1880. N". 105.
Zaterdag
4 September.
G7ste Jaargang.
ÖFFICIEELE MËi)EDEE!J\GE\.
GOES, 3 September 1880.
Mededeelingen op verschillend gebied.
KUNSTNIEUWS.
hs uitgave dezer Courant geschiedt M a a ,s" d a f: Woensdag- en Vrijdag to
nitgezoudcrd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Afzon ierlijHe nimmer. 5 ct. mtt bijblad 10 at
Gewone sdvertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst
Geboorte- huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen ran 18 regale a ƒ,1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
By directe opgaaf V!in driemaal plaatsing derze'lde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn A. S TE IN EIl en FfAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van ÜwB VAN
uekverkoopers cn postdirecteuren.
Bij Zr. Ms. besluit is, op verzoek, raet inoang van
lieden, eervol ontslagen mr. J. H. De Laat de Kanter
als schoolopziener in het vierde schooldistrict in Zeeland
en benoemd tot schoolopziener in dat district mr. C. De
Witt Hamer, te Goes.
Uit de officiëele meJedeelingea zal on
zen lezers blijken, dat mr. De Laat de
Kanter zijn ontslag genomen heeft als districts
schoolopziener.
Die tijding zal zeker in de onderwijzerswe
reld met leedwezen worden vernomen. De heer
De Kanter was daar algemeen geacht en ge
waardeerd om zijne humaniteit, zijn ijver iu
het behartigen der belangen van bet onderwij
zend personeel en in de bevordering van alles
wat het orderwijs betrof in het district, aan
zjjne zorgen toevertrouwd.
Steeds stond hij, waar de onderwijzers hunne
belangen hem kwamen voordragen, gereed hen
aan te hoorenen bjj hem vonden zij steeds
steunwaar het gold billijke verbetering in
hunne positie te helpen brengen.
Ook in menige gemeente getuigt een nieuw
gebouwde school van zijn ijver, terwijl steeds
uit zijn doen en zeggen bleek hoe bij voort
durend zich op de hoogte hield van hetgeen
noodig was in het belang van het onderwjjs.
Drukke bezigheden noopten hem die betrek
king neer te leggen. Bij de onderwijzers zal
zijn naam zeker in dankbaar aandenken blijven
als van iemand, die, zonder zijne waardigheid
uit het oog te verliezen, zich steeds hun vriend
toonde. Eet onderwijs verliest in hem een
warm bevorderaarhij toch wist alles naar
zjjn meening te besturen en van zijn geest te
doordringen.
Moge zijn opvolger mr. C. De Witt Hamer
in vele opzichten zijne voetstappen drukken
Om het groote belang der zaak meent
het Dagblad te moeten oplettend maken op de
gevolgen, die de geboorte der koninklijke Prin
ses op de kansen van troonsopvolging teweeg
brengt.
De Grondwet kent zegt het blad twee
gevallen van opvolging van vrouwen tot den
Troon nit eigen hoofde Art. 15. Bij geheele
ontstentenis van mannelijk oir nit het Huis
»van Oranje-Nassau gaat de Kroon over op
»de dochters van den Koning door recht van
eerstgeboorte." En art. 18: Wanneer de
Koning zonder nakomelingschap sterft, en er
geen mannelijk oir uit het Huis van Oranje-
Nassau overig is, volgt hem zijn naaste bloed
verwante, mits van den koninklijken Huize zijn-
»de, op, en wordt mede, bij vooroverlijden, door
hare afstammelingen gerepresenteerd."
Indien 's Konings tweede huwelijk niet nog
met een zoon wordt gezegend, zal de konink
lijke Prinses de derde persoon tot de troons
opvolging zijn want niet alleen Z. K. H. Prins
Alexander van Oranjemaar ook Z. K. II.
Prins Prederik hebben een hooger recht. Zjj
zon alleen dan opvolgen bij 's Konings over
laden, (moge dit spade zijn wanneer èn de
Prins van Oranje zonder mannelijke nakome
lingen èn Prins Frederik vroeger waren over
leden. Indien Z K. H. Prins Alexander van
Oranje te Zijner tjjd Koning wordt, en hetzij
mannelijke of vrouwelijke nakomelingen krijgt,
kan de thans jonggeborene Prinses door die
nakomelingen evenzeer van de troonsopvolging
worden uitgesloten. Indien Z. K. H. Prins
Frederik Koning wierd, zou zij door diens doch
ter, H. K. H. de Prinses Von Wied, worden
uitgesloten. Indien Z. K. H. Prins Alexander
van Oranje Koning wordt en geen nakome
lingen verwekt, en bij zyn overlijden Prins
Frederik ook overleden is, volgt de koninklijke
Prinses haar koninklijken halfbroeder op.
