1879. N\ 36.
Dinsdag 85 Maart.
Het Vegetarianisme.
Bij deze Courant behoort een bijvoegsel.
In ons volgend nommer zul
len wij een aanvang maken met
het opnemen van een feuilleton, getiteld
LOTGEVALLEN EENER JONGE VROUW,
door haar zelve opgeteekend.
Naar het Fransch van Octave Feuillet,
door J. O. S.
Wij meenen aan onze lezers en lezeres
sen met deze overzetting van een der nieuwe
en keurigste pennevruchten van den be
roemden franschen schrijver, welke bij
hare verschijning in de Revue des deux
mondes zooveel opgang maakte, genoegen
te doen. Voor eene geregelde voortzet
ting zal zorg gedragen worden.
Zij, die zich tegen 1 April op de GOESCHE
COURANT abonneeren, ontvangen de deze
maand nog verschijnende nommers kosteloos.
Inrichting eener Bakkerij.
Aanbesteding.
Vertrek der brieveomail naar Öosi-Indie.
OWHMLg MEIlKMElrLWigft.
GOES, 24 Maart 187&
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maaxdao-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als kuiten Goes, j 1.75.
Afzonderlijke nommers 6 et., «et bijblad 10 ct.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst..
Geboorte- huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 1—8 Tegels a J 1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, so ct.
Bjj directe opgaaf Tan driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn A. STEINER en HAASENSTEIN VOQLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
OPENBARE VERGADERING
van den
(t v v der GunKHXTju; ook»
op DINSDAG den 25 Maart 1879
des avonds te 8 uren.
Goes, den 22 Maart 1S79.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling
I. Mededeelingen ingekomen stukken.
II. Beschikking op reclames in zake den aanslag
in den hoofdei ij ken omslag.
III Bepaling van den factor voor idem.
IV. Vaststelling van het kohier.
V. Kohier der belasting op de bonden.
VI. Rekening der revenuen van de fondsen der
vernietigde gilden.
VII. Verzoek van D. Dronkers om eene toelage
uit de gemeentekaB bij eervol outslag als
agent van politie.
VIII. Adres van C. Duvekot, om afstand van grond.
Vergun mij eeu plaatsje in de Goesche Crt.,
geachte Redacteur, om nog eens de brochure van
dr. Bock ter sprake te brengen, die in uw num
mer van 20 Maait door J. O. S. bij uwe lezers
wordt ingeleid. Vooraf dank ik u zeer voor de
toezending van dat nummer uwer courant; de
sluier der anonymiteit, waardoor de vertaler van
de voorlezing over het vegetarianisme bedekt werd,
is voor u dan niet ondoordringbaar geweest. En
wanneer ik u dank zeg voor de toezending, dan
verzoek ik u vriendeljjk den heer J. O S. mijn
dank to willen overbrengen voor het ter sprake
brengen van het geschrift, dat hij wel zoo vrien
delijk is «belangwekkend" te noemen.
Het is niet om den schrijver op den voet te
volgen, noch ook om dr. D. op de aangevallene
punten te verdedigen, dat ik de pen opneem ia
deze zaak. Ik voor mij ben niet in staat alle be
zwaren, die tegen het vegetarianisme aan te voeren
zyn, voldoende te weerleggen en dr. D. heeft
mjjne hulp waarlijk niet noodig. Maar op een enkel
punt zQ\i ik met den geachten referent der brochure
wel gaarne van gevoelen wisselen: namelyk over
de beteekenis van het vegetarianisme voor de zede
lijkheid. De heer J. O. S. zegt aangaande de ar
gumenten, die ten gunste van het vegetarianisme
worden aangehaald, en bewijzen moeten dat dit
stelsel gunstig voor de zedelijkheid zou werken,
dat deze argumenten «weinigen zijn, en die weinigen
zesr zwak.''
Natuurlijk is er over deze zaak in eene courant
geen* principiëele discussie te voeren; daarbij
kan ik niet weten wat iemand, die mjj volkomen
onbekend is, onder zedelijkheid verstaat. Daar zyn
er, die de stelling „eigendom is diefstal" volstrekt
niet onzedeljjk achtenanderen daarentegen noemen
een leven reeds onzedelijk, waarin niet zooveel
mogelijk alle gaven en krachten worden aangewend
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat door de wed. J. Robijn
een verzoek is ingediend om vergunning tot inrich
ting eener bakkerij in het perceel wijk O no. 244 in
de Lange Vorststraat (kadastraal hakend in sectie D
no. Ill);
voorts dat het verzoek met de bijlagen op de Secre
tarie zijn ter visie gelegd en dat op Zaterdag den 5
April a. s., des namiddags te een uur, in het Raad.
huis gelegenheid zal gegeven worden om bezwaren
tegen de inrichting intedienen en toetelichten.
