1880. N°. 100.
Diusdag 24 Augustus.
G7ste Jaargang.
SLUITEN EN OPENEN.
""patenten.
GOES, 23 Augustus 1880.
GOGSGHE
Dc uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woinsdag- en Vkijdagivokd
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als bniten Goes, 1.76.
Afao.ilerlijke uourmenr 5 ct. met bijblad 10 ct
C01IUNT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst
Geboorte huwelijke- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen ran 1—8 regels a f l.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
B\j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: A. STERNER ten RAASRNSTEIN ^OGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGII VAN DITMAR en verder bij alle boekverkoopers cn postdirecteuren#
Wij naderen zoo zachtjes aan weêr den tijd,
waarop een parlementaire jaarkring zal worden
afgesloten en een nieuwe worden geopend.
Onze Minister van binnenlandsche zaken is
van zijn buitenlandsch reisje teruggekeerddie
van buitenlandsche zakeD schijut weêr in zoo
ver hersteld, dat bij in den Haag de beslom
meringen van zijn ambt zieh weer heeft kun
nen getroosten, terwijl de overige collega's, van
wier reizen of trekken men ons niets meldde
dan het gaan naar hun buitenplaats, zeker reeds
allen zich voorbereiden op de gewichtige ge
beurtenissen, die komen zullen. Gewichtig, niet
om hetgeen men ons zal meedeelen want wie
kent niet reeds de gewone formules en gebrui
kelijke woordeu, waarmee zulke sluitiugs- en
openingsplechtigheden gepaard gaan? maar wel
omdat zij onwillekeurig ons herinneren aan
hetgeen gedaan is en aan hetgeen gedaan moet
worden.
Onze Minister Six zal sluiten. Z M. zal hem op
dragen aan de leden der Staten-Generaal /zijnen
dank te betuigen voor de behartiging van 's lands
belangen gedurende de thans afgeloopen zitting."
Daarna zal herinnerd worden aan verschil
lende wetsontwerpen, die aangenomen werden
o. a. die tot goedkeuring vau eenige artikelen der
met Belgis gesloten overeenkomst betrekkelijk
het kaoaal van Gent naar Ter Neuzen, lot instel
ling eener postspaarbank, dat houdende bepaling
op de handels- en fabrieksmerken, aan de tusschen
Nederland en Luxemburg gesloten conventie,
het wetsontwerp tot bescherming van diersoor
ten, nuttig voor landbouw en houtteelt, dat tot
regeling van de betrekkingen en rangen, de
opleiding en bevordering van het personeel van
den geneeskundigen dienst bij de landmacht
om niet te spreken van het bekende ontwerp
tot verhooging van de staatsbegrooting ten be
hoeve der kosten tot invoering van de lager-
onderwijswet.
Het zou zeker niet onparlementair wezen, wan
neer, met het oog op dit laatste, in plaats van de
tirade, het vorige jaar gebezigd over het optre
den van nieuwe raadsleden voor de Kroon, gewezen
werd op de gelukkige vrucht der werkzaamhe
den, waardoor die jareu lang dienst gedaan
hebbende quaestie van de agenda der parlemen
taire zaken is verdwenen.
Uit politiek zal men misschien daarover liever
zwijgen, al vervult die oplossing ook een voor
name rol bij de beoordeeling van die nieuwe
raadsleden, voor wie de sluiting het einde vormt
van hun eersle politiek werkjaar.
Ons nieuw ministerie moge nu en dan wel
eens velen verrast of verbaasd hebben door on
verwachte benoemingen of besluiten, over het
geheel heeft het zoovele bewijzen gegeven van
bekwaamheid, werkzaamheid, politiek overleg
en vrijzinnige eerlijkheid, dat alien, die liberaal
■ich noemen en dit ook zijn, gerust het kunnen
steunen.
Er is dezer dagen beweerd met het oog op
de verkiezing te Amsterdam, dat dit ministerie
gedwongen is liberaal te wezen, wijl het anders
niet geduld zou worden door de liberale meer
derheid. Tegen die bewering zou niemand iets
kunnen inbrengen, zoo niet tevens daarbij eene
zijdelingsche beschuldiging van beginsel verzaking
werd ingebracht, hoofdzakelijk aan het adres
der ministers Fan Lijnden en Six. En zulk
eene beschuldiging is ongemotiveerd. Wanneer
er zooals vroeger wel is geschied bij
afwisselende meerderheden eenzelfde minister
andere beginselen beleed om zoodoende zijne
positie te handhaven, dan zou zulk eene beschul
diging raison-d'-étre hebben doch bij bet op
treden der mannen, die thans aan het roer zijn,
was reeds de meerderheid in ons parlement zoo
als zij nu nog is, d. w. z. liberaal. Dit wis
ten zij dus reeds bij hun optredeD, en het mee-
rendeel kenden wij dan ook als die beginselen
huldigende. Maar zij, van wie wij dit niet
wisten, vooral onze Minister van binnenlandsche
zaken, bobben hunne godsdienstige meeningen
daargelaten en die eerbiedigende bewezen,
wat uit hun optreden reeds bleek, dat zij met
eerlijke gevoelens zouden handhaven hetgeen zij
in het welzijn van ons land achtten en in vrij
zinnigen geest, overeenkomstig den wensch der
meerderheid die hen wachtte, zouden regeeren.
