1878. N°. 83.
Dinsdag 16 Juli.
HOOGERE 1SURGERSCHOOL.
Bevordering van Leerlingen.
Van de voorbereidings- tot de Ie klasse.
Van de Ie tot de 2e klasse.
Van de 2e tot de 3e klasse.
Van de 3e tot de 4e klasse.
Van de 4e tot de 5e klasse.
Vertrek der brievenmail naar Oosl-lndië.
Stemmen van geestverwanten.
OFFICIEELE MEDEDEELlNGEiV.
GOES, 15 JULI 1878.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt uia.vdi.g-, Woeksdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Afzonderlijke nommers 6 ct., met bijblad 10 ct.
COURANT.
Gewone advertentiën worden 10 ct. per regel geplaatst. 1
Geboorte- huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen ran 1—8 regels a 1.—.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
Bg di recte opgaaf ran driemaal plaatsing derzelfde adrertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Agenten roor liet buitenland zijn: G. L. DAUBE Co., te Parijs. A. STEINER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land rerroege men zich roor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis de volgende, ran de Com
missie van toezicht op de inrichtingen voor middel
baar onderwijs ontvangen
LIJST van bevordering der leerlingen aan
de Iloogere Burgerschool voor jon
gens, die aan het overgangs-txamen
hebben deelgenomen.
Uet den len graad.
A. F. B. Bosdijk.
Met den 2 e n graad.
C. De Witt Hamer. I M. J. Overweel.
M. Van Weele. A. M. M. De Witte.
Met den 3 e n graad.
L. F. Geil!. 1 J. Risseeuw.
Voorwaardelijk zijn bevorderd
C. De Vos. J. G. J. Kakebeeke.
Met den len graad.
P. Bruggeman. I J. C. Vermande.
M. C. Koole. I
Met den 2 e n graad.
L. H. D. Van den Bussche. j A. Danckaerts.
J. Matthijssen.
Met den Sen graad.
C. J. Warnsinck. I A. Luik.
J. Koert. j
Voorwaardelijk zijn bevorderd.
G. Wessel. I J. Bannet.
L. A. F. Hoffman. W. C. Van Campen.
C. Koert.
J. Meeuwse.
Met den len graad.
i. Schipper.
Met den 2 en graad.
J. J. 5. Vereeke.
Voorwaardelijk.
A. J. Den Hollander.
Voorw aardel ij k
3. C. M. Hartman.
G. J. Besseling.
Bevorderd de
J. Visser,
A. A. Van der Feltz,
C. D. Bolier,
zijn bevorderd
D. H. Van der Hoek.
B. A. Koster,
to e hoo rders
met den len graad.
2en
3en
Voorwaardelijk.
H. A. Fait.
Met den len graad.
J. Bruggeman.
Met den 2en graad.
3. Van der Hoek. I H. Van Gorsel.
W. M. Geill. I
Bevorderd de toehoorders
Met den len graad.
F; L. Booij. A. E. Janssen.
Goes, den 13 Jnli 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
H A R T M AN.
Via BRINDISI, 19 Juli, 1.'s morgens.
Via MARSEILLE, 26 Juli, 1.'s morgens.
Via NIEUWEDIEP, 4 Aug, 6.10 's avonds.
Via NAPELS, 15 Aug., 6.10 's avonds.
De Frausche pakketbooteu doen Riouw, Banka
en Palembang niet aan.
In Goes is huis aan huis door het bestuur der
commissie tot leiding van het volks-petitionne-
ment een circulaire verzonden, waarin voorloopig
kennis gegeven wordt van het plandat men
uitvoeren wil.
Wij zeiven gevoelen geen lust om nog uit
voerig over dat stuk, zoo opgewonden als al die
manifestente schrijvenmaar wel geven wij
aan 't hoofd van ons blad plaats aan de uiting
der gevoelens van mannendie ook den Bijbel
liefhebben, die Christenen zich noemen, en waar
van een zelfs predikant van strenge beginselen is.
Ziehier, wat de heer Van Weede van Dijkveld,
uit Utrecht, in het Utrechtsen Dagblad schrijft:
„Volkspetitionnement al dan niet?
„Ik antwoord zonder omweg: Geen volkspetition
nement.
„Waarom
„Niet omdat het onwettig zou zijn. Geenszins; de
Grondwet waarborgt dit recht aan ieder Nederlander.
Evenmin omdat de onderwijsquaestie niet van dat
belang zou kunnen wezen, om het gansche Nederland-
sche volk er in te mengen.
