1878. N°. 37.
Dinsdag 26 Maart.
65ste Jaargang.
BercMa en Mathilde,
Met het volgend nommer te beginnen zal
als Mengelwerk in ons blad worden opge
nomen:
oorspronkelijk verhaal uit de dagen der
eerste Evangelieprediking in Zeeland,
D MOOJEN.
Zij, die zich tegen 1 April op de GOESCHE
COURANT abonneeren, ontvangen de deze
maand nog verschijnende nommers koste
loos.
Vertrek der brievenmail naar Oost-lndië.
GOES, 25 MAART 1878.
De Standaard over de Goesche Verkiezingen.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
GOESCHE
f'e uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst.
Geboorte huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 18 regels a 1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, -0 ct.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: G. L. DA (J BE Co., te Parijs. A. STEINER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NTJGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
door
Via BRINDISI, 29 Maart, 1.— 's morgeus.
Via NIEUWEDIEP, 29 Maart, 5.45 's avonds.
Via MARSEILLE, 5 April, 1's morgeus.
Via NAPELS, 7 April, 5.45 's avonds.
De Frausche pakketbooten doen Riouw, Banka
en Palembaug niet aan.
Er bestaat gelegenheid tot verzending der
correspondentie naar Ned. Indië, doormiddel van
het stoomschip „Madura" van de Maatschappij
Nederland, waarvan het vertrek uit het Nieuwe-
diep op den Sn April aanst. is bepaald. Behalve
naar Batavia wordt met dez^ gelegenheid mede
een brievenmail naar Padang verzonden. De
gedrukte stukken eu monsters van koopwaren
behooren uiterlijk in den avond van den 5n
April a. s. en de brieven den daaropvolgend en
dag des morgens per eersten trein te Den Helder
te zijn aangekomen.
Met den ln Mei a. s. wordt de le luit. bij het
korps mariniers J. 11 Van IVely, dienende aan boord
van Zr. M. wachtschip te Willemsoord en belast met
het bevel over het daar aan boord ingescheepte deta
chement mariniers, ter beschikking gesteld van den
kotnmandant van het korps, en vervangen door den
le luit C. H Pilaar.
Voldoend examen voor officier van gezondheid
der 2e klasse bij het leger in Oosl-Indië is afgelegd
door den militairen arts O. J. Van de Linde, geboren
te Oud-Vosmeer.
Met genoegen namen wjj kennis van het
bericht, dat. eenige datnes drnk bezig zijn aan
het vervaardigen van prijzen voor de loterij
ten behoeve der weezenverplegÏDg op Zuid- en
Noord-Beveland. Och, werd dit voorbeeld in
elk gezin nagevolgd!
Minder aangenaam is 't ons bjj eigen
ervaring te moeten constateeren, dat h.h,
commissarissen, bjj wie volgens annonce loten
verkrjjgbaar moeten zijn, die loten nog niet
ontvingen, terwjjl de boekhandelaars reeds daar
van in 't bezit zjjn. Wjj weten niet, welke
redenen bet bestuur nopen om zoo te handelen,
maar meenen toch, dat die handelwijze niet
in het belang der goede zaak mag heeten. Eene
goede exploitatie alleen kan znlk een loterjj
doen slagen.
Rillaud —Rath. Zaterdagmiddag werd
de kapitein van een alhier op de reede liggend
Engelsch zeeschip met den loods door 2 jma-
trozen aan den wal gebracht Een dier matrozen
was zoo vrjj zich nit de boot te begeren, aan
iemand den weg te vragen naar Antwerpen,
den looppas aan te nemen en zich den weg op
naar den spoordam te verwijderen. Toen de
kapitein later terugkwam, vernam hg het ge-
beurde, richtte zjjne oogen nog eenmaal op den
weg waar langs de vogel was gevlogen, en
begaf zich daarop met geen alledaagsch gezicht
CD een Goddamn naar boord, om de zeereis
te aanvaarden.
De cprrnrsB,'e van rapporteurs voor het
wetsontwerp tot herziening der schoolwet heeft
den heer Geertsema tot voorzitter benoemd.
Tot rapporteurs der Tweede Kamer over
de Leeningwet en die op de successie iu de
rechte ljjn zjjn benoemd de heeren Insinger,
Van Heukelom, Blussé, Van der Loeff en Van
Houten.
