1880. N°. 89.
Donderdag 29 Juli.
67sle Jaargang.
De laatste en levens de eerste.
OFFiCIEELE MEDEDEELlAGEiV.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.76.
A.fzodierlijke nimmer* 5 ct. in it b j'oUd 10 ct.
IIIIHAYI.
Oawore arfvertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst
Geboorte huwelijke- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen tan 1—8 regels a 1.
Dienstaanbiedingen, niet uieer dan 4 regels bedragende en contaDt betaald, 20 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: A. 8TEINER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan bet Algemeen Advertentiebureau van N.JJGH VAN DITMAR eu verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
Aan bet einde der zitting van de Tweede
Kamer, van 16 Juli, deed de voorzitter de
inededeeliogdat het nieuwe lid dr. H. J. A.
M. Schaapman in het zittingsgebouw aanwezig
was eu hij verzocht daarom den griffier genoem
den beer binnen te leiden.
En alzoo geschiedde er in ons parlementair
leven eeu zeldzaam, ja eenig feit, dat nl. een
katholiek geestelijke als kaïnerlid zitting nam.
Slechts zeer kort was het mogelijk voor de
leden der Kamer om over dezeu gewichtigen
stap, met de oogen gericht op den eerste, wien
zulk eeu voorrecht tebeurt viel, natedeuken,
want na die eerste voorstelling werd zeer spoe
dig de zitting gesloten.
Toch beweert menig verslaggever dat dit
tooneel de verbazing van vele leden heeft gaande
gemaakt, wijl de heet Schaepman binnentrad
in zijne soutane, wat, met het oog op de dis-
cussiën over zijne toelating, inzonderheid op zijn
waardigheid als geestelijke, een eigeuaardigen
indruk gemaakt moet hebben.
Wij kunnen natuurlijk niet beoordeelen in
hoever het kleed, dat de heer Schaepman droeg,
geheel overeenkomt met den vorm en hetgeen
verder als eisch aan zulk een lijfrok der rooinsch-
katholieke geestelijken kan gesteld worden.
Wij weten, dat ook op taalkundige congres
sen de heer Schaepman in een zwart, lang kleed
zich vertoonde, maar wij hebben alle reden
om onzen zegsman ten volle te vertrouwen
toch ontbrak er iets aan om het een z. g.
soutane te doen wezen. Zou dit nu met het
kleed bij zijn entree in de Kamer ook niet het
geval hebben kunnen geweest zijn
Wij hebben ons dan ook eenigszius verbaasd
over de opmerking van sommige verslaggevers om
trent de verbazing der leden, en gelooven dat deze
nog verbaasder zouden geweest zijn, zoo de heer
Schaepman ware binnengetreden in zwarte jas of
rok, met halsboord en das, of in phantasiekostuum.
Voor zijn eigen waardigheid, voor da vrijheid
zijner bewegingen, die bij gedwongenheid in het
een of ander ongewoon pak kleeren zoo spoedig
den lachlust kunnen opwekken, kon de heer
Schaepman niet anders doen dan hij heeft gedaan.
Doch wie er hechten moge aan de kleeder
dracht bij deze quaestie, wij allerminsthet laat
ons geheel onverschillig in welk gewaad de hee-
ren leden der Kamer, hetzij zij Bonner, Godefroy
of Schaepman heeten, de zittingen bijwonen.
Wij hebben alleen het oog op het beginsel,
door het toelaten en binnentreden van het
jongste lid.
Als laatste, die zitting nam, was hij tevens
de eerste die den weg opende voor al zijne
mede-waardigheidsbekleeders, om ook bij voor
komende gelegenheden een zetel in onze Tweede
Kamer te mogen bezetten. Dit feit nu geeft
ons aanleiding te verklaren, dat wij den heer
dr. Schaepman met ingenomenheid een zetel in
onze Tweede Kamer zien innemen, dat wij een
katholiek geestelijke niet het recht zouden wil
len ontzeggen dit te doen, maar dat wij met
de thans flngeerende grondwet ons met zijne
toelating niet kunnen vereenigen.
Wanneer elke partij zich inspant, om hare
bekwaamste en flinkste mannen naar de ver
tegenwoordiging af te vaardigen, kan daar een
schaar van mannen vereenigd worden, die ons
land bij verschil van meening eer aandoen.
De anti-revolutionaire partij heeft vooral in
den laatsten tijd getoond dit te begrijpen door
de keuze van een Keuclienius en een Lohman.
