Dinsdag 17 Augustus.
O?"' Jaargang.
Politieke ouliandigheden en nog wat.
BROODBAKKERIJ.
COURANT.
Gewone ad verten tiën worden a 10 et. per regel geplaatst
Geboorte huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 18 regels a 1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
GOESCHE
D* ultgav. deier Courant geschiedt Mjlakdig-, Woensdag- en Vbudagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, 100 binnen als botten Goes, 1.76.
Afzonderlijke nominees 6 ct. met bijblad 10 ct.
B\j directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemanl berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: A. STEINER en HAASEN8TEIN VOGLEIt, te Hamburg.
In one land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGn VAN DITMAR en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
"'I
Wanneer morgen de zon bare gewone taak
volbrengt en begint te schijuen over „recht
vaardigen en onrechtvaardigeri" voor zoover
dit het kleine deel der aarde betreft, dat wij
ons land noemen dan zal zij door haar stra
len twee categorieën van personen beschijnen,
maar zeker niet verkwikken, die elk voor zich-
zelveu en voor eene andere zaak hunne krach
ten inspannen, hun geld offeren of hun stem
uitbrengen.
En wanneer dan sommige aanhangers dier
twee partijeu elkaar mochten ontmoeten zal het
aeker wel gebeuren, dat er van die in hunne
eigen oogen rechtvaardigen zullen wezen die
met een gevoel van dankbaarheid de anderen
lullen aanschouwen uit vreugde, dat zij niet zijn
gelijk dezen.
En het kan gebeuren, dat zulk eene ontmoe
ting plaatsheeft.
Het is morgen oogstdag voor de manuen der
school met den bijbel.
Er zal gevraagd worden door het gansche
land, aan groote en kleine huizen, bij rijke en
arme menscben, om een penningske en om eene
groote gilt.
Zij hebben gelijk dat zij vragen maar on
recht deden zij dit te doen op eene wijze, zooals
dit den laatsten tijd is geschied.
De allertreurigste houding door de bladen en
blaadjes der partij, die deze collecte op touw
zet, aangenomen, het stelsel van verdachtmaking,
daarin tegenover de openbare school in prak
tijk gebracht, moeten het kan niet anders
zelfs afschuw wekken bij gemoedelijke voor
standers van dezelfde richting. En waar men
met hooghartigheid aau ons tegenstanders weer
legging vraagt, daar vergeet men eerstens dat
men niet bet woord vraagt voor een kalm debat
aan hen, die bezig zijn met het werpen van
straatsteenen of andere dingen, die wij niet noe
men zullen, en ten tweede, dat waarlijk, wan
neer er eens een kalm argumentje mocht zijn
voorgekomen, de tegen-argumenten reeds ruim
schoots meer dan eens zijn aangevoerd en eene
herhaling ervan tot bekeering noodeloos is. Er
is waarlijk niets nieuws meer onder de zon, en
er is door haar dagelijks genoeg strijd te be
schijnen op ander gebied, dan dat eeuwig en
altijd de schoolquaestie het hoofdpunt moet uit
maken.
Maar toch heeft die onwaardige houding, die
geopenbaarde haat, die zich zoo treurig bloot
gevende woede van de Standaard over het
door Z. M. teekenen van het koninklijk besluit
tot invoering der nieuwe wet op het lager on
derwijs een anderen indruk op ons gemaakt.
Wij dachten aan het groot geraas, dat bij
een kermistent wordt gemaakt om het publiek
tot binnengaan te nooden, en evenmin ais wij
dan zoo'n redeneer-machine eene uitdrukking ten
kwade duiden, die miuder kiesch is, wijl wij
denken aan zijn doel en aan zijne mindere ont
wikkeling, evenmin zouden wij dit aan onze
anti-revolutionaire schrijvers willen doen, wan
neer het hier niet zulk een ernstige zaak betrof,
en eene exceptie van ontoerekenbaarheid niet
kan worden aangevoerd inet het oog op hunne
ontwikkeling.
Mannen als Knijper, Fabius, Buitendijk moe
ten toonen te weten wat waarheid is, wat kiesch-
heid in vormen eischt en welke de plichten
zijn die men in het oog moet houden, o. a.
tegenover een constitutioneel vorst.
En waar zij dit niet deden, zijn het zeker ern»
stige redenen, die hen daartoe nopen
De uitslag der collecte, die morgen door het
gansohe land voor een school met den bijbel
wordt gehouden zal leeren in hoever al dat
geraas, al dat tromgeroffel noodig was om te
voorkomen dat er minder geofferd wordedat
de ijver voor de goede zaak verflauwe.
