Donderdag 9 Juni.
68su Jaargang.
J. P. BREDIUS,
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Ons volgend nommer zal, in plaats van
Vrijdag-, Zaterdagavond verschijnen.
OFFICIEEËE MEüEDEELlNGEN.
GOES, 8 Juni 1881.
De Schilderijen-tentoonstelling te Goes.
Maatschappij tot bevordering van landbouw
en veeteelt in Zeeland.
ALGEMEENE VERGADERING,
GOESCHE
l>e nitgeve dezer Courant geschiedt Mitsoio-, Woïksdaq- en V ai.'Dini vo»D,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.)
Afzonderlijke noumert et. net bijblad 10 ct
COURANT.
De prijs van gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 oh, elke regel meer 10 cis.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetnigingen worden van 1—8 regels a 1.— berekend..
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 1 regels bedragende en contant betaald, 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Agent voor het buitenland: A. STEINER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NUGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
Bij de a. s. verkiezing voor
V^SS""W een [-t| Tweede Kamer
op Dinsdag 14 Juni wordt door ons ten
dringendste aanbevolen de heer
aftredend lid.
Benoemd tot gezworenen vanden Leendert-
Abrahampolder W. Wirtz; den Adriaanpolder P. H.
Van Lisden Borrenbroodpolder F. J. Hallingsehet
waterschap Cadzandl. Risseeuw JanDeszoonden Uienw-
landepolder C. Minnaar; den Soelekerkepolder P. K.
Van Daalen den Jacobapolder L Wisse.
De toelating van officieren van het Ned.-Ind. leger
tot den intendance-cursus is bij kon. besluit van 4
Mei jl. bepaald. Jaarlijks worden daartoe eenige offi
cieren, die vooraf zich aan een examen moeten on
derwerpen, aangewezen, met dien verstande, dat niet
meer dan zes officieren tegelijk den cursus volgen. Zij
genieten vrijen overtocht van en naar Indie voor zich
en hun wettig gezin, bij aankomst in Nederland f600
gratificatie en tijdens hun verblijf in Nederland een
traktement, berekend naar f 2300 's jaars, dat bij bevor
dering tot kapitein tot f3000 verhoogd wordt.
De heer La Motthe had gelijk, toen hij Zaterdag
bjj de opening van bovengenoemde tentoonstelling
opmerkte, dat zulk eene gelegenheid om kunstge
not te smaken tot de hooge zeldzaamheden in onze
gemeente behoort. En allendie aanwezig waren
bjj die opening: burgemeester, tevens eere-voor-
zitter van de tentoonstellings commissie, de leden
vau den gemeenteraad, de bestuursleden met hunne
dames en eenige genoodigden, waarbjj zich latei-
voegde de heer W. J. Van den Berg, uit Mid
delburg, die de schilderijen hielp rangschikken,
zullen verder beaamd hebben, wat bjj zeide omtrent
da verwachting, die menigeen koesterde ten op
zichte van het welslagen van zulk eene loffelijke
poging.
En gelukkig is die verwachting, wat de inzending
betreft, beschaamd. Deze is overvloedig. Daar
voor bracht de heer La Motthe een woord van
harteljjken dank aan de inzenders. Verder bracht
bjj dank aan het gemeentebestuur voor den wei
willenden afstand der zalen, en een woord van
hulde aan de heeren jhr. M. J. De Marees van
Smndeten, lid der commissie, voor den jjver, in
dezen aan den dag gelegd, en li. J. G. Hartman
en Ballungiusvoor de flinke wjjzo, waarop
zjj de commissie hebben terzjj gestaan.
De heer La Motthe uitte verder den innigen
wensch voor het welslagen ook met het oog op de
opkomst, opdat die tentoonstelling ook bevorderljjk
moge zjjn aan het opwekken van kunstzin.
De burgemeester sprak ook een woord van har-
telijken dank aan de commissie-leden, die het initi
atief tot deze tentoonstelling namen.
