1878. N°. 12.
Zaterdag 26 Januari.
oefiueele memiumr
Nationale Militie.
GOES25 JANUARI 1878!
RECHTZAKEN.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Afzonderlijke nomraers 5 c't., met bijblad 10 ct.
COURANT.
Gewone ad verten tiën worden a 10 ct. per regel geplaatst..,
Geboorte- huwelijks- en doodberichten «n de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 18 regels a 1.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
Bij directe opgaaf van dritmiaal plaatsing derzeifde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: G. L. DAÜBE Co., te Parijs. A. STEINER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan liet Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
maken bekend, dat het REGISTER van INSCHRIJVING
voor de NATIONALE MILITIE over 1877, voor de
lichting van 1878, van heden tot 31 Januari e. k. ter
secretarie der gemeente voor een ieder ter inzage is
nedergelegd; alsmede dat gedurende dien tijd tegen
register en lijst bezwaren kunnen worden ingebracht
bij deu heer Commissaris des Ronings in dit gewest,
door taspchenkomst van den burgemeester dezer ge
meente, zulks op ongezegeld papier en door de nood ige
bewijsstukken gestaald.
Goes, den 24 Januari 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
Benoemd tot ontvanger der belastingen en accijnsen
te Texel: de heer M. P. Troelstra, thans te Sas-van-Gent.
De Minister van Oorlog heeft bekend gemaakt, dat
milicien-plaatsvervangers in geen gevul vroeger dan één
jaar na hunne in-dienst-treding bij het O. I. Leger mogen
'overgaan.
Blijkens bericht van Zr. Ms. Minister-Resident te
Madrid van 17 dezer is, bij koninklijk besluit van 17
December jl., de invoer in Spanje van aardappelen enz.
en aardappelzakken, afkomstig uit Duitscliland en
Nederland, tijdelijk verboden.
Met ingenomenheid lazen wjj een paar
dagen geleden een hoofdartikel in het Handelsblad
naar aanleiding van de omstandigheid, dat
Hde Tijd" zich heeft vereenigd met het protest
van den heer Van der [loeven, tegen de woordeD,
waarin de Minister van Binnenl. Zaken, bij de
behandeling van het wetsvoorstel tot herziening
der kiestabel in de Tweede Kamer, zich over
de bemoeiingen van de geestelijkheid met de
verkiezingen heeft uitgelaten. Daarin merkte de
redactie terecht op, dat het antwoord van den
heer Van der Hoeven niet slaat op de woorden van
den Minister. Deze wilde aan heD, die geeste
lijken zijn, niet een deel van hun burgerrecht
betwisten, ook Diet hun de bevoegdheid ont
zeggen om met of zonder aanvoering van redenen
hun medekiezers candidaten aan te bevelen of
te bestrijden maar hjj keurde 't af, dat de
geesteljjken als zoodanig zich richtten tot nun
parochianen en het hun daardoor als Katho
lieken tot een gewetenszaak maken den man
te kiezen, dien zij aanbevelen. Dat is de zin,
zegt zjj, ran die geestelijke kudde, van dat staan
van den candidaat onder de kerkelijke geboden
op de Zondagen vóór de verkiezing. Dat de
R. Kath. geestelijken zich als zoodanig met de
verkiezingen bemoeien, is niet tegen te spreken,
getuige o. a. het gebeurde in 1875 te Roermond,
toen het kerkelijk hoofd op het gebied van het
burgerljjk bestuur heeft gezegevierd. Met let
terlijke aanhaling van de woorden van het man
dement blijkt, zegt zij, dat de kiezers niet anders
dan als Katholieken de stembus mogen naderen,
en bijgevolg ook bjj die handeling zjjn onder-
hoorig aan hun bisschop. Ook in den zomer
van het vorige jaar had iets dergelijks in de
zelfde gemeente plaats. Toen ook richtten de
pastoor-deken en de overige dienstdoende gees,
telgken zich in een openbaar geschrift tot huD
dierbare parochianen. Zjj wezen in hun hoe
danigheid als priesters en zielzorgers" aan, wie
zjj (parochianen) tot leden van den gemeente
raad hadden te kiezen, wie te weren. Wanneer
de geestelijkheid zoo handelt, vraagt zjj, kan
dan ook ontkend worden, gelijk »de Tijd" en
de heer Van der Hoeven doen, dat zich in ons
vaderland een Katholieke partjj als staatspartij
tracht te vestigen? Is dergelijke handelwijze
niet iets geheel anders dan het inwinnen van
den raad en de voorlichting van algemeen ge
achte en eerbiedwaardige mannen, zooals de heer
Van der Hoeven het uitdrukte?"