Een vorig jaar viel reeds de opbrengst
f 40,000, niet mee wij slaan nu met belang
stelling gade wat thans zal geofferd worden
om zoo doende eens te kunnen nagaan boe het
door de anti-revolutionare leiders zoo hoog ge
roemde volk van Nederland meer en meer ge
hecht wordt aan de christelijke school.
Niet, dat de collecte voor ons een geheel
zuivere barometer is, om die gezindheid aan
te wijzen, want waar er in de oogen der vrien
den niet genoeg is geofferd om een goed figuur
te handhaven, daar zijn wel gefortuneerde be
langstellenden aanwezig om de eer te redden;
edoch er valt daardoor dao zooveel te meer
of zooveel te minder uit de ontvangst te leeren.
Wij, vrienden van de volksscho >1, moeteu vooral
daarop onze aandacht eens vestigen, even goed
als op de verkiezing te Amsterdam, die tot
stichting van den Standaard op denzelfden
dag plaatsheeften waarbij onze aanhangers
hunne krachten helaas moeten beproeven voor
een personenstrijd.
Het is daarop, dat wij het oog hebben, nu
wij schrijven van ontmoeting der beide partijen.
In onze hoofdstad kan dat geschieden. Daar
zal morgen de strijd beslist worden tussoben
twee aanhangers der liberale partij, twee ex-
collega's, eo de tegenpartij verheugt zich over
zulk een vechtpartij in eigen boezem.
Wij gunnen de overwinning thans liever aan
den heer Gteichman dan aan den heer Kap
peyne, wijl de laatste, hoe bekwaam advocaat,
hoe geestig debater hij ook zij, voor de liberale
partij thans niet meer de persoon is van wel
eer en geen leidende kracht meer zal uitoefenen.
Maar toch hadden wij het liefst geen van
beiden willen zien optreden als candidaatwij
hadden dan onze tegenstanders dit voor hen ver
rukkelijk schouwspel bespaard, wij hadden voor
komen dat de Standaard, zooals nu, daaruit munt
kan slaan tot meerdere aansporing aan partij-
genooten om te geven, nu hij uit liet toeval,
dat juist 17 Augustus de verkiezing valt, een
wapen smeedt tot valsche redeueeringen en erger
lijke spotternij.
Onze ex-Minister Kappeyne heeft allerminst
aan de liberale partij zelve verdiend, dat zij
door eigen schuld hem maakt tot een speelbal
op zulk eene grove wijze als het Amsterdam-
sche anti-revolutionaire orgaan nu doet.
Hij is gevallen ook in laatste instantie zoo
juicht het orgaan bij zijn appèl op het volk
door de stembus. Dat is de vinger Gods
Hoe hecht kan men vragen de Standaard
op eens zooveel waarde aan die uitspraak van
het volk, waarom hij anders zoo weinig geeft,
vooral wanneer dat volk zich voor de openbare
school verklaart
Mannen van het volks-petilionnement deden
toch niet mee aan de uitspraak in dezen.
Het is slechts eene partij-manoeuvre, die het
blad uitvoert.
De redactie weet, hoe de uitdrukking /de vin
ger Gods" een speeltuig iu den mond van vor
sten, die elkaar bestrijden, een vroom klinkend-,
Gode onteerend en menscben bedriegend woor
denspel nooit nalaat velen te verblinden en
de onnoozelen te vangen.
Ook thans zal zij verder worden geëxploiteerd
door de volgelingen, om morgen een goeden
oogst te verkrijgen, maar aan ons dan te meer
de overtuiging dat eene zaakwaarvan men
met zulke middelen het welslagen moet be
vorderen, niet zoo schoon staat als men tracht
te doen gelooven. Dubbel onhandig was dan
ook de daad van Amsterdam's kiesvereenigingen,
waarvan de gevolgen niet te overzien zijn.
En toch werkt dit voorbeeld naar het
schijnt niet afschrikwekkend. Rotterdam,
dat reeds dien weg bewandelde, gaat nu nog
verder: daar heeft men thans liefst drie liberale
candidaten gesteld. Er bestaat wel is waar voor
de liberale beginselen weinig gevaar, want in 187 8,
toen de heeren Jan Van Stolk en mr. A. Kerdijk
waren gesteld, verkregen dezen 838 en 816 stem
men, terwijl op den lieer L. IF. C. Keuchenius
220 stemmen waren uitgebracht, maar ditmaal
zal het geheele aantal stemmen in drieën moe
ten zal de tegenpartij die totnutoe weiuig
kracht toonde, gebruik maken van die verdeeld
heid en beproeven hoever zij liet brengen kan.