Thans bleef nog het bezwaar over om door vol
doende ondersteuning het geheel verder te doen
slagen. Daartoe konden zjj allen meewerken, zeide
hg, die by de opening tegenwoordig waren. Zy
moesten ,elk in hun kring opwekken tot bezichti
ging Dan hoopte hij dat ook bet bezwaar, te dien
opzichte geopperd, zou worden overwonnen. (Tot
ons genoegen vernemen wij, dat ook aan vim kei jjk het
bezoek talrjjk heeten mag.)
Na die beide toespraken gingen allen de zalen
rond, waarin de schilderden hangen.
Ook in den gang van bet raadhuis zijn er eenigen
ter bezichtiging gesteldwaar zy niet op het
gunstigst zjjn geplaatst, Bjj den overvloed was het
echter onmogeljjk dit te vermjjden.
De waarde van een schilderjj na enkele beschou
wing te bepalen is moeieljjk.
Er zjjn er op deze tentoonstelling velen van goede
schilders, en het geheel is eene verzameling, die,
volgens getuigenis van een geacht deskundige,
tot de zeldzaamheden behoort, en dus voor een
kleine gemeente als de onze dubbele waarde heeft.
Wjj wekken nu ieder, die dezer dagen Ooes be
zoekt, op vooral die tentoonstelling niet links te
laten liggen. Ook de ware kunstliefhebbers, wier
beurs bun ook veroorlooft te toonen dat zy voor
de kunst wat overhebbenmogen niet ontbreken!
Er bestaat dan ook kans dat er verkocht wordt,
wat toch voor de commissie, die het geheel ont
wierp, de beste belooning wezen zal.
Overigens hopen wjj nu en dan nog wel op deze
tentoonstelling terug te komen om, door enkele
bijzond irheden te behandelen, daarop voortdurend
de aandacht te vestigen.
AF DEELING HEINKENSZAND.
gehouden Woensdag 8 Juni, des morgens te 10
uren, in het Slot Oostende.
Voorzitter mr, C. J. Pické, van Middelbuig.
Secretaris de beer J. H. Snijders.
De vergadering was talrijk bezocht. Wy schat
ten het aantal tegenwoordige leden op een 150.
De zaal was zeer net gedecoreerd.
De voorzitter opende de vergadering met een
zeer zaakrijk woord. Hjj begon met alle aanwezigen
welkom te heeten, in 't bijzonder de leden van
Ged. Staten, de gemeentebesturen van Goes en
Kloetinge.
Hy verklaarde dat ieder, die zich vroegere bjj-
eenkomsten te Goes herinnerde, er niet aan zal twjj-
felen of deze dagen zullen aangenaam wezen. Het
was de 6e maal, dat in Goes zulk eene algemeene
vergadering werd gehouden. De voorzitter herin
nerde aan het jaar 1851 juist binnen enkele
dagen dus 30 jaar geleden toen Z. M. de Koning,
de beschermheer der Maatschappy, onze stad be
zocht en van zijne belangstelling deed blyken. Eene
poging, destijds aangewend om eene koninkijjke
landbouwmaatschappij op te richten, is niet gelukt.
Wjjzende op het driejaarlyksche verslag 1878
1880, dat binnen enkele dagen zal worden gedrukt,
bracht hij hulde aan den secretaris, den heer Snjj-
ders, die dit verslag heeft opgemaakt, wat by de
vele bezigheden, die de voorzitter heeft, dezen on
mogeljjk was. De vergadering betuigde door applaus
hare instemming.
Urie jaren geleden gaf de voorzitter eene geschie
denis der Maal schappij have wordingbare ont
wikkeling. Dit wil hy thans niet voortzetten; bet
is volgens hem nog niet het tijdstip om eene tweede
periode te schrijven. Dit zal later de geschied
schrijver doen, en dit zal eene interessante geschie
denis wezen niet alleen van de Maatschappij, maar
van den landbouw in Zeeland in 't algemeen, want
die zijn onafscheidelijk.
