den gemeenteraad, waaronder de geachte rapporteur,
de hoofd commissaris der werklieden-vereeniging,
eene voorname plaats bekleedt.
Verder ben ik mij niet bewust, dat ik de ach
ting, die ik den werkmansstand toedraag, zoo op
den voorgrond geplaatst heb, dat daaromtrent in
het rapport op gewezen wordt, doch het is toch
moeielijk dat zij die achting niet alleen van den
heer Massee doch van vele burgers zullen deel-
achting wordenals een deel dier burgerij zal ge
toond hebben, eu zal blijven toon en dat het het goed
meent met de belangen der arbeid rrs of werklui.
De heer Den Boer, hooflcommitsaris der vereeni-
ging, vraagt het woord, en zegt ongeveer het volgende:
Dat de werklieden niet allen even vlijtig en even
geschikt zijn, wordt toegestemd, maar waar zou een
getal van 60 werklieden te vinden zijn, die deze
eigenschappen in zich vereenigen
Ook ongelijke leeftijd wordt toegestemd, maar
wie lid der vereeniging wordt, kent den toestand
en gaat juist in de vereeniging om op zijn ouden
dag nog iets te kunnen verdienen, terwijl hem bo
vendien de gelegenheid wordt gegeven om een an
der in zijne plaats te zetten, indien het werk boven
zijne krachten gaat.
Wanneer een vlijtige arbeider zijn lot zou kun
nen verbeteren, dan heeft bij slechts te kennen te
geven geen lid meer te willen blijven, en hij is vrij.
Het zedelijk gedrag der werklieden is niet vol
maakt, maar ik geloof, dat bet in de laatste jaren
zoo is verbeterd, dat het hooren van klachten on
der de zeldzaamheden behoort.
De loonen worden niet ponds pondsgewijze ver
deeld, maar het verdiende werkloon wordt, na aftrek
van 4 in evenveel gelijke deelen verdeeld als
er werklieden in de week gewerkt hebben.
De druk van art. 32 is mijns inziens niet zoo
groot als de voorsteller die opgeeftde week, waarin
de arbeiders werken, hebben zjj het voordeel tegen
over het nadeel van de week, waarin zij niet werken.
Ten opzichte van het aangevoerde door den heer
Massee nopens de kosten, heb ik op te merken
dat, naar mijn oordeel, alleen als onkosten in re
kening mogen gebracht worden
lo. 4 pet. of 117,48, zijnde dit bedrag 't af-
getrokkene van 't week
loon.
en 2o. 6 pet. of 192,30, zijnde de contributie
ad 30 cent per maand.
Daarvoor is de arbeider in de gelegenheid werk
te hebben, als er werk ie, gereedschappen te kun
nen gebruiken als hij ze noodig heeft, een fatsoen
lijke begrafenis voor zich en zijne vrouw te erlan
gen, en des winters of bij regen het genot van
te kunnen schuilen in een goed verwarmd vertrek
en dergelijke dingen meer.
Overigens mist hij niets van het werkloon, dat
hij verdient. Hoe dus de heer Massee aan ruim
20 pet. komt, heb ik niet kunnen nagaan. Wel
is waar ontvangt ook de commissaris der week een
gelijk deel in de verdiensten, maar ik geloof, dat
opzicht over den geregelden gang van het werk,
verdeeling der werkzaamheden enz wel als werken
in aanmerking kunnen worden gebracht.
De beer Massee zegt zich te zullen bepalen lot de
geldquaeitie en dan te moeten opmerken, dat als 60
man '2819 'ajaars verdienen, dit voor elk slechts
/I 'a weeks is, en tevens te moeten zeggen, dat er
zoovele werklieden zijn die nooit werken. De kosten
der gereedschappen zjjn niet genomen onder de uit
gaven, maar als spr. deze laatste opsomt, dan komt
hjj tot een bedrag van meer dan 20 pet., dat van
de werkloonen verloren gaat voor onkosten. Wat het
blindelings toetreden tot de vereeniging betreft, wear-
van spr. gewaagd heeft, hjj erkent dat ieder, die
toetreedt, weet waaraan hjj zich te houden heeft, maar
spreker vraagt, of bet redelijk is, dat, ais een knecht
bjj zjjn baas geen werk meer heeft, hg zgo laatste 5
in de kas der vereeniging stort om lid te worden.
