1878. N°. 38.
Donderdag 28 Maart.
Berchta en Mathilcle,
VERPLEGING GASTHUIS.
Zij, die zich tegen 1 April op de GOESCHE
COURANT abonneeren, ontvangen dit en
het volgend nommer kosteloos.
Herijk van Maten en Gewichten.
Mengelwerk.
een verhaal uit de dagen der eerste
Evangelieprediking in Zeeland,
D. MOOJEN.
Collecte Iscaëlietisch Armbestuur.
POSTERIJEN.
GOES, 27 MAART 1878.
GOESCHË
He uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes,/ 1.75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst.
Geboorte- huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 18 regels a 1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan i regels bedragende en contant betaald, -0 ct.
By d irecte opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: G. L. DAUBE Co., te Parijs. A. STEÏNER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zicb voor Rotterdam aan bet Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
doen te weten, dat door den raad dier gemeente in
zijne vergadering van den 15 Maart ji. is vastgesteld
de volgende wijziging in de
VERORDENING voor het bestuur van
het Gasthuis
ART. 1 TE LEZEN:
Het Gasthuis strekt tot verpleging van zieken en
behoeftigen.
ART. 2 TE LEZEN:
Wanneer de localiteit zulks toelaat worden daarin
ook opgenomen:
lo. irsxiiGy; exein en,
a die tegen betaling zich willen doen verplegen;
b. die kost, inwoning en verpleging koopen tegen
eene uitkeering bii de week of in eens.
2o. MKT-il\GEZETENEN,
die zich tijdelijk voor eigen rekening willen doen ver
plegen, mits zij bij hunne opneming en bij voortdurend
verblijf voldoende zekerheid stellen voor de voldoening
der verplegingskosten, en
Zieke gealimenteerden van instellingen van welda
digheid uit andere gemeenten, mits de besturen dezer
instellingen van weldadigheid zich bij contract ver
binden om de verpleegden steeds en ten allen tijde
▼oor hunne rekening verblijf te doen houden.
ART. 10 TE LEZEN:
Hetbestuur van het Gasthuis sluit deovereeenkometen,
betrekkelijk de personen, bedoeld in art. 2.
Deze overeenkomsten behoeven de goedkeuring van
Burgemeester en Wethouders.
Het bedrag der inkoopsom voor de ingezetenen, be
doeld sub. 15, is bepaald bij tarief, vastgesteld bij
raadsbesluit van 9 Juni 1876 no. IX.
De verpleging sub. la en 2 wordt onderscheiden in
drie klassen, als:
le klasse tegen ƒ2,per dag.
2e ft 1,u f/
3e u u 0,50
De opgenomenen der le en 2e klasse hebben ieder
eene afzonderlijke kamer en kunnen een ander genees
heer, dan die aan het gesticht verbonden is, ontbieden,
alsmede de geneesmiddelen laten bereiden, waar zij
dit verkiezen, mits alles voor eigen rekening en boven
de verschuldigde verpleegsom.
Zijnde deze wijziging door de Gedeputeerde Staten
van Zeeland volgens hun bericht van den 22 Maart jl.
no 1070/7 goedgekeurd
Én is hiervan afkondiging geschied waar het behoort,
den 27 Maart 1878.
De Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
brengen ter openbare kennis, dat tot den HERIJK
VAN MATEN EN GEWICHTEN in deze gemeente
ter gewone plaatse zal worden gevaceerd
van den 1 tot en met den 18 April, op alle werk
dagen, des voormiddags van 9 tot 12, en des namid
dags van 1 tot 3 uren.
l)
door
i.
Over de verschillende Germaansche volksstam
mendie in den aanvang der zevende eeuw ons
vaderland bewoonden, hadden door kracht van wa
penen de Friezen zich allengs de heerschappij ver
worven, zoodat het Friesche rijk zich in dien tijd
uitstrekte van het tegenwoordige Sleeswjjk tot aan
de Schelde.
In het zuidwestelijk gedeelte van dit rijk, ter
plaatse waar de tegenwoordige provincie Zeeland
ligt, woonden toen de Sueven, van welken volks
stam de Zeeuwen afstammen althans volgens de
meening van vele taalgeleerden en gescbiedvorschers
is de naam Zeeuwen van het woord Sueven afgeleid.
