188»F. 84.
Dinsdag 19 Juli.
68sle jaargang.
VERSLAG
G. VAN DER HOEK,
J. J. RAMONDT,
L. M. VAN CAMPEN en
tlr. C. A. VAN RENTERGÜEM.
HOOGERE BURGERSCHOOL.
-<*<*?Cïr<&Cïh-
GOESCH
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en "Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.^^k
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten^^s, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5- ct., met bijblad 10 ct.
Agjent voor liet buitenland: A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich: voor Rotterdam aan hert Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH Sc VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en. doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Alle kiezers voor leden van den ge
meenteraad herinneren wij aan den bur
gerplicht, die morgen (Dinsdag) op hen
rust.
De stembus is van 9 tot 5 uren
geopend.
De stembriefjes mogen niet onder
teekend wezen.
Doorhalingen zijn geoorloofd.
Aan het stembureau zijn, zoo noodig,
nieuwe stembriefjes te verkrijgen.
Voor Goes bevelen wij ten dringendste
aan de heeren
Men zij vooral erop bedacht de voor
namen goed te schrijven, daar van drie
candidaten meer personen van denzelf
den naam in onze gemeente wonen.
Nog eens: de handwerken op school.
De quaestie van lett. k. der vakken, die op de lagere
school geleerd worden, treedt dezer dagen eenigszins
op - den voorgrond en zoo nu omtrent de regeling dezer
moeielijke zaak eene voldoende oplossing wordt ge
geven door de hooge regeering, zal dit zeker wel voor
een groot deel te danken zijn aan het dagelijksch
bestuur van Goes.
Met opzet hebben wij eens nagegaan, wat er bij de
behandeling van het daarop betrekking hebbend ar
tikel der wet van 1878 in de Tweede Kamer heelt
plaats gehad.
Het was in de zitting van 27 Juni van genoemd
jaar dat de beer Van Deldenliberaal vertegenwoor
diger voor Deventer, betreffende de handwerken een
amendement voorstelde om dat vak van de verplichte
zooals in het ontwerp stond, te brengen onder de
facultatieve leervakken.
Hij deed dit gedeeltelijk op dezelfde gronden als
dezer dagen in een artikel en bij besprekingen tegen
de bepaling van Burgemeester en Wethouders te dezer
stede gehoord werden.
Ook de heer Van Delden wees op de moeielijkheid,
dat het onderwijs in dat vak buiten de schooluren
zou moeten vallen, waardoor men verschillende leer
plannen zou noodig hebben voor' de jongens en voor
2.)
Tan den toestand en de werkzaamheden van
liet Departement Goes der Maatschappij tot
Nut Tan 't Algemeen en Tan den toestand
en de verrichtingen van de aan dat Departe
ment Terbonden instellingen van 1 Juli 1880
tot 80 Juni 1881.
Tot de meer belangrijke verrichtingen van ons De
partement behoorde de medewerking tot de benoeming
van eeneri nieuwen algemeenen secretaris. Zoowel bij
de eerste stemming, als bij de noodzakelijk geworden
herstemming wérd door ons Departement bij meerder
heid van stemmen gekozen mr. A. Kerdijk, die ook
de man der keuze van de meeste departementen was
en dan ook benoemd is geworden. In de vergadering,
waarin bedoelde herstemming plaats bad, werd aan
genomen een voorstel van een der leden, om bij het
hoofdbestuur te protesteeren tegen hetgeen dit in zake
de benoeming van eenen algemeenen secretaris heeft
gedaan.
In het bestuur van het Departement kwam geene
verandering. De voorzitter, die aan de beurt der af
treding was, werd door u als lid, door zijne medebe
stuurders als voorzitter herkozen.
Vóov ik tot u spreek van onze levende kinderen,
zij het mij vergund een woord van weemoedige her
innering te wijden aan een kleine, die ik zoo gaarne
ter wereld had zien komen, en zien groeien en bloeien,
omdat ik meende, dat het een nuttig lid der groote
menschenmaatschappij, een sieraad van ons departement
had kunnen worden, maar dat in zijne geboorte is
gesmoord, gesmoard in den strijd tusschen de voor
standers van wettige en die van natuurlijke kinderen,
gesmoord zeg ik, en dan laat ik het aan u over, of
gij dat werkwoord wilt opvatten als transitief dan wel
als intransitief gebruikt. Ik bedoel de crèches. Zij waren
de meisjes of wel voor de eigenlijke lagere school en
voor de school van nuttige handwerken, dus twee af
zonderlijke inrichtingen. Genoemde afgevaardigde be
aamde wel de wenschelijkheid van bet leervak, maar
meende dat men het aan de gemeentebesturen moest
overlaten zonder wettel ij ken dwang.