Het burg. armbestuur geeft werk aan valide armen,
maar de gemeenteraad steunt, door zjjne medewerking,
eene vereeniging die invalide armen onderhoudt. Daar-
by bedenke men, dat de j°ugdige krachten werken
voor de oude. Alles resumeerende zou bet de wensch
van den spreker zjjn, det er tien of twaalf krachtige
personen waren die werkten en het dus goed hadden,
ter wij 1 de overigen naar de pbilantropiiohe instellin
gen v.twezen werden.
De heer Den Boer repliceert dat de boden eenig
loon boven de anderen ODtvangen, omdat zjj de leden
moeten waarschuwen als er werk is. En wat het
lidmaatschap betreft, moet Sp-. opmerken, dat als
i mand, na 14 dazen lid te zjjn geweest, zijn lid
maatschap wil opzeggen, hij daartoe volkomen be
voegd is. Maar er zjjn veleD, die lid blijven, en
de contributie betalen om eene fatsoenljjke begrafenis
te hebben.
De beer Massee noemt dit laatste een min juist
argument. Als iemand op 30jarigeu leeftjjd lid wordt
en de oontributie betaalt, dau kost zjjns begrafenis
op 60jarigen leeftijd 210.
De heer Dan der Hoek beschouwt de zaak als een
storm in een glss water. Wie de leden der ver
eeniging niet gebruiken wil, is daartoe niet verplicht,
en dat de ouden voor de jongen werken, kan Spr.
nog zoo kwaad niet noemen. Ofschoon Spr. nimmer
de leden gebruikt, tal bjj tegen bet voorstel van
den heer Massee stemmen.
De heer dr. Dan Renterghem acht de opheffing van
van den steuu der gemeente schadelijk voor de ge
meente in het algemeen en voor de werklieden in
het bijzonder. De heeren Van der Hoek Massee
Stcketee en anderen kunnen de te ontvangen goederen
met eigen knechts laten balen van de kademaar
zoovele audt ren zijn er, die door het bestaan der ver
eeniging worden gebaat.
De heer jhr. De itaree» Dan Sioinderen verklaart,
dat de heer Massee met een overtuiging beeft ge
sproken, eene betere zaak waardig, en dat spr. daarom
ook zjjn gevoelen wil kenbaar maken. Spr. had ge
dacht dat het beginsel zou bepleit worden en dat
zou worden aangetoond dat de instelling in strjjd
was met de eiscben van den tegenwoordigen tjjd.
Volgens het kon. besluit van 1827 is er volkomen
vrjjheid, om vereeniging-n, als de onde'werpelijke, in
hei leven te roepen, maar ook om er al of nier, naar
dat men wil, gebruik van te maken. Het reglement
der vereeniging berustvolgens art. 1 op gemeld
kon. besl. De voorsteller heeft dat beginsel laten
varen en slechts enkele punten uit de practijk tot
aanprijzing van zjjn voorstel, aangevoerd, YVat hjj
gezegd heeft van het lokaal, is door den hoofdcom
missaris op flinke wijze wederlegd en bovendien wor
den door dezen pogingen aangewend om de kosten
daarvan te vermiuderen. Wal de kosten der begra
fenis betreftaan dit bezwaar kan worden tegemoet
gekomen door jongerendie zich aanmelden, eene
miudere contributie te doen betalen dan ouderen,
Ais de voorsteller misbruiken ziet, kan hij die aan
burg. en weth. kenbaar maken en deze kunnen dan
de verordening op de vereeniging wijzigen. Voor spr.
is het beginsel van hel bestaan der vereeniging nog
het juiste, en daarom geeft hij den voorsteller in over
weging zjjn voorstel in te trekken, en burg. en wetb.
te verzoeken de varo'deuing te herzien.
De he-r rlr. Dan Renterghem wil hier nog bij'oeg»n,
dat hjj de vereeniging eene nuttige ins eilin:; vindt,
en waarom zou men haar dan tegenwerken
De heer Massee repliceert, dat het beginsel in zjjn
voorstel ligt. De beer Van der H isk heeft gesproken
van ren storm in een glas wat-r, maar bij ki-ut
dan Van der Ho k op d t punt uiet, want hij begrijpt
niet, hoe ds vereeniging in dat geacht lid een ver
dediger kan vinden, waar de arbeiders 2U pel. van
bun verdiend loon voor administratie enz. moeten
missen. De Javaan, die tegenover 4 dagen arbeid voor
zich zelf, den Bn dag voor heerendiensien moet geveu,
wordt ia bescherming genomen en hier zouden wij
eenzelfde beginsel verdedigen. Spr. heeft geen hekel
aan het gildeal beeft hij de leden niet noodig
want hij houdt expres een knecht, die 6,50's w eks
verdient, voor de diensten, die Inj van de leden zou
kunnen genieten, maar hjj heeft medeljjden met die
leden, omdat zjj zooveel moeten missen.
