gezondheid van velen in gevaar te brengen.
Slechte invloeden in dezen onschadelijk maken"
is dus hoofddoel van dat streven en niets is beter dan
openbaarheid te geven aan alle resultaten, die ver
kregen werden bij het nagaan van die z. .g. geheim
middelen.
Er is eene quaestie, die in dezen steeds op den
voorgrond treedt: de houding nl. van een groot, zoo
niet het grootste deel der pers, dat in hare rubriek
advertentiën de gelegenheid geeft aan de kwakzalvers,
om onder bet publiek slachtoffers te maken.
Ditzelfde verwijt wordt haar ook naar het hoofd
geworpen door den heer Gr. A. Leignes Bakhovente
Kampen, in zijn verdienstelijk stuk over de kwakzal
verij met geneesmiddelen, in de Vragen des tijds van
Juli en Augustus, dat ons aanleiding gaf tot deze
beschouwing.
Reeds vroeger hebben wij onze bezwaren ontvouwd
tegen het totaal weren van annonces op dat terrein
in de kolommen van een blad; eene redactie toch
kan moeielijk de waarheid en de waarde der getui
genissen van elke advertentie beoordeelen en zou
menigmaal zeker de plank misslaan, zoo zij in dezen
als rechter optrad, laat staan dat haar dit, zonder
bepaald deskundige te wezen, mogelijk ware. Elke
vergissing, door toelating van deze of gene aankondi
ging toch, zou aan haar prestige veel afbreuk doen
en elke wering, zonder bepaalden grond, haar dikwijls
in een zeer moeielijk parket brengen tegenover uitgever
of eigenaars van het blad, waaraan zij verbonden is.
Onverantwoordelijk echter zou zij handelen zoo zij,
met het oog op fmanciëele voordeelen voor die partijen,
schroomde mee te helpen om de resultaten van naspo
ringen, gedaan tot onderzoek van de aangeprezen
middelen en van de waarde der attesten, tot aanbe
veling ervan zoo dikwijls gebezigd, op te nemen in
de kolommen van haar blad. )>Die methode is uit
stekend", wij schrijven het den heer Bakhoven na;
maar hij zal ons zeker eveneens wel willen toestemmen
dat, waar eene redactie dit doet, zij van zelve de
annonces verjaagt, waarin die aanprijzingen voorkomen
en zij zoodoende meewerkt tot het goede doel, door hem
en zoovelen beoogd.
De redactie van het bewuste maandblad kan men
dus niet beter steunen dan door op hare uitgave de
aandacht te vestigen en zooveel mogelijk over te nemen,
hetgeen zij als hare ervaring daarin meedeelt.
Zeer lezenswaardig is verder vooral het opstel van
den heer Bakhoven, omdat hij zoovele gegronde redenen
opgeeft, waarom de geheimmiddelen zoo welig tieren
en zoo'n ruim debiet vinden.
De zucht om zoolang mogelijk zonder dokter te
blijven, de bestaande familie-middelen en vooral de
weinige bekendheid met ons eigen lichaam bewegen
zoovelen de kwakzalverij in de hand te werken.
Hij dringt daarom aan op de bevordering van het
onderwijs in de toegepaste natuurkunde van den
mensch. Dat toch «moet met en naast het vrij en
ontwikkelend middelbaar en voorbereidend hooger
onderwijs, en ook met dat in de geschiedenis der
godsdiensteneen krachtig middel worden om bijge
loof en kwakzalverij te weren."
Ook wij willen met hem daarvoor menig ander vak
ten beste geven.
Bij de meesten ontbreekt het aan kennis omtrent
de eerste gezondheidsregelen en omtrent de inrichting
van ons lichaam.
De overtuiging van het nut dier kennis moest meer
en meer doordringen en leiden tot het nemen van
maatregelen, om die te bevorderen.