Door de Regeering is ingetrokken en door
een geheel nieuw ontwerp vervangen het wets
ontwerp tot wijziging van het Wetboek van Bur
gerlijke Rechtsvordering (de z. g. procureurs-wet).
Het bjj de Tweede Kamer ingekomen
ontwerp, houdende vernieuwing der bestaande
hypothecaire inschrjjvingen, strekt om, in af
wachting eener herziening van de hypothecaire
wetgeving op ruime schaal, thans als maatregel
van urgentie voor eens eene vernieuwing der
hypothecaire inschrjj vingen te doen geschieden
op soortgeljjke wjj ze als bjj de wet van 4
Juli 1842. Die vernieuwing is noodig ter voor
koming van administratieve moeieljjkheden en
opdat het publiek zich voldoende kunne ver
zekeren van de al of niet bezwaardheid der
kadastrale perceelen. De termjjn der vernieu
wing is op twee jaar gesteld.
De Werkmansbode meldt, dat pogingen
worden in het werk gesteld voor eene gepaste
demonstratie van de zijde der werklieden tegen
het ontwerp- Kappeyne op het lager onderwjjs.
Het stoomschip Prinses Marie, van de
«Maatschappij Zeeland", heeft bjj Texel een
proeftocht gedaan, die geheel naar wensch is
atgeloopen. Het stoomschip zon Zaterdag naar
Queensboro zijn vertrokken, doch is toen wegens
ongunstig weder blijven liggen.
Den 6en April a. s. zal het voor reke
ning van de Noordpool expeditie gebouwde
schip Willem Barendsz te Amsterdam te water
gelaten worden.
Daar men weet, dat honden in 't sneeuw
en ijsland gewichtige diensten zullen kunnen
bewijzen, heeft de expeditie zich twaalf van
die dieren aangeschaft. (IJ. Ct.)
Uit het rapport over 1877 der Noord- en
Zuid-Hollandsche Redding-Maatschappij blijkt
dat het redden van 159 schipbreukelingen slechts
drie menschenlevens gekost heeft.
Aan de Kölnische Zeitung wordt uit Parjjs
geschreven: Naar men zegt, heeft de Neder-
landsche regeering geweigerd de overeenkomst
betreflende de suiker aan te nemen. Tengevolge
hiervan is de invoering van de tarieven tusschen
Engeland, Frankrjjk, Belgie en Nederlaud op
nieuw twijfelachtig.
De Standaard las tot zijne „niet geringe ver
bazing" het (ooit door ons medegedeelde) in de Nieuwe
Ooessche Courant ingezonden stuk vau het bestuur
der kiesvereeniging „Voor Nederland en Oranje," te
Goes.
Naar aanleiding daarvan zegt de redactie het vol
gende
„Dit stuk, dat bljjkbaar strekken moet om de on-
zerzjjds gedane mededeelingen aangaande deze zaak
te logenstraffen en ons voor bet publiek te doen
staan als verspreiders van lasterlijke verzinsels, ont
slaat ons van de ons opgelegde reserve en noopt
ons, thans, tegen onzen wil, ook onzerzijds de in
formation te publiceeren, die ons uit Goes gewerden
en waarop onze mededeelingen steunden.
Ze zjjn drieërlei.
1. Een mededeeling van een lid der Goesche Kies
vereeniging, die ten haren behoeve den heer Pan
Lijnden gepolst had, gedateerd 31 Januari 1878,
waarin deze correspondent verklaart, aan den heer
baron Pan lijnden van Sandenburg „op de meest be-
scheidene wjjze het bezwaar in zijn candidatuu? te
hebben meegedeeld
„met dringend verzoek zich te willen verklaren
of ODze, liever nog Gods zaak, Dog de zijne
is en onze zjjde door hem nog gekozen wordt.
Verleden week ontving ik van hem een zeer
minzaam antwoord, hetwelk hierop neerkomt,
dat h\j, in afwijking van zijn voornemenetne
benoeming, tonder zijn toedoenniet zou af
wijzen, maar zich zou geroepen achten, in
overeenstemming met de beginselen, waarnaar
hij meende steeds te hebben gehandeld, zijne
geringe krachten met Gods hulp op nieuw
als lid der Kamer ten dienste van de belan
gen van ons land en volk te stellen.
„Met verwijzing naar zijn parlementaire
loopbaan vertrouwde hij, dat dit autwoord vol
doende zou zijn en geen nadere verklaring
zou noodig geacht worden."