Goes, den 22 Maart 1879.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER, L.-B.
De Secretaris,
HARTMAN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat de AANBESTE
DING der SCHOONMAAKWERKEN van de open
bare gebouwen en scholen zal plaats hebben op Zaterdag
den 29 Maart 1879, des namiddagB te 1 uur ten Raad-
hnize. Bestek en voorwaarden liggen van af heden
ter Secretarie ter inzage voor belanghebbenden, op elkeu
werkdag van 's morgens 9 tot 's namiddags 2 uren
Goes, den 24 Maart 1879.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER, L.-B.
De Secretaris,
H ART M AN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat d« AANBESTEDING
van het maken en leveren van een paar nieuwe Sas-
deuren, bet doen van kleine herstellingen aan de oude
deuren en het verleenen van hulp bij het inhangen
der deuren zal plaats hebben op Zaterdag den 29 Maart
1879, des namiddags te 1 uur, ten Raadhuize.
Bestek en Voorwaarden liggen van af heden ter Secre
tarie inzage voor belanghebbenden, op eiken werkdag,
van 's morgens 9 tot '8 middags 2 uren, terwijl aanwij.
zing zal plaats hebben op Woensdag 26 Maart 1879,
s morgens te lQ'/2 uren
Goes, den 24 Maart 1879-
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER, L. B. -
De Secretaris,
BARTMA N.
Via BRIND1SI, 28 Maart, 8,45 's morgens.
Via NIEUWEDIEP, 31 Maart, 6.'s avonds.
Via MARSEILLE, 4 April 8.45 's morgens.
Via NAPELS, 11 April 6,'s avonds.
De Fransche pakketbooten doen Riouw, Banka
én Palembang niet aan.
Op dezal ik zeggen „zedelijkste," nut
tigste, wie geeft een adjectief? wijze. Wan
neer ik ooit het genoegen had den heer J. O. S.
te mogen ontmoeten, dan zou de discussie op dit
punt misschien vruchtbaarder kunnen zijn, en mis
schien ook niet.
Maar nu, voorzooverre dit mogelijk is, sprekende
over het zedelijke van het beginsel der vegetariërs,
moet ik beginnen met den heer J. O. S. te doen
opmerken, dat de quaestie, naar het ïnjj voorkomt,
door hem niet zuiver gesteld wordt. Daar gelalen,
dat de uitspraak "die argumenten zijn zeer zwak,"
misschien wel wat apodictisch klinkt, mag men
vragen, of die argumenten weerlegd zijn door de
opmerking, dat daar vele mensehen tegen hun wil,
niet-vleescheters (daarom nog geen vegetariërs!)
zijn, en «niet zoo erg uitmunten in onthouding."
Men kan evenzoo goed beweren, (en misschien nog
met meer recht) dat daar vele naam-christenen zijn,
die zeer onzedelijk leven, en dat ndus het christen
dom de onzedelijkheid bevordert. Dit ware toch
een gevolgtrekking, die door de logica verworpen
en door iemand met gezond verstand onder protest
aangehoord wordt
Zaï deze discussie doel treffen, de heer J. O. S.
moet dan trachten te bewijzen, dat het beginsel
der matigheid, waarvan de vegetariërs uitgaan, de
zedelijkheid niet bevordert. Met vertrouwen zie ik
deze bewijsvoering tegemoet. En in afwachting
daarvan, wijs ik nog op de blz. 7 en 8 van dr. Dock's
redevoering. Laat men nu niet zeggen: «wij zijn
het toch niet in alles met dien schrijver eens,"
want dat zou een wijze van strijdvoeren zijn, die
verdere discussie onmogelijk of overbodig maakt.
Maar laat men wijzen op het beginsel. En dan
vraag ik gaarne: wanneer dr. Doek zegt: «Ons
beginsel van matigheid beteekent niets minder dan
overwinning op ons zeiven," of dit waar is, en
zoo ja, of dit een zwak argument mag heeten?
Nu zegge men nietmatigheid wordt door ons
In Juni en Juli e. k. zal een examen worden
gehouden tot toelating van jongelingen als cadet aan
ae Koninklijke Militaire Academie. Verdere bijzon
derheden deelt de St.-Ct. mede.