„Maar omdat mijns inziens de voorstelling van het
dreigend gevaar, dat nu tot een volkspetitionneraent
aanleiding geeft, eene onjuiste, ik mag het niet te
rughouden, naar mijne innigste overtuiging eene
onware is.
„Aan het christelijk gezinde volk in Nederland wordt
de gewetensvraag voorgehouden: Wilt ge niet eene school
met den bijbel
„Dit volk antwoordt uit éen mond„ja1*, en tot dat
volk behoor ik.
„Maar juist deze vraag is nu niet aan de orde. De
aanhangige schoolwet ontneemt ons de christelijke school
met den bijbel niet, die de wet van 1857 had mogelijk
gemaakt. Wel bemoeilijkt zij haar bestaan, hoofdza
kelijk hierin, dat dit veel grooter geldelijke offers zal
vereischen.
„Ik vraag mijzei ven af: Is het wenschelijk een volks -
petitionnemenl uit te lokken, om eene financiëele quaes-
tie, waartoe deze moet worden teruggebracht?
„Mijn antwoord is: neen. Maar zeer zeker indien het
gold gewetensvrijheid; en in dat geval zon ik onder de
eerste voorstanders behoord hebben.
„Maar na sta ik het volkspetitionnement niet ter zijde
want mijn geweten wordt niet bezwaard door het dragen
van een dubbel aandeel in de kosten van het onder
wijs, dat aan de Nederlandsche jeugd wordt verstrekt,
èn op de openbare en op de bijzondere school.
„Of dit billijk lieeten raag? Ik wil dit hier niet be
slissen. Maar het is geen gewetenszaak.
„Nederlanders 1 Bedenkt wat gij hebt te doen I"
En in het Evangelisch Zondagsblad spreekt
de heer C. J. Brutel de la Rivièrepredikant
te Haarlem, zijne afkeuring uit over het peti
tionnementen waarschuwt tot deelneming daaraan.
Hij noemt dat petitionnement volksmisleiding.
„Zeg mij, wat gij wilt?" vraagt hij den leiders.
«Wat moet de Koning doen? Het Ministerie ont
slaan, de beide Kamers ontbinden Een dub
bele Kamer te zamen roepen om de Grondwet
te herzien Wilt gij dat Zegt het dan met
ronde woorden. Maar gij weet, dat dit alles
niets zal baten.
„Wat wilt gij dan gaat hij voort. „Een coup
d'état Wilt gij datde Koning de geheele
constitutie zal onderstboven werpen
„Weet gij wel, gij die deze gansche bewe
ging op touw hebt gezet, wat gij doet
„Of de Koning zal niet antwoorden op uwe
petitiën en het volk zal denken „de Koning
laat zich evenmin als andere hooggeplaatste
personen aan ons zieleheil gelegen zijn."
„Of de Koning zal zeggen „Ik ben gebonden
door mijn ministerie en de beide Kamers," en
dan zullen deze de schuldigen zijn.
„Doch gij weet het maar al te wel, de schul
dige moet elders gezocht worden De verdeelde
kerk is zelve oorzaak van den toestand, waarin
we leven. Tegenover al de secten, waarin de
kerk verdeeld is, moet de Saat zich op een
onzijdig, neutraal standpunt plaatsen. Hij moet
aan de secten de vrijheid laten om zich te
ontwikkelen, ook om scholen op te richten
maar ondersteuning geven aan een of twee of
drie van haar, dat kan hij niet.
„Wij moeten de omstandigheden nemen zooals
ze zijn en het volk niet in den waan brengen,
dat het van éen mensch of eenige weinige
menschen afhangt, ze te veranderen. Ieder
weldenkende zal het toestemmen, dat men het
niet mag doen voorkomen alsof het in de macht
des Konings stond, op eens alle belastingen af
te schaffen. Evenmin mogen wij bij het volk
de gedachte wekken, dat de Koning het in
zijn hand heeft, den bijbel op de school te
brengen of het onderwijs zoo te regelen, dat
ieder scholen kan hebben naar zijn zin. Wie
dat toch doet, hij toont óf dat hij weinig
doorzicht heeft, óf zich blindelings laat leiden
door anderen, aan wie hij te veel vertrouwen
schenkt óf, dat hij zooveel heil verwacht van
den triumf zijner partij, dat hij elk middel ge
oorloofd acht, om haar te doen zegepralen."
