1880. N°. 99.
Zaterdag 21 Augustus.
67sle Jaargang.
AANNEMING VAN SCB00LLEERL1NGEN.
PERSONEELE BELASTING.
"haven van goes.
OFFICIEELE MEDEOEELINGEN.
Mededeelingen op verschillend gebied.
l)e voor den Landbouw nullige en
schadelijke dieren.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maavdag-, Wobhbdaq- en V&ijdagayovd
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Aüioaderlijke nominers ct. met bijblad 10 ct
COURANT.
Gewone artvertentiïn worden 10 ct. per regel geplaatst
Geboorte- huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen run 18 regels a /4l.
Dienstaanbiedingen, niet weer dan 4 regels bedragende eD contant betaald, 20 ct.
Bij directs opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prys slechts tweemaal berekend-
Agenten voor het buitenland zijns A. STEINER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege inen zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS ran GOES
brengen ter kennis van de ingezetenen, dat de plaat
selijke schoolcommissie op Maandag den 23 Augustus
a. s., des middags te 12 uren in een der zalen van
-het Raadhuis eene zitting zal houden tot bet inschrijven
van leerlingen voor al de scholen van het openbaar
lager onderwijs en de bewaar-, naai- en breischool voor
on- en minvermogenden.
Goes, den 19 Augustus 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De BURGEMEESTER van GOES brengt bij deze ter
kennis van een ieder wien het aangaat, dat het kohier
bo. 2 van het personeel voor deze gemeente, over het
dienstjaar 1880—1881, op heden] ter invordering is ge
steld in handen van den ontvanger dier belasting bin
nen deze gemeente.
Goes, den 19 Augustus 1880.
De Burgemeester voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
Seven hierbij kennis, dat het water in de haven Maan-
ag den 23en dezer zal zijn afgelaten.
Goes, 20 Augustus 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER,
De Secretaris,
HARTMAN.
Benoemd tot lid van het bestuur der waterkee-
riog van den calamiteusen Hoofdplaatpolder B. J. Tho-
maes-, tot dijkgraaf van den Seydlitzpolder H. P. De
Vleeschauwer; tot dijkgraaf van den van Remoortere-
polder C. B. Wijffels.
De Minister van Oorlog brengt ter kennis van
belanghebbenden, dat den lsten October a. s. eenige
papillen op de pupillenschool te Nieuwersluis zullen
worden geplaatst. Van (leze plaatsen zullen er ook
eenige kannen worden vervuld door zoDen van niet-
militairen, en wel tegen betaling eener j.iarlijksche
bijdrage van f 50. De vereischten tot toelating zijn
lo. een leeftijd tusscben 12 en 14 jaren 2o. een gezond
lichaamsgestel zonder gebreken, zoodat bet te voorzien
is, dat de knaap later voor den militairen dienst ge
schikt zal zijn.
De ouders of voogden, die verlangen dat hunne zo
nen of pupillen tot de school worden toegelaten, be-
hooren de aanvraag daartoe vóór 10 September e. k.
aan het departement van oorlog te zenden, met de ver-
eischte stukken vermeld in de Staatscourant van 18 dezer.
GOES, 20 Augustus 1880.
By het hoofdbestuur der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen is opnienw van een
belangstellend onbekende duizend gulden ont
vangen.
De liberale kiesvereeniging Burgerplicht te
Hoorn heeft wat voor hen, die met de toe
standen daar bekend zjjn, volstrekt niet onver
wacht is tot candidaat voor de Tweede Ka
mer gesteld mr. W. K. baron Van Dedem
burgemeester dier gemeente.
SCHEEPVA ARTBERICHTEN
Volgens hst bureau Feritat verongelukten in
Juni jl. 77 zeilschepen (8 waarvan berichten outbre-
keu), waarvan 8 Nederlandache. Voorts zyn 2 (Ame-
rikaauiche) stoomschepen vergaan.
RECHTZAKEN.