De katholieke partij wij willen niet na
gaan of dit geschiedde uit gebrek aan bekwame
leden of uit zucht om deze of gene, die men,
hetzij om zijn geld of om andere redenen moest
ontzien, een genoegen te doen heeft meer
malen meer gelet op goedwillige en goedstem-
mende afgevaardigden dan op bekwame per
sonen. Toch zijn er onder de afgevaardigden
van dien kant manDen opgetreden, waarop men
met ingenomenheid kan wijzen, inaar huil aantal is
niet zoo groot, dat eene versterking daarvan niet
gewenseht zou heeten.
Eu dr. Schaepman is een der woordvoerders,
een der eerste mannen van die fractie, eeu man,
die tevens uit krachte van zijn ambt meer weet
van de bedoelingen, de behoe.'ten, de bemoeiin
gen en de eisehen van de katholieken dan menige
leek.
Hij heeft naam onder de zijnen en naam in
Nederland op letterkundig gebied. Hij zal kunnen
getuigen met geestelijk vuur eu geestelijken ijver
voor hetgeen de katholieken verlangen, en dit
doen in 's lands vergaderzaal, waar hij licht
kan verspreiden over zoo inenig vraagpunt, van
katholieke zijde beschouw i. Daarom is hij ons
welkom. En tegen zijne waardigheid van gees
telijke wij scharen ons onder hen, die meenen
dat hij dit altijd blijft hebben wij allerminst
bezwaar, nu het iemand is bovendien van zulk
een guostigen naam als dr. Schaepman.
Als gewezen domiuees vrij binnen kunnen
treden, laat dan de katholieke geestelijkheid ook
niet worden uitgesloten. Eu nu moge men van
de eersten beweren, dat zij geeue bedienaars
van den godsdienst zijn, het blijft in onze oogen
hetzelfde als met de katholieke geestelijken, die
geene bedieningen uitoefenen de oude geest zal
bij hen toch niet worden gebannenzij zullen
strijden blijven voor dezelfde beginselen, die zij
bij de uitoefening van hun ambt zoo vurig
hielpen bevorderen. Die tweede natuur kunnen
zij niet tegengaan.
En waarom zouden wij een dr. Vermeulen
b.vzuiv er ultrainontaan in burgerkleed, toe
laten en een dr. Schaepman weren Ons dunkt
onze keuze zou nog op den laatste vallen, wijl
hij beter den algemeenen toestand zijner partij
kent.
Maar hier geldt ook weer, wat voor zoo
menig protestantsehen bedienaar van den gods
dienst heeft gegolden, het terrein is het gevaar
lijkst voor hen zeiven.
Frankrijk leverde daarvan vroeger en levert
nog het voorbeeldeen goed priester is nog
lang niet een goed vertegenwoordiger.
De geestelijken daar en men zoekt ze liefst
onder de hoogwaardigheidsbekleedersde bis
schoppen zijn niet de mannen die op den
voorgrond treden.
Trouwens, zij zijn te weinig gewend aan te
genspraak, en te zeldzaam geschikt voor debat.
En tegenover de leeken is elk fiasco van hun
kant gevaarlijk, en schaadt dit de aureool van
heiligheid, die hen omgeeft.
Of de Nederlandsche ultramontaansche partij
gelukkiger zal wezen
Dit blijkt voor ons eene groote vraag, voor
haar een ernstig vraagstuk, te meer nu zij de
proef neemt met een harer beste ea knapste
mannen.
Dit heeft voor de tegenstanders veel voor;
was het een der minderen, zij het ook van den
zelfden rang, dan zou een eventueel ongun
stig resultaat daaraan geweten kunnen worden;
thans niet.
Op dr. Schaepman en zijne woorden en daden
is dus veler oog gevestigd. Hij bezit oratorisch
talent, dat weten wij hem zal de ernst zeker
niet ontbreken, om dit aan te wenden teneinde
ons tevens op duidelijke wijze te zeggen, wat
de herder vraagt voor zijne kudde.
Als geestelijke blijven wij hem dus ook steeds
beschouwen, wij hebben dit reeds gezegd, en
op dien grond achten wij zijne toelating onge
motiveerd.
Er is nu eene beslissing genomen, waarop het
moeielijk is later weer terug te komen.
