1881 N°. 40.
Zaterdag 2 April.
68ste Jaargang.
BURGER-AVONDSCHOOL.
0FFIC1EELE MEOEOEELLNGEV.
GOES, I April 1881.
Mededeeliugen op verschillend gebied.
RECHTZAKEN.
Wal de werklieden zelven moeien doen
om bun loestand te verbeteren, en
wal van andere zijde gedaan be
hoort te worden.
60ESCHE
O* uitgsve deier Courant geschiedt Maawdio-, Woiksdab- en Vriidabavokd
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, 100 binnen als balten Soes, 1.76.
Afzonderlijke sonnets 6 ct. met bijblad 10 ct.
COURANT.
De prijs van gewone advertentiën is van 1—5 regels 50 ct., elke regel meer 10 ete.
Bij direete opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechte
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekkK« hebbende
dankbetuigingen Worden van 18 regels a 1.berekend..
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per_regel.
Agent voor het buitenland: A. STEÏNER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR en verder bij alle boekverkoopers en poBtdirectenren.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
maken bekend, dat, naar aanleiding der gehouden over.
gaDgs-examenB, op de Burger-Avondschool zijn be.
vorderd
van de late tot de 2de klasse.
Met den eersten graad.
P. Glas.
Met den tweeden graad.
A. Verhage.
Met den derden graad.
L. Glerum. I J. Van Riet.
li A. Bil. I L M. Van Campen.
J. J. Warrens. 1 Visser.
P. F. De Jonge.
Van de 2de tot de 3de klasse.
Met den eersten graad.
P. Den Hollander. S. J De Bruijne.
C. F. Rijn. M. Hoogesteger.
liet den tweeden graad.
A. Van der Hoeft.
Met den eersten graad.
P. Bruel.
Goes, den 1 April 1881.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
j. g. de witt hamer.
De Secretaris,
A VAM DELLEN, 1. s.
De Minister van Koloniën maakt bekend, dat nog
éen veearts tijdelijk (voor een jaar) bij den burger),
dienst in Nederlandsch-Indië kan geplaatst worden
(gratificatie voor uitrusting 2000. vrije overtocht heen
en terug in de eerste klasse, traktement gedurende de
reis f 230 's maands en in Indië f 500 's maands.)
Door den Minister van Oorlog is aan de chefs der
korpsen machtiging verleend om de Israëlietische mili
tairen, die hun eerlang invallend paaschfeest te hunnent
wensehen te vieren, hiertoe in de gelegenheid te stellen,
door lo. aan hen. wier ouders of betrekkingen in hunne
garnizoensplaats wonen, op de feestdagen vrijstelling
van dienst te geven, 2o. aan de overigen een verlof
te verleenen van en met 13 tot en met 22 April e, k,
Van hen, die aan het onlangs gehouden examen
voor commies der posterijen hebben deelgenomen,
heeft o. a. voldaan de heer U. 3. De Jongk, surnumerair
ten postkantore Goes.
Voor belangstellenden kan de wetenschap wel-
licht haar nut hebben, dat van al de kommandanten
der dienstdoende schutterij in Nederland de majoor
M. 3. Soute/iJam, te Goes, nog de eenige is die ver-
■ierd is met bet Metalen Kruis van den tiendaagscben
veldtochtde meeste dienstjaren telt en op éen na
de oudste is in jaren.
YiaSEKE. Voor de betrekking van secretaris en
gemeente-ontvanger alhier hadden zich 25 eolüoitan-
ten aangemeld, waarvan 2 niet in aanmerking kwa
men, omdat hun verzoekschrift op ongezegeld papier
was gesohreven. Van de 23 overblyvenden waren aan
den raad voorgedragen le de heer Meerburg Sua-
reuberg, te Kruiningen, en 2e de heer D. Spruyt, te
Wolfaartsdyk. In de raadsvergadering van Don
derdag is no. 1 dezer voordracht benoemd met 5
vin de 7 stemmen, onder voorwaarde, dat hg zich ia
de gemeente metterwoon zal vestigen. De heer J.
