Donderdag 8 Januari.
1880. N". 4.
ste
Nieuwe uitgaven.
KUNSTJNIEUWS.
De Melk,
I10ÜSC
Se uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, j 1.75.
Afzonderlijke nommers 5 ct. met bijblad 10 et.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst.
Geboorte- huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 18 regels a „1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn A. STEINER en ÏÏAASENSTEIN* VOGLER, te Tlamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH k VAN" DITMAR en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
GOES, 7 Januari 1880.
IlaiiSWt'crl. Gelijk gemakkelijk te be
vroeden is, is de handels- en scheepvaartbe-
wegiog in de afgeloopen maand December naar
en van Belgie, langs dit kantoor, onbelang-
lijk geweest en heeft bedragen om slechts
een paar artikelen te noemen
a. Invoer.
Ruwe beetwortelsaiker 365,118 Kilo.
Candij5.239
Totaal 370,357 Kilo.
Yan granen is de invoer gelijk nul geweest.
b. Uitvoer.
Aardappelmeel262,500 Kilo.
Beetwortelen270,000
Versche zeevisch5,000
c. Doorvoer van Belgie naar
Pruisen.
Granen, tarwe120,000 Kilo.
rogge1,693,336
gerst310,040
Andere granen201,136
Totaal .2,324,512
d. Doorvoer van Pruisen naar
Belgie.
Aardappelen294,840 Kilo.
IJzer- en pzerdraad 895,000
IJzer- spoorstaven. 1,669,000
Steenkolen381,000
Tufsteen259,000
Maandag hebben de officieren der dd.
schutterij te Middelburg eene serenade met
fakkellicht gebracht aan den nieuw opgetreden
burgemeester, mr. C. J. Pické.
De Prins vau Oranje heeft duizend gul
den geschonken aan de commissie voor tijde
lijke werkverschaffing te 's-Hage, en aau die
te Veere vijfentwintig gulden.
Prins Frederik heeft aan de commissie tot
ondersteuning der bthoeftigen te Prinseuhage
gedurende dezen winter eene bijdrage van 160
doen toekomen.
De heer jhr. O. E. F. X. M. Keren» De
Wijlre, sedert September 1873 lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal voor het kiesdis
trict Maastricht, is Maandag aldaar overleden.
De anti revolutionaire biesvereeniging Ne
derland en Oranje, te Amsterdam, heeft can-
didaat gesteld voor de Tweede Kamer professor
B. J. Lintelo baron De Geer van Jutphaas, te
Utrecht.
Naar het Vaderland verneemt, is het ad
vies van den Raad van State over het wets
ontwerp, regelende de tucht op de zeevisscherij-
schepen, reeds bij de Regeering ingekomen.
Gelijk men zich herinneren zal, is op de
staatsbegrooting voor 1880 een som gebracht
tot het opmaken van plannen voor een rijks-
gesticht voor krankzinnigen. De Minister van
binnenlandsche zaken had gewenscht, dat de
rjjksgebouwen te Medemblik tot dat doel zouden
wordeD aangewezen, maar die bijvoeging werd
weggelaten, om meer vrijheid bij het onderzoek
te laten.
Wij vernemen, dat in den laatsten tijd be
paaldelijk te Medemblik een nader onderzoek
is ingesteld, en dat er sprake van is om een
landbouwinrichting aan het gesticht te verbin
den, eenigermate in den trant van de wereld
beroemde instelling te Ghee! in België. (Hi.)
In de aanschrijving van het departement
4 van oorlog omtrent het oproepen der mili
ciens van de lichting 1879, die voor vier maan
den met verlof waren vertrokken, wordt o. m.
bepaald, dat da beslissing op verzoeken om
verder verlof zal worden aangehouden tot tpd
en wijle alle dreigend gevaar voor watersnood
zal zjju geweken.
Bij de korpsen zijn detachementen aange
wezen, om op de eerste oproeping naar da be
dreigde streken te kunnen vertrekken.
De miliciens kunnen, wanneer de ijsgang ge
weken is, weder met verlof gaan.
Naar wij vernemen, zal het examen voor
de betrekking van com mies-verificateur worden
gehouden te 's-Gravenhaga en op 26 Januari
a. s. een aanvang nemen.