Voor het oogenblik brengt de groote gebeur
tenis van den dag dit gewichtig gevolg te
weeg, dat door het leven van het nieuwe Ko
ningskind uitgesloten zijn de aanspraken op
de troonsopvolging
lo. van FI. K. H. da Groothertogin van Saksen-
Weiiitar en Ilaar razaten
2o. van H. K. li. de Prinses Von Wied, be
halve voor het geval dat Z. K. II. Prins
Frederik deri Troon mocht beklimmon
3o. van II. K. II. Priases Marianne en H mr
nazaten.
Wjj vinden het minder gepast om thans te
spreken over de mogelijke herziening en ver
duidelijking van de bepalingen der Grondwet
betrekkelijk andere gevallen van erfrecht.
Hetgeen wjj aanhaalden is althans volkomen
duidelijk, en belangrijk voor de toekomst van
het land."
Uit Parjjs wordt gemeld, dat de Prins
van Oranje aldaar in het Groot-Oosten is op
genomen als vrijmetselaar.
Aangaande het wetsontwerp tot vervoer
van postpakketteu, dat bij den Raad van State
in behandeling is, verneemt het Vad. nader,
dat het plan bestaat den prijs voor pakjes van
hoogstens 5 kilo zwaarder zullen er niet
aangenomen worden vast te stellen op 25
cent, voor pakjes van hoogstens 3 kilo op 15
en voor pakjes van hoogstens '/a kilo op 10
cent. Zooals men weet, is er zelfs sprake van,
dat het vervoer van postpakketten ook door
internationale regeling bevorderd zal worden.
De anti-revolutionaire kiesvereeniging
Nederland en Oranje te Rotterdam zal zich bij
de herstemming lusschen de heeren Van Rees
en Van Deventer onthouden.
s'iuv.riii rv-c* w rv KR A. L.
De leden van de lieide Kamers der Staten-
Geueraal zjjII ter vergadering bijeengeror p"n tegen
Maandtg ileu 6 September e. k., des namiddags te
éen uur.
De koninklijke boodschap, waarbij aan de Sta-
ten-Generual de heugelijke tijding der geboorte van
eene Prinses wordt medegedeeld, luidt aldus
„Mijne Heeren!
Het is voor Ons eene groote vreugde u de blijde
tijding te kunnen raedrdeelen, dat Hare Majesteit de
Koningiu, One beminde Gemalin, hedennamiddag
bevallen is van eene Prins-s.
Wij zijn overtuigd, dat de Eerste en Twrede Kamer
der Staten-Geueraa! van harte deelen in de gevoelens,
die deze heuselijke gebeurtenis bij Ons opwekt, en
met Ons dankbaar den zegen erkennen die door den
Allerhoogste aan Ons Huis en het Vaderland is ge
schonken.
En hiermide, Mjjne Heeren, bevelen Wijn in Go-
des heilige bescherming.
's-Gravtnhage, den 31sten Augustus 1880.
Willem."
Weldra kan bij de Tweede Kamer een voorslel
lot verlaging der rechten op het kanaal van Ter Neuzen
verwacht worden.
De Memorie van antwoord op het kamerver
slag omtrent het ontwerp van wet tot herziening der
wet op de maten en gewichten is verschenen. De
Regeering handhaaft hare voordracht, behoudens enkele
niet overwegende wijzigingen in de artikelen. Nader
betoogt de Regeering het groote belang voor het pu
bliek van liet regeerings-toeziebt op de balansen en
gasmeters, en verdedigt zij het verp icht gebruik van
de systematische namen der maten t-n gewichten. De
voordeden daarvan, ook met het oog op h<-t verkeer
met het buitenland, acht zjj overwegend en het bezwaar
zeel' gering.
LANDBOUW EN VEETEELT.
Westelijk gedeelte van Zuid-Beveland. De
werkzaamheden aan den oogst zijn zoo goed als ge
ëindigd. Nog wal paardenboouen, en de oogsttijd is
weer voorbij.
Sedert menechengeheugen heeft er slechts zeer zel
den zulke gunstige weersgesteldheid gedurende het
snijden en oogsten der veldvruchten geherrscht als
in 1880. Dit is dan ook de voorname reden, waarom
de zoogenaamde rapers een zoo voordeelig oogs'jaar
hebben. Voorbeelden zjjn aan te balen van 5 a 6
hectoliter gerei, 2V, a 3 hectoliter tarwe, benevens
parlyjes erwUn cn rogge in c u huisgezin. Maar
ook de landbouwers en met hen alle ingezetenen kun
nen zich in een voorbeeldigen oogst verheugen, wat
aangaat de qoalileit van liet graan, terwijl de ho-
veelheid evneens op vele plaatsen nu reels stof tot
tevredenheid oplevert.
De bruine hoo ien beginnen te rijpen. Zj belovto
een ruime opbrengs'.