Onmogelijk is dit wel niet, en niemaud waar
borgt ons dat niet bij een volgende gelegen
heid de Tweede Kamer juist eene tegenoverge
stelde conclusie neemt dan zij 16 Juli deed, om
dan zich weer te scharen aan de zijde van
onzen afgevaardigde Bredius en de heeren Lot
ting en Fan Beldendie op zoo'n heldere en
overtuigende wijze aantoonden, hoe art. 9L dui
delijk verbiedt dat de leden der Staten-Geueraal
tegelijk zij.i geestelijken of bedienaren vin den
godsdienst.
Zoo iets zon plooien en schikken kunnen
heeten, inaar hetzelfde is toeh reeds geschied
toen men besloot dr. Schaepman toe te laten.
En dit achten wij te gevaarlijker, omdat eene
tever gedreven zucht naar al te groote vrijzin
nigheid onze grondwet op dat punt van exceptie
krachteloos heeft gemaakt, en zij, vooral nu het
een aanhanger van die partij betreft, de mannen,
die den syllabus boven zulk een grondwet stellen,
eeu wapen in de hand gaven om zelf minder
eerbied te prediken tegenover het boek, dat de
grond is van ons staatsbestuur.
De redeueeringen van de voorstanders der
wetsinterpretatie, in den geest der commissie
van rappovteurs, hebben wel bewezen, boe men
bij eene goede bedoeling elk artikel kan uitleggen,
zooals men zelf het meest gepast aelit doch
weerlegd is niet het betoog van hen, die be
weren dat een katholiek geestelijke steeds gees
telijke blijft, dat de grondwet in art. 91 wel
degelijk onderscheid maakt tusschen geestelijken
en bedienaars van den godsdienst en beiden uit
sluit, zoodat dientengevolge een man als dr.
Schaepman niet toegelaten mocht worden.
De lezing der redevoeringen over deze punten
zij elk belangstellende aanbevolen. De heer
Bredius heeft daarbij met kalmte eu eenvoud
een lans gebroken voor de handhaving van onze
grondwet, op gevaar af dubbel gevaar voor
hem van beschuldigd te worden van partij
digheid en onverdraagzaamheid, waarvoor hij
om de vrijmoedigheid ter verdediging van zijne
overtuiging hulde verdient
Nu de conclusie door de Kamer tegen ons
beider wensch is genomen, zullen wij ons slechts
troosten met de beschouwing van den lieer Lenting,
dat ook de Tweede Kamer-leden het bewuste
grondwettig voorschrift niet goed achtendat
ook zij, evenals wij, vrijgeviger willen zijn
tegenover de letter en den geest van de grond
wetal zouien wij ons door den wil niet tot
de daad laten overhalen en dat, wanneer er
eene grondwetsherziening zal ter hand genomen
worden, dit artikel het eerst zal worden geschrapt.
Want dan kan er over zoo'n gewichtig vraag
stuk geen quaestie meer ontstaan en zijn wij
niet meer afhankelijk van wetsinterpretaties,
waaraan wij toch al zooveel sukkelen, maar
die vooral in dit geval gevaarlijk zijn vj!>or de
handhaviug van aller eerbied voor de eerwaar
dige grondwet.
Bij de behandeling van zoo'n ge wijzigde grond
wet zullen er wij weten het nu, waaneer de
Kamer blijft zooals zij nu is, genoeg mannen
als indertijd de lieer R. T. Meesuit Gro
ningen, opstaan, om het goed recht te hand
haven, dat de geestelijken hebben op het man
daat van lid der Tweede Kamer.
Wellicht zal liet optreden van den eersten
geestelijke dr. Schaepman meewerken, om die
groudwets-herziening te bespoedigen.
OPEN BA lt li VEttGA DERING
VAN ÜKN
It A A I) «Ier ge iu e e 111 e GOE S,
op ZATERDAG den 31 Juli 1880,
des nvonds te 8 uren.
Goes, den 28 Juli 1880.
De Secretaris
HARTMAN.
Punten van behandeling
I. Mededeelingen, ingekomen stukken.
II. Staten van oninbare posten en restanten H.
O. over 1879.
III. Idem van de belasting op de honden over
idem.
IV. Aanbieding der verantwoording van ontvang
sten en uitgaven over 1879.
V. Voorstel tot verbooging van den borgtocht
van den gemeente-ontvanger.
VI. Opmaken eener voordracht voor de vervulling
van vacatures in bet college van zetters.
VIL Verzoek van den beer J. J. Werner, om
ontslag als leeraar aan de inrichtingen van
middelbaar onderwijs voor jongens.
Benoemd tot lid van het bestuur der waterkee-
ring van den calamiteusen Annapolder en tot lid van
den calamiteusen Anna-Frisopolder P. H. Van Lis.