Een vruchtbaar veld ligt voor den gescbied-
scbrjjver open, al lette men alleen op de tentoon
stellingen.
Dit gaf den voorzitter aanleiding op dat gebied
een blik te slaan.
Hy betreurtwat veetentoonstellingen betreft
dat veehouders zoo weinig gelegenheid hebben om
buiten bunne afdeeling in te zenden. Eene ten
toonstelling, waarin ook van buiten de afdeelingen
wordt ingezonden, zal nog wel geruimen tijd tot
de vrome wenschen bebooren.
Na een geleidelyk overzicht van het ontstaan
der tentoonstelling van landbouwwerktuigen, hoe
ook zelfs eens het hoofdbestuur bezwaar maakte
om vergoeding voor vracht te schenken aan de
firma Stout, die te Tbolen voor bet eerst een dorscb-
machiDe had ingezonden, nog wel op aandrang van
den voorzitterwees hy erop hoe die toestand
tbans is gewyzigd. Dank zy een in 1863 te Goes
geopenbaard verslag, opgemaakt door de heeren
jbr. mr. Van Citters, J. M. Kakebeeke en G. J.
V. d. Bosch, werd besloten de werktuigen in 3
categorieën te verdeelen en voor olk een prijs uit
te loven.
Tegemoetkoming werd niet meer noodiger
ontstond meer en meer concurrentie. Toch had die
uitbreiding ook hare schaduwzyde men moest meer
onkosten maken om de fijne werktuigen voor
slecht weer te beveiligen. Dit deed de afdeelings-
besturen klagen, dat de bydrage van het hoofdbe
stuur te gering was. Reeds jaren lang was men
er dus op uit om de geldmiddelen te versterken.
Om verschillende redenen wilde bet hoofdbestuur
niet tot contributie-verbooging besluiton.
Men besloot toen een wedstrjjd op het gebied van
landbouwwerktuigen te openen. Verzamelingen van
deze had men nu voldoendegetuigen o. a. de firma
Massee Zn. te, Goes, andere firma's te Zierikzee
en in Brabant.
Een wedstrjjd onder die allen in het leven te
roepen nu was in het belang van den landbouw en in
1875 had er te Kruiningen een voor graanmaai-
werktuigen met succes plaats. Later werd die
proef berbaald en 1500 aan prijzen werden uit
geloofd behalve 4 h 500 gld. aan onkosten.
Dit ook vond by sommigen bezwaar. Men
vreesde voor ruïaeering, wat gelukkig niet het
geval is geweest.
De voorzitter wees, wat landbouwproducten betreft,
op de groote concurrentie van Amerika, die waarlijk
geen nieuw verschijnsel is, want reeds mr. Vis
heeft jaren geleden daarop de aandacht gevestigd
en gezegd, boe men een anderen weg moest bewan
delen en de bakens verzet moesten worden. Dit
moet vooral ook na den ongelukkigen afloop der
meekvapeultuur. Daarvoor dient een equivalent
gezocht te worden.
Het oog is daarom geslagen op de zuivelbereiding.
Op dat gebied heeft ook de Zeeuwsche Maat-
icbappjj het voetspoor gevolgd van de Fiiesche
door ondersteuning van wat op haar wag lag; o. a.
werd eene bydrage geschonken aan eene inzending
naar de tentoonstelling te Londen. De heer Wou
ter Sluis is reeds op andere plaatsen in Zeeland
opgetreden.
Thans zal ook bjj deze tentoonstelling, in deze
dagen bier op dat gebied een wedstrjjd plaatsheb
ben. De voorzitter dankte de afdeeling Heinkens-
zand, die zooveel gedaan heeft voor dien wedstrjjd,
zoo ook den algemeenen secretaris en den penning
meester, die ook hierin zooveel hebben verricht.