De quaestie is dus in de Tweede Kamer ampel be
sproken. "Vooral voor het platteland werd het ver
plichtstellen van het vak beschouwd als middel om
het schoolverzuim tegen te gaan.
Ten slotte werd het amendement van den heer Van
Delden met 50 tegen 24 stemmen verworpen.
Onder hen, die daaraan meewerkten, en dus vóór het
verplicht-stellen van het vak stemden, behoorden ook
de Zeeuwsche afgevaardigden de heeren Saaymans
Vader en jhr. De Jongedie men wel niet verdenken
zal daarmede eene vijandelijke poging tegen de zooge
naamde Christelijke naaischolen te hebben bedoeld.
Het geheele onveranderde art. 2 der wet werd ten
slotte met algemeene stemmen, dus met medewerking
ook van genoemde heerenaangenomen.
Uit een en ander blijkt dus voldoende, wat wij vooral
onder de aandacht der heeren M. SterkM. De Jonge
en C. Oranje Jz. brengen, dat hier geenszins een
partij-besluit is genomen, en dat er hoegenaamd geen
quaestie was om de openbare school te bevoordeelen.
Voor hen ware er dus meer dan éene reden geweest,
om eerst de zaak eens goed te onderzoeken vóór zij
schreven.
Thans ligt de wet daar, zooals zij op dat punt
unaniem is vastgesteld door liberale, anti-revolutionaire,
R.-Katholieke en conservatieve leden. Zij moet nu
uitgevoerd worden. Nu mag een gemeentebestuur
natuurlijk niet zoeken naar middelen om haar half of
slecht uittevoeren, neen er moet naar de uiterste con
sequentie worden gestreefd, zoolang het hoogste res
sort nog geen uitspraak heeft gedaan hoe de uitvoe
ring moet plaatshebben.
Dat deden Burgemeester en Wethouders van Goes,
zonder te vragen naar eigen ingenomenheid of tegen
zin met de bewuste bepaling.
Wat onszelven betreft, al stellen wij steeds op den
voorgrond dat een wet gehandhaafd moet worden en
thans eene oplossing in dien geest moet gevonden
worden, wij hadden liever gewenscht dat het amen
dement- Van Delden ware aangenomen.
Het nut van het bewuste leervak erkennen wij,
maar bij gemengde scholen valt het moeielijk een leer
plan te organiseerenzoo geschikt dat jongens en
meisjes geen nadeel ondervinden, wanneer dat vak
onder de gewone-schooluren wordt gebracht.
Het brengen ervan buiten die schooluren levert
de geschiedenis der laatste dagen te Goes leert ons
dit eigenaardige bezwaren op.
Brengt men het niet-bijwonen van dien cursus dan
onder gewoon schoolverzuim, dan komen de meisjes
in onvoordeeliger toestand dan de jongens.
Onder die omstandigheden is beslissing hoogst moeie-
mij vooral daarom zoo liet, omdat zij liet aanzijn zou
den hebben ontvangen door de samenwerking van hen,
die anders zoo vaak elkanders tegenstanders zijn. Zij
mogen rusten in vrede Misschien breekt de dag nog
wel eens aan, dat aan hare herleving de eene of an
dere vriendelijke hand wordt geslagen, die, gelukkiger
dan wij, haar eene plaats geeft onder de vele nut
tige instellingen, waarop onze kleine gemeente bo
gen mag.
En nu tot ons oudste kind ons gewend, onze volks-
leesbibliothnekVóór ik onzen bibliothecaris verzoek
het door hem over haar opgemaakt verslag voor te
lezen, moet ik u waarschuwen, dat hetgeen hij daarin
van den vorigen verslaggever zegt, niets anders is
dan eene proeve van de adoration mutuelle, waarin
de leden van ons bestuur zich van tijd tot tijd ver
meien waarschuwen van den anderen kant, dat het
geen ik zeg tot zijnen lof en tot dank voor de zorgen,
die hij voor die instelling heeft gedragen, tot lof en
dank aan hen, die bij de uitreiking der boeken hem
zoo volijverig hebben ter zijde gestaan, dat, wat gij
verder nog van lof- en dankbetuiging van mij zult ver
nemen, niets anders is dan de meest oprechte, onop
gesmukte waarheid.
VERSLAG BIBLIOTHEEK 1880—1881.
M!
De nieuwe titularis totnutoe berust er in het
archief niet éen verslag van een bibliothecaris van uw
departement heeft de eer u hierbij zijn eerste
verslag aan te bieden. Het doet hem daarom dubbel
leed, dat dit verslag zoo weinig bijzonders bevatten kan.