De heer Brutel de la Rivière wil zelfs een
contra-adres aan den Koning richten, om hem
bekend te maken dat hij het petitionnement ten
hoogste afkeurthij wil zich daartoe vereenigen
met zijne geestverwanten, met hen, die gelooven
dat het Christendom een volk verhoogt, maar
zich tevens schikken in de omstandigheden en
daarvan zooveel mogelijk partij trekken, omdat
hij den meesten eerbied heeft voor een Vorst,
die de bezworen grondwet handhaaft, een eerbied
dien hij ook gaarne het volk zag ingeprent, om
inmiddels alle krachten te gebruiken, teneinde
ook de schoolkinderen op een christelijk stand
punt te brengen, „hopende en verwachtende dat
Z. M. hem en allen, die in dien geest werk
zaam willen zijn, zal steunen, zooveel hij ver
mag, door een milde uitvoering van die be
palingen der wet, die op het onderwijs in den
godsdienst betrekking hebben."
Wij van onze zijde vragen nu: hebben ook
wij niet genoeg gewaarschuwd en het bezwaar
geopperd, dat men gevaarlijk spel speelt door
den persoon des Konings in deze zaak te be
trekken
Maar wij behoorden tot die verfoeielijke libe
ralen, die tegen godsdienst en kerk strijden,
zoo beweren de leiders.
Maar thans staan zij tegenover geestverwanten;
wat zullen zij nu zeggen? O! wij weten 't
talrijke drogredenen zullen er worden gebezigd
om die woorden, die ernstige welgemeende
woorden verdacht te maken, om de goede be
doelingen der schrijvers te doen miskennen, alleen
om toch maar tot het einde toe te drijven.
Leiders, gij wordt op die wijze misleiders! Een
eenvoudig werkman, die ook zulk een biljet
had ontvangen, verklaarde op het adres niet
te teekenen, want:
„de bijbel behoorde in huis en bij de dominés.
Die moesten in de kerk, op catechisaties de kin-
deren meer leeren. Dat was veel beter. Op school
had men roomschen, protestanten en joden, en kan
men den bijbel dus niet gebruiken."
Die waarheid is niet nieuw, maar kan niet
genoeg herhaald worden, evenmin als overwogen.
Oij, die dan nog eenig gevoel van zelfstan
digheid bezit; die aan geen leiders u stoort, maar
vrije mannen u gevoelt; die in uwe geestelijken
gidsen zietdie gij wel volgen wilt, doch niet
blindelings maar alleen dan, wanneer gij zelf met
uw verstand kunt nagaan dat zij u in 't rechte
spoor voeren, luistert thans naar de stemmen,
ook van geestverwantendie het wel meenen.
Zij waarschuwen u met ernst
In den loop der maanden Sept., Oct., Nov. en Dec.
e. k. zal gelegenheid gegeven worden tot het afleggen
der examens ter verkrijging van een akte van bevoegd
heid als arts en van een akte van bevoegdheid als
tandmeester; terwijl in Sept. e. k. examen zal worden
afgenomen ter verkrijging van diploma voor het eerste
natnurk. examen en het natnurk. examen voor hulp
apothekers, het tweede natuurk. examen, of van akten
van bevoegdheid als hnlp-apotheker en apotheker, in
art. 16 vermeld. Dag en plaats dier examens zullen
nader worden bekend gemaakt.
De opbrengst der middelen (hooldsom en opcenten)
over de maand Juni 1878 bedraagt f6.884,986,61'/- tegen
fS,569,266,09 over die maand in 1877- De raming voor
twaait maanden bedraagt f 94,388,828,— voor een maand
17,865,735,62. De opbrengst over de zes eerste maanden
den van 187S was f45,181,203,39 tegen f 46,302,114,28
in 1877. De raming voor zes maanden bedraagt
f47,194,414.
De statistiek van den handel en de scheep
vaart in ons land over Mei 1878 ligt aan
ons bureau ter lezing.
Zaterdag, bg de gewone oefening der schnt-
terij alhierwas aan het gansche korps eene
aangename verrassing bereid. In plaats van
zich, zooals gewoonlijk naar de zoogen. stoof-
weide te begeven trok men op naar eeu wei
land, gelegen aan den Bergweg en toe-
behoorende aan den heer M. J. Soutendam
majoor-kommandant der schutterjj. Na eenige
oefeningen gemaakt te hebben werd er rust
gehoudenen ontvingen de manschappen van
den kommandant het verzoek om ter herinne
ring aan zijne onlangs herdachte 25jarige ver
vulling van die waardigheid, een glas wijn te
ledigen.
