1880. N°. 95.
Donderdag 12 Augustus.
6?
Maatschappij tol Nut van 't Algemeen.
stc
GOESGHE
Ot uitgave dezer Courant geschiedt Maanda-G-, Wobnsoao- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nouameri» 5 rfc. met bijblad 10 ct.
COURANT.
Ocwnne wiverteiitiün worden s 10 ct. per regel geplaatst
Geboorte huwelijks- en doodboricliten en de daarop betrekking hobbende
dankbetuigingen -an 1—8 regel a a ,1.
Dienstaanbiedingen, niet «aeer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzolfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: A. STEINER en HAASENSTELN YOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van 'NTJGH VAN DITMAJR en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
GOES, 11 Augustus 1880.
OFFICIEELE MEDEDEELI\GE\.
Staatsblad no. 126 bevat de wet van den 1 Au
gustus 1880 tot het verleenen van uitstel aan de stoom
vaartmaatschappij ^Zeeland" voor het voldoen aan
hare verplichting tot het bouwen van een hotel te
Vlissingen.
Staatsblad no. 155 bevat een besluit van 5 Aug.,
waarbij bepaald;wordtdat de wet op het Lager On
derwijs van 17 Augustus 1878 (Staatsblad no. 127)
1 November 1880 in weiking treedt.
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft aan
Gedeputeerde Staten in overweging gegeven, het model
der gemeente-begrooting in dier voege te wijzigen,
dat onder de uitgaven achtereenvolgens deze artikelen
voorkomen: Jaarwedden der onderwijzers vergoeding
van onderwijzers, aan het hoofd van scholen staande,
wegens gemis van vrije woning toelagen en bijdragen
tot opleiding van onderwijzers; kosten van het her-
halings-onderwijs; kosten van het stichten van school
lokalen en onderwijzerswoningen kosten van het in
standhouden van schoollokalen en onderwijzerswonin
gen huur ran schoollokalen en onderwijzerswoningen
kosten van het aanschaffen en onderhouden van school-
meubelenkosten van het aanschaffen en onderhouden
der schoolboeken, leermiddelen en school behoeften
kosten van verlichting en verwarming en van het
schoonhouden der schoollokalen kosten van het plaat
selijk schooltoezicht; kosten van de vergelijkende
exaraeus kosten van de schoolbibliotheken kosten
van belooningen en eereblijken.
De Minister geelt te kennen, dat het zijn voorne
men is, de opgaven, ter uitvoering van de nieuwe wet
op het lager onderwijs noodig, aldus gesplitst te
vragen.
Tegenover de posten van uitgaaf kan onder de in
komsten der gemeen te-begrooting een artikel worden
opgenomen ter atzonderlijke verantwoording van de
vergoeding, ingevolge art. 45 der wet.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Aangenomen bet beroep naar Oud-Vosaemeer
door d«. C. Dithl, te Rijssen.
De Synode der Ned. Hervormde kerk heeft het
volgende voorstel verworpen van de classicale verga
dering van Dordrecht
„De Synode stelle de binnenlandsche studenten niet
achter bij hen die hunne studiën in 't buitenland
volbrachtenmaar erkenne ook getuigschriften van
atudie, volbracht aan andere inrichtingen van liooger
onderwys dan aan de rijks-universiteiten mits ook
door hen die zich aanmelden, bewijzen van goed ge
drag worden overgelegd.'
De commissie, benoemd ter zake van het verslag
omtrent de kerspelvormiug, adviseert het voorloopig
aangenomen reglement vast te steller, evenwel met
die uitbreiding, dat kerspelvorming in alle gemeenten
mogelijk worde.
Met leedwezen vernam de vergadering, dat wegens
de vele behoeften van 's rijks schatkist voortaan uit
die schatkist de gewone jaarlijksche toelage voor nood
lijdende kerken en personen niet meer zou kunnen
verstrekt worden.
De stukken door het prov. kerkbestuur van
Zuid-Holland ingezonden met bezwaren tezen de pre
dikanten Eigemati en Van Uoogenhuyze, te IJordreoht,
zjjn gesteld in handen van twee door de Synode ge
vormde Syuodus oontracta.