De briefschrijver meldt voorts, dat dit antwoord
hem onvoldoende voorkwam en'dat hij dientenge
volge de Kiesvereeniging geadviseerd heeft, nadere
inlichting bij den heer Pan Lijnden te vragen; het
welk geschied is.
2. Een officiéél schrjjven van het Bestuur der
Kiesvereeniging „Voor Nederland en Oranje" en on-
derteekeud door dezelfde heereu Den Boer als voor
zitter en De Jonge als secretaris, gedagteekend 20
Feboari 1878, waarin het o. a. heet:
„Wij stellen hoogen prijs er op, den naam
van „anti-revolutionair" te behouden, en daar
om hebben wjj gemeend, baron Pan Lijnden
niet te mogen stellen zonder zijne nadere ver
klaring.
„In eene missive, die wjj Z.H.E G. hebben
geschreven, hebben wjj Z. E. ronduit gezegd
ejne handelingen alt Minister te hebben afge
keurd, en voorts dat wjj een candidaat wensch-
ten te hebben, die met het klein anti-revo
lutionair kuddeke in onze Kamer party moest
kiezen tegen het daar in grooten getale ver
tegenwoordigde radicalisme enultraraoatanisme,
dat wij Z.HE.G. die candidal uur gaarne zou
den opdragen, mits hij met het oog op 't ver
leden ons door eene verklaring waarborg gaf,
daaraan te willen voldoen.
„Voorts hebben wjj Z.E. gevraagd instem
ming met art. 1 van ons program, en bele
ving daarvan op politiek gebied.
„Daarop heeft Pan Lijnden onbewimpeld
toestemmend geantwoord en heeft in een par
ticulier schrijven zich in zake zjjn doel nog
sterker uitgedrukt, overeeuko.nstig ons begin
sel."
En 3. Een telegram van den heer De Jonge op
een dezerzjjils gedaue vraag om mededeeling van
hei program der Kiesvereeniging, verzonden uit Goes
den 19 Februari, ten twee ure d s namiddags, en
van dezen inhoud
Van Lijnden is door ons na zijn onbe
wimpeld toestemmend antwoord op de door
ons voorgelegde vragen iu gemoede als can
didaat gtproclameerd."
Nader nog werd ons deze toedracht der zaak be
vestigd in een particulier schrijven uit Middelburg,
van 18 Februari 1878, en ons gezonden door iemand,
aan wiens steun men zooveel gewicht hechtte, dat hij
herhaaldelijk door da patronen van den heer Van
I.jnden werd bezocht, en die ons meldde „Eerst
schreef men een heuschen maar Hinken brief aan
Pan LijndenEn dan
„Het antwoord op dezen brief was vriend
schappelijk, maar vaag, te vaag. Daarop
kwam de kiesvereeniging saam. De heer Pompe
Pan Meerdervoort was er uit vroegere relatie
tegenwoordig. Toch uatn men het besluit, den
heer Van Lijnden geen candidaat te stellen
op die bewust en brief; hij moest, gedachtig
aan zijne houding alt Minister, zich eerst positief
verklaren."
Wij kunnen er nog bijvoegen, dat een zeer nota
bel inwoner van Zeeland, die persoonlijk met de
ten dezen betrokken personen sprak, ons gelijklui
dende informatien schonk.
Wat nu waarheid is, laten we natuurljjk in het
midden. Het publiek zal rechter zijn.
Ons is het genoeg, dat thans met de stukken
zeiven bewezen is, boe volkomen juist de onzer
zijds gedane mededeelingen waren.
Mocht men nu goedvinden, nogmaals de geloof
waardigheid van onze mededeelingen in twijfel te
trekken, dan spreekt het van zelf, dat nuts ons lan
ger hinden zou, om ook het program der Kms .ereemging
te publiceeren, dat door Pan Lijnden ondjrteekend is,
of, juister gezegd, waarmee hij zijne instemming be
tuigde.
Gelijk men bespeuren zal, wordt de klem thans
gevaarlijk.
Toen we tjjdens de verkiezing beweerden, dat Pan
Lijnden niet genoeg uit den hoek was gekomen, om
zijn candidatuur van antirevolutionaire zij te recht
vaardigen, heeft men ons dit euvel geduid eu kwdlijk
afgenomen, „wijl het niet aanging, iemand die als
een verloren zoon schuld leleed en teriqkwam, noch
tans af te stooten."