Het Handelsblad had naar ons gevoelen nog
verder kunnen gaan en er op wijzen, hoe de
invloed der geestelijkheid zich niet louter daarbij
bepaalt, maar hoe de pressie, op de kiezers
uitgeoefend, slechts het middel is, om later
dea te beter de zaken te kunnen besturen.
Wjj herinneren ons daaromtrent een feit, dat
vóór eenige jaren te Weerseloeene gemeente
in Overijselwier bevolking grootendeels Katho
liek is, plaats had. De meerderheid ven den
raad was, ook door den invloed van de geestelijk
heid, Katholiek, wat uit den aard der zaak nie
mand verwonderen zal, evenmin als dat er in onze
oogen iets onbilljjks in lag opgesloten, zoo 't
vrjje wil ware geweest. Maar 't eigenaardigste
was het gebruik of liever het misbiuik, dat
die meerderheid van hare macht maakte. De
burgemeester was Protestant, en bjj elke zitting,
waarin een voorstel van eeuig belang werd
gedaan, kon hjj zeker zijn, dat een tegenvoor
stel werd ingediend om in eene volgende vergade
ring de belangrijke punten af te doen. De meerder
heid besliste dan in dien geestin de volgende
raadszitting werd hoogst weinig gediscussieerd,
maar gestemd. Onnocdig zeker te zeggen wat
een publiek geheim was bjj wie men om raad
ging, en wie op zulk een wjjze eigenljjk de
gemeente bestuurde. Zou de heer Des Arnorie
Van der Hoeven ook dat goedkeuren, of be
scheidenlek een recht heeten, dat de geestelijk
heid toekomt Of dit gebruik nu nog bestaat
weten wjj niet, maar wjj gelooven, dat het
niet geheel afgeschaft zal zjjn.
»De heer Des Arnorie van der Hoeven is
onlangs als spreker in Utrecht opgetreden. Het
U. D. geeft een kort begrip van zjjne rede.
Is dit juist, dan heeft de wjjsgeerige redenaar
eene gevaarljjke stelling verkondigd. Na te
hebben erkend, dat in landen waar het pio -
testantisme werd beleden de welvaart groot was
en in katholieke landen armoede heerschte
zinspeelde hij op de geljjkenis, dat de arme
man opgenomen werd ia het kouinkrjjk der
hemelen en de rijke buitengesloten. Maar be
driegen wjj ons niet, dan zjjn vel6 katholieke
kerken in het bezit van aanzienljjke schatten
en evenzoo menige katholieke kerkelijke ver-
eeniging. Geldt voor deze niet wat voor wel
varende landen en bloeiende burgerlijke ge
meenten geldt? Men herinnert zich, dat nog zeer
onlangs de verkoop plaats had van eene be
zitting, waarvan eene geestelijke orde beweerde
eigenares te zjjn, en die op eene waarde van
een half millioen wordt geschat."
Zoo schrijft de Arnhemsche Courant. Wij
stemmen 't haar toe; de stelling is even ge
vaarlek als de zinspeling zeer oud is. De heer
Des Arnorie Van der Hoeven heeft echter die
wgsgierigheid van het Koninkrijk der Hemelen
niet alleen verkondigd, ook in de Protestant-
sche kerken doet men dit. En daarom geloo
ven wij niet, dat het protestansch of katholiek
geloof alleen oorzaak is van welvaart of ar
moede in een land. Ook vele protestantsche
heeren geestelijken wekken met zalvende ge
zichten de armen op tot berusting, op grond
van de toekomst, wanneer zjj gestorven zullen
zjjn. En die heeren zeiven zjjn toch ook niet
atkeerig van aardsche geneugten en vettighe
den. In plaats van op te wekken tot werken
en zelf-help, verkondigen ook zjj vaak een leer,
die alle energie verdooft. Zulk eene verkondi
ging is voor alle heeren geestelijken ook zeker
't gemakkelijkst, zij zeiven zullen wel zorgen
niet te kort te komen. Gelukkig wordt men
wjjzer en begint men èn onder katholieken èn
onder protestanten te begrjjpen hoe men 't niet ver
brengt met zulk eene theorie. Nu is 't waar,
dat de roomsehe geestelijkheid meer invloed
dan de protestantsche heeft, en daarin zou
de gemaakte gevolgtrekking van den heer V.