Het land der Suevenop welks bodem de ge
beurtenissen, in ons verhaal geschetst, voorvallen,
zag er in dien tijd anders uit dan het tegenwoor
dige Zeeland. Ja het onderscheid tusschen toen
en nu is zoo groot, dat men heden ten dage bij
dé beschouwing van de vruchtbare akkers, heer-
Zij herinneren voorts: lo. dat dit jaar ALLE maten en
gewichten aan den herijk zijn onderworpen en 2o. dat
de maten en gewichten behoorlijk schoongemaakt en
droog tot den herijk moeten worden aangeboden, en
dat de aanbieders het aan zich zeiven te wijten hebben
indien, bij niet inachtneming van dit voorschrift, de
maten of gewichten onherijkt worden teruggegeven.
Goes, den 23 Maart 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
maken bekend, dat het Israëlietisch Armbestuur in deze
gemeente het voornemen heeft, op Vrijdag den 29 Maart
aanstaande, aan de huizen van alle ingezetenen eene
algemeene Collecte te doen ten behoeve van de
Armen, die door dat Armbestuur moeten worden
onderhouden. Burgemeester en Wethouders vertrouwen,
dat de burgerij door ruime giften weder zal medewe> ken
om genoemd Armbestuur tot het volbrengen van zijn
taak in staat te stellen, waartoe zij deze inzameling
gunstig aanbevelen.
Goes, den 23 Maart 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
Staat van brieveu. verzonden door het post
kantoor te Goes, waarvan de geadresseerden
op de plaats van bestemming onbekend zijn.
Over de le helft der maand Maart 1878.
1. I. C. Meijer, Amsterdam. 2. J. Wage
naar, Krabbendijke. 3. P. De Munk, Rotterdam.
Ten behoeve van de afdeeling „hoogere burgerschool
met vijfjarigen cursus" van hetgymnasium Willem III
te Batavia, wordt verlangd een leeraar in de natuurlijke
geschiedenis en warenkennis, bevoegd tot het geven
van middelbaar onderwijs in die vakken. De voor.
waarden zijn vermeld in de Staats Ct. van 26 dezer.
„Een beroemd proces," dat 4 April
alhier zal worden opgevoerd, is thans in stu
die bij de vereeniginghet Nederlandsch too-
neel," die het in de Stadsschouwburgen te
Amsterdam en te 's-Hage zal spelen onder den
titel van Een onschuldig veroordeeldeIn
Rotterdam speelden de heeren Haspels, Van
Zuijlen en Legras het voor volle zalen onder
het opschrift van«Eene rechterlijke dwaling
Overal wekte 't zeer de belangstelling op,
evenals indertijd De twee weezen," dat van
dezelfde schrijvers is.
De statistiek van den handel en de scheep
vaart in ons land over Januari 11. ligt aan ons
bureau ter lezing.
lijke boomgaarden en liefelijke beemden die de
menschelijke kunstvlijt de natuur als het ware
genoopt heefter voort te brengen, zich nauwelijks
kan voorstellen, dat alleen ruimte van tijd, geens
zins die van plaats, den beschouwer van het toen
malige Zeeland scheidt. Dichte bosschenechte
natuurwouden, wild, grootscb, majestueusch, be
dekten toen grooteudeels het land. Het bestond
uit twee grootere en vier kleinere eilanden bene
vens een paar schorren die bij hoogwater onder
liepen. Dit laatste was misschien ook met gedeelten
der eilanden het geval. Van steden en dorpen,
geregeld gebouwd, was toen nog geen of althans
nagenoeg geen spoor. Op Walcheren lagen ja
Domburg en Westkappel, op Zuid-Beveland het
opkomend Romerswaal en daar ongeveer, waar thans
Ellewoutsdijk ligt, een plaats genaamd Hendenesse,
maar deze plaatsjes kunnen, bij onze tegenwoordige
dorpen en steden met hun steenen huizen en goed
geplaveide straten vergeleken, op den naam van
stad of dorp nauwelijks aanspraak maken.