Op onbekrompen wjjze werden daarop aan
alle manschappen wgn en sigaren aangeboden.
Door den heer Soutendam werd een dronk op
Z. M. den Koning en een op de zinsprenk
»voor Koning en Vaderland" ingesteld, die met
instemming werden begroet. Daarbg gaf hg
o. a. de verzekeringzoolang hem de krachten
werden geschonken, te zullen meewerken aan
de belangen der Goesche schutterg. Door den
schutter A. R. Breetvelt werd een dronk aan
het voortdurend welzijn van den heer Soutendam
gewijd en een woord van dank gesproken voor
de gulle wijzewaarop allen waren onthaald.
Te 's-Heer Abtskerke zal a. s. Dinsdag
de verkiezing plaats hebben van leden van
den geineentraad, ter vervulling der vacaturen,
door periodieke aftreding met 3 September te
ontstaan.
Te Heinkenszand is het a. s. Woensdag
verkiezing van een lid van den gemeenteraad
ter voorziening in de vacature van den heer
J. Van den Vries, die zgn ontslag heeft ge
nomen.
's-Heerenlioelt. Verleden week geraakte
een 2'/2jarig kind van den landbouwer A. W.
R. in een waterput, hetgeen gelukkig nog in
tijds werd ontdekt, waardoor het van een an
ders wissen dood kon gered worden.
De Staatscourant van 13 dezer bevat het
Kon. Besluit, waarbij ontheffing van dienst
wordt verleend aan den den nalatige in de
aangifte ter inschrijving voor de Nat. Militie,
Cornelis Nijsse nit 's-lieer Abtskerke, in dien
zin, dat bg gelijk gesteld is met de ingelijfde
lotelingen van de lichting van het loopende
jaar.
Met genoegen vermelden wjj, dat de
stafmnziek van het 8e regiment, uit Arnhem,
overal waar het in de laatste dagen is opge
treden, met grooten bijval is ontvangen. In Zie-
rikzee, in Middelburg, zelfs in Bergen-op-Zoom,
waar ook een verdienstelijk muziekkorps be
staat, is men uitbundig in den lof, dien men
dit gezelschap en zijn jeugdigen en zoo bekwa
men directeur J. A. Kwast, toezwaait. De
Zoomgaf een uitvoerig verslag vol met lof
tuitingen.
Id Zeeland's hoofdstad gaf het gezelschap
Vrjjdag een concert in het Schuttershof, waarbg
dezelfde nommers, die hier waren gespeeld, uitge
voerd werden, maar, door de ba tere inrichting
van den muziektempel daar, meer tot hun recht
kwamen Met groote aandacht werd een en
audergevolgd;op8ommige oogenblikken kon men
een speld hooren vallen. Wij hebben dus alle
hoop, dat de bewuste stafmuziek, aangemoe
digd door den verworven bgval, Zeeland later
nog wel eens bezoeken zal.
De commissie voor het afnemen te Mid
delburg van de examens van leerling-apotheker
heeft Vrijdag aan vgf dames en Zaterdag aan
vjjf heeren de akte van bevoegdheid uitgereikt.
Het examen wordt voortgezet.
De Vrijdag te Bergen-op-Zoom gehouden
verpachting van 49 perceelen visscherg in de
Ooster-Schelde heeft f 3,939 opgebracht.
De toestand van den Minister van oor
log is bevredigend. De vooruitzichten op ge
nezing blijven gunstig.
Vrjjdag overleed te 's-Hage, in den ouder
dom van ruim 48 jaren, jhr. mr. L. F.
Van Panliuysraadsheer in het Gerechtshof al
daar. De overledene, die den 1 In October 1833
te Middelburg geboren was, werd, na loffelgk
volbrachte rechtsstudiën, in '59 benoemd tot
griffier bg het kantongerecht te Vlissingen,
waarna hg zich in '61 zag bevorderd tot sub
stituut-officier bg de Rechtbank te Goes. Hierop
werd hij in '62 aangesteld tot rechter in de
Rechtbank te Zierikzee en in '66 tot raadsheer
in het Provinciaal Gerechtshof van Zeeland.
Bg de invoering der Hovenwet werd de heer
Pan Panhuys naar 's-Hage als raadsheer over
geplaatst. Tijdens zgn verblijf te Goes was bjj
schoolopziener in 't zesde district. Algemeen