Mangel wortels en suikerpeen zij n veel bijgekomen.
Hier en daar S'aan zij uitmuntend.
Aardapp-ls zijn in 't loof geheel verstorven. De
ziekte in den knol is door het warme d-oge weer
gestuit, waardoor de opbrengst der wintersoorten over
vloedig kan zijn. De vroege of zotner-aardappels heb
ben veel geleden.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
Ellewoutsdijk. De aanbesteding van het her
stel, de vernieuwing en het onderhoud (om den
term der publicatie te gebruiken) tot 30 April
1881 van de Aarde-, Kram-, Rijs- en Steen-
glooiing-werken aan de Waterlceering van het Ca-
lamitcuse waterschap Ellewoutsdijk is goedgekeurd.
l)e aannemingssom is ruim f 1600 hooger dan
de raming, vermoedelijk toeteschrijven aan een
boogere noteering der materialen.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Het kiescollege der Ned. herv. gemeente te
Middelburg he fi ter vervulling der vacature, ontstaan
door het vertrek van ds. Roozemeijer het volgend
viertal opgemaaktdd. J. Riemenste Driebergen s
C. R. Oorthuiji, te Woudrichem; D. C. Thijm, te Mukkurn
en R. Swaan te Gouda.
Op het zestal voor de vacature in de Evang.
Luth. kerk te Leeuwarden staat ook ds, J. C. Geel-
huijten, te Middelburg.
De Synode heeft met 9 tegen 5 stemmen,
omlrent de verklaring bedoeld in art. 27 van het
regl. op het examen (onderteekeningsforrnule der
proponenten), aangenomen het voorstel van den lieer
I.uti, geamendeerd door den lieer Overman-. „Dit
wjj overeenkomstig de grondbeginselen der Nederland-
sclie Hervormde kerk, zooals die «jjn nedergelfgd in
bare formulieren van eenheid en uit hare historische
ontwikkeling blijken, het evangelie van Jezus Christus
van harte aannemen en oprechtelyk gelooveu".
Den 30 Aug. zijn de zittingen der Synode gesloten.
Batii (gemeente Rilland-Bath). Nadat plan bestond
den heer Bakker, hoofdonderwijzer alhier, in pla its
van wijlen dan heer P. tfensch, naar Rilland over
lo plaatsen, is, ingevolge een ingediend verzoekschrift
der ouders van de schoolkinderen alhier, door den
gemeenteraad beslo'eu daaraan geen gevolg te geven.
Er zal nu eene oproepiug voor een hoofdonderwijzer
te Rilland moeten plaatshebben. (Zie annonce.)
Woensdag werd aan het tweede toelatingsexa
men voor liet gymnasium te Middelburg deelgenomen
door vier aspiranten, die allen zijn toegelaten. De
nieuwe cursus hegiut met 41 leerlingen.
Volgens het Zuiden bracht te Biezelinge de
collecte voor „de school met den Bijbel" op bij de
Herv. G m ente ƒ20 en bij de Chr. Ger. Gemeente
ƒ26,40. Bij de Evang. Gemeente moet nog gecollec
teerd worden, zoodat het volle bedrag nog niet op
gegeven kan worden.
Te Vlissingen bedrorg die collecte tot Dinsdag
avond 300.
De in de Standaard ongenomen achtste Ijjs'. ver
meldt thans 56,433.891 als bet totaal dor opbrengt
in 325 plaatselijke comités.
Tót leeraar in de oude talen aan het gymna
sium te Assen is benoemd de heer dr. D. M. Ringeling,
thans leeraar te Snetk.
Te Barendrecht is benoemd tot hoof dond wwyz.er
aan de school aan den Bvkkersdijk de heer O. L. C.
Pan den Brandt, te Charlois.
RECHTZAKEN.
Een herbergier te Koudekerke, wiens Inppery door
een politieverordening tot bestrijding van drankmis
bruik (overeenkomende met de bekende Baarnsche
verordening) werd opgeheven, stond dezer dagen voor
liet kantongerecht te Middelburg terecht, omdat hy
toch was blijven tappen. Het Openb. Min. heeft
voornamelijk op gromi van art. 2 der patentwet de
onbevoegdheid der gemeentebesturen om dergelijke
verordeningen te maken betoogd en op dien grond
ontslag van rechtsvervolging gerequireerd. Mr. M.
J. De Witt Hamer, advooaat van den beklaagde,
hield een uitvoerig pleidooi in denzelfden geest.
lu deze zaak werd Woensdag door den kaa'onroh-
ter (mr. W. A. Pan Hoek, plaatsvervangend kan
tonrechter) uitsprank gedaan.
Deze gezien art. 234 van het wetboek van straf
vordering, rechtdoende op het riquisiloir van het O.