En nu de verkiezing voorbij is, en onzerzijds be
weerd is, dat Pan Lijnden wel geen genoegzame,
maar toch eenige verklaring, eerst vaag, later iets
sterker gekleurd, heeft gegeven, nu stuiten we nog
maals op tegenstand en schrijft men „dat Pan Lijnden
niets heeft verklaard."
Nu van tweeën een toch.
Of bjj gaf een voldoende verklaring, en dan is
het onwaar wat men thans publiceert.
Of wel hij gaf geen verklaring, maar dan ontbrak
ook alle grond voor zijn antirevolutionaire candidatuur.
We zijn benieuwd, te vernemen, l.oe men aan de
klem van dit dilemna zal ontkomen.
Ons zal niets liever zijn dan te vernemen, dat
èn de heer Van Lijnden èt onze vriendeu ten volle
gerechtvaardigd worden.
Maar is ons nog een opinie vergund, dan is het
wel deze: publiceer dood eenvoudig de twee brieven,
aan Pan Lijnden geschreven en de twee antwoorden
die hij gegeven heeft, dan houdt alle onzekerheid
op en staat ieder voor zijn eigeu gedrag verant-
woordeljjk.
Ten slotte voegen we hier nog aan toe, dat de
origineele brieven, waaruit bovenbedoelde stukken
genomen zjjn, en het telegram, mits men vooraf be
let vrage, voor zooveel deze zinsnede betreft, ter
inzage liggen op ous bureel.
Bladen, die de tegenspraak uit Goes opnamen, zijn,
dunkt ous, eerlijkheids latve gehouden, thuis ook de
door ons meegedeelde stukken aan hun lezers voor
te leggen."
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Zondag 14 April zal de heer D. P. M. Huet
als predikant te Goes bevestigd woideu door den
heer N. De Jonge, pred. te Brussel, en d.:s namid
dags zjjne intrede doen. Folksblad.)
Ds. Al. Lotz, p'ed. te SeheUuinen en vroeger
te Ellewou'sdijk, heeft bet bero p naar Ilerwjjnen
aangenomen.
Aan de leeraren en kerkeraden de' Car. Ge
reformeerde gemeenten is eeu scbrijveu geri 'ht, be
vattende een oproeping tot een vergadering iu da
maand Mei te Utrecht, ter behandeling van een vooretel
om een traktaatgenootschap op te richten, voorloopig
„Filippus" genaamd, dat ten doel heeft met alle kracht
te arbeiden tot vervaardiging en verspreiding van
populaire, gereformeerde blaadjes ea gesehnfijes.
Ter vervulling van de met 1 April vaeeerende
hoofdondernijzersbetrekking te Wolfaartsdjjk hebben
zich slechts 4 sollicitanten aangemeld.
Tot hulponderwijzer te Cbarlois is benoemd de
heer Otto Leonard Cornells Pan den Brandt, geb.
18 Jan. 1854, aanvankelijk kvveekeling en hulpouder-
wjjzer te Goes.
Het Hoofdbestuur d r verecniging Polksonderwijs
heeft besloten tot het uitschrijven eener algemeene
vergadering tegen de tweede helft der maand April,
ter behandeling vau het ontwerp van wet op het
lager onderwys. Vooraf zal aau de leden een prae-
adviee van het Hoofdbestuur worden medegedeeld.
Aan hel gymnasium te Zetten bedroegeu de
ontvangsten in 1877 aan giften 2409,477a eu aau
contribution ƒ812,20. Het aantal leerlingen be. raagt
40, terwijl er 43 nog te Utrecht in de theologie
sludeeren. Het voortbestaan van het gymnasium is
zoo goed als verzekerd.
LANDBOUW VEETEELT.
Als een groote bijzonderheid deelt men uit
Hemrik mede, dut aldaar in een tuin reeds zeven
asperges van den kouden grond zijn gestoken. Als
zulks in Mei geschiedt, noemt men het reeds vroeg.
Het broeit in het Noorden, en breekt de
onweersbui los, dan zal het in het Oosten zijn.
Engeland wapent zich van top tot teen.
Nieuwe schepen worden gekocht, die op de
Engelsehe werven voor rekening van andere
rijken werden gebouwd, stukken geschut, nb.
nog wel ad ƒ192,000 per stuk, werden be
steld, overal wordt nacht en dag gewerkt,
terwijl in alle landen agenten paarden op-
koopen voor het leger. Gansclte scharen vrij
willigers bteden zich aau, om dienst te nemen,