Het hoofdbestuur van Volksonderwijs"
heeft aan de leden een circulaire gezonden,
met verzoek om door vrijwillige bijdragen de
kosten van het Maandblad der Yereeniging,
dat kosteloos wordt gezonden aan alle leden,
te helpen dekken. De oplaag bedraagt 9000
exemplaren. Bij voldoende ondersteuning wenscht
het hoofdbestuur het Maandblad in een 14-
daagsch blad te veranderen.
Naar aanleiding van het ook door ons
medegedeeld, overgenomen bericht, uit de Midd.
Ct., dat bij de Exploitatie-Maatschappij het
voornemen zou bestaan om rijtuigen op de lijnen
Vtissingeu-Venlo eu Rotterdam—Yenlo van
Westinghouse-remmen te voorzien, verneemt het
Dagbl. omtrent die remmen het volgende
Zooals bekend is, werkt die rem door raiddel
van stoom- en luchtdruk, en is automatisch.
Indien, iu onvoorziene gevallen, b. v. een kop
peling tussehen de wagens onderling mocht
breken, en de machinist dit niet bijtijds op
merkte, dan worden de remmen onmiddellijk
vastgeklemd, waardoor het treinpersoneel op
merkzaam gemaakt wordt. Bij voldoende be
kendheid met de behandeling van de rem en
nauwlettend toezien op da ouderdeelen daarvan
voldoet zij zeer goed en is bij vele spoorwegen
ingevoerd, o. a. op den Nederlandscben Rijn
spoorweg, Het is echter e9n zonderling ver
schijnsel, dat, terwijl men hier bij de Exploi
tatie-Maatschappij begint, met de invoering, in
Engeland, na talrijke proeven, een spoorweg
maatschappij de Westinghouse-rem definitief
verworpen en een ander systeem ingevoerd heeft.
SCHEEP VA ARTBERICHTEN.
Ilasiswcert. Het bij de Paal gestrande
stoomschip Strelna en niet Iris, zooals ver
moedelijk was getelegrafeerd en door mij be
richt is door midden gebroken. Men is
druk bezig de lading (tarwe eu lijnzaad) in
lichters over (e gooien. Een klein gedeelte
is droog geborgen, doch het overige is nat
en zwaar beschadigd De Strelna was op reis
van Riga naar Antwerpen.
Als oorzaak van dit ongeluk meldt men
ons het navolgende
Tussehen Vrijdag en Zaterdag door mist mis
leid en aangezien er in dien omtrek 2 z«e-
booten ten anker lagen, terwijl ook de witte
ton niet werd gezien, meende de loods den
Znidwal te moeten houden waardoor het
schip alzoo boven op de plaat terecht kwam.
De vaart van en naar Holland is nog
gesloten, zoodat de in dit kanaal overwinterende
stoombooten vhn de reeders order bekomen
hebben niet te vertrekken. Heden is alhier
het eerste geladen zeilschip uit Belgie gearri
veerd, zijnde het Nederl schip Broedertrouw",
gezagvoerder 11. Nejkens, bestemd naar Breda
met 130,000 kilo metselsteen. Mede is hier
aangekomen het st -oiusehip Stad Gend", ka
pitein P. Ponsenmet stnkgoed-ren van Gend
naar Botterdam. Beiden gaan nog niet verder
dan tot WemelJinge
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Wemeldinge. In plaats van den heer//. WabekeFz.,
die bedankt beeft, is tot kerkvoogd benoemd de af
tredende kerkvoogd, de heer J. Mlaart, met het lot
tegen den heer M. Uou'ekamerdaar elk 4 stemmen
had bekomen.
I's. I'. Diermanse te Ter Neuzen heeft bedankt,
voor het beroep naar de Chr. Geref. getn. te Baarland.
LANDBOUW EN VEETEELT.
Men schrijft aan de L. t. Het merkwaardigste
van dezen winter is niet dat hij zoo vroeg begon,
maar zich zoo vroeg door s'renge koude heeft doen
kennen, terwijl met Kerstmis, als da winter eigenlijk
zou beginnen, de dooi zoo ernstig inviel, dal het ijs,
althans in deze omstreken, na acht dagen was ver
dwenen. De heropende scheepvaart ontmoet geen be
lemmering. Het onheil, na een zomer, die te kort
schort aan warmte en groeizaamheid, tengevolge waar
van het jonge hout week bleef en niet bestand was
vroegtijdige vorst te verduren, heeft zich niet bepaald
bij het verlies van menige groen blijvende sierplant.