Te Dordrecht ligt een protest ter teekeniDg voor
de leden der Hervormde gemeente, om bjj de alge-
meene Synode aan te dringen op de vernietiging
van het vonnis van het prov, kerkbestuur van Zuid-
Holland, voor zoover dit betreft de schorsing van den
predikant Jacob Eigeman.
Het bestuur van het onderwijzers-gezelschap
in het le district van Zeeland heeft het honoraire
lidmaatschap dier vereeniging aangeboden aan den
afgetreden schoolopziener mr. C. J. Pickédie deze
opdracht aanvaard heeft.
Den 28 Aug. e. k. hoopt de heer P. Viseer
Pt. zijn vijftigjarig jubilé te vieren als hoofdon
derwijzer aan de openbare school te Serooekerke
(Walcheren.)
LANDBOUW EN VEETEELT.
Wolf aartsdijk. De vereeniging: „Ltódbouwen
Veeteelt" alhier hield jl. M andagavoud weder hare
gewone driemaandeljjksche vergadering waarbij de
opkomst der leden, met het oog op de drukten van
den oogst, gunstiger was dan men had kunnen ver
moeden. Van de twee onderwerpen, welke ter be
spreking gesteld waren, werd eerst het proefveld van
20 eoorten Engelsch zaaigraan in behandeling geno
men, en daaromtrent beslo'en om van elke soort, zoo
wel een schoof als een moueler, in bewaring te hou
den, en voorts de geheelc opbrengst opnieuw on
derling te gelde te maken. Voor het gebruik van den
aardappelrooier, welke vervolgens aan de orde was,
werd eene speciale commissie van 4 leden benoemd,
met vaslstelliog van eeuige bepalingen, naardien men
zich vltien mocht, dat, bij d,u meer guustigen toe
stand van de aardappelvelden dan 111 'l vorige
jaar, dit werktuig nu doelmatiger zou kunnen aan
gewend worden. Van de 6 vragen uil de vraag-
bu9waarop nu de antwoorden werden ingewacht,
mo st men zich, bjj de absentie van 3 leden, met de
helft vergenoegen. Met genoegen ei: belangstelling
werden intusschen die beantwoirdiugen aangehoord.
Het verlangde verslag over den toestand, waarin zich
het inlandsche paardenras op Zuid-Beveland bevindt,
werd door den voorzitter geleverd, en daarbij tevens een
plaat vertoond, waarop onderscheidene paarden waren
afgebeeld. II. Vester schetste de voedingswaarde van
Sera lelie, waaraan door het lid JII. J. Dar tetse
nog een en ander ter inlichting werd toegevoegden
eindelijk leverde L. Valkier eene in 6 afdeeliagen
uitgewerkte bijdrage, over het al of ni t afechs.tf-n
van de braak, waarvan de conclusie was tot hetb -
houd d van de braak, waarmede de vergadering een
parig instemde. In de vraagbus werden opuieuw
4 vragen gevonden, tot het beantwoorden van welke
zich bereid verklaarden de ledenII Veeter. in
lichtingen over het avee'.zaad C. Zuydweg, of een
landbouwer met voordeel zjjne paarden zelf kan aan-
kweeken J. II. J. Bartelse, over de werking vau
gips op de planten, en Adr. Tolkoek, wat voordee-
ligcr is voor den landbouw: de melk dadelijk te ver-
koopen, of hiervan op de gewone wijze boter te be
reiden, het aanlokken van jong vee daarbjj in aan
merking nemend''. Een en ander werd op aange
name wijze b's'oven met het onderling verloten van
een drietal aangekochte voorwerp»», welke ten deel
vielen aan de leden L. Valkier, H. Vetter en C. Van
der Slikke.
Een koe te G isselternyeveen h eft een vaars-
kalf ter wereld gebracht, dat den Sn dag reeds de kolos
sale zwaarte bad van 60 kg.
Zij, die op de vee- en zuiveltentoonstelling,
in Oclotier te Londen te houden, artikelen wenscben
in te zenden, die niet mededingen naar prijzen, zullen
wel doen zoo spoedig mogelijk daarvan opgave te
doen aan den heer John. II. Raffety, directeur van
de Agriculturial Hall", en zich van de noodige plaats
ruimte te verzekeren.