Voor den Hoogen Raad ia behandeld het be
roep van A. v. B. te Sleenwylr, die door het Ge
rechtshof te 'a-Heriogeuboach tot levenslauge tucht
huisstraf is veroordeld, ter zake van moord op de
dienstbode E. S., voorafgegaan door diefstal met bin-
nenbraak ten nadeele vao T. S. Ie Sleeuwijlc. Daar
deze voorziening ongemotiveerd was, concludeerde
Adv.-Geueraal Fan Idaanen terstond tot verwerping,
lo dieu geeet wat ook het arrest, dat vervolgens
door den Raad werd gewezen.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Aangenomen de toezrggiog van beroep naar
Nieuw-Helvoet door da. G. lleijcrt, predikant te
Etlewoutsdyk.
Op dt voordracht voor hoofdonderwijzer te Cad-
zaud zyu geplaatst de heerei Jongepier en A. F.
ffiue van Middelburg en A. T. Swenni, van Sprang.
LANDBOUW EN VEETEELT.
Ontrent de verwachtingen van den oogst in
de provincie Zeeland ocer 1880 wordt door de St.-Ct.
medeg deeld
De wintergranen, tarwe, rogge en gent, hoewel niet
dicht van stand, zyn krachtig opgegroeid en vertoo-
nen eene scboone aar. Daar echter reeds vroeg lege
ring wérd opgemerkt, zal de opbrengst en vooral de
hoedanigheid van den korrel meer dan gewoonlijk
afhangen van droog weder bij de verdeie aanryping
en deu oogst.
Dit laatste geldt mind r van zomerqerst en haler,
die vooral de laatste zeer schoon te velde staan.
Boekweitslechts in een klein gedeelte der pro
vincie verbouwd, staat gunstig.
De paardenboonen zyn meestal goed opgegroeid en
flink bezetde gewone insectenplaag schynt nog
slechts by uitzondering voor te komen.
Stamboontje» geven een zeer ongelyk gewasvooral
de witte laten geen groot beschot verwachten.
De erwten staan zeer gunstig eu beloven eene ruime
opbrengst, die echter door de sterke ontwikkeling der
plant geheel van droog en warm weder af liaukelyk is.
De aardappelen zyn byzonder krachtig gegroeid
qualiteit en quantiteil zyn beter en ruimer dan in
verscheiden jaren het geval is geweestdoch de ziekte
begiut zich algemeen te verloonen.
Het koolzaad leed iu enkele streken door den win
ter, zoodat daar weinig is overgebleven meer al
gemeen wordt de uitkomst echter hoogst voo-deelig
geacht.
De vlatleelt wordt in hst grootste gedeelte der
provincie als zeer go;d gelukt beschouwd; hier en
daar, vooral in Schouwen, minder. Over het geheel
echter verkreeg men een schoon en goed betaald gewas.
Karweizaad is goed uitgevallen kanariezaad matig.
Suikerbietenmangelwortel» en paardepeen hebben
in de opkomst zooveel geleden, dat daarvan over het
geheel slechts eeue malice opbrengst is te verwachten.
Klaverlucerne en wikken, door de voorjaarsdroogte
eerst zeer schraal, gaven later eene overvloedige op
brengst.
De stand der weilanden is in de laatste maanden
buitengewoen gunstig de hooisnede is middelmatig
van grootte, doch uitmuntend van hoedanigheid.
1'e Zelbem staat ten appelboom nog iu vollen
bloei.
De Nederlandache Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde zal op Dinsdag 14 September te Haar
lem baar 9e algemeene vergadering houden.
Voor de aanstaande lat dbouwtentooustelling te
Londen zyn tot dusver by de Nederlanrlsche keu
ringcommissie aangif'e gedaan van melkkoeien 68,
vaarzen 24, stieren 35, Edammer kaas 39, Goudsche
kaas 15, Lrirlsclie kaas 5, Frieeche kaas 9, versche
boter 29, iulegboter 72 eu nog eenige étalage.