B ijkens onderzoek zjj ook de knoppen van vrucht-
boomeu bevroren, zoodat het vooruitzicht op den pluk
van peren en appelen dit jaar ongunstig kon zijn.
Ook knoppen van steenvruchten zijn niet vrij van de
vorst gebleven.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
Het koffifhuia ^de Prins van Oranje" te Goes
is Dinsdagavond, ten overstaan vau Notaris lilaar
verkocht en toegewezen aan dun heer 11. J. Molhoek
te Goes, voor 8500.
Volgens ons gezonden bericht zullen de uitgevers
van den naamwijzer voor Goes, Noord- en Zuid-
Beoeland zoo spoedig mogelijk een verbeterblad
en appendix aan hun uitgaaf' toevoegen Het is
hun toch gebleken dat in den pas verschenen naam
wijzer, deels door verkeerde inlichtingen, deels door
eigen schuld, fouten zijn geslopen, die dringend
verbetering behoeven. Zij hopen door dien maat
regel de bruikbaarheid van bet boekje te vergrooten,
en verzoeken vriendelijk allen, die aanmerkingen
op den naamwijzer hebben, die op te geven.
Wij maken het publiek, dat morgenavond
de voorstelling in onzen schouwburg zal bijwonen,
opmerkzaam, dat de groote pauze zal plaats hebben,
niet zooals op liet programma staat vermeld tus
sehen het 5e en Ge, maar na het ZEVENDE
TAFEREEL
Wie bet stuk kent zal begrijpen, dat voor mej.
De Groot na dat tafereel ook wel eenige rust ge
wenscht zal zijn.
Wij maken tevens bekend dat, teneinde billijk
heid te betrachten, Donderdagmorgen te tien uren
onder lien, die aanwezig zijn of opdracht gaven
tot bet bespreken van plaatsen, een loting zal
worden gehouden, teneinde de volgorde aan te
geven, waarin men zal worden geholpen.
Ieder weet dat, deze kostbare vloeistof boter en
kaas bevat, doch niet ieder weet dat er nog veel
meer bestanddealen in voorkomen. Wie een wei
nig nadenkt, begrijpt spoedig dat de melk mi-er
bestanddeelen moet bevatten, dewijl het kalf, uit
sluitend met melk gevoed, er zijn geheele lichaam
uit opbouwt.
Goede melk bevat gemiddeld
87 ten honderd water.
4. n n kaasstof.
4 n n melksuiker.
4 n ii boter.
0.5 n n eiwit.
0 5 ii ii zouten.
Let wel, ik schrijf gemiddeld. De samenstelling
van de melk is van zeer veel omstandigheden af
hankelijk. Zij staat in de eerste plaats onder in
vloed van de constitutie der koeverder onder
invloed van de hoedanigheid van bet voedsel, dat
de koe ontvangt; van bet ras der koe; van baat-
gezondheidstoestand van de wijze, waarop zij be
handeld wordtvan den tijd van melken van den
tijd, die er sinds het kalven is verloopen en eene
menigte andere omstandigheden. Men weet dit
zoo goed, omdat scheikundigen bij de ontledingen
van de melk zeer verschillende getallen bekomen.
Ziehier
water 84.20 tot 90.80 pet.
kaas en eiwit 2.70 7.20
melksuiker 2.63 n 5.00 n
boter 1.57 6.70
zouten 0.49 0 94
Men ziet in bovenstaande tabellen, dat bet water
verreweg bet grootste bestanddeel van de melk is.
Al de andere bestanddeelen, de boter uitgezonderd,
zijn in liet water opgelost. Dat suiker oplosbaar
is in water weet ieder. Zij geeft aan de melk baai-
bekenden zoeten smaak. De melksuiker verschilt
van de rietsuiker en vruebtsuiker. Uit de melk
afgescheiden en bereid is zij eene harde, witte stof
en veel minder zoet dan de gewone suiker.
De zouten of minerale verbindingen, welke in de
melk voorkomen, bestaan voor het grootste deel
uit phosphorzure zouten: pkosphorzure kalk, p'nos-
phorzure magnesia, phosphorzuur ijzeroxyde, enz.
Verder bevat de melk ehloorpotasch, keukenzout,
soda en een heel weinig koolzuur en zwavelzuur.