Om dien wedstryd is deze tentoonstelling zoo
interessant en zal de gescbiedschrjjver hierover veel
kunnen schrijven.
De voorzitter hoopt te beleven, dat er dan een
voorzitter wezen zal die kan getuigen, dat sedert
1881 eene revolutie heeft plaats gehad op het ge
bied van den landbouw in Zeeland, dat sedert dat
oogenblik de landbouwers getoond hebben de oogen
te hebben geopend voor de quaestie der zuivelberei
ding, dat de landbouwersdochters elk naar haren
kring den indruk ervan hebben mee genomen en
de zuivelbereiding in Zeeland een grooten stap voor
waarts is gegaan.
Met dien wensch eindigde de voorzitter zijn
openingsrede, die luide werd toegejuicht.
De burgemeester van Goes betuigde zijne in
genomenheid met deze bijeenkomst.
Met vreugde begroet de gemeente Goes bare
gasten bjj andere vergaderingen bepaalt de belang
stelling zich vaak tot enkele mannen van het vak,
bier geldt het een tak van bestaan die algemeen
de belangstelling wekt, wijl zy zoo nauw verbon
den is aan het welzjjn der gemeente. Hy voorspelde
allen gasten eene gastvrye en hartelyke ontvangst
en uitte den wenscb, dat deze vergadering bet veel
zjjdig nut dezer Maatschappy in het bijzonder en
den bloei van den landbouw in het algemeen moge
bevorderen.
De notulen der vorige algemeene vergadering
werden daarop gelezen en goedgekeurd, ouder dank
betuiging aan den secretaris voor de zeer uitvoe-
ïige en nauwkeurige redactie.
Van den Commissaris des Konings was bericht
ingekomen dat Z. Exe., als bezigheden hem niet
verhinderden, de tentoonstelling zou komen bezoe
ken. Dit werd voor kennisgeving aangenomen.
Het driejaarlyksch verslag 1878—'80 zal binnen
enkele dagen worden gediukt.
Bij monde van den heer G. J. Van den Bosch
werd verslag uitgebracht door de commissie, belast
met het nazien der rekening over 1880.
Deze rekening werd, onder hartelyke dankbe
tuiging aan den penningmeester, goedgekeurd in
ontvang op ƒ5716,80® en uitgaaf op ƒ5256,58',
De rekening sluit dus met een voordeelig saldo
van ƒ460,22.
Door den voorzitter wordt meegedeeld, dat tot
keurmeesters van het ingezonden vee, behalve de
door het hoofdbestuur aangewezen veeartsen, zyn
benoemd
Foor de paarden .-
de heeren F. De Back te Colynsplaat, L. Dorst
te Stavenisse, N. Den Ouden te Noordwelle en
C. M. Verhulst te Nieuw- en St.-Jooaland.
Voor het rundvee:
de beeren G. J. v. d. Linde te Cortgene, J.
Van Straaten te Zevenbergen, P. F. Fruytier te
Hontenisse en C. Barrevoets te Serooskerke.
Voor varkens en pluimgedierte
de heeren F. B. De Brujjeker, te Schoondjjke,
H. Remjjn, te Ouwerkerk en J. Bevelander, te
Ouwerkerk.
Daarna gaat men over tot bespreking der ver
schillende onderwerpen, en wel van
lo. Waaraan is het toe te schrijven, dat het
Nederlandsch rundveestamboek zoo weinig deelne
ming in Zeeland vindt?
De heer H. J. E. Gerlach leidde dit in. Hy bepleitte
het groote nut van dit stamboek, dat een waarborg
geeft voor het buitenland dat het dier goede eigen
schappen bezit. Hy weet de weinige deelneming
aan lauwheid en onverschilligheid bij de landbou
wers en hieraan, dat velen de scherpe kritiek schu
wen van den inspecteur. Hy zelf weet bij ondervin
ding, hoe nuttig zulk eene critiek washet proces
verbaal van keuring was voor hem een les geweest
in veeteelt, die hem voor het vervolg groot voor
deel opleverde.