En als dit zittingjaar wordt gesloteD, kan onze
Minister van binnenlandsche zaken wederkeerig
den dank van Z. M door hem aan het par
lement gebracht, overbrengen aan zijne collega's
en zichzelven.
Wat bij de troonrede ons werd toegezegd,
hebben zij ons geschonken.
Een wetsontwerp ter beteugeling van het mis
bruik van sterkedrank is ingekomen; de Minis
ter van financiën schonk ons zijne rente-belas
ting ter tegemoetkoming aan de bezwaren voor
onze schatkist.
Of het afgeloopen jaar dan zoo bijzonder
vruchtbaar voor ons land was Dat niet, maar
bij het vele, dat nog onafgedaan bleef, is dit
niet de schuld van het ministerie. Een Neder-
landsch minister kan het voorbeeld niet vol
gen van een Gladstone en de leden dwingen
te blijven tot dit en dat is afgedaan.
Het ware anders gewenscht geweest die rente
belasting eerst af te doen vóór men heenging.
Na het openen der nieuwe zitting komen de
begrootingen aan de orde; de rente-belasting
en drankwet zullen dan behandeling vragen,
terwijl vervolgens het ontwerp-strafwetboek,
waarvan de voorbereidende behandeling reeds
ver gevorderd is, aan de orde zal kunnen ko
men. Wanneer wij dan in het oog houden de
aanstaande verkiezingen in 1881, dan weten wij
niet of ons nog wel andere grootsche dingen
zullen wachten. Het zijn dit stemmen wij
toe gewichtige zaken, die ons dan reeds wor
den geschonken, maar met dit alles in het voor
uitzicht zullen wij maar niet te veel verwachten
van hetgeen bij de opening der nieuwe zitting
zal worden beloofd.
Over éene quaestie zouden wij echter gaarne
dan wel eens iets willen vernemen, nl. over
grondwets-herzieningDe overtuiging der regee
ring, uiterst voorzichtig en diplomatiek uitge
drukt bij het begin van haar werkkring door
de woorden „dat zij niet zou terugdeinsen voor
wat naar de voortgaande ontwikkeling der tij
den hervorming en nieuwe regeling eisebt,"
maar daaraan toch „niet de belofte verbinden
wil om onverwijld min of meer partiëele voorstel
ling tot herziening der grondwet aan de orde te
stellen," heeft wellicht door de ervaring van het
bijna geëindigde zittingjaar wijziging ondergaan.
Af keerig van grondwetsherziening is zij niet
ook dat weten wij uit haar mond maar
deze .mag dan alleen aan de orde worden ge
steld, wanneer zij de vrucht is van een door
grondig onderzoek en gedachtenwisseling gerijpte
volksovertuiging en als gebiedend noodzake
lijk wordt erkend."
Van meer dan een kant wordt toch thans
daarop aangedrongen. Zij, die tegen de plotse
ling opgekomen plannen van den heer Kappeyne
in deze waren hebben zich ook grootendeels
vereenigd met het meer en meer geuit verlangen
tot herziening, mits kalm voorbereid. Zoovele
vraagstukken, op burgerlijk en militair terrein,
waarbij wijziging dringend noodig is, wachten
op die herziening.
De heer Lcnting wijst terecht in zijn keurig
werk Korte aantetkeningen op de grondwet"
slechts op de kieswet, en vraagt of de eisch tot
herziening daarvan „een ongemotiveerde eisch
is van het oogenblik, eene tijdelijke en voorbij
gaande volkswaan, dan wel of niet eene zoo
danige herziening is geworden eene algemeen
diep gevoelde behoefte
Verder schrijft hij o. a. nog in zijne voorrede
„Wanneer men terugdeinst voor Grondwets
herziening in den geest, zooals die op dit oogen
blik wordt verlangd, op grond van verschil van
gevoelen in den boezem der Staten-Generaal
over de opportuniteit, dan zal ook nooit tot het
werk besloten kunnen worden, omdat er altijd le-
deu zijn zullen, die de exceptie zullen opwerpen,
dat het oogenblik daarvoor niet geschikt is.