Hel behoeft wel geen beloog, dat de zorg voor
dergelijke artikelen valt buiten den werkkring der
door den Koning benoemde commissie.
(N. v. d. IK)
Eenigen tijd geleden werd, zooal9 men zich
berinneren zal, gewaarschuwd tegen de groote menigte
oude aardappel n, die als nieuwe uit Frankrijk ver
zonden en tegen hooge prijzen verkocht werden.
Die kunst om onde aardappelen nieuw te ma
ken wordt sedert jaren te Parijs beoefend. Men
schudt dan de aardappelen in kuipen, die half met water
gevuld zjjn. Daarop trappen een of meer mannen ze
zoolang met de bloote voeten, tol door de drukking en
wrijving de schil loslaat en de oude aardappelen den
bekenden zijdeachtigen glans van nieuwe verkrijgen.
Dan worden zij zorgvuldig gedroogd, ren voor een
in fijn papier gewikkeld, in sierlijke mandjes gepakt
en zoo aan de ongeduldige fijnproevers g»zondendie
er hun hart aan kunnen ophalen.
8CHEEPVAARTBERICHTEN.
Bjj ministeriëele beschikking is aan de firma
Van der Bent en Cie, te Middelburg, tot wfd-rop
zegging, vergunning verleend voor een stoomsleepdienst
op het Nederlandscb gedeelte van het kanaal van
Ter Neuzen.
Volgene bericht uit Tessel is bjj de Hoog ge
strand een Franeche brik van Treport naar Christiaoia
bestemd. De equipage werd met de reddingsboot van
boord gehaald, doch op weg naar den wal is deze
boot omgeslagen, waardoor de kspitein en een roeier
verdronken zijn. Het schip is verbrijzeld.
Twee opvarenden van een Amerikaansch vis-
ecbersvaartuig bedden in een sloep bjj New-Found-
land hun scheepje verlaten om zich naar de banken
te begeven, toen plotseling een zware mist ntèrdaalde
en zij hun koers verloren.
Gedurende vjjf dagen eD vjjf nachten zwierven de
ongelukkigen zonder voedsel of drinken rond, tot zjj
eindeljjk, na onbeschrijfelijk Ijjden le hebben doorge
staan, kaap Race bereikten, waar hun hulp gebodtn
werd.
De Mittheilungen auf dem Geliete des Seeweeens
geven eene statistiek van verloren gegane zeehandels-,
schepen in het jaar 1879. Nederland komt daarop
voor met 61 zeil- en 2 stoomschepen.
Het totaal-verlies aan zeehandelsschepen bedroeg
in 1879 1523 zeil- en 125 stoomschepen; in 1878
13G2 zeif-en 130 s'ooinschepenin 1877 1643 zeil- en
114 stoomschepen.
Het verliescijfer van 1879 overtreft dus dat van
h»t vorige jaar l> Tangrijk, between daaraan is toe te
schrijven, dat voorat in het begin van dit jaar de
weersgesteldheid zeer ongunstig wa». Hoofdrakelyk
zijn het de. Europeeache wateren en meer bepaald het
Engelsche Kanaal, die in het slechte j target jjde de
zwaarste oll' rs eirchen. De onzuivere waarde van het
in 1S79 op zee verloren gegane wordt op 6.5 nailli-
oen guldeu geschathiervan komen er enkel op Enge
land 2.3 millioni.
UIT ONZE KOLONIËN.
Ten vervolge op het, bericht in de Staats-ourant
van 31 Juli jl., nopens de krijgsverrichtingen die in
Staialangan ttoodtg zijn geworden, kan worden ra;-
degedee'd dat, blijkens een bij het Departement van
koloniën ontvangen telegram van den Gouverneur-
Generaal van Nederlandsoh-Ind:ë, dd. 5 dezer, de
onderhandelingen, waarvan in het laitste gedeelte van
bedoeld beticht sprake was, zijn afgesprongen, zoadat
de strijd weder hervat is moeten hrorden. Den
Isteo Augustus z'jn onze troepen opnieuw tegen de
steenen hoofdversterking des vjjauds opgerukt. E-
ontstond een hevig gevecht en de versterking werd
met zwaar geschut beschoten, maar ds vijand hield
stand. Ann onze zjjde vielen 17 doaden en werden
46 man g' wond.