Financiëele bezwaren bestaan niet. Het lidmaat
schap kost ƒ2,50; kosten van inschrijving bedra
gen ƒ5, en voor dieren van ouders, die reeds in
geschreven zijn, 2,50.
Hij beval deelname zeer aanals commissaris
niet alleen zou hem dit aangenaam wezen maar
ook in het belang van het vee, waarvan men zou
leeren kennen de slechte eigenschappen en die
dus kunnen verbeteren.
De heer G. J Van den Bosch vond het stam
boek zeer nuttig, maar betreurde, dat daarin geen
Shorthorns weiden opgenomen. In het Duitsche
stamboek geschiedt dit wel. Hij meende, dat het
hoofdbestuur daarop reeds had gewezen, maar geen
antwoord had bekomen.
Na eenige discussie verzocht de voorzitter den
heer Gerlach aan zijne medecommissarissen mede-
deeling te doen van dit ingebracht bezwaar.
2o. Zijn margarine-boter fabrieken nuttig of
schadelijk voor den landbouwer
Dit onderwerp werd ingeleid door den heer J.
De Kroo, die beweerde dat, volgens zijne ervaring,
sinds de boterfabrieken bsstaan, de boter 5 a 10
cent duurder werd betaald. Hij zag echter het
nut niet in van de vraag, want stel dat men uit
maakt, dat zulke fabrieken nadeelig zjjn voor den
landbouw: wat dan? Men kan ze toch niet beletten.
De voorzitter merkte omtrent dit laatste op dat
men dan toch, zoo het waar is dat de prys dei-
boter duurder wordt, het oprichten van die fa
brieken zou kunnen aanmoedigen.
Er bad naar aanleiding daarvan eene langdu
rige discussie plaats, die meer liep over de quaes
tie van de beste boterbereiding, dan over de be
wuste vraag. De voor- en tegenstanders van de
methode Schwartz deden zich hooren.
Alleen de heer Boeke wees er op, dat de baste
boter door margarine niet wordt gedrukt maar wel
de 2e qualiteit.
Eenig praktisch resultaat is uit deze discussie ten
opzichte van de gedane vraag niet voortgekomen.
3e. Worden op de bij de Kon. Besl. dato 25
Aug. 1880 (St.bl. 161) vastgestelde lijst geene dieren
gevonden wier vervolging, en gemist wier bescher
ming in het belang van landbouw of houtteelt
zoude zijn
De loeevJ.M. Kakebeeke leverde als inleider van dit
onderwerp een pleidooi om onder beschermde vo
gels de kraaien en musschen, die zooveel schade
veroorzaken, te doen vervallen en de zeevogels erin
op te nemen.
De heer G. J. Van den Bosch zou ook gaarne
de uilen beschermd zien.
Na eenige discussie vestigt de heer De Vos tot
Nederveen Cappel er de aandacht op, dat om dien
weg op te gaan men eerst een verandering in de
jachtwet moet maken, waarin zeevo-els en kraaien
worden genoemd. Hjj zou dus gaarue beiden zien
gewyzigd.
De voorzitter merkt op dat de lijst van beschermde
vogels bij Kon. besluit is geregeld, teneinde later
in de gelegenheid te wezen die te vermeerderen
of te verbeteren, wat daarbij beter kan geschieden
dan door de wet te veranderen.
Hjj constateert, dat nu daarop weer de aandacht
is gevestigd en meent dit als vrucht der discussie
te mogen opmerken.
De lieer G J. v. d. Bosch vestigt nog de aan
dacht op het tjjdstip, waarop de miliciens-verlot-
gangeis steeds worden opgeroepen voor de groote
manoeuvres. Dit geschiedt meestal in den oogst-
tjjd, en hij zou bet liever in S -ptember willen
zien gebeuren. Hij noodigt het hoofdbestuur uit