Molhoek te Yerseke en de heer Dominion te Krui
ningen kregen ieder een stem.
Het telegraafkantoor, die barometer van den
nesterhandel alhier, behandelde in de afgeloopen maand
699 telegrammen. Dit is minder dan in Januari
en Februari van dit jaar, maar meer dan in Maart
1880. Wanneer gedurende dezen winter de hoeveel
heid verzonden oesters evenredig geweest is met het
aantal behandelde telegrammen, dan kunnen de oester-
handelaren tevreden zgn. In April is echter niet
vael drukte meer te wachtende voorraad ia op
men kan nog slechts de plaatsen aanwijzen, waar deze
zoo rnim gelegen heeft.
Er is voor gezorgd, dat het vereenigd post- en
telegraafkantoor alhier niet, zooala de oesterhandel,
den zomerslaap zal ingaan. Met 1 April namelgk
ia de Rgkspost-apaarbank ook hier geopend. Deze
instelling kan langzamerhand groot nut stichten ouder
eene bevolking van arbeiders, die des zomert grof
geld verdienendoch dea wintert dikwijls weinig
inkomsten hebben.
Hel departement „Westel. ged. van Zuid-Beve
land" wg daohten dat dit niet meer bestond
heeft mr. A. Kerdijk gekozen als algemeen seoretaria
dtr Mastschappg tot Nat van 't algemeen.
In de Woensdag gehouden zitting van den Mid-
delbnrgschen gemeenteraad is o. a. ingekomen een
mires via bet bestuur der naamlooze vennootschap
Middelburgeche boute- en ver huur maatschappij, tot ver-
krgging van een stuk grond op bet Moieuwater Dabg
de muziektentom daarop een gebouw te stichten
waarin het publiek zich tgdeus de muziekuitvoeringen
der sehutterg, tegen betaling eener geringe jaarlgksche
contributie, zoude kunnen vereenigen. Dit adres is
om advies gesteld in banden van Burgemeester ec
Wethouders.
Te Middelburg is gisteren op de Groote Groote
Markt een aanvang gemaakt met hst leggen der rails
voor den stoomtram naar Vlissingen, die van de Markt
zal af.gden over de Pottenmarkt door de Lutigeville
en over den Laogeville-buitensingel langs den nieuwen
bermwegdeze dienst zal 1 Juli worden geopend.
Te Vlissingen is meu eveneens met het werk begonneu.
Tot lid lid der commissie, door welke dit jaar
het examen tot toelatiDg als kadet aan de Kooinklgke
Militaire Akadeuiiezal worden afgenomen, is ook be
noemd dr. Japikse, leeraar aan de Kgks Hoogere
Burgeisohool te Middelburg.
Zelandia, het eenige R. K. b'ad in onze pro-
vinoie, heeft, na een bestaan van ruim 2 jaren, opge
houden le verschgnen. (Bet Zuiden.)
De Minister van Bionenlandaohe Zaken beeft
aiD de Tweede Kamer als zgne eienswgze te kennen
gegeven, dat de vergoeding ovtr 1880 aan de gemeente
besturen uit te keeren voor de kosten in haar lager onder
wgs, niet moet worden berekeud naar de kosten in
de maanden November eu December gemaakt, lo
overeenstemming met de schoolwet loopt die vergoe
ding over een zesde der kosten van het lager onder
wgs over 1880, onverschillig of die kostea voor of
na 1 November zgn gemaakt.
STATKIV-GKNEKAAL.
TWEEDE KAMER.
In de Donderdag gehouden zitting is de dis
cussie over de rentewet voortgezet. Art. 3 [defi
nitie van inkomen uit de effecten] met regeerings-
aanvulling is aangenomen met 46 tegen 34 stemmen.
Ook art. 4 is aangenomen, na verwerping met
42 tegen 39 stemmen vau het amendement Van
Houten om het beginsel algemeen te maken en nooit
meer dan een percent van de rente aan te nemen
ter berekening van bet belastbaar inkomen.