Ouder den naam van Nederland en Oranje
bestaat te Amsterdam eene vereeniging van oud-strij
ders van 1813 en 1815. In 1865, by de oprich-
tiog, telde deze vereeniging 100 leden s dert ia dal
getal zoo verminderd, dat thans nog slechts 8 in leven
zyn, waarvan de oudste 95 en de jongste 80 jaren
telt. Deze oudj-s bebbeu Dinsdag gezamenlyk een
rijtoer gemaakt.
De eerste kinderspeeltuin te Rotterdam tal Za
terdag a. s. geopend wotden.
De pokken nemen te Londen thans af. In
de laatste week stierven er slechts 4 personen aan
die ziekte (tegen 3 in de week te voren). In de zie
kenhuizen bevonden zich op het einde der vorige week
nog 178 patiënten. Nieuwe ziektegevallen kwamen er
16 voor. Te Weeneo, Praag en Parijs is het cyfer der
pokkendooden weer toegenomen eu resp. op 12, 12
en 60 geklommen. In Pest, Alrxandrië, Murcia,
Christian's, Stockholm, Petersburg, Warsohau en Bu
charest bedroeg het aantal dooden resp. 5, 5, 3, 2,
1, 1, 1 en 1.
By het dorp Inel, niet ver van Trier, heeft
men dezer dagen in een steengroeve etn reusachtig
grooten slagtand van een voorwereldlijken olifant
(Mammoet) gevonden, die ongeveer 150 kilo weegt.
Wanneer deze tand van eeu hrdendaagschen olifant
was, en dus als ivoor te gebruiken, zou by minstens
3600 waard zijn.
Biykens genomen proefnemingen bezit men in
bet citroenzuur een uiterst werkzaam middel om mi
croscopische insecteo in drinkwater te dooden. Wan
neer slechts j, gram citroenzuur per liter genomen
wordt hetgem een aangenomen smaak veroorzaakt
worden da diertjes bjjna oogenblikkeljjk gedood
en bezinken weldra.
Met het oog op het dikwijls zeer onzuivere drink
water, dat velen genoolza.kt zyn te gebruiken, kan
deze mededeeliag haar nut htbbeu. (IV. V. d. B)
Tegeu de pijnen, door een iusecteusteek ver
oorzaakt, wordt aanbevolen het sap van aromatische
planten, zooala thym, pepermuut, rosmarijn, etc. Ook
terpeutyn, verder matjolijn, uienschillen en klaprozeu
worden gezegd dienstig te zijn in dergelijke gevallen.
O.u iu likeuren, bier, ent. eeu vervalscbiug met
aloë aan te tooDen moet men het dubbele volume
benzol aanwenden, terdege schudden en daarna met
een weinig sterke ammonia vermengen. Bj aanwe
zigheid van sporen aloë zal de laag benzol zich f aai
violet rood kleuren. Men kan zoodoende zelfs '/ei
deel aantoonen.
E;n botanicus, die reeds vergeeftche moeite had
aangewend ter verdrijving van insecten (voornamelijk
wandluizen) uit zijn vertrekken, heeft toevalliger wijze
een uitstekend verdelgingsmiddel dezer dieren ontdekt.
Hij bad eenige exemplaren van het zoogenaamde peper-
kruid (Saturcia) in eeu zijner kamers laten liggeD,
en toen hij na eenige dagen terugkwam vond hij
duizende wandluizen byua allen gedood op de bla
deren en stengels.
Watrschijnlijk is het volgende over petro'eum
niet algemeen bekend. Do ruwe petroleum wordt,
nadat zy uit de reservoirs in bakkeu ter bewerking
wordt opgepomp', met zwavelzuur behandeld eu daarop
door disti i lat ie ve deeld in drie vau elkaar verschil
lende stoffen de naphta namelijk, de geraffineerde
petroleum en de petrolenmresten. Dnaphta, die o -
geveer het tiende gedeelte van de producten uit
maakt, is zeer dun, vloebtar en bewegelijk, en
wordt nogmaals aan een (gefractioneerdt) destillatie
onderworpen. Het product hiervan, dat het vluch
tigs! iswordt petroleum-ether genoemd en dient
om vetachtige stoffen op te lossen. Het tweede ge
deelte is de zojgenaunds gasoline, die als grond
stof voor het gazolinegas gebruikt wordt. Het derde
gedeelte eindelijk is de petroleumneuzirie, die ook als
een oplossingsmiddel wordt gebruikt.