De heer rur. De Jonge Van Ellemeet wil nog zijne
stem motiveeren. Hjj is het eens met jhr. Van Swin-
deren men heeft te veel over details gesproken en
het beginsel over bet hoofd gezien. Hij zou dus ook
liever willen, dat de verordening werd herzien, dan
dat de zedeljjke steun der gemeente werd opgeheven.
Het voorstel van den heer Massee wordt in omvraag
gebracht en verworpen met 10 stemmen. Vóór de
heer Massee.
VII. Nu wordt gelezen een rapport en voorstel
van B. en W. betrrfDnde de ontwerp--erordening tot
buffing van een reoht voor staanplaatsen op markten
enz., zooals die in de raadsvergadering van 30 Dec.
is vastgesteld.
Ingcvo'ge gemaakte bedenkingen door Ged. Staten
stellen B. en W. voor.-
Ie. Art. 2 der verordening op de heffiog te wij-
zigeo als volgt
a. van carrousels, draaimolens en dergelijke een
gulden vjjf en twintig cents per M2. [Jaarmarkt
b. van carrousels, draaimolens en dergelijke 1/10
van hetgeen voor de kermis verschuldigd zou zjjn.
[Buitengewone weekmarkt]
c. Van carrousels, draaimolens en dergeljjk 5
cents per M4. [Gewone weekmarkt.]
d. Van carrouselsdraaimolens en dergeljjke 5
cents per M'. [Gewone dagen.]
2e. Art. 4 uit de verordeoiug op de heffing t
doen vervallen, naar aanleiding der gegronde opmer
king van Ged. staten, dat de vermeldingdat de
verordening in werking treedt met 1 Januari 1881,
niet geheel juist is, daar eerst de koninklijke goed
keuring de werking doet intreden.
3e. Om de beide verordeningen zoowel die op
de heffing nis die op invorderiug, in baar geheel op
nieuw vasttestellen.
De beide eerste voorstellen worden zonder hoofde
lijke stemming en het laatste voorstel wordt met al-
gemeene stemmen aangeuomen.
VIII. Daarna komt in behandeling een voorstel
van B. en W., om, teneinde aan het verlaDgen van
Ged. Staten te gemoet te komen;
a. alinea 2 van art. 2 der verordening, regelende
het lager onderwijs te lezen als volgt: nDe avond
school op school C. i« herhaliDgschool voor hen, die
het gewoon schoolonderwijs genoten", en
b. de laatste al. vhd art. i uit die verordening
te lezen als volgt „Aan de vrouwelyke leerlingen
boven 7 jaren der scholen B. C. en D. wordt het
onder letter H. bedoelde ook onderwezen in het lo
kaal ffjjk A no. 212a aan de Beestenmarkt.
Dit voorstel wordt zonder beraadslaging en zonder
hoofdsljjke stemming aangenomen en de geheele ver
ordening aldus gewijzigd, op oieuw vastgesteld.
IX. Aan de orde is de rekening der administratie
van de Leenbank over 1880.
De heer Ochtmnn, voorzitter der directie van de
instelling, verlaat de zaal.
Het rapport der financieele commissie wo'dt gelezen,
waarna de conclusie van dit rapport, door B. en W.
in oen voorstel tot goedkeuring en vaststelling der
rekening veranderd, met algemeene stemmen wordt
aangenomen.
Do rekening bedraagt in ontvangst 14093,96'
in uitgaaf - 2521,46
alzoo een goed slot aanwijzende van f 1 1572,50'
zoodat, aangezien het bankkapitaal groot
is- 11500,—
er pene winst is van 72,50',
dia in de kas der gemeente zal worden gfstort.
De heer Och'mnn, ter vergvdaring wedergekeerd,
wordt met 'e raadsbesluit bekend gemaakt.
X. Thans komt in behandeling de aanvrage van
den heer J. C. Kakebeeke om ontBlag als lid der
directie van de bank van leening.