Na het (link en zaakrijk rapport, het vorig jaar door
uw voorzitter uitgebracht, en waarvan met recht kon
gezegd worden dat het laatstedat een voorzitter uit
bracht, geenszins het minste was, weet hij niets bij
zonders te vermelden.
lijk; eene eigendunkelijk oplossing mag niet aan elk
gemeentebestuur worden overgelaten.
Aan de hooge regeering en aan hoogere school-
autoriteiten thans de taak, om in dezen een zuivere
en eerlijke uitvoering der wet te bevorderen.
Het dagelijksch bestuur onzer gemeente heeft, laat
het in de oogen van sommigen wat al te krachtig
zijn, toch in ieder geval naar eerlijkheid gestreefd
toen het in dien geest handelde; wij toonden dit in
ons vorig nommer reeds aan.
Het zal steeds eene netelige quaestie blijven, die
wellicht is voorzien door den heer Van Delden, maar
zeker niet door de tegenstemmersvan zijn amende
ment, en in ieder geval doet zij ook weer een der
gebreken van de wet van 1878 aan het licht komen.
Wellicht dat de vader der wet, de minister Kap-
peyne, eene gemakkelijke oplossing voor oogen zweefde
toen hij sprak over subsidiëering van bestaande naai
en breischolen.
Het bezwaar, dat zich thans te Goes voordoet
zonder nog de neutraliteit in aanmerking te nemen
zou toch altijd blijven bestaan.
Het leervak blijft toch steeds een deel uitmaken van
een geheel, waarvan alle deelen evenveel recht op
bescherming en handhaving hebben.
Bevordering van leerlingen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis de navolgende, van de commissie
van toezicht op de inrichtingen voor middelbaar onderwijs
ontvangen,
LIJST van bevordering der leerlingen aan de
Hoogere Burgerschool voor-jong ens, die aan
het overgangs-examen hebben deelgenomen.
Van de voorbereidings- tot de 1ste klasse.
Met den lsten graad
J. A. llamoudt. j W. Wolf.
J. L. Goemans. j H. Van Iwaarden.
Met den 2en graad:
K. Van der Hoek. J. M. M. Stieger.
L. E. Wierts Van Coehoorn. J. Wessel.
J. J. P. C. Bartelse. C. Oranje.
W. C. M. Thew.es.
Met den 43en graad
J. Bannet. JA. Foudraine.
V oorwaardelijk
L G. A. Van Asperen.
Van de 1ste tot de 2de klasse.
Met den lsten graad
P Van Paassen. A. F. Meijers.
M et den 2den graad
M. A. Ramondt.
L. M. Van Kogelenberg.
J. \V. Van Aken.
L. Boshoff.
S E. Stokmaus
Met den Ben graad
H. P. Van der llell
N. J. F. Pompe Van Meer-
dervoort.
G. Adriaansen.
J. A. Koert.
I, G. J. Van den Bosch.
Het -was dan ook niet te verwachten, dat in het
korte tijdsverloop van éen jaar aan al de bezwaren,
in dat rapport zoo duidelijk opgegeven, en waarmee
wij allen zoo zeer instemden, tegemoet zou worden
gekomen.
Hij kan u meededen dat onze bibliotheek in het
afgeloopen jaar ruimschoots bedacht werd door goede
vrienden, die haar goede boeken schonken. Hij noemt
hun namen niet, maar brengt hun hierbij een hartelijk
woord van dank,
De gaping, die er tusschen No. 56D en No. G00
in onzen catalogus bestond, is daardoor aangevuld,
terwijl de geheele bibliotheek 844 nommers telt. Hij
kan u melden, dat minder frissche boeken steeds wer
den verwijderd, wat gelukkig niet zoo vaak behoefde
te geschieden.
De jaarlijksche bijdragen van belangstellende ingeze
tenen lieten zich dit jaar evenmin wachten als de wel
willende hulp van bestuurs- en andere leden, om des Za
terdags die boeken te ontvangen en uit te reiken. Daar
voor is ook dankzegging niet meer dan plicht.
Hij zou kunnen juichen nu hij, tegenover een aantal
van 46 personen met 850 boeken in een vorig jaar,
thans mag gewagen van 70 personen, die 1203 boeken
lazen, maar och, uw bibliothecaris juicht niet zoo
spoedig en zoo gaarnehij is wel tevreden over dat
voordeel, maar hij zou zoo gaarne meer willen en hij
vreest dat te groote tevredenheid zoo spoedig tot ge
rustheid, tot inslapen zou leiden. En dat wil hij niet
Hij zou zoo gaarne meer lezers uit de volksklasse
willen zien onder hen, wier namen op de lijst der
afgegeven boeken voorkomen; laten die lezers dan
halen boeken met prenten. Wanneer hun verstand
vatbaar is voor zwaarder lectuar, dan zullen zij die
wel vragen.