Op die wijze zou het werk verschoven worden
ad Calendas Graecas, of wel het zal tot stand
komen op een oogenblik, dat de regeering en
vertegenwoordiging daartoe door den drang der
omstandigheden en in minder rustige tij len ga-
dwongen worden
Thans is de tijd voor zulk eene quaestie nog
wel rustig en in onze oogen uitmuntend geschikt.
In het zittingjaar, dat op het puut staat geopend
te worden, kan zij toch niet behandeld worden;
daartoe loopt de parlementaire wagen in ons
land te langzaam.
Welnu, het idee van liet Vaderland lacht ons
toelaat eene staatscommissie door de regee
ring benoemd worden, die deze herziening voor
bereidt en met een bepaald plan voor den
dag komt, Deze zal nu juist in hel nieuwe
zittingjaar tijd hebben daaraan te werken zonder
den gang van de overige zaken te belemmeren.
De kamerleden hebben nu nog werk genoeg.
Als dan weêr gesloten wordt wat nu nog geopend
moet worden, kunnen zij een gedetailleerd voor
stel gereed vinden en met de behandeling daar
van een even nuttig werk verrichten als hun nu
wacht met het ontwerpstrafwetboek.
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
RAAI) der gemeente GOES
op WOENSDAG den 25 Augustus 1881)
des avonds te 8 uren.
Goes, den 7 Augustus 1880.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling
I. Mededeelingen, ingekomen stukken.
II. E rste suppletoir kohier van den lloofdelijken
Onslag over 1880.
III, Idem der belasting op de honden.
IV. Aanvrage van het Burgerlijk Armbestuur om
ef- eu overschrijving op de bigrooting voor
1879.
V. Idem van het bestuur van het Gasthuis.
VI. Verzoek van den heer G. Van der Hoek om
verlenging der erfpacht van den grond zijuer
petroleum-bergplaats.
VIL Verordeningen op de heffing en invordering
van rechten voor het aanplakkeD enz.
VIII. Aanbieding der begrootiog van ontvangsten
tn uitgaven der gemeente voor 1881.
De BURGKMEESTER van GOES brengt ter kennis
van de ingezetenen dezer gemeente, dat de PATENTEN
over het dienstjaar 188 4/8 L, loopende van 1 Mei 1880
tot ultimo April 1881, alsmede de suppletiebladen in
gevuld gereed liggen cn ter Secretarie afgehaald kun
nen worden van Dinsdag den 24 Augustus tot en met
Dinsdag den 7 September a. s., uitgenomen des Zon
dags, dageliiks van des voormiddags 9 tot des namid
dags 2 uren.
Wordende de belanghebbenden vermaand om die af-
haling in persoon te verrichten en zich den bepaalden
tijd ten nutte te maken teneinde van alle kosten
bevrijd te blijven, vermits volgens art 2 van Z. M.
besluit van den 17 October 1820 de onafgehaalde paten
ten ol de afschriften daarvan door den Deurwaarder
der Directe belastingen onverwijld aan de patentplich-
tigen moeten worden uitgereikt tegen betaling van 10
cents, waartoe dan den 8 Sept. en volgende dagen zal
worden overgegaan.
Goes, den 23 Augustus 1880.
De Burgemeester voornoemd,
J. G. DE WITT HAMEK.
il
De St.-Ct. bevat de statuten der vereeniging Chris
telijke Evangelische gemeente, te Wemelain^e, Deze
vereeniging stelt zich ten doel het evangelie te ver
kondigen op zuiver bijbelschen of schriftuurlijken grond,
en daardoor do algemeene christelijke kerk uit te
breiden.
Een kon. besluit van den 12 Augustus, tot uit
voering van art. 45 der wet van 17 Augustus 1878
(lager onderwijs), is opgenomen in de St.-Ct. uo. 197,
cn is hoofdzakelijk van dezen inhoud
Gedeputeerde Staten doen jaarlijks in December aan
de regeering opgaaf van de sommen, die op de be
grooting van iedere gemeente in liunue provincie voor
het volgend dienstjaar zijn uitgetrokken voor het lager
onderwijs.
Jaarlijks in Januari doen zij tevens opgaaf van de
uitgaven, blijkens de rekeningen over het voorlaatste
jaar in elke gemeente hunner provincie gedaan wegens
de kosten van het lager onderwijs.