De l itynsche Vulgata, volgens welke Luther op
den Wartburg zyue Duitscbe bijbelvertaling hetft ge
maakt, bevindt zich ibaus in bezit van zekeren dr.
Schlechte, ridder van Sednihorsky, dirrcteur der bad
plaats VVartenburg, die het kostbare werk, dat uit
de Koninklijke Saksische bibliotheek afzomstig is, ten
geschenke ontving van dan Czechischen dichter Janez
Bvezdg Professor Curtiue te Leipzig beeft voor bet
werk reeds 901)0 gulden geboden.
PEULVRUCHTEN.
De peulvruchten, dia in Nederland hoofdzakelijk
om het zaad geteeld worden zijn paarden- en
dnivenboonen, erwten, wikken en linzen. Walsche
boonen alsmede stok- en stamboonen zijn meer
gewassen voor den tuin.
Als voor boonen schadelijke dieren vermelden we:
den boonenkever,den zaadkever,den gestreepten grau
wen snuitkever, de boonenbladluizen eu de hommels.
Voor erwten den erwtenkever, eenige snuitke-
vers, eenige uilen (vlinders), den erwtenblarlroller,
den grammavlinder of pistooltje, bladluizen.
In no. 122 van deu jaargang 1876 heb ik ge
sproken van de boonen- of erwten kever. Dit is
minder juist. Hoewel beide kevers wel is waar
tot hetzelfde geslacht behooren hebben we toch
met twee verschillende soorten te doen. We willen
ons bepalen tot het opgeven van de belangrijkste
verschillen tusschen deze beide, overigens veel met
elkander overeenkomende, kevers.
Erwtenkever. Langwerpig eivormig, zwart, maar
met grijsgele en witte haren dicht bedekt. Botst
veel breeder dan lang. Dekschilden lang, elk met
een eenigszins gebogen uit witte vlekjes samen-
gestelden band dicht bij den top. De dijen der
voorpooten geheel zwart; aan de dijen der achter-
pooten een stevig tandvorming uitsteeksel.
Boonenkever. De borst is langer in verhouding
tot de breedte. De dekvleugels zijn korter en de
witte vlekken anders geplaatst. De dijen der voor
pooten zjjn roodachtig geel; de tanrl aan de dijen
der achterpooten is niet zoo duidelijk.
Terwijl de larven der beide genoemde kevers
alleen in erwten of in boonen voorkomen is de
larve van den zaadkever minder kieskeurig. Deze
leeft in verschillende soorten van wikken en wordt
ook in de paardenboonen aangetroffen. De kever
is kleiner dan de beide vorige, glinsterend zwart;
de voorpooten geelachtig rood. Op bet halsscbild
vindt men 2 witte puntjes en een grootcr vlekje
aan deu voet. De witte teekening op de dek
schilden is zeer onregelmatig. Het uiteinde van
het achterlijf komt onder de dekschilden te voor
schijn, is grauw met twee ronde, zwarte punten.
De linzenkever, die mede tot hetzelfde geslacht
behoort, komt ook in lichaamsvorm hoofdzakelijk
met de genoemde overeen. Het grootste gedeelte
dezer kevers overwintert in de linzen en komt eindo
April of in Mei daaruit voor den dag. Drie of vier
dagen na de paring legt het wijfje de eieren 's avonds
voor zonsondergang elk afzonderlijk in de geopende
bloemen der linzen. Na 8 of 10 dagen komen de
larven daaruit te voorschijn, die terstond in de
jonge peul, die zich pas heeft gezet, vreten, waar
zij aan deze en aan de zaden aanvankelijk slechts
knagen, .zoodat men hare aanwezigheid later ge
makkelijk kan herkennen aan het opgezwollen, gele
uiterlijk der peulen. Nu vinden zij bereids zaad,
dat zóo volwassen is, dat zij zich daarin vreten;
zyn echter deze verteerd en geene andeven iu de
peul, dan trekken zij 's avonds na zonsondergang
weg, om eene andere woning optezoeken. Zij laten
zich namelijk bij windstil weder op den grond
vallen en bewegen zich dan, gebiuik makende va t
hare sterke kaken, voorwaarts, tot zij eene afhan
gende peul hebben gevonden. Daar zij als larven
niet zeer vraatzuchtig zijn, hebben zy nu genoeg
aan dit zaad en veranderen einde Augustus of
begin September in de pop, die, als het weêr nog
zacht is, spoedig den kever levert.