Door die kennis zou menige ziekte worden voor
komen, terwijl men bij een ziekte daardoor den dokter
zou ter zij kunnen staan en door gepaste middelen her
stel bevorderen. Wat baten een bezoek van den doktèr
en de voorgeschreven geneesmiddelen, zoo niet tevens
voldaan wordt aan de eerste eischen van hygiëne?
Er zijn zoo vele groote zaken, waarop men niet
let, maar tevens ook duizenderlei kleinigheden, die voor
een zieke een groot middel van genezing kunnen worden.
Garfield's ziekenkamer levert daarvan het bewijs.
In die kamer mag, op uitdrukkelijk bevel van de
doktoren, geene somberheid heerschen. (Bij ons geelt
men juist bij voorkeur een sombere tint aan zoo'n
vertrek.) Bloemen en zeer lichte kleuren worden aange
bracht en gedragen door hen, die den zieke oppassen.
Men kent de liefde van den president voor die kleuren
en bloemen, en terecht hechten de geneesheeren groote
waarde aan het voldoen van dien wensch, teneinde
den zieke in opgewekte stemming te houden.
Het is slechts als een bewijs van de macht van
het kleine ook in zulke gevallen dat wij dit aanhalen,
en hoeveel te meer zal men die allen leeren kennen
en waardeeren als men goed geleerd heeft hoe het
menschelijk lichaam is samengesteld, hoe alle organen
werken, hoe de regelen der hygiëne zijn!
«Zij, die dat onderwijs genoten hebben, zullen niet
alleen beter gewapend zijn tegen de verzoekingen en
de woede der hartstochten, maar zij zullen ook beter
in staat zijn voor zichzelven en hunne huisgenooten
en betrekkingen veel te voorkomenwat anders een
bron van zorg en verdriet voor geheel het leven
worden kan."
«Bovendien zullen zij, later geroepen om in de maat
schappij handelend op te tredenom de belangen
hunner medeburgers te behartigen, zelfstandiger oor-
deelen over hetgeen geacht moet worden nuttig en
noodzakelijk te zijn voor het bewaken en het verbe
teren van den gezondheidstoestand des volks, en het
afweren van kwaad."
«Waar meer kennis is, is meer belangstelling, en de
strijd tegen invloeden, die nadeelig zijn voor den al-
gemeenen gezondheidstoestand, dus voor het geluk
van het volk, zal krachtiger dan thans gevoerd worden."
Zoo schrijft de heer Bakhoven.
Die kennis zal dus de vijandin wezen van de spe-
culeerende kwakzalvers en de bondgenoote der doktoren
in het voorkomen en het genezen van ziekten.
Maar hierbij komen wij aan een moeielijker vraag
stuk, waarop de schrijver door zijne beschouwing als
van zelf onze aandacht vestigt. Wij bedoelen het
verschil van opvatting, dat over zoovele ziektegeval
len en omtrent de wijze van genezing bestaat onder
de mannen der wetenschap zeiven.
Als wij de bekende methode van Niemeyer eens
wilden volgen om bezweet en vermoeid te water te
gaan, dan zou menig geneesheer ons wijzen op het
gevaar van evenals Von Bismarckdie hetzelfde eens
deed met het menschlievend doel om een ander te red
den, rheumatisch heupwee te krijgen.
Zuivere lucht, licht en beweging zijn hoofdvereisch-
ten voor een goede gezondheid. Niemeyer overdrijft
op dat punt, beweren sommigen. Dit ondervond
de heer Bakhoven meldt het zelf -iemand, die
met toestemming van twee ervaren en zeer bekende
geneesheeren in ons land naar Niemeyer's leer leefde,
en «later bij een der groote specialiteiten aan een
onzer universiteiten den ernstigen raad ontving, in
ons land nooit in de buitenlucht te zitten, nooit in
een kamer te verblijven waar een venster openstond,
en van ultimo September tot primo niet op te staan
vóór dat de slaapkamer warm gestookt was." »»In
dit land,"" zoo sprak de hooggeleerde, die een vreem
deling is, «kan men niet buiten zitten, noch de vensters
openhouden.""