Op voorstel van burg. en w eth. wordt dit ontslag
op de meest eervolle wijze, en onder dankbetuiging
voor de dieosteo, gedurende 29 jaren aan de ge
meente bewezen, verleend, waarna wordt geleten de
aanbeveling, door de directie, ter zjjner vervanging
ingediend, en waarop geplaatst zijn de heeren J. J.
Bamondt en Ph. M. De Ronde Bresser. Tot stem
ming overgaande, bljjkt bjj de opening der bus, dat
12 briefjes daarin aanwezig zjjn. De heer Ramondt
erlangt 6, de heef Bresser 5 stemmen, terwijl 1 briefje
in blanco is.
De heer dr. Callenfels meent, dat hjj twee briefjes
in de bus geworpen heeft, doordat het papier adt!
elkander kleefde.
De Doarzitter constateert, dat de heer Ramondt de
volstrekte meerderheid heeft erlangd en dat die heer
dus is benoemd.
De vergadering vereenigt zich met dit gevoelen.
XI. Alsnu wordt gelezen een voorstel van burg.
en weth. om de bedienden van spuit 1 en 2 voor de
hulp, in den nacht van 26 op 27 Dec. II. bjj de
brand bjj Stoutj-edjjk verleend, een gratificatie uit-
tereiken en daarvoor een som van 75 te vinden
uit den post voor onvoorziene uitgaven der begrooting
voor 1880, aan de directie der brandweer te over
handigen.
De lieer dr. Callenfels zegt met genoegen het voor
stel te hebben gehoord. Waar hij op andere punten
een voorstander van zuinigheid is, moet hij verklaren,
dat men hij brand niet genoeg kan doen om der
jjver der manschappen aantemoedigen.
Het voorstel van burg. en weth. wordt in omvan|
gebracht en aangenomen met algemeene stemmen.
XII. Ds heer mr. De Jonge van Ellemeet vraaj
het woord, naar aanleiding der straks gelezen no
tulen, waaruit bljjkt, dat een der ledtn van de finau-
tivële commissie zijn leedwezen heeft te kennen ge
geven, dat spr. niet ter vergadering was, want dat
hjj dan, als voorzitter dier commissie, wel iets zou
gesproken hebben over da missive van het Gast-
hut8bestuur, tot ve-dediging van zijn beheer. Spr.
zou, ware bjj tegenwoordig geweest, niets gesproken
hebben. De leden van den raad zitten hier niet, om
na te pleiten over eeomaal genomen beslissingen.
Spr. zou daartoe te minder reden gevonden hebben,
omdat in de vergadering, toan de gerefnteeide uit
drukkingen gebezigd zijn, een lid van het Gaaihuis
bestuur aanwezig was, die zich had kuneen voor
behouden, om later op het gesprokene terug te komen,
doch die dit niet gedaan beeft. Spr. zou niet hebben
medegewerkt aan eene motie van vertrouwen of van
wantrouwen, maar wilde dit alleen kenbaar maken.
De Doorzilter zegt, dat de vorige spr. terecht deed
nitkomen dat de raad hier niet zit, om na te pleiten.
Hij zal dus het gesprokene eenvoudig voor kennis
geving aannemen.
XIII. De heer Kakebeeke vraagt het woord, eo
geeft het dageljjkech bestuur in overweging om, met
het oog op het dooiweder, eenige persooen aan het
werk te stellen, om de straten BCboon te maken.
De Dooriitter antwoordt dat, volgens de politie
verordening, wanneer dit door den Bnrgemeeste-,
wordt bevolen, ieder ingezeten, de etraat ter halve
breedte voor zjjne woning, en aan pleinen enz. ter
breedte van 4 ellen, van sneeuw moet zuiveren, en
dat bjj daartoe den last beeft gegeven. Voorts zal de heer
Kakebeeke hebben opgemerkt, dat eenige buitengewone
arbeiders zjjn aangenomen, om de sneeuw voor-en bjj
de g;meentegebouwen enz. op te ruimen.
De vergadering is daarna op de gewone wjjze ge
sloten.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Wilhelminadorp. Door bet kiescollege alhier,
dat weder voor 10 jaren is bestendigd, is toezeg
ging van beroep gedaan aan den candidaat De Heer,
De Commissaris des Konings in onze pro
vincie, jhr. mr. A. P. CVan Karnebeek, heeft
zijne instemming met de Ambachtsschool te Goes
betuigd door zicb als lid der vereeniging te doen
inschrijven.
Goes. - Snelpersdruk van F. Kleeuwens Zood.