Van overwinnen zal voor haar geen sprake
wezenmaar treurig welsprekend voor ons
vreugde verwekkend voor haar is reeds het feit,
dat in de z. g. bolwerken van de liberale partij
verdeeldheid gaat heersclien.
En wij vreezen voor erger. In het noor
den geeft Sneek ons eene andere onhandigheid
te aanschouwen.
De kiesverecniging Burgerplicht aldaar stelde
reeds voorloopig, ingeval de heer Moens, met 1
Nov. inspecteur van het lager onderwijs mocht
blijven, en ingeval de heer Kappeyne in Amster
dam niet gekozen mocht wordenlaatstgenoemde
als candidaat. Is het district Sneek zoo krach
tig, dat de liberalen niets te duchten hebben
De verkiezing van 1879 leert ons het tegen
deel. Van de 3493 uitgebrachte stemmen kreeg
de heer Moens 1799 en de heer IV. M. Oppe-
dijk, anti-revolutionair, 1687 stemmen. Het af
tredend liberale lid een man als Moens nog
wel, kon sleehls 112 stemmen meer halen dan
zijn tegenstander. Hoe zal het dan moeten
gaan bij eene verkiezing, waarbij geen aftre
dende voor wien velen nog consideratie ge-
bruikeu, in het spel is
Zal bovendien de heer Kappeyne dan de juiste
man wezen, hij, die niet in liet district woont,
tegenover een als de heer Oppedijk, wiens macht
en invloed groot zijn Die kans staat niet goed
en de kiesvereeoiging Burgerplicht heeft door
hare voorbarigheid een slechten dienst bewezen
aan de liberale zaak en aan het onderwijs.
Het zou toch kunnen gebeuren, dat de lieer Moens
uit liefde voor de eerste liet voorbeeld volgde
van den heer Kerdijk en te kennen gal geen
plaats bij het toezicht te verlangen uit vrees
dat door de onhandigheid der kiesvereeuiging
de kansen voor het welslagen bij eene even-
tueele verkiezing in zijne plaats nog meer zijn
afgenomen, dan nu reeds het geval is.
En wie, die hart heeft voor de openbare
school, zou zulk een besluit niet betreuren?
Waarlijk, de weelde voor dé liberale partij
in ons laud is nog niet zoo groot om roekeloos
te worden, en allerminst mogen de aanhan
gers blijken geven van onhandigheid, nu in het
volgend jaar de periodieke verkiezingen voor
de deur staan.
Het wapengekletter en geschetter der tegeu-
partij make ous liever waakzaamde oogstdag van
17 Augustus voor haar diene voor ons een dag
van waarschuwing le worden, wanneer wij letten
op den strij 1 tusschen de heeren Gleichman en
Kappeijne. En al noemt die partij ons bij voor
keur de ouieclitvaardigenwij guoueu hun
gaarne hunne eigene rechtvaardigheid, wanneer
wij zeiven ons slechts overtuigd houden dat wij
voor eene goede zaak strijden en die niet door
onhandighedeu meer willen bederven.
Dan is 17 Augustus ook voor ous een goede
oogstdag
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat door hun college in
de vergadering van heden vergunning is verleend
aan K. C. MAARTENSE voor ae inrichting van een
Broodbakkerij in het perceel wijk D no. 138 in de
Stoofstraat alhier.
Geschiedende daarvan aankondiging ingevolge art.
3 der wet van 2 Juni 1875 (St.bl. no. 95)
Goes, den 14 Augustus 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Met 1 September wordt de ijker J. W. Rnsch
va» Rotterdam naar Middelburg en met 9 Augustus
de adjunct-ijker t». Reus van Middelburg naar Rotter
dam overgeplaatst.
Z, M. nectt den heer P. Smith erkend en toegc*
laten als onsul van Vcne&.icii tc ViisaingeK.
De miliciens der lichting 1830 van' de bereden
korpsen zullen 1 October voor eerste oefeningen onder
de wapenen worden geroepen.
GOES, 16 Augustus 1880.