Ongelukkig de patient, die aan een verkeerd adres
aanklopt. Zoo gaat het echter veel in de wereld en niet
alle mannen van het vak, adres aan dien hooggeleerden
vreemdeling, zijn eerlijk genoeg om te zeggen dat zij
niets ervan afweten.
Het gevolg is, dat menig zieke bij het begin wordt
bedorven, hulp vraagt bij andere deskundigen, dat
ook daar naar oorzaken wordt gezocht en middelen
worden aangewend, die niet deugen, totdat de zieke,
teneinde raad, hulp zoekt bij kwakzalvers, die met
hunne middelen spoedig het feit tot een volkomen
einde brengen, dat den patient wel zijn lijden voor
goed ontneemt doch ten koste van zijn leven.
Ook onder de mannen van het vak worden er ge
vonden die de zieken op liet sleeptouw houden
opdat zij toch niet naar een concurrent zouden gaan.
Daartegen moeten vooral de geneeskundige raden
te velde trekken.
Waar is het ressort, dat aan behandelde zieken of
hunne nazaten recht geeft om onderzoek te vragen
in hoever de behandeling van den patient goed is
geweest
Een moeder betreurde het verlies van een kind.
De geneesheer was onhandig genoeg te zeggen, dat hij
ten slotte, tcsn naar zijn idee alle hoop was vervlogen,
een nieuw middel had beproefd, ongelukkig met ongun-
stigen uitslag.
Had de moeder niet het recht om met bitterheid
de gegronde opmerking te maken, dat zij maar liever ge-
wenscht had, dat dedokter die proef niet hadde genomen.
Waar moest die vrouw echter recht vragen tegen
over dien geneesheer
Maar ook in het belang van dien geneesheer zeiven,
om hem te rechtvaardigen zoo zijne methode goed
ware geweest, zou het gewenscht zijndat er in
elke provincie eene commissie van deskundigen be
stond om ieder, die Verlangde, gelegenheid te geven
onderzoek to laten doen, of aan de behandeling zelve
een noodlottigen afloop te wijten is.
Op menig geneesheer blijft zoo vaak een ongegrond
verwijt rusten van onbekwaamheid of onhandigheid.
De degelijke mannen der wetenschap zeiven zouden
er dus belang hij hebben, zoo er bij twijfel een vol
komen licht opging over hetgeen zij hebben gedaan.
Aan allerlei lasterlijke praatjes zou dan van zelf
de bodem ingeslagen worden; ook kwakzalvers zouden
dan met dat wapen temeer bestreden kunnen worden.
Aan de geneeskundige raden de taak om hierover
eens ernstig na te denken.
Een weldaad voor beide partijen zóu het wezen, zoo
zij eene oplossing wisten te geven aan deze quaestie,
die met het oog op gecompliceerde ziektegevallen,
naar wij weten, wel moeielijk is, doch naar wij hopen
niet onuitvoerbaar tevens zal blijken.
BURGEMEESTER eii WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat de REKENING en VER
ANTWOORDING van de INKOMSTEN en UITGAVEN
dezer gemeente, over bet dienstjaar 1880, aan den gemeente
raad overgelegd en voor een ieder ter secretarie der gemeente
ter lezing gelegd is, terwijl afschrift daarvan, tegen betaling
der kosten, aldaar verkrijgbaar wordt gesteld. Alles ter vol
doening aan bet bepaalde bij art. 219 der gemeentewet.
Goes, den 5 Augustus 1881.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
H A R T M A N.
GOES, 5 AUGUSTUS 1881.
Officiëeie Mededeelingen.
Bij kon. besluit is bepaald, dat de rijks hoogere
burgerschool met driejarigen cursus te Gouda met
ingang van 1 Sept. 1881 tot eene met vijfjarigen
cursus zal worden uitgebreid en is met ingang van
dien datum o. a. tot leeraar aan die school benoemd
dr. J. S. G. Gleuns, te Goes.