De heer De Jonge heeft verlof bekomen eene inter-
pellatie over interpretatie van het art. 33 2e alinea
Onderwijswet lot de Regeering te richten.
SCHEEP V A ARTBERICHTEN
Hansweert. Zere, uien eere toekomt„De Engelsche
brik St. Clair is op de bank van Zoutelande totaal
verongelukt. De opvarenden werden door de Belgische
sleepboot Champion gered." Zoo luidt het desbetreffend
bericht in de A'. R. Ct. Een woord van waardeering
mocht zeker wel gevolgd zgn voor den gezagvoerder
A. De Mol en verdere tquipage der Champion, en het
doet mg genoegen en voorzeker zal zulks velen aan
genaam zgn thans openlgk een woord van hutde te
knnnen brengen aan deze wakkere mannen eo hun na
mens de geredde schipbreukelingen warmen dank te be-
tuigen. Aan bet manmoedig gedrag toch van A. De Mol
en zgn volk, die met verachting van eigen levensgevaar
en trots storm en woedende golven de St. Clair ter
bulpe snelden, mogen 8 meoschen hun behoud danken.
Met bovenmenscheiyke inspanning mochten de wak
kere mannen erin slagen de schipbreukelingen op de
Champion over te breDgen en alzoo hun menschlievende
pogingen bekroond zien met de redding van 8 hunner
natunrgenooten, die anders reddeloos verloren zouden
geweest zgn. De geredde (door koude en vermoeienis
uitgeputte) bemanning der St. Clair werd aan boord
der Champion liefdergk verpleegd en behouden te
Vlissingen san wal gebraoht. Door deze kloeke en
edele daad hebben de kapitein en de bemanning der
Champion zich voorzeker een eerezuit gesticht io het
hart van alle weidenkenden.
Üe sleepboot Champion behoort aan den heer
Maal, te Antwerpen. De St. Clair is totaal weg.
Met 1 April vertrekken van de kweekschool voor
zeevaart te Leiden 124 scheepsjongens, van welke er
62 op de Anna faulowna en de anderen op de Wat-
leuaer zullen geplaatst worden, teneinde daar hunne
verdere opleiding te ontvangen.
KERKELIJKE ZAKEN Sc ONDERWIJS.
Yerseke. Onze predikant, de heer H. f er maat,
heeft het beroep naar Numansdorp aangenomen.
Sint-Maartensdijk. Dinsdag beslisten stemgerech
tigde lidmaten alhier, dat gedurende de eerstvolgende
10 jaren het benoemen van kerketaadsleden, alsmede
het beroepen van predikanten, opgedragen zal blyaen
aan het kiescollege.
Van de 845 stemgerechtigden waren er 129 ter
s'embus opgekomen. 93 verklaarden zich voor bet
kiescollege en 30 voor den kerkemad. 6 stemmen
werden vau onwaarde verklaard.
Op bet drietal te Meppel staat de. J. Kotter,
te Wissekerke.
Kbüiningen. Woensdag werden aan de leerlingen der
openbare school op het dorp de premien en getuig-
scbrifien voor getrouw schoolbezoek uitgereikt in
het bijzgo san burgemeester en wethouders, eenige
leden van den gemeenteraad en andere belangstel-
lenden. Door het gemeentebestuur waren bg de van de
provincie ontvangene elf premien nog tien van 2,50
gevoegd, zoodat er 21 konden worden uitgereikt,
waarvoor in plaats van geld ditmaal spaarbankboekjes
werden afgegeven, in de hoop daardoor bet sparen
bg de minvermogeuden ingang te doen vinden.
Na afloop der uitreiking werden de leerlingen door
de zorg van het gemeentebestuur rijkelijk onthaald.
Schore. De gemeenteraad heeft tot tgdelgke on-
derwgzeres in de nattige handwerken aan de openbare
school, op eene jaarwedde van i 's weeks benoemd
mejuffrouw E. S. A. Jan te Olivier se.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van heden, Vrijdag 1 April 1S81,
zgn de navolgende vonnissen gewezen en uitge
sproken tegen
lo. J. De B., te Nisse, wegens bet vervoeren
van vruchten langs een rijksweg bij invallend dooi-
weder, veroordeeld in eene geldboete van/1, subs.