De Gouverneur en militaire bevelhebber stelde zich
voor, den 3den Augustus de versterking plat te schieten
en daarna inet de troepen naar Kotta Radja terug te
keerer,. De houding vau den radja vau Samalangan
en van de aan hem ouderhoorige kampongs bleef bij
voortduring goed. {Staats-ct.)
OPENBARE VERGADERING
VAN den
RAAI) «1 e r gemeente GOES
op MAANDAG den 9 Augus'us 1880
des avoDds te 8 uren.
Voorzitter de heer J. G. De Witt Hamer, burg.
Tegenwoo dig 12 leden en de secretaris
Afwezig, uiet kennisgeving, de heer mr. J. W. C,
De Jonge van Ellemeet.
I. De notulen der vergadering van den 31 Juli
jl. worden gelezen en goedgekeurd.
II. De Voorzitter doet mededeeling, dat sedert de
vorige vergadering zjjn ontvangen: bet verslag van
den toestand der provincie Zeeland en b het verslag
van de aanwinsten der koninklijke bibliotheek, beiden
over 1879. die io de boekerjj geplaatst zijn geworden.
Deze mededeeling wordt voor notificatie aange
nomen.
III. Aan de otde is de benottning van een lecraar
in de wiskunde aan de inrichtingen van middelbaar
onderwijs voor jongens, ter vervanging van den heer
J. J. YVtrner.
De Vocrzitle' noodigt de hetren Massee en Kaitbeeke
uit, als stenioptiemers te willA fullge.-ren.
Bij de opening der briefjes bljjktd it zijn uitge
bracht op den heer J. Kiel, onderwijzer te Utrecht,
11 sieuimen, terwijl de heer J. J. A. „Visser, onder
wijzer te Amsterdam, l stem erlangde. De eerste is
alzoo benoemd, waarvan bem zal wOrdën kennisge
geven, met verzoek, zoo mogelyk, bjj den aanvang
van den nieuwen cursus zjjne tictrekking te aanvaarden,
"TV. De heer dr. Callenfeh vraagt het woord eo
maakt de opmerking, dat er eene straat in de nabij
heid z'jner woning zeer smerig uitziet,-namelijk de
Korte Nieuwstraat. Er is eene diepe goot, die vol
vuil is en de vargbak wordt niet genoeg geledigd.
De straat is zeer onzuiver, tetwijl in de straat meer
dere stallen zijn. en de dierlgke uitwerpselen almede
in de goten neergeworpen worden. Hij wenscht dit
in de aandacht van het dagelijksch bestuur aantebevelen.
De roorzitter zegt, dat de klacht van der» heer
dr. Callenfe s or.derzocht zal worden, en wordt zg
waar bevonden, er voorzeker pogingen zullen worden
aangewend, om verbetering in den topstand te brengen.
Hij kan echter mededeelen, dat de vangbakken elke
week worden nagezien, en dat de bakken, die niet
behoorlijk geledigd zijn, door de zorg der politie aan
den pachter van de inzameling der Fsecalieëo worden
opgegeven.
De heer dr. CallenfeU herneemt nog, dat hij met
zijn voet nog in de goot is geweest, en de modder
er zeer diep ins'ond. Door de gemeente-geneesheeren
en de gezondheidscommissie is sinds verscheidene jaren
op verbeterde rioleering in de Korte N\euwatraat
aangedrongen, doch de fondsen der gemeente lieten
dit nog niet toe. Evenwel kunnen de goten cr. bakken
zuiver gehouden worden, waut toestanden, zooals spr.
aangegeven heeft, zijn schadelijk voor de gezondheid.
Niemand meer het woord verlangende, wordt de
vergadering gesloten.
Gisteren werd en heden wordt te Amsterdam de
jaarlijksche en nu de 95e algemeene vergadering
gehouden van bovengenoemde hoogst nuttige maat
schappij.
De vergadering werd Dinsdag door den voorzit
ter, den heer 31. A. Perk, geopend, die de af
gevaardigden van 2S3 departementen het depar
tement Goes is vertegenwoordigd door zijn presi
dent dr. A. W. Van Campen welkom heette
met eene toespraak, die tot thema bad di regee
ring en het tooneel. In zijne inleiding drong hij
aan op wederzijdsc'ne waardeering en zelfverloo
chening, die eigen gevoelen en eigen zienswijze be
reidvaardig doet opgeven, om de besluiten der
meerderheid te eerbiedigen en getrouw uittevoeren.