Benoemd tot notaris binnen het arrondissement
Middelburg, ter standplaats de gemeente Zuidzande,
J. Lansen Croin, cadidaat-notaris te Sluister stand
plaats de gemeente Hontenisse mr. A. C. B. Thomaes
eandidaat-notaris en advocaat te Hoofdplaat.
Mededeelingen op verschillend gebied.
Yerseke. Door het telegraafkantoor alhier zijn in
de maand Juli behandeld 119 telegrammen, nl. 42
verzonden en 77 ontvangen.
Het departement Noord-Beveland der Maatschappij
Tot Nul van 't Algemeen besloot in zijne vergadering
van den 2 Augustus 11. tot opheffing der spaarbank,
opgericht door genoemd departement, uit overweging
dat de rijkspostspaarbank een beteren waarborg voor
de deelnemers oplevert, dan particuliere spaarbanken
kunnen geven. (M. Ct.)
Sqherpenisse. Bij de op Dinsdag gehouden herstem
ming voor leden van den raad is met 42 stemmen
gekozen de heer A. IJartog Sz., aftredend lid. Op
den heer C. Kleppe waren 36 stemmen uitgebracht.
St.-annai.and. Bij de Dinsdag gehouden herstem
ming voor een lid van den Raad zijn 81 geldige bil
jetten ingeleverd. Er zijn 123 kiezers.
Gekozen is de heer P. Kodde Cz. met 47 stemmen.
De heer C. Van Luijk verkreeg er 34.
Zaamslag. Bij de Dinsdag alhier gehouden her
stemming voor een lid van den gemeenteraad maakten
105 van de 137 kiesbevoegden van hun recht gebruik
2 biljetten werden van onwaarde verklaard. De heer
A. Biemens verkreeg 52 en het aftredend lid de heer
C. Van Dixhoorn 51 stemmenzoodat de heer
A. Biemens met meerderheid van éene stem gekozen
werd.
Aan ons bureau ligt het navolgend adres ter
teekeningdat als bewijs van hulde aan liet Trans-
vaalsche volk zal worden gezonden.
Het plan gaat uit van het centraalhestuur van
de vereeniging het «Groene kruis."
Voor iedere handteekening wordt tevens eene bij
drage van 25 cents gevraagd.
Al de handteekeningen zullen met een prachtbe-
werking van eene plaat met portretten van personen,
die zich voor de beweging hebben ingespannen en
't adres worden ingebondenbij ruime deelneming
voor iedere provincie in afzonderlijken band, om, in
de archieven van de Transvaalsche Republiek bewaard,
te strekken tot een blijvend aandenken van de sym
pathie van 't Nederlandsehe volk voor zijne stamver
wanten in Transvaal.
Bovendien stelt men zich voor al deze handteeke
ningen in druk te brengen, met de plaat en 't adres,
en na verkregen toestemming ook met bijvoeging van
de adressen aan 't Engelsclie volkaan Engelands
koningin en andere, tot een boekje te vereenigen, en
aan elke familie in Transvaal, die aan den strijd
heeft deelgenomen, een exemplaar te doen uitreiken.
Het adres luidt:
«Waardige telgen van hen, die in den tachtigjarigen
kamp voor recht en vrijheid hun goed en bloed hebben
veil gehad, van over land en zee reiken wij u de hand.
«De strijd voor uwe onafhankelijkheid heeft het na
tionaliteitsgevoel van het Nederlandsehe volk in de
hoogste mate opgewekt; wij zijn trotsch op u.
«Ais verschillende loten van een zelfden stamis
't of iets van den door u verworven roem en waar
deering ook ons ten deel ware gevallen.
«Hooger waarde echter heeft 't, dat lang vergeten,
in den loop der tijden verbroken banden van innige
verwantschap weer zijn aangeknoopt.