Maar wie weet met welke pennevruchten hun hoof
den worden beziggehouden, boeken, die hen niet gezond
doen denken.
Voorwaardelijk:
A. Geill. A. E. Janssen.
J Post. J. C. De Witt Hamer.
W. F. Van Campen.
Van de 2de tot de 3de klasse.
Met den lsten graad
F. Kolff Van Oosterwijk. N. W, A. Ross
J. Bredins. Al. J. Van. Weele.
Met den 2deu graad
G. Hoogesteger. A. Ossewaarde.
Voorwaardelijk
J. Van der Werff. 1 I. G. J. Kakebeeke.
G, P. Janssen.
Van de 3de tot de 4de klasse.
Met den lsten graad
P. W. Schipper.
Alet den 2den graad
P. Johannissen. I J. Koert.
C. De Vos.
Voorwaardelijk
C. J. Snijder.
Van de 4de tot de 5de klasse.
Met den 2den graad
L. A. F. Hoffmann.
Met den 3deu graad
L D. Van den Bussche.
Voorwaardelijk
C. J Warnsiuck. J A. Danckaevts.
Leerlingen voor enkele vakken.
Met den 2den graad
G. Wessel.
Met den 8den graad .-
J. P. Den Hollander.
Goes, den 16 Juli 1881.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
II ART MAN.
GOES, 18 JULI 1881.
Officiëele Mededeelingen.
In den loop der maanden September, October,
November en Decembpr e. k. zal gelegenheid worden
gegeven tot liet afleggen van de practisclie examens
van arts en tandmeester; terwijl in September of
October e. k. gelegenheid zal bestaan tot bet leve
ren van voldoende bewijzen van genoegzame voor
bereiding tot dè beoefening der natuurkundige weten
schappen, om te kunnen worden toegelaten tot liet
eerste natuurkundig examen.
Mededeelingen op verschillend gebied.
- In de Zaterdag alhier gehouden vergadering van
de werkliedenvereeniging nEigen llulp" is besloten
Donderdag eene vergadering voor de leden te houden
teneinde te hespreken liet zich aanschaffen van levens
middelen, terwijl er tevens besproken zal worden de
quaestie van ondersteuning der oprichting van een
Algem. Nederl. werkliedenpensioenfonds.
Na vergelijkend examen is bij de M. t. E. v.
S. o. a. benoemd tot goederenklerk eerste klasseJ G.
Verselewcl De Wilt Hamer, 2e klerk te Middelburg.
Dat de nommers van 600 tot 026 steeds in han
den zijn, laten wij daarmee voorloopig vrede hebben.
Dat men zoo vaak louter een mooi hoek vraagt, laat
ons dat nog voor het oogenblik terzij stellen. Keulen
en Aken zijn niet op éen dag gebouwd.
Maar de bibliothecaris vraagt vriendelijk uwe mede
werking om, met dankbare erkenning van hetgeen
reeds gewonnen is te helpen voorwaarts gaan
aan te moedigen en te bevorderen dat zij, die nu nog
elders gaan of in liet geheel niet lezen, gebruik maken
van deze nuttige instelling. De bibliotheek zal in
waarde stijgen; het nut, dat zij verspreidt, grooter
worden. En wat ons nog versch in het geheugen ligt:
de wensch van onzen voorzitter dat »onze bibliotheek
eene volksbibliotheek wordewaaruit het volk voed
sel put voor verstand en hartzal dan meer en meer
verwezenlijkt kunnen worden. Laat ons beginnen met
dat beginhet zal den bibliothecaris moed geven om
verdere voorstellen te doen, die hij noodig acht, en
waartoe hij op dit oogenblik nog geen aanleiding vindt.
Ons departement heeft nog zoovele andere zaken, die
nuttig zijn en nut afwerpen, dat hij gaarne daaraan
vooreerst de prioriteit gunt om een beroep te doen
op de kas.
Uw bibliothecaris is dns niet duur voor den penning
meester er zijn genoeg-goede boeken op dit oogen
blik, maar hij vraagt wel met aandrang van de
leden wat hij heeft gezegd.
De Bibliothecaris,
JOH. L. Van der PAUWERT.
(Wordt vervolgd.)
Deze en meer dergelijke gezegden zijn aanhalingen nit
het rapport van het vorigjaar Menigeen, die een boek afhaalt
weet vaak zoo weinig wat hij of zij lezen wil. dat er slechts
naar een mooi bock wordt gevraagd, en daarmee meer bedoeld
wordt hoeken, waarin door platen veel te zien dieh minder
te lezen valt. Prentenkijken is das vaak meer het streven
dan nuttige lectuur te ontvangen.