Bij koninklijk besluit is J. F. Van Regteren, ge
pensioneerd majoor en provinciaal adjudant, benoemd;
tot militie commissaris in Zeeland,
Bij kon. besluit is bepaald, dat liet ontvangkan
toor der belastingen en accijnzen^ te Aardenbnrg om
vat de gemeenteu Aardenburg, Fede en 8t. Kruis, eu
het ontvangkantoor der betastingen, invoerrechten en
accijnzen te Sluis de gemeenten Sluis en Retranche-
mentvoorts is G. Biwalda bevestigd als ontvanger
te Sluis.
De Minister van Financiën heeft bepaald, dat
alleen dan, wanneer een patentplichtige voor zij n vaar
tuig een meetbrief vraagt, de scheepsmeter kosten van
hem rnig vorderen, en wel meting-en reiskosten naar
bestaand tarief. Aan den scheepsmeter, die zich voor
zijnen dienst, in andere gevallen dan de bovengemelde,
op verder dan éen uur afstand van zijne standplaats
heeft moéten begeven, worden van rijkswege reis- en
verblijfkosten vergoed nair zijn gewonen rang van
commies, commies verificateur of verificateur,
De vragen, door den Minister van Biunenlaridsche
Zaken door tusschenkomst van de Commissarissen des
Konings aan de gemeentebesturen gedaan met'betrek
king tot de bestaande verordeningen tegen net misbruik;
van sterken drank, zijn de volgende;
lo. Bestaan in uwe gemeente preventieve miatre*.
gelen tegen draukmisoruik a omtrent het sluitings
uur der tappenjea b omtrent de uitsluiting der tappe
rijen van of hare beperking tot bepaalde buurten? c. van
anderen aard
2o. Bestaan in uwe gemeente repressieve maatre
gelen tegen drankmisbruik? a. strafbepalingen tegen
openbare dronkenschap? b. verood om te tappen aan
weezen of andere personen? c. strafbepalingen van
anderen aard
3o. Worden de zittingen van den burgemeester, de
vergaderingen van den Rtad of die van burgemeester
en wethouders in eene tapperij of slijterij gehouden?
4o. Wordt door den burgemeester, eender wethou
ders, den gemeentesecretaris of den gemeente onGvan-
ger het beroep van tapper of slijter uitgeoefend
De Minister verzoekt voort3 overlegging van de sub.
lo en 2o. bedoelde verordeningen.
Bij kon. besluit is de 2de luit. C. A. De Jongh,
van het 6 ie reg infanterie, vo »r den tijd van vijf j xren
gedetacheerd bij het wapen der infanterie van het leger
in Ned. Iudie.
O.-Indië Bepaald dat de adsp.-contr. A. De Vul Ier
van Noorden,thans lijdelijk belast met de waarneming
der betrekking van contr. 2de kl., in de res. Rembang
blijft geplaatst.
G9ES, 28 Juli 1880.
De Commissaris des Konings in onze
provincie bezoekt thans Sthouweu e i Daire-
land. Maandag kwam hg te Zierikzee aan,
waar hij zijn intrek nam bg den heer J. II. C.
Ileyse, lid van Gedeputeerde Staten. Hg ver
leende denzelfdeu dag auiientie en deed het
gewone bezoek aan verschillende gebou ven en
gestichten.
Mr. -ƒ. J. Teding Van Berkhout, lid der
Tweede Kamer voer üet district Goriuchem,
is Zondag overleden.
Hg was 65 jaren oud en behoorde tot de
oudere leden der anti revolutionaiie party.
De Standaard schrgft o. a. over hem
„Sedert 1873 lid der Tweede Kamer voor
bet kiesdistrict Gorinchem, heeft bij ook daar,
met onverdroten ijver en onmiskenbaar talent,
onze beginselen verdedigd eu ons goed recht
doen gelden. Hg had een even diep gewor
telde als onwrikbare overtuiging en hij bad
steeds den moed die uit te spreken. Zwaar
is het verlies, dat wg ook als lid der Kamer
door zgu wegvallen te betreuren hebben".
Door de R. K. kiesvereeniging Recht voor
allen te Amsterdam is voor de Tweede Kamer
candidaat gesteld de heer mr. A. II. M. Fan
Berckel.
Het bericht, dat de heer Pruys Fan der
Hoeven aan de Regeering zou hebben voorge
steld om hem als Regeeriugseommissaris van
Atjeh terug te roepen, wordt weder tegenge
sproken.