«Laten wij trachten die steeds hechter te maken.
«Vertel uwen kinderen, dat er in 't moederland tal
van harten warm kloppen voor hun welzijnterwijl
wij den onzen steeds zullen inprenten en uwe geschie
denis het hun zal leeren, dat er in het verre Afrika
talrijke stamgenooten wonendie hunne innigste be
langstelling, hunne warmste vereering verdienen."
In de Rijkspostspaarbank is van 21 tot 31 Juli
meer ingelegd dan terugbetaald ruim f36,019, alzoo
over de geheele maand ruim f121,749.
Sedert 1 April jl. meer ingelegd dan terugbetaald
ruim f427,785.
De broederschap der notarissen, Dinsdag te Assen
vergaderd, zal in 1882 haar jaarvergadering houden
te Arnhem.
Op voordracht van het hoofdbestuur is besloten
ingevolge het gewijzigd art. 54 van het reglement, in
het volgend jaar f 8750 af te zonderen om daaruit
de weduwen en weezen van gewone leden of deze
zeiven te ondersteunen. Het bij dat artikel bedoelde
minimum bedraagt f 7145,90.
Onze beroemde schilder Mesdag heeft een aller
prachtigst panorama geschilderd, het dorp Schevenin-
gen voorstellende. Dit is te 's-Gravenhage te bezich
tigen en wekt om de goddelijk sehoone uitvoering
aller bewondering. Kunstbroeders en vrienden zullen
hem openlijk hulde bewijzen door hem Zaterdag een
schitterende serenade te brengen.
Het Vaderland bevat het navolgend bericht, dat
zeker velen met ingenomenheid en sympathie zullen
lezen
Toen generaal Van der Heijden op uitnoodiging des
Konings 11. Dinsdag 2 Aug. op het Loo was, heeft hij
de sprekendste bewijzen van 's Konings waardeering
ontvangen, bewijzen van waardeering, die tevens ook
het dappere Indische leger golden.
De volgende toost werd door Z. M. aan het diner
uitgesproken
«De toost, dien Ik de eer heb intestellen. is gericht
tot Zijne Exc. den luitenant-generaal Van der Heijden,
Onzen adjudant in buitengewonen dienst.
Aan Uwe Excellentie heeft bet vaderland, het buis
van Oranje en het geheele Nederlandsehe volk de
grootste en diepste erkentelijkheid voor de belangrijke
en gewichtige diensten, zoo ruimschoots bewezen.
Wij allen begroeten in uw persoon den dapperen,
onverschrokken en heldhaftigen veldheer, die de Ne
derlandsehe driekleur en de Nederlandsehe vaandels
roemrijk heeft doen wapperen in de gewesten op Su
matra's Noordkustaan uw zoo wijze als trouwe
zorgen toevertrouwd.
Op dezen voor Nederland zoo heuglijken dag was
het voor mijn konings- en soldatenhart een behoefte
en een groote voldoening Uwe Excellentie het harte
lijkst welkom toe te roepen en u hij ons te zien naast
den broeder van uw doorluchtigen voorganger op
Atjeh's kusten, wijlen den braven genei-aal Pel.
Aan Uwe Excellentie zijn heide legers, zoowel dat
van het moederland als het Indische, een der roem
rijkste bladzijden verschuldigd in hunne al zoo roem
volle geschiedrollen!
De tiendaagsche veldtocht begroet en ontmoet heden
den held van Atjeh!
Hasselt en Leuven begroeten Atjeh en Samalangan!
Ieder rechtgeaard Nederlander moet fier zijn in Uwe
Excellentie een onzer edelste zonen te mogen erkennen
en begroeten.
Ten slotte zij het mij vergund te drinken de
gezondheid van alle hoofdofficieren, officieren, onder
officieren en manschappen der troepen, welke de eer
en het grootste voorrecht hebben gehad onder Uwe,
Excellentie's bevelen te staan.