O-Indie. Verleend een tweej. verlof naar Europa
aan den hoofdcomm. bij het dep. van fin. E. Winckel.
Als een bewijs van de toenemende belang
rijkheid van den Oesterhandel in Zeeland wordt
gemeld, dat o. a. aan het station Kruiningen
de volgende hoeveelheden zijn verzonden:
October 1878 764 vaten, weg 45,212 KG.
November 961 55,909
December 1165 79,706
JaDuari 1879 1280 96,759
Februari 1733 116,753
le helft Mrt. 622 45,473
Omtrent de schoolspaarbanken te Middel
burg vindt men in het verslag der pl. school
commissie aldaar, dat in het afgeloopen jaar
op de school voor minvermogenden is inge
bracht ƒ684,50 en teruggevraagd ƒ101,81
het getal inbrengers bedroeg 317. Op de school
voor on vermogen den werd door 319 inbren
gers ƒ372,15 gestort en werd ƒ61,42 terug
gevraagd. Op beide scholen had de opvraag
uitsluitend plaats by het verlaten der school.
Bovendien mag als een verblydend teeken be
schouwd worden, dat, volgens mededeeling van
de oudeis, een groot deel der gelden, die op
gevraagd werdeD, weder werden ingebracht bij
de spaarbank der Maatschappij tot Nut van 't
Algemeen.
In de jongste zitting van den gemeen
teraad te Vlissingen is een missive voorgele
zen van den controleur der plaatselijke belas
tingen, waarin deze zich bereid verklaart aan
te bljjveD, als de raad het gevoelen uitspreekt
de grievende uitdrukking, door den heer Van
Uije Pieterse in een vroegere zitting gebezigd,
te betreuren. De heer Pieterse trok daarop
zijne uitdrukking terug, en de voorzitter werd
gemachtigd daarvan den controleur kennis te
geven. MCt.)
De definitieve begrooting van Oorlog is
Zaterdag bij de Tweede Kamer ontvangen.
allen hoog geacht; maar om matig te zijn behoeft
men geen vegetarier te zijn. Want daarop ant
woord ik: „indien men vegetarier is, is men niet
onmatig." En hoe velen laat ons het ronduit
vragen, kennen van de matigheid heden ten dage
nog iets méér dan den naam
Is het waarheid of niet, dat de wijze van leven,
over het algemeen genomen, te hoog is in onzen
tijd Dat de geheele maatschappij een sport te
hoog staat op den maatschappelijken ladder? Laat
de heer S. niet trachten dr. Dook bespottelijk te
makenwanneer deze zegtdat „de wereld zóo
achteruitgaat." Indien hij de brochure met aan
dacht leestdan zal hij o. a zien dat op bl. 8
te lezen staat: «Hetzij verre van ons te beweren
dat het vegetarianisme alle kwalen zoo van het
individu als van de maatschappij, kan doen ver
dwijnen dat het ai onze wonden van lichaam
ziel of geest genezen kan Zoo iets is er tot nog
toe niet, en wij vegetariërs hébben het ook niet ge
vonden-, alleen beweren wij, (en niemand kan deze
bewering op goede gronden tegenspreken!) dat onze
leefwijze een machtig middel is, om aan vele ellende
een einde te maken, vele ziekten te genezen, en,
wat nog beter is, te voorkomen."
Bovenstaande regels zijn den heer S. waarschijnlijk
ontgaan, toen hjj schreef: „wij moeten tot de
natuurlijke leefwijze terugkeeren, en dan zal er een
modolwereld zijn." Eene modelwereld is, naar dr.
D's oordeel althansvan het vegetarianisme niet
te verwachten. Daar moet een machtiger genees
middel zijn, om de kwalen en ziekten der ziel te
bestrijden. Maar bewijst dit, dat er niet door eene
verstandig vegetarische leefwijze voor velen veel
gewonnen was?
Nu ik toch van uwe vriendelijkheid verwacht,
dat u dit schrijven in uw blad een plaatsje zal
willen gevenwil ik hier nog bijvoegen dat de
brochure die „op een revolutie voorbereidt," iu
zooverre althans haar doel bereikt, dat daar be-
Naar het Hbl. verneemt is de Minister
van Koloniën voornemens, het ontwerp zyns
voorgangers over de bestemming der Indische
overschotten in te trekken en door een andere
regeling te vervangen.
Uit de nalatenschaD van wylen Z. K. H.