Te Zierikzee werd Dondirdag met bui
tengewone plechtigheid ter aarde besteld het
stoffdlijk overschot van wijlen den heer J. Ochl-
man Szn leeraar aan de hoogere burgerschool
te Deventer, die gedurende een bezoek bjj zijne
ouders te Zierikzee, zeer onverwacht, op 27j i-
rigen leeftijd overleden is. Alle aanwezige
leeraren der hoogere burgerschool bevondeu
zich onder de talrijke menigte, die zich aau
de groeve verzameld had. De heer J. IC. Fre-
diriks ambtgenoot en vriend van den over
ledene, legdi getuigenis af van zijne verdiensten
en van de deelneming, welke het bericht van
zijn ontijdigen dood iu den kring zjjuer inede-
leerarea en leerlingen teweeg gebracht heeft.
(M. Ct.)
Ook de kiesvereeniging Burgerplicht te
Rotterdam he ft den h;er O. Van ltees tot
haren candidaat voor het lidmaatschap van de
Tweede Kamer gekozen.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Kbuiningen. Tot predikant bij de Ned. Hervorm le
gemeente alhier is btroip n de liter J. II. Beekman,
te Ciaaro, uit een drietal b staande uit genoemden
heer eu de predikanten C'. B. Oorthugs te Woudnchein
en IV. Van den bijtel le IJist. Uit is het vijfde beroep
in de vacature, ontstaan Ap il 1879 door het vertrek
van den heer Vijzel.
Middelburg. De heer J. H. L. Roozemejersedert
14 jaren predikant bj de Ned. Herv. gemeente alhier
en thans naar Arnhem vertrekkende, hield Zondig
iu de avondgodsd enstoefening voor een zeer talrijke
scha e zijne afscheidsrede. Hg had tot tekst gekozen
2 Coriutben 13: 13.
Op het zestal te Schiedam staat ook ds. J. V.
Nonhebei, te Middelburg.
Bedankt voor het beroep naar Biervliet door
ds. J. G. IV. Krol, te D.mher.
De Synode heeft besloten de voorloopig aange-,
nomen wetsoepaling, tot vermelding van den geboor
tedag op de lidmaais ittestatien, niet te arresteeren,
achtende het vo'doende wat te dier zake bg Synodaal
besluit re.ds hepaald is. Verworpen is hel voorstel
om fabrikanten en verkoopers van sterke dranken on
benoembaar te verklaren tot ouderling of diaken,
vooral omdat de maatregel de misbruikers vau sterke
dranken niet zou treffen, die dan toch iu dj eerste
plaats dienden uilgesloten te worden.
Ue Synodus conlracta, die ds zaak van de predi
kanten Eigeman en Van Hoogenhuyze moeten behan
delen, hebben, alvorens in dezen te bezlissen, gr-
noemde htereu gehoord.
Het Nederlandsch Bijbelgenootschap hield Don
derdag te Amsterdam zijn jaarlijksclie vergadering.
Het jaarverslag vermeldde o. a. de oprichting van
twte nieuwe nfdeelingen, Steggerda en llruten, waar
door het aantal nu tol 126 is geklommen. Hel aan
tal leden brdruagt 3410, dat der begu istigers 2610.
Met de vestiging van d pö s in N d,-l id.ë wo-dt
voortgegaan. Uit het magazijn werden afgeleverd
11461 bijbels, 1060 Gade Testamenten, 17645 N euwe
Testamenten, 421 afzonderlijke bijbelboeken, te zsmen
30487 txensplarec.
Het totaal der conirihutien bedroeg ƒ32,614,11,
legaten 3475, renten 5656,88'/», verkoop vau bgbsls
ƒ6219,111/,, enz. De rekening sloot met een gunstig
saldo van ƒ4420,43.
De heer J. Polderman van S'.-Annaland is
benoemd tot hulponderwijzer le Rotterdam.
Het Bnlech gei e skundig genootsohap heeft aan
eeüige geleerden den tilel vao eere-doclor toegekend.
Tot hen, wien deze ouderscheiding te beurt viel, be
hoort professor Donders.
RECHTZAKEN.
Het kantongerecht te Ter Neuzen heeft den on
derwijzer der bijzondere school te Ax 1 vrijgesproken
van liet hem ten laste gelegde feit: het loelaien op
zijne school van een kind uit een huisgeziu, waar de
maielen heersciitej.
De notaris De vai Wolvega, thans in arrest,
is door dp rechtbank telle renvecn verklaard in staat
«aa kennelijk onvermogen»