M., bewezen verklarende het a^n den beklaagde ten
laste geVjide feit, doch vers'aande dat dt g-enerlei
overtreding oplevert, ontsloeg den beklaagde van alle
rechtsvervolging, de kosten te draden door den staat.
Ook de kantoajrecht r nam in overweging, dat de
drink verordening in strijd is met art. 2 der patent
wet. Zooals men w.-et, zegt hei Vaderland, is vroeger
meermalen o. a. ook door den Min. Kappeyne
een b-slissing in tegenovergestelde vin genomen. Het
is daarom zeer jammer, dat deze rt chtsvraag ditmaal
niet in hoogste ressort beslist zal worden.
ïn elk geval is de gevallen uitspraak een nieuw
bewijs, hoe dringeed noodig een wettelijke regeling van
het onderwerp is.
Woensdag is door den conoissionaris voor den
tramweg Van Vlissingen naar Middelburg het ver-
eischte waarborg-kapitaal te Vlissingen gestort.
Boven den iügang der groote zaai van 't In
stituut voor de Marine te Willemsoord zal binnen
weinige dagen het ged-mkleeken voor prins Hendrik
worden onthuld. Hal marmeren borstbeeld van den
Prin", in halfverheven arb-id, prijkt in ovale lijst
en wo dt omgeven door de zinneneelden van krijg en
zeevaart, omvlochten met laurieren en eikebladeren.
Het geheel vuil een halfcirkelboog, met opschrift:
«Hulde aan onzen admiraal Prins Hendrik dar Ne
derlanden."
Door een Parysche vrijmetselaarsloge is een adres
aan de Kamer van afgevaardigden ter teekeniug ge
legd, waarin verzocht wordt, dat ieder man of vrouw,
die voor da d=rdj maal tvegens diefstal, landlooperij
of eenig ander misdrijf veroordeeld is, levenslang ver
bannen worde naar een overzeesche strafkolonie.
Men zou diar dan den veroordeelde, a's hij zich
voortdurend goed gedroeg, kunnen voorthelpen, b. v.
door hem een stuk gronds in eigendom te scheuken.
Het doel van bet verzoekschrift is ontslagen te
worden van ten aantal doortrapte misdadigers, die in
gevangenissen zei-en niet verbeteren en hun medege
vangenen nog slechter maken.
De bevolking van de Vereenigde Staten, die in
1870 ongeveer 33 milliorn zielen bedroeg, is thans
lot 48,456.000 zielen geklommen; die de.r Zuidelijke
Staten is meer totgenomen dan die der noordelijke.
Rart/iclcmeus Irinyida uitvinder der lucifers,
is dezer dagen te F.ny.-s-L'tke iu het Szabolcser co-
mitaat overleden. Hij leefde daar s dert de Hongaarsche
omwenteling, waarin hij een ijverig aandeel nara, zeer
stil op zijn landgoed. Van zijn uitvinding, zeker de
meest verspreide dezer eeuw, bid hij volstrekt geen
stoffelijk voordeel, daar by er geen octrooi voor nam.
öm palingen snel te dooden, zonder ze zoo
onmenschelijk te martelen door bet afstroopen van da
huid, legge men ze in een diepen bak of emmer, giet
er wat azijn hij, strooit er een weinig zout over, en
legt er een zwaar deksel op.
De palingen zullen dan eerst hevig spartelen, maar
binnen een halve minuut dood zijn. Laat men za
daarna nog eeuigeu ty I iu de zoutoplossing slaan, dan
wordt hun huid geleiachtig. Zij kannen vervolgens
klaargemaakt worden en zulltu zoovetl veltnr eu sma
kelijker zijn dan wanneer de huid was afgestoopt.
Er was in den schouwburg Donderdagavond
slechts éen roep ouder het overtalrijk publiek
over het voortreffelijk spel der acteurs en actrices.
En geen wonder
Wanneer ik nog eens terugdenk aan zoo me
nig tooneeltje, dat te aanschouwen werd gegeven,
dan zie ik als 't ware opnieuw voor me dat
waarachtig schoone, in gelaat, taal en gebaren
weergegeven. Eu zulk voortreffelijk spel bet
wordt helaas te Goes te weinig gezien! kan
niet anders dan een gunstigen indruk nalaten
van het Rotterdamsche tooneelgezelschap. Hoe
natuurlijk, hoe schoon was Alvarez' uiting van
hartstocht de ondankbaarste rol uit het geheéle
eerste stuk hoe diep gevoeld, hoe overweldigend
de smart, de wroeging van Mathilda, vooral bij
de bekentenis aan haar man, hoe eenvoudig en
toch om zijn eenvoud des te smartelijker de hou
ding van Dumont bij bet vernemen der verplette
rende tijding, bij het neervallen voor zijn kind,
bij het vellen van zijn vonnis.
En dan, wie vond een mevrouw Larcy niet