In het afgeloopen jaar liet naar het scheen
die geest hier en daar wat te wenscben over; men
weigerde, op gevaar van don invloed en da eer
der Maatschappij in de waagschaal'te stellen, den
door de algemeene vergadering afgebakenden weg
in te slaan. Do voorzitter hoopte, dat voortaan
door allen met lust en veerkracht in dienst der
Maatschappij zal worden gearbeid en men zal door
drongen worden van de spreuk «Eendracht maakt
macht."
Het eigenlijke doel van zijne verdere redevoering
was de belangstelling op te wékken voor de Tooneel-
school, ook eene instelling van .het Nut, die volgens
spreker den steun moet hebben van de regeering.
Anders gaat die school eene donkere toekomst
tegemoet, vooral nu ook Z. M. zjjne jaar.jjksche
subsidie van f 5000 met de helft vermiuderde. Da
regeering moet daarom die school ouder haar hoede
nemen, door het verleenen van eene jaarlijksche
bijdrage, die juist niet groot beboel't te zjjn.
Ook de provincie en de gemeente Amsterdam
moeten op dezelfde wjjze meewerken, teneinde eene
instelling in het leven te bahouden, die reeds goede
vruchten afwerpt en even nuttig is als zoo menige
andere inrichting voor onderwjjs, waaraan subsidie
is verleend.
Na die rede werd het verslag uitgebracht over
het afgeloopeu jaar. Daaruit bljjkt, dat het aan
tal leden steeg van 17,469 tot 17,653. De dé
partementen lvatwjjk c. a., Geertruidenberg, Nieuw-
veen en Westlandsche dorpen zijn ontbonden.
Te Huizum (prov. Friesland), Zwarte Waal (prov.
Zuid-Holland), Aalten (prov. Gelderland), Monster
en 's-Gravesande (prov. Zuid-Holland) en Noord-
gouwe (prov. Zeeland) werden nieuwe afdeelingen
opgericht. De Maatschappij telt nu 334 afdeeliti-
geu en elf algemeene leden. Het hoofdbestuur
bestaat thans uit de beeren: W. W. Van Lenne.p,
M. A. Perk, Aug. Philips, C. Prjnacker Hordjjk,
H. J. Kist, C. Tea Drummeier, ÏI. W. Jolles, J.
Coninck Westenberg, H. F. 11. Hubrecht, H. Bou-
man, J. A. Böhringer en C. M. Kan.
De financiëele toestand is over het geheel vrij
gunstig.
Het kapitaal beeft geene vermindering onder?
gaan en van de tjjdeljjk in kas aanwezige gelden
is 5000 overgehouden. Een onbekende schonk
ƒ4000 aan de maatschappij.
Wat de beweging in zake het volkspetiiionite-
ment ter verkrijging van wettelijks bepalingen toi
beteugeling van het misbruik van sterken drank
betreft, de aan de Tweede Kanier gezonden adressen
waren van 48654 handteekeningen voorzien. On
geveer 200 departementen hielpeu daaraan mee
ruim 130, waaronder zeer groote, onthielden zich
van deelneming.
In die zitting werd verder o. a. besloten
om bjj de Regeering aan te dringen dat zjj maat:
regelen zal nemen, die de verzekering kunnen ver
schaffen dat overal in het land goed drinkwater
verkregen zal worden.
b om de wenscheljjkheid van een Algemeen
Nederl. Pensioenfonds voor werklieden uit te spre
ken en het hoofdbest. te machtigen om een gecom?
mitteerde aan te wijzen, die met gecommitteertfen
van de Ned. Mjj. ter bevordering vau Nijverheid,
de Vereeniging ter bevordering van Fabriek- eri
Hand werksnjj verheid en het Algemeen Nederl,
Werklieden-Verbond de ontwerp-statufen nader
zal overwegen, en daarna al of niet een definitieven
commissaris te benoemen. -«•
c om nan de Maatsciappjj tot opvoeding van