1878. N°. 41.
Donderdag' 4 April.
ti5ste Jaargang.
Berchta, ea Mathilda,41
MINISTERIE VAN WATERSTAAT, HANDEL
EN NIJVERHEID.
RIJKS-WATERSTAAT.
GOES, 3 APRIL 1878.
Mengelwerk.
een verhaal uit de dagen der eerste
Evangelieprediking in Zeeland,
D. MOOJEN
GOESCHË
Be uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavonb,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Afzonderlijke nommers 5 ct.f met bijblad 10 ct.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst.,.
Geboorte- huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 18 regels a 1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: G. L. DAUBE Co., te Parijs. A. STEINER en HAASENSTETN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NTJ(xH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.-!
PROVINCIE ZEELAND.
.A.an'toesteciinQ'ein.
Op Vrijdag, 12 April 1878,
des voormiddags te 10 uren, zal, onder nadere goed
keuring, door den Commissaris des Konings in de
Srovincie Zeeland, of, bij zijne afwezigheid, door een
er leden van de Gedeputeerde Staten, en in bijzijn
van den Hoofdingenieur van den Waterstaat in het
11de district, aan het gebouw van het Provinciaal Bestuur
te Middelburg, worden aanbesteed
1 Het onderhoud van eenige werken bij de
Oude Hoeve, aan de Noordkust van het
eiland Schouwen.
2 o. Het herstellen van boorden langs het kanaal
door Zuid-Beveland en van den Oost-
havendam, te Wemeldinge.
Deze aanbestedingen zullen geschieden bij enkele in
schrijving, volgens 441 der Algemeene Voorschriften.
De bestekken liggen ter lezing aan het gebouw van het
Ministerie van Waterstaat, Handel en Nijverheid, aan
dat vaD het Provinciaal Bestuur van Zeeland, te Middel
burg, en zijn voorts, op franco aanvrage, tegen betaling der
kosten, te bekomen bij den boekhandelaar M. Nijhoff,
Hobelstraat no. 18 te s-Gravenhage, en door zijne tus-
tchenkomst in de voornaamste gemeenten des Rijks.
Op 6 en 8April 1878 worden de noodige aanwijzingen
op ae plaats gedaanvoorts zijn nadere inlichtingen
te bekomen bij den Hoofdingenieur van den Waterstaat
te Middelburg en bij de Ingenieurs van den Waterstaat
te Zierikzee en te Wilhelminadorp.
's-Gkavenhage, 13 en 20 Maart 1878.
Voor den Minister,
De Secretaris-Generaal,
BOOGAARD.
Z. M. heeft aan den heer mr C. P. K. Winclcel,
advocaat en procureur bij den raad van justitie te
Samarang, tijdelijk in Europa verblijt houdende, ver
gunning verleend tot het aannemen der versierselen
van ridder der eerste klasse van de Albrechtsorde, hem
door Z. M. den Koning van Saksen geschonken.
Wij herinneren allen aan de voorstel
ling, die Donderdagavond door het gezelschap
ran den heer Driessens zal worden gegeven.
De groote kosten, welke met 't oog op de uit
gebreidheid der opvoering en de daartoe be-
noodigde kostumes, gemaakt worden, nopen
ons tot eene zeer talrjjke opkomst aan te
sporen. Wij hopen echter, dat die aansporing
overbodig zijn zal. Goes heeft te zelden het
door
ii.
Deze vrouwen, vvaut er waren er meer bij onze
voorouders, waren de grootste en machtigste tegen
standers van de christelijke leer. Eeuwen na de invoe
ring van den christelijken godsdienst bleef het volk
aan deze vrouwen gelooven, ja zelfs tot op dezen
dag gelooft nog menigeen uit de volksklasse aan
tooverheksen, aan vrouwen die zieke kinderen of
ziek vee met enkele woorden kunnen genezen of
betooveren die paarden of menschen in slooten
kunnen doen vallen, de toekomst kunnen voorspel
len en meer dergelijke dwaasbeden. Ziedaar
nog éen der overblijfselen van 't heidensch
geloof onzer vaderen. Maar in onze meer beschaaf
de standen gelooft men aan die dwaasheden niet
meer. O neen! Daar lacht men om tooverheksen
en waarzeggers; daar ziet men met medelijden of
met minachting neer op hen, die aan die ouder-
wetsche bijgeloovigheden nog hechten, en houdt
zich aan de meer nieuwerwetsche mediums, clair-
Voyantes, klopgeesten, dansende tafels en biologisten.
Wat is onze negentiende eeuw toch verlicht!