De open plekken tusschen de wouden, waarvan
■wij spraken, waren op enkele plaatsen bezet met
houten woningen, langwerpig vierkant van vorm
en met riet of stroo gedekt. De bodem werd
reeds hier en daar gebezigd voor den akkerbouw
en de veeteelt. Behalve met de bezigheden, daar
aan verbonden, hielden de mannen zich in vredes
tijd bezig met jacht en visscherij, waartoe de bos
schen, die rijkelijk van groot en klein wild waren
voorzien, en de talrijke kreesen en stroomen uit-
Uit Oost-Zuid-Beveland schrjjft men ons
Zuster Anna zuster Anna ziet gjj nog niets
komen En evenals wijlen die geëerde dame
uit de geschiedenis van Blaauwbaard kunnen
wij, Nederlanders, althans zij die hunne tenten
in dezen hoek des vaderlands hebben opge
slagen, volmondig antwoorden helaas, neen
Want nadat maanden vooraf de heugelijke be
lofte van uit het binnenhof door Nederland weer
klonk gjj zult U weldra mogen verblijden in
nieuwe munt als belooning voor bet over de
grenzen jagen der vreemdelingen, thans zeg ik
maanden na dato zien of merken wjj nog zeer
weinig van de vervulling dier belofte. Alleen
komt ons nu en dau eeu exemplaar der nieuwe
bronzen centen in handen, precies als een af
gedwaald schaap. En bjj het zien daarvan
roepen wij weemoedig uitsachheere! had toch
in vredesnaam ons onze oude munt laten be
houden en ons het gezicht bespaard van de
onoogeljjke en misvormde nieuwelingen." Maar
hoe dit ook zjjü moge, het is te weuschen dat
de nieuwe pasmunt in ruimer mate daD tot
heden ia omloop worde gebracht, wil men al
thans de met zooveel moeite verjaagde Belgen
niet weer het burgerrecht zien verkrjjgeu.
Volgens eene advertentie in de Middel-
burgsche Courant van 26 dezer Worden met
1 April geene ongefrankeerde brieven meer ter
provinciale griffie van Zeeland, aangenomen, tenzij
ze gecontrasigneerd zjjn.
Dewfll tot dusverre in het algemeen brieven
of requesten aan het adres van den Commis
saris des Konings of Gedeputeerde Staten on-
gefrankeerd werden ingezondendienen be
langhebbenden hiervan in hun belang kennis
te nemen.
Van den Minister van Waterstaat is bjj
de Kamer van koophandel en fabrieken te
Middelburg een brief ingekomen met verzoek,
dat de Kamer haar gevoelen mededeele omtrent
wensehelijk geaehte wip.igiügeu in het alge
meen reglement voor het. vervoer op de spoor
wegen van 9 Januari 1876 Slblno. 7).
De Minister van Justitie heeft aan de
Tweede Kamer ingediend eeu ontwerp ter
regeling van de kosten in burgerlijke zaken
en van de bevoegdheid der procureurs tot het
bepleiten dier zaken. Iu tegenstelling met
zjjn ambtsvoorganger wil de Minister de pro
cureurs behouden, maar den verplichten dub
belen rechtsbijstand afschaffen. Ook mogen der
verliezende partij geen procureurs onkosten in
rekening worden gebracht. De betrekking van
advocaat en procureur is vereenigbaar.
muntend de gelegenheid aanboden. Nochtans was
oorlogvoeren bij de vrijgeboren mannen en adelin
gen het geliefkoosd bedrijf.
Ten noord oosten van da Sueven woonden tijdens
ons verhaal de Chamaven en ten oosten en zuiden
de Sahërs öf Salische Franken Deze Franken
hadden reeds het Christendom aangenomen, ter
wijl de bewoners dezer streken zich nog steeds
hielden aan den godsdienst hunner vaderen, den
Wodansdienst, ofschoon met vreemde, vooral Ro-
meinsehe bestanddeelen, vermengd.
De vorsten der Franken, die zich uit verove
ringszucht en ook tot uitbreiding van den handel
op Engeland, die toen reeds vrij aanmerkelijk was,
zich van deze gewesten wilden meester maken,
begunstigden de prediking van de christelijke
leer, niet alleen uit geloofsijver, maar vooral ook
om des te gemakkelijker de hier wonende volken
te onderwerpen. Maar juist, dit was, bij de ge
hechtheid aan den voorvaderlijken godsdienst en
liefde tot de vrijheid, voor deze volksstammen
een reden te meer om zich met al de hardnek
kigheid en dapperheid, die hun karakter eigen
waren, tegen de evangelieprediking te verzetten.
Vandaar die eeuwenlange worsteling der Friezen
en Saksers, hunne naburen, tegen de Frankische
overmachtdie eerst in den aanvang der negende
eeuw door Karei den Grooteu geëindigd werd met
de volkomen onderwerping dier dappere volksstam
men. Vandaar, en ook door den dikwijls vrij dwa
zen geloofsijver der eerste predikers van de ehris-
Voorts stelt de Minister voor om Art. 1240
van het burgerljjk wetboek aan te vullen met
de bepaling, dat een mondelinge machtiging
tot doorhaling van een hypothecaire inschrij
ving in 't vervolg niet meer geoorloofd is.