1 dag gev. straf c. e.
2o. J. De D. en F. C., beiden te Kattendijke,
wegens het 2 malen jagen in gesloten jachttjjd, zon
der machtiging of vergunning, de 1steveroordeeld in
4 geldboeten, ieder van f 20, subs. 7 dagen gev. straf
o. e.de 2de in 4 geldboeten, ieder van 10, subs. 3
dagen gev. straf c. e.
3o. M. Z. en P. De V., te Wemeldinge, J. V.
D., Ch. V. D., en B. V„ te 's-Heerenhoek en Th.
S., te Heinkenszand, wegens het bemachtigen van
wild op ongeoorloofds wijze; de vier eersten ieder
veroordeeld in eene geldboete van 10, subs. 3 dagen
gev. straf o. e de 5de in eene geldboete van 4,50,
subs. 3 dagen gev. straf o. t. en de laatste in eene
geldboete van 1, subs. 1 dag gev. straf c. e.
Arrondissements-reahtbank te Middelburg.
Door de Rechtbank zijn heden, Vrijdag 1 April,
gewezen de volgende vonnissen tegen
lo. J. K., 45 j., werkman te Yerseke, beschul
digd van diefstal van oesters. Vrijgesproken.
2o. C. Du M., huisvrouw van A. B., 32 j-, te
Oostburg, wegens diefstal en bedelarij veroordeeld
tot 15 dagen cell. gev. straf, met bevel dat zjj na
het uiteinde dier straf zal worden opgezonden naar
een bedelaarsgesticht.
3o. S J. G., 42 j., zeeman, gedetineerd te Mid
delburg, wegens diefstal van touwwerk veroordeeld
tot 183 dagen cell. gev. straf c. e.
Voordracht, Dinsdagavond in het koffiehuis
n De Prins van Oranje" gehouden door den
heer B. H. Heldt, van Amsterdam.
Slot.
Ten 4e kunnen, volgens den heer Heldt, da ge
meenten in het belang der werklieden veel doen,
door goed onderwijs, vooral ambachtsonderwgs,
en landbouwonderwijs, waar landbouw do hoofd
tak is, te bevorderen.
Het ambachtsonderwijs was niet naar sprekers
zin geregeld. Hjj zou het liefst een halven dag
school willen doen houden en een halven dag prac-
tisch onderricht doen geven. De Amsterdamsche
ambachtsschool levert wel goede onderbazen en
opzichters, maar geen goede werklieden. Daarvoor
zijn zij te eigenwijs.
Waar ambachtsscholen zijn, moesten zjj worden
verbeterd en waar zij ontbraken worden opgericht.
Leerplicht was verder ook een machtige factor.
De tegenwoordige wet op het L. O. heeft dien niet
ingevoerd; aan de gemeenten om zooveelmogeljjk
het schoolgaan te bevorderen.
Ten slotte deed spreker de vraag wat kan de
Staat in dezen doen En het antwoord luidde
veel.
lo. een goed belastingstelselNiet van zout en
zeep en dergeljjke mocht belasting geheven worden
want deze drukt dan bet meest op de mindere
massa. Het kapitaal zjj, die bet meeste voordeel
van den arbeid plukken - moest ook het meest belast
worden. Wat er van de aanhangige rentebelasting
worden zal, kon de heer Heldt niet zeggenmaar
al werd die aangenomen, dan was zij toch, naar
zyn gevoelen, een halve eeuw te laat.