Dat soda en keukenzout oplosbaar zijn in water
i3 algemeen bekend; oplosbare phosphorzure, zwa
velzure koolzure zouten enz. komen ook in vele
handelsmi-ststoffen voor.
De kaasstof der melk beeft in scheikundig op
zicht veel overeenkomst met de kleefstof van tarwe,
de legumine der peulvruchten en met eiwit. Zij
is onoplosbaar in zuiver water, maar oplosbaar in
water, dat. potasch of soda bevat. De kleine hoe
veelheid soda nu, die in de melk voorkomt, houdt
de kaasstof in opgelosten toestand. Indien men
de soda neutraliseert, d. i. werkeloos maakt, wordt
de kaasslof in onopgelosten toestaud gebracht. Zij
wordt dan als eene dikke massa afgescheiden meu
zegt dan, dat de melk stremt. Voegt men een
zuur (zwavelzuur, azijnzuur, er.z bij de melk, dan
zal deze spoedig stremmen, vermits er dan zwa
velzure oi azijnzure soda wordt gevormd.
Bij de kaasmakerij wordt de begeerde stremming
verkregen door lebbe (een aftreksel van de vierde
maag der kalveren) met de melk te vermengen. Laat
men de melk staan dan wordt zij na korten of
langen tijd zuur, aangezien uit de melksuiker
een eigenaardig zttur ontstaat, melkzuur genoemd,
waarop eene stremming of afscheiding vau de kaas
stof volgt. Het melkzuur verbindt zich namelijk
met de soda tot melkzure soda, waardoor de kaas
stof vrij wordtomdat zij dan haar oplosmiddel
mist. De omzetting van de melksuiker iu melk
zuur wordt veroorzaakt door de kaasstof, die het
eerst begint te ontleden en de ontleding op de
melksuiker overbrengt. In den zomerwanneer
ozon (een allotropisehe toestand van zuurstof)
in de lucht voorkomt, bij oiiweêrsluchteu dus, heeft
die omzetting zeer spoedig plaats.
Het eiwit der melk wordt door koken vast, niet
door zuren ol' stremsel
De boter zweeft in den vorm van millioenen
microscopisch kleine vetbolletjes in de melk. Deze
bolletjes geven aan de melk haar wit aanzien.
Kwamen zij niet in de melk voor, dan zou deze,
evenals alle oplossingen, beider en doorzichtig zijn.
De vet- of boterbolletjes hebben èene doorsnede
van 0.0016 tot 0.01 m.M. Das vormen 100 000
bolletjes van 0.0016 m.M. in doorsnede, naast el
kander gelegd, eene lengte van slechts 1.6 d.M.
en 10.000 bolletjes van 0.01 m M. in doorsnede
maken dus eene lengte uit van slechts 1 d.M.
Volgens eene berekening van dr. Fleischman bevat
éen liter koemelk ongeveer 80000 milüoen vet
bolletjes Ieder bolletje is gehuld iu een micros
copisch klein dun zakje of blaasje, dat uit eena
kaasachtige stóf bestaat. Door het verzuren der
melk worden deze blaasjes broos. Bij het karnen
worden zij stuk geslagen; de boterbolletjes komen
dan vrij, pakken samen eu vormen dan klompjes.
Bij het volgen van het Sehwartz-systeem karnt man
zoeten room. Bij deze methode van botërbereidiug
houdt men met, behulp van ijs de temperatuur dei-
melk op 4 of 5 graden Celcius, waardoor de ver
zuring wordt tegengehouden on de rooming na on
geveer 24 uren volkomen heeft plaats gehad. Daar
door is de afgeroomde melk zoet Deze bezit, zegt
menveel meer waarde dan de zure melk (de
karnemelk), dewijl men de ondervinding opdoet,
dat de foitkalvers, varkens, enz. veel beter groeien
bij de voeding met zulke melk.
In samenstelling, eigenschappen, enz. is de melk
juist iu overeenstemming met de behoeften van
het jonge dier. De stikstofboudende bestanddeelen
(kaasstof en eitwit) dienen vooral tot vorming van
spieren, vleesch en huid; de stikstoflooze (boter en
suiker) zetten vet aan en dienen tot adamhalings-
materiaal; de zouten ol minerale verbindingen vor
men vooral de beenderen en andere lichaamsdeelen.
J. S. 11.