Maar volgen wij nog even Berchta over de sneeuw
naar haar woning. Ziet, daarginds, midden tus-
schen de eeuwenoude eiken, wier knoestige stammen
ls zoovele zwijgende wachters voor den ingang van
voorrecht een tooneelgezelschap en vooral
een Driessens te zien optreden, dan dat
niet een eivolle zaal getuigen zou van de kunst
liefde zijner inwoners. Wij maken hen daar
om ten slotte opmerkzaam, dat van tien tot
twee uur Donderdag gelegenheid bestaat plaat
sen te bespreken.
Hans weert. Tot mijn en veler leedwezen
moet ik melden, dat met het lichten der bewuste
»Fortunahet alles behalve naar wensch gaat
en de kloeke ondernemers van moeder Natuur
niet de minste medewerking mogen ondervinden,
helaas! Met andere woorden: het gaat met
de Fortuna alles behalve fortuinig. Naar ik
verneem, zal alsnu door den waterstaat de weg
ruiming van dat vaartuig beproefd worden, den
kelijk door middel van vischtorpedo's.
Het stoomschip Dijle", kapitein Jansen,
komende met een lading stukgoederen van
Pruisen, en onder Stavenisse aan den grond
gevaren, is gisteren alhier zonder schade ge
arriveerd en in de beste orde opgestoomd naar
Antwerpen.
Men schrijft ons uit Oostelijk Zuid-Be
veland
Als een vervolg op mijn vorig schrijven om
trent de nieuwe (bronzen) munt, en ten be
wijze dat bedoeld bericht niets bevatte dan
de waarheid, moge het volgende feit dienen
Door den heer K., te Hansweert, werd name
lijk verleden week aan den conducteur der stoom
boot Telegraaf 1V medegegeven een bedrag van
tien galden, om daarvoor van den betaalmeester
te Rotterdam mede te brengen bronzen munt,
teneinde den omloop daarvan te bevorderen.
De Telegraaf kwam echter terng en de con
ducteur bracht de blijde boodschap de
betaalmeester had op 't oogenblik geen centen
in genoegzamen voorraad (nota bene!) Wie ooren
heeft, om te hooren, die hoore, en bewon-
dere tevens de Nederlandsche voortvarendheid
in het volvoeren der wetten. Doch laat ik
billijk zjjn en in alles de waarheid doen zege
vieren. Een paar dagen later arriveeit alhier
een andere stoomboot en de kapitein van dien
bodem komt aanloopen, zuchtende onder den
last van een zwaren geldzak. Den heer K. valt
een pak van het hart bij dat schouwspel en hij
roept uit in de volheid des harten beter laat
dan nooit!" Fluks wordt de zak geopend en bij
mocht zich evenals de toeschouwers verlustigen
haar heiliggeachte woning staan, rijst Berclita's toren
omhoog. Een dichte doornenheg, die een gedeelte
lijk met boomen bezet vierkant plein van vrij groote
uitgestrektheid vormt, omgeven door een breede
gracht, omringt het gebouw, dat van groote witgrijze
steenklompen is opgetrokken, die naar het volks
geloof niet door menschenbanden, maar door Wodan
zelf daar zijn opgestapeld en geëffend. Hier is ook
de offerplaats en bevindt zich het gebouw waarin
de offergereedscbappen, die bij de heilige maaltijden
dienen, bewaard worden. Een van zware keisteenen
gebouwde poort verleende toegang tot het plein,
waarop den toren en het wijhuis staan.
Wij zien de oude vrouw bij 't licht van de bijna
ondergaande maansikkel de poort ontsluiten en bin
nengaan. Maar nu, na haar woningal is 't dan
slechts van buiten gezien te hebben, keeren wij op
onze schreden terug naar de woning van Rachin-
hard. Spoedig na het heengaan van Berchta kwam
vrouw Swinda tot haar bewustzijn terug en terwijl
zij haar kind opnieuw aan haar hart drukte, sprak
zij op smeekenden toon tot haar echtgenoot:
r> BachinhardO vergeef mijIk weet, dat ik tegen
het gebod der goden gezondigd heb, maar zie: het
is zoo'n lief, aanminnig kind Ik was gansch alleen,
toen het ter wereld kwam en ik wist, ik vreesde
althans, dat gij 't zoudt dooden om de gunst dei-
goden te winnenen mij dachtgenieten
wij dan niet Freyrs gunst. Heeft hij dan in den
afgeloopen zomer niet onze vruchten gekoesterd
en doen rijpen door het warmend licht van zijn
oog En heeft Hulda nog niet heden, als zij hare
bedden zuiverde, de donzen vlokken over onze
velden uitgespreid »Maar ik heb geen zoon
zeide Rachinliard, «wat baat mij Freyrs en Huidals
gunst, zoo Wodan mij het geluk onthoudt een zoon
in den aanblik van 1 raad eens Wel in
niets andeis dan de nieuwe bronzen munt, zult
ge zeggen. Misgeradenwel was het nieuwe munt,
doch van den ouden stempel. Dit is
zeker een splinternieuwe uitvinding om den om
loop van de nieuwe en de intrekking der oude
munt te bevorderen. Hony soit qui mal y pense!