Prins Hendrik der Nederlanden is ƒ1000 ge
schonken ten behoeve der algemeene armen
van Delft en ƒ400 aan de Nederdnitsche Her
vormde Kerk aldaar.
Voorts is aan den stationschef van den Holl,
spoorweg te Delftnamens de erven van den
Prins, eene som ter band gesteldom die te
verdeelen oDder het stations-personeel, wegens
buitengewone diensten ter gelegenheid van de
teraardebestelling van Z. K. H.
Afloop Aanbestedingen en Verkoopingen.
De uitslag der door het Dijksbestuur van den
Wilhelooinapolder, op deu 22 Maart 1879 gehouden
aanbesteding van
Het maken van werken tot voorziening van den
Val van 8 Januari 1879 in den oever van do-
vengeneemden polder, is als volgt
Ingeschreven is door de navolgende personen voor
de achter hnn naam vermelde sommen.
L. A. Van Haaften te Sliedrecht voor ƒ11780
P. J. Van Bemortel te Houtenisse voor 11000
P. Van der Wende te Goedereede voor 10780 ,7.
Kraaijevéld tc Hansweert voor 10830 Ad. Van
Popering te Bruinisse voor 10628D. Bolier te
Scberpsnisse voor 10570 Cor. Hartog te Sliedrecht
voor 10443Gab. Bolier te Soherpenisse voor
ƒ10400; H. Hage te Middelburg voor ƒ10300;
M. De Vriend te Borssele voor 10300 P. A.
Van de Velde te Ter Neuzen voor 10120 Izaak
Van Male Dz. te Breskens voor 10068B. Den
Exter Van den Brink te Krabbendijke voor 9928
en Cor. De Wilde Az. te Katten djjke voor ƒ9772
Het werk is onder nadere goedkeuring van hh.
Gedeputeerde Staten gegund aan Cor. De Wilde Az.
voor de som van 9772.
Woensdag 19 Maart is het woonhuis en erf
met bouwland te Heinkenszand van wjjlen C. Bokelaar
in publieke veiling toegewezen aan dhr. B. Vermande
aldaar voor 560, en Donderdag daarop het
woonhuis en erf met 1,24,50 hectare bouwland van
J. Van 't Wedeinde publiek verkocht en toege
wezen aan J. Vermeule te 's-Heerenhoek voor ƒ2140.
langstelling voor het beginsel is gewekt. Het zou
mij zeer verheugen, wanneer ook in ons land des
kundigen zich met ernst op de bestudeering van
dit vraagstuk toelegden. Het is waarlijk niet over
dreven, wanneer wij beweren, dat men het vege
tarianisme in ons land nog niet kent. Vóór on
geveer jaar vraagde een mijner vriendeneen
med. dr., aan een hoogleeraar in de medicijnen
opgave van literatuur over dat onderwerp. De
hooggeleerde heer noemde hem eenige artikelen
in medische tijdschriften en verzweeg de hoofd
werken van Halm c. s. Hjj had zelfs die titels
nooit gehoord 1
Nu, wanneer men, zonder de tegenpartij eerst be
hoorlijk gehoord te hebben, zich een oordeel ver
oorlooft dan is de waarde van zulk een oordeel
spoedig bepaald En hier zou ik nog, liet de plaats
ruimte het toe, gaarne met een enkel woord wijzen
op de noodzakelijkheid voor allendie met het
vegetarianisme kennis willen maken, om het toch
niet te laten bij de theoretische kennis, maar het
zelf te beproeven. Alleen wanneer men practisch
de zaak heeft leeren kennen, kan men een oordeel
daarover hebben. En de ervaring spreekt tot heden
nog niet zoozeer tegen het vegetarianisme 1 Dr.
Theod. Hahndie nu 31 jaren vegetarier is, ge
tuigt daarvan in zjjne 2 jongste geschriften op
nieuw. Das Paradies der Gesundheitheet het
éene, dat in 1879 te Cöther bij Paul Schettler uit
kwam; en der Rausartz het andere (Zürich, Carl
Schmidt, 1879.) Beide werken kosten 5 mark, en
zijn de kennismaking wel waard.
Maar voor hendie meer van dit onderwerp
willen weten, is de lezing van Halm's Handbueh
zeker nog het meeste aan te raden. Welnu, men
doe bet. En nog beter men make langs den weg
der ervaring kennis met dit voortreffelijk stelsel.
Het zou mij niet verwonderen, wanneer zjj, die er
de proef van namen, na met eenigen goeden wil
den overgangstijd te hebben doorgemaakttot