2o. bescherming van het leven en de veiligheid
der arbeiders. Er moest toezicht wezen op de
werkplaatsen en op de woningen een verbod op
werkplaatsen en fabrieken, dat gehuwde vrouwen
een zekeren tgd vóór- en na de bevalling niet moch
ten arbeidsn. Liefst zou hij gehuwden vrouwen
geheel het werken daar zien verboden, want de
vrouw, die gehuwd is en kinderen heeft, beeft an
dere, booger plichten te vervullen. De man moet
den kost verdienen, Maar 't is waar er zgn mannen
die lam en ellendig genoeg zgn, om de vrouw te
doen werken voor het gezin, en daarom zjjn zulke
bepalingen noodig. Er moest eens een statistiek
worden opgemaakt van de ellende, die dat werken
zoo kort vóór en na de bevalling teweegbrengt.
Dan moest er een verbod wezen, dat meisjes be
neden de 16 jaar mogen arbeiden. Zij dienen
voor huisarbeid te worden opgeleid. Dat wer
ken in de fabrieken Amsterdam kan ervan
getuigen werkt de onzedelgkheid schande
lijk in de hand. En wat de arbeiders niet
toonen te begrijpen is, dat al die meisjes hun
concurrenten zgn de arbeidskrachten vermeerde
ren en verhooging van looaen daardoor wordt be
lemmerd.
Ook het werken der jongens van 14—16 jaren
dient beperkt te worden. Behalve dat vooral het
werken 's nachts dient verboden te worden, moet
ook dat over dag worden beperkt.
De krachten worden gesloopt en kunnen zich
niet ontwikkelen. Een werkman is thans vroeg
oud, vroeg krom en vroeg lam en vervalt dan aau
het armbestuur. De maatscbappg zelve beeft dus
belang bij een betere regeling.
3o. Wettelijke regeling van het leerlingwezen.
4o. Een wet, die den arbeidsdag beperkt tot 10
uren en verbiedt te werken op Zondag.
Hierby beval de spreker aan de lezing van het
artikel van dr. Coronel in de Vragen des tijds
De mensch in den strijd met zgn arbeid.
5o. Kamers van den arbeid moeten worden op
gericht, waarin de patroons en de werklieden zit
ting hébben en die over geschillen over arbeidsloon,
arbeidstijd en over verschil in prijs bij stukwerk
uitspraak doen.
6o. Bet middelbaar onderwijs moet opengesteld
worden voor allen, die het ooergangs-examen heb
ben afgelegd, en moet dan kosteloos zijn.
Daarvoor dient het lager onderwgs te worden
herzien of uitgebreid. De gewone schooltgd dient
dan bepaald op 12 jaar; wie dan wilde, kon tot
zijn 14e zich voorbereiden tot het middelbaar. Al
is het ambtenaarsleven niet beter dan dat der
werkliedenwaarom is voor een werkman ook
dat onderwgs niet gewenscht? En bovendienwaarom
wil men, dat de werklieden altijd werklui blijven
Men wil geen standen meer zegt men, waarom
dan ook niet de middelen aan de hand gedaan,
o. a. op onderwgs gebied, om dat te verbeteren
Nog veel moer was er volgens spreker aan te
wyzen, en nu zouden sommigen zeggen dat het
toch niet te bereiken is. Spreker beweerde, dat
als men niet alles kan krjjgen, men beginnen moet
met bet bereikbare. Dan kan meu langzaam voor
waarts gaan.
Wil men den Staat echter dwingen die verbe
teringen aan te brengen, dan dient het algemeen
stemrecht te worden ingevoerd, opdat de werklie
den zelven kunnen meepraten en invloed uitoefe
nen. De werklieden moeten bun stem kunnen
doen hooien en de vertegenwoordiging moet eene
ware volksvertegenwoordiging worden. Dit is nu
bet geval niet.
Met eene herinnering aan de toegezegde uitbrei
ding van de wet op den kinderarbeid en een
hernieuwde aansporing tot vereeniging sloot spreker
zgne voordracht. Luide toejuichingen spraken
zooals de heer Frowein zeide beter dan de
schoonste danbetuiging. Deze opende nu de gele
genheid tot debat en moedigde met een hartelgk
1 woord de werklieden tot spreken aan.
De voorzitter van ,Eigen Hulp" Sampon nam.