Zij wordt voor de eerste maal ingezonden over het
jaar 1S80.
De Minister van Binnenlandsche Zaken stelt het voor
schot vast, waarop elke gemeente over het loopende
dienstjaar aanspraak heelt volgens de wet van 17 Aug.
1878. Gedeputeerde Staten ontvangen, voor zooveel
betreft de gemeenten hunner provincie, mededeeling van
het bedrag, waarop het voorschot en de uitkeering aan
iedere gemeente worden vastgesteld.
De Minister zal jaarlijks de verzamelstaten en bij
lagen van eenige gemeenterekeningen, voor zooveel be
treft de hierbedoelde kosten, onderzoeken.
Hij zendt ze aan Gedeputeerde Staten terug, met
mededeeling van zijne opmerkingen.
Dit besluit treedt in werking op 1 November 1880.
Ook dc kiezersvereeniging Nederland en
Oranje te Schiedam heeft den heer JVoor
hoeve CIlz. candiJaat gesteld voor de a. s.
verkiezing van een lid dar Tweede Kamer in
het hoofdkiesdistrict Rotterdam.
De liberale kiesvereeniging Sch:elam stelde
candidaat mr. O. Fan Rees; terwijl door di
katholieke kiesvereeniging Ue Grondwet te
Rotterdam en die van denzelflen naam te
Schiedam tot candidaat is gekozen de heer
AI. L Van Deventer te 's-Hage.
Tot heemraad van den polder Pulanea
onder Linsahoten is gekozen de heer A. Stigter
Jr., die als zoodanig zijn vader opvolgt, welke
54 jaren genoemde betrekking heeft bekleed.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Met inbegrip van 's-Heereohoek en Ellewouts-
djjk, als aanslaande, zijn van de 31 Herv. gemeenten
iu de C.aBsis Go;s thans 9 als vacant te bsschou-
w n, nl. O'ezand, c. a. sinds 12 Mei 1878, Krui-
ningen 20 April 1879, Borssele 26 Oc'. 1879, Biarland
2 Mei 1880, 's-Heer Hendrikskindereu e. a. 16 Mei
1880, Bath c. a. 1 Aug. 1880 en Wiesekerke, N.Bevai
II April 1880, laatstgenoemde evenwel met uitlicht
op vervulling.
Btroep n naar Strooskerke (Walch.) ds. JF.
J. JFensink, te Prinsenland en Diateloord.
De Algemeene Synode stelde vast, on aan de
stemming der leden vau de Provinciale Kirkbeatureu
onderworpen te worden, de voorloopig aangenomen
wijziging van art. 24 van het Reglement op de
vacaturen.
Daar de heer Lull, wegens .treurige huiselijke om
standigheden, de vergadering beeft motten verlaten,
is de heer Overman als president, en de heer Fan Dugl
als vice-president opgetreden.
Uit het dezer dagen verschenen verslag van
het NederWmlsche Zendetinggenootschtp b'ijkt, dat
in het vorige jaar ontvatgeu is aui coutributieu,
oolleoten enz. 45,726,07 en aiu giften eu legaten
ƒ23,191.90, te zameu een bedrag uitmakende van
68,917,97, doch dat de uitgaven de som v«u
94,609,17 beloopen h.bben, zijnde er alzoo een
tekurt vau ƒ25,629,20. liet vorige jaar bedroeg
de ontvangst ƒ94,323,45 op deu post „giften en
legaten," die in 1878 tot bjjna ƒ42000 klom, is
een aanzienlijke vermindering (ongeveer 20 mille) te
bespeuren.
Voor het examen op 28 dezer lot toelating tot
de rjjksDormaalhssen te Mid'.elburg hebben zich aan
gemeld 19 mannelgke en 7 vrou velijke ca ididaten.
Ue algemeene vergadering van de onderwij-
zersvcreenigiug in het 5: schooldistrict vau Zee and,
welke ook werd bijgewoond door den Inspecteur van
het lager onderwij", werd den 19n Augustus gi hon
den te Aardrnburg.
De heer WeUfeltvan St. K uis, hield eene rede
over de Belgische schoolwet. De h er llititeuio be
haalde bq den wedstrijd in het schrijven op het
bord den prijs, de heeren Hochart en Wei*feit de
premie. Als wedstrijd voor liet volgende jaar werd
opgegeven improviseert r., terwijl als plaats voor het
houden der volgende algemeene verga leriug Schoot. -
dgke werd aangtwezen.
De heeren Mcskei van Ter N uzen en Ten Btn-
gtvoort vin Aatdenbnrg werden als eerebdtii dti
ve eeuigtng geproclameerd.