's-Hecr Aremlskerlte. Blijkens het
alhier ter visie gelegde kohier van den hoof-
deli.ken omslag over het loopende jaar zijn
de contribuabelen verdeeld in 15 klassen, waar
van de laagste bedraagt ƒ1,59 naar een inko
men van ƒ301 tot ƒ400, en da hoogste
ƒ120,84 naar een inkomen van J 3001 tot
3500.
HeinkenszaiHl. Was op Zaterdag 23
Maart het oudste lid van den gemeenteraad,
J. A. Rijk, door ongesteldheid, die den vorigen
dag was ontstaan, verhinderd de begrafenis
bijtewonen van wijlen zijn medelid, dat hem
in geboorte en dienstjaren opvolgde, verleden
Maandag reeds had de gemeenleraad aan dat
zelfde oudste lid de laatste eer te bewijzen,
waaraan dan ook door den burgemeester, de
raadsleden en den secretaris werd deelgenomen.
Behalve deze merkte men tevens op den me
degezworen van het Waterschap, terwijl een
vijftigtal familieleden, waaronder kleinkinderen
en achterkleinkinderen, aan de plechtige uit
vaart tegenwoordigheid verleenden. Kerk- en
armmeesters benevens leden van het St. Sebas-
tiaansgilde brachten het stoffelijk overschot
kerk- en grafwaarts.
Wissekerlte (N.-B.) De Handboog-so
ciëteit «Excelsior" zal den 11 Juni a. s. een
concours honden, dat door alle bestaande socië
teiten zal kunnen worden bijgewoond Uit-
noodigingen zullen bjjtijds worden verzonden.
Omtrent een verschrikkeljjk-'n moord, die
te Philippine heeft plaats gehad, schrijft men
ons Zondagmorgen te half elf uur vond men
in eene herberg in dan Passageula-pold ?r nabij
het Verlaat (eene zeer bekende plaats uit het
jaar 1830, tijdens den Belgischen opstand)
onder Yzendijke, den herbergier en diens huis
houdster, zijnde de eenige bewoners ervan,
dood op den grond liggen den man was met
een daarbij liggende spade de hersenpan ver
brijzeld en de vrouw was blijkbaar geworgd;
sporen van binnen- of buitenbraak waren niet
te bezitten, die mij zal verzeilen op de jacht, dien
ik kon leeren strijden tegen de gehate Franken
en die na mijnen dood kon wonen, waar ik thans
woon! Swindawat hebt gij gedaan! Hoe kondt
gij zoo uw plicht jegens de godenen mij vergeten!
Ik vrees zeer, dat door dit kind, naar Berchta's
voorspelling, ramp over u en ons huis zal komen."
Hij zweeg en bleef in gepeins strak voor zich uit
starend zittenterwijl Swinda in stilte schreide.
Bachinhard scheen in tweestrijdmaar eindelijk
behaalde het zachtere gevoel van den echtgenoot
en vader de overwinning over dat van den strengen
rechter en hij sprak
nSwindaik heb u te lief om u voor uw be
dreven kwaad te straffengij hebt dit kind het
recht op het leven geschonken door het voedsel
te geven het leve dan nu Ik zal als voor de
vier anderen die daar slapen, er een trouwe vader
en verzorger voor zijn."
III.
Bachinhard hield woord; twaalf jaren later was
de kleine Mathilde (dat is krijgshaftige) zooals
hij haar genoemd had, tot een aanvallig meisje
opgegroeid, dat, ofschoon zij voor 't uiterlijk niets
krijgshaftigs had hem en ook vrouw Swinda
wellicht nog liever was dan de andere, omdat zij
de jongste was.