De gestreepte grauwe snuitkever, die ook op
klavervelden zeer algemeen voorkomt, heeft een
zeer korten snuit. Hij is slechts vier streep lang,
heeft op het brninbeschnbde borststuk drie grijze
overlangsche strepen en de dekschilden met af
wisselende bruine en grauwe strepen versierd. Deze
kever knaagt aan de eerste bladen der verschil
lende peulvruchten, zonder dat daardoor noemens
waardige sehale wordt veroorzaakt.
Als middelen om de bovengenoemde kevers te
verdelgen, kan men het volgende aanwenden
lo. het onder water zetten der zaalboonen ge
durende 3maal 24 uren, kort voor het zaaien
2o. het dorren der boonen op eene temperatuur
van ongeveer 50° C., waarbij zij haar kiemvermo-
gen niet verliezen en de kevers gedood worden.
De Erwtenuil. De rups van dezen vlinder kan
soms groote schade doen aan erwten, wikken, boo
nen, verscheidene klaversoorten en vele tuinge
wassen. By aanraking beweegt zij haar lichaam
snel heên en weêr en valt op den grond. Men
vindt haar van Juli September, dan verpopt zy
in den grond in een los spinsel en de pop levert
in Mei of Juni van het volgende jaar den vlinder.
De rups is slank, cylindervormig en heeft löpoo-
tenkop, huik en pooten vleeschkleurig, het
overige lichaam roodbruin, op den rug 2 zwavel
gele overlangsche strepen en op de pooten éen.
De vlinder heeft roodbruine bovenvleugels en langs
den buitenrand eene witte streep, die eenigszins
den vorm heeft der letter W. De ondervleugels
zijn grauw met een donker middelpunt. De pop
is glimmend zwart.
De Erwtenbladroller. Behalve de vroeger reeds
genoemde pootlooze larve van deu erwten kever
vindt men in de erwten en linzen twee verschil
lende rupsjes van kleine vlinders; het zijn de zoo
genaamde maden of wormpjes, die elke huisvrouw
bij bet doppen der erwten, in het eene jaar meer
dan in het andere, te zien krijgt. De onregelmatig
uitgevreten plaatsen aan de lijpe zaden worden
door baar veroorzaakt en bet daardoor ontstane
verlies aan meelgebalte is dikwijls niet gering.
De rups heeft 16 pooten en eene vuile groen-
acht'g gele kleur; kop, nek en de drie eerste paar
pooten bruin of zwartachtig. Op bet lichaam be
vinden zich vele wratjes, uit elk van welken een
haartje oprijst.
De vlinder is een donker paarsachtig bruin
moljedat op de voorvleugels aau den voorrand
acht fijne witte haakjes heeft en aan het eiude
van den vleugel vele fijne roestkleurige slippen.
Leefwijze. Wanneer de erwten en linzen in
bloei staan, is de vlinder op die plaatsen te vinden.
De bevruchte wijfjes leggen hare eiers elk afzon
derlijk aan de jonge peul. Na ongeveer 14 dagen
komen de rupsen voor den dag, vreten zich bin
nen in de peulaltijd vroeg genoegzoodat de
aangevreten plaats volkomen vergroeit; later toch
bemerkt men vau buiten niets. Onder herhaalde
vervellingen groeien zy, aan een of meer zaden
vretend, eu zij zijn ter verpopping gereed, alvorens
het zaad hard wordt. Zij komen nu uit het zaad,
valleu op den gro.id eu maken eyen daaronder euu