De machtiging moet schriftelijk worden ver
strekt.
De heer J. C. M. Bredanotaris te
Oisterwijk, provincie Noord-Brabant, hoeft zich
tot den Minister van Justitie en tot de Tweede
Kamer gewend met eeu adres, waarvan de korte
inhoud deze is
Bjj de nieuwe rechterlijke indeeling zjjn ver
scheidene arrondissementen vervallen, waarvan
het gevolg is dat het ressort, waarbinnen de
notarissen hunne praktijk uitoefenenaaumer-
keljik is gewjjzigd. Eigenaardige in teiljjkheden
zullen hiervan het gevolg zjjn. Wel is als over
gangsmaatregel bepaald, dat de tegenwoordige
notarissen hunne praktjjk zullen mogen blijven
uitoefenen in den geheelen omvang van hun
voormalig arrondissement, maar hierdoor zjjn
de bezwaren wel verschoven, niet weggenomen.
Als voorbeeld deelt adressant mede, dat op
nauweljjks een half uur van zijne standplaats
de gemeente Haaren ligt. De ingezetenen van
Haaren zjjn met geen andere gemeente in 200
voortdurende aanraking als met Oisterwijk, zoo
dat niets natuurlijker zou zjju dan dat een groot
gedeelte der ingezetenen van Haaren den naast
bij wonenden notaris hunne belangen toever-
trouwe» en hem hunne boedelscheidingen en
verkoopingen opdragen. Sterft echter de tegen
woordige notarisof houdt hij op notaris te
zjjn dan zullen de ingezetenen vau Haaren
verplicht zjjn zich te wenden tot een anderen
notaris, op verderen afstand, vreemd aan hunne
belangen en die hunner familiëu, en dit vooral
ook door het gemis der minuten van vroegere
akten.
Deze bezwaren, die zich ook elders voordoen,
zouden uit den weg kunnen wordeu geruimd
of voorkomen, ind'en in de wet, die aanhangig
is, eenvoudig het ressort van de notarissen werd
opgeheven. Zulk een bepaling zou eene aan
merkelijke verbetering zjjn.
Bij het adres is gevoegd afschrift van een
requestte bekwamer tijddoch te vergeefs
ingediend door tachtig geërfde ingezetenen der
gemeente Moergesteldie als bewoners eener
grensplaats bljjkbaar al het drukkende gevoelen
van een toestand, die hen in het bekomen van
notarieelen bijstand zoozeer beperkt.
Omtrent de huweljjksplannen van Z. K.
H. prins Hendrik der Nederlanden, die sedert
1 Mei 1872 weduwnaar is, meldt men, dat zjjne
teljjke leer, de bloedige tooneelen die niet zelden
op een bekeeringsrede volgden De eerste ver
kondigers van de nieuwe leer braken af, zonder
dat zij opbouwden. Zij trachtten dikwijls met ruwe
hand in éen oogenb'.ik omver te werpen, wat dooi
de poëzie der natuur, die eeuwige bron der schoon
ste en heiligste aandoeningen van 't menschelijk
gemoed, in eeuwen was opgebouwd.
Zij begrepen meerendeels niet, dat dit alles zich
niet laat omverwerpen, en vooral niet wanneer het
bestaat bij een krachtig volk, dat, bij vrijheids
liefde, gehechtheid aan voorvaderlijke gewoonten
en tevens godsdienstig gevoel bezit. Hierbij kwam,
dat vele der eerste evangeliepredikers weelde en
overdaad geenszins versmaaddenja dat zij zicb
dikwijls schuldig maakten aan handelingen, die
met dc strenge begrippen van zedelijkheid onzer
vaderen in strijd waren. Ook waren zij van heb
zucht niet altijd vrij te pleiten, waardoor zij met
terdaad bewezen, dat het niet enkel de hoop op
belooning hiernamaals was, die ben tot ijver in
hun bekeeringswerk aanspoorde Zoo verwekten
zij zelf wellicht zicb den krachtigsten tegenstand.
In dit verhaal is gepoogd om de prediking der
christelijke leer in die dagen aanschouwelijk voor
te stellen, om zij 't dan ook slechts oppervlak
kig eenig denkbeeld te geven van de geloofs
begrippen en de levenswijze der voormalige Zeeu
wen, en om tevens de onmiddellijke uitwerking te
schetsen, die de evangelieprediking op het huise
lijk leven van ons voorgeslacht uitoefende.