Maar omstreeks dezen tijd ving de worsteling
van het oude tegen het nieuwe weder aan; het
land werd het tooneel van een vreeselijken strijd
tusscben vrijheid en dwingelandij; maar ook tus-
schen heiden- en christendom. Reeds vroeger had
den de Franken zich meester gemaakt van Utrecht,
toen Wiltenburg geheeten, en in deze stad een
kapel gestichtmaar spoedig daarop hadden de
Friezen hen weder verjaagd en de geringe sporen,
te ontdekkentoch schijnt diefstal van geld
te hebben plaats gehad en de aanleiding tot
de daad te zijn geweest. De justitie uit Mid
delburg was Maandag reeds vroegtijdig ter
plaatse aanwezig. De vermoedelijke dader,
een Belgis Dinsdag te Gent gearresteerd.
Maandag wtrd te Zierikzee een vergade
ring gehouden van de Zeeuwsehe Spoorboot
maatschappij, waarop het dividend over het af
geloopen boekjaar op 45 per heel en 32 Va
per half aandeel werd bepaald.
Omtrent het Zaterdag plaatsgehadheb-
bende déraillement van den sneltrein bij Ber
gen-op Zoom wordt nog gemeld, dat de wissel
goed geplaatst was en dus daaraan het ongeluk
niet is toe te schrijven.
Als door een wonder zijn 5 personen, welke
zich in den bagagewagen bevonden, ongedeerd
gebleven.
Als eene bjjdrage voor de bewering, dat
de Rijks-kweekscholen van onderwijzers moeie-
lijk zullen kunnen voorzien in de behoefte aan
hulppersoneel op de lagere scholen, kan dieneD,
dat, naar wij uit goede bron vernemen, van de
tien ontslagen kweekelingen van het vorige
jaar te 's-Hertogeuboseh nu reed3 vier eau
anderen werkkring hebben gekozen. Zoolang
bp de onderwijzersbetrekkinoen de toekomst
minder verzekerd blijft, is zulks volstrekt niet
te verwonderen. ArnhCt.)
De aanstaande Tuinbouwtentoonstelling,
te houden van 1116 April e. k. in het Paleis
voor Volksvlijt te Amsterdam, belooft zeer lui
sterrijk te zullen wezen.
Naar het U. D. verneemt, zal Z. K. H.
prins Hendrik der Nederlanden Zaterdag de ver
gadering der Hoofdcommissie voor de feestvie
ring der Unie van Utrecht presideereu.
TWEEDE KAMER.
De Tweede Kamer benoemde gisteren tot eersten
commies-griffier, in plaats van mr. Star Numan,
mr. Cort Van der Linden, advocaat te 's-Gra-
venhage, met 44 van de 76 stemmen. Mr. Van
Asch van Wijck, te Utrecht, verkreeg 28 stem
men. De Kamer is daarna tot den sectiearbeid
overgegaan.
De Afdeelingen hebben eenige wetten onder
zocht, waaronder de wijziging van het hypo
theekrecht.
die van de prediking der christelijke leer bij de
landzaten waren gebleven, grootendeels uitgewischt.
Maar thans, onder de regeering van den Frankiscben
koning Sigebert II, die zich bij voorkeur met geeste
lijke zaken bemoeide, zou de bekeeringsarbeid on
der de heidensche bewoners van ons land ander
maal en met meer kracht worden aangevangen.
Tallooze scharen van Franken vielen nu ver
woestend in de landen der Sneven Chamaven
Wilten Saksen en Friezen en moesten zóo den
weg banen voor de predikers van het Evangelie.
Dit waren de herauten van de leer der liefde Wel
werd het woord van Christus: »Ik ben niet geko
men om den vrede te brengen, maar het zwaard"
hier letterlijk vervuld. Want duizenden onzer va
deren vielen in den strijd voor hunne vrijheid en
hun geloof. Moordbrand en verwoesting ver
vulden het land, en de dappere Germanen moesten
eindelijk althans voor eenigen tijd het hoofd in
den schoot leggen, want hunne legers waren ver
slagen en verstrooid. Maar de geest van verzet
bleef bestaan en telkens, als zij de kans schoon
zagen, vielen zij de Franken op het lijf. Niet alle
Germanen, die niet tot hunne haardsteden terug
keerden uit den strijd werden gedoodvelen van
hen werden gevangen genomen en onder deze
laatsten was Rachinhard met Folko Van den Brink
een adeling uit de nabuurschap. Terwijl hij nog
in gevangenschap was, bezocht Eligiusde voor
malige goudsmid, doch thans bisschop van Noyon,
met eenige- zijner volgelingen den stam der Sueven.
nHij bracht een groote menigte van hare dwalingen
terug," zegt zijn levensbeschrijver, «wierp de tem
pels der valsche goden oraverre en vernietigde alle
soorten van afgodendienst en bijgeloof, waar hij er
slechts sporen van ontdekte."