d. Hoeven wellicht eenigen grond kunnen vin
den, maar het is juist aan den modernen geest,
die elk geestelijk gezag terugdringt, dat de
welvaart Ie danken is, waarin sommige lan
den zich mogen verheugen. Neen, noch van
protestantsche noch van katholieke geestelijken
is op dat punt heil te verwachten.
Alweer hebben wjj te gewagen van eene
zeer onaangename ervaring, eene onzer stadge-
nooten overkomen, bjj de ontvangst van een
haar per spoor toegezonden pakje. Met hare
toestemming geven wij daaraan publiciteit.
Mevrouw C. Rijser, alhier, ontving 31 Decem
ber 1877 een slordig toegemaakt pakje, inhou
dende t wee photographieën in ljjsten, beschadigd
en zonder glas. Een en ander was per Van
Gend en Loos verzonden uit Rotterdam door
den heer J. V. d. Keilen, kunsthandelaar, en
na onderzoek is gpbleken, dat men de photo
graphieën, met glas voorzien en goed ingepakt,
verzonden heeft. Er blijkt dus, dat gedurende
den overtocht het pakje is geopend en het glas
er afgenomen.
Wij maken belangstellenden opmerk
zaam op de gelegenheid, die er Maandag alhier
zal bestaan, om plaatsen voor het concert van
de Zweedsche zangers te bespreken.
Te Nisse zal volgens achterstaande an
nonce Maandag aanstaande, te 6 uren, de heer
Marlet eene voordracht houden. Wjj vestigen
daarop de aandacht.
Onder alle reserve meldt men aan het
Dagblad uit Middelburg, dat., volgens gerucht,
getracht wordt Vlissingen tot een vrjjhaven te
doen verklaren, waar alle schepen zonder be
taling zullen kunnen binnenkomen.
Mocht dit inderdaad geschieden, dan acht
men de toekomst van Vlissingen verzekerd.
Te 's-Hage is overleden de heer dr. P Blee-
ker in 59jarigen ouderdom. Hij was 10 Juli
1819 te Zaandam geborenen vroegsr inspec
teur van den geneeskundigen dienst in Indië.
Thans was bjj staatsraad in buitengewonen
dienst, ridder en kommandeur van Nederland-
sclie en vreemde orden en onder-voorzitter van
het hoofdbestuur van den algemeenen Neder-
landschen vredebond enz.
Dr. P. F. Van Hamel Roox heeft te
Amsterdam eene inrichting gevestigd voor schei
kundige onderzoekingen. Na tot heden van
overheidswege zoo weinig wordt gedaan, om
de vervalsching van voedingsmiddelen tegen te
gaan, is het vermeerderen van gelegenheden
tot onderzoek zeer aantebevelen.
Op het waehtschipte Amsterdam is Maan
dag door den schout-bjj-nacht J. Van Gogh aan
den kapt -luitenaut ter zee E. J. Van der Heijden
ter zake van zijn moedig gedrag in Atchin, de
Mil. Willemsorde 4e klasse uitgereikt.
Volgens de Standaard hebben eenige
Rotterdam8che assuradeur» de totale schade,
door het vergaan van de Friesland" geleden,
reeds met de verzekerden verrekend.
De uitgave van het» Aardrijkskundig Week
blad" voor korten tijd wegens het vertrek van
den Redacteur gestaakt, zal in de volgende
week ^worden voortgezet onder redactie van dr.
G. J. Dozy.
Tengevolge van den hevigen storm, die
dezer dagen gewoed heeft, is een groot gedeelte
van Friesland weer een zee gelijk. Aan weers
zijden van den spoorweg naar Leeuwarden ziet
men uren ver niets dan water.
Ook uit Maurik en Herwjjnen meldt men, dat
door den hoogen waterstand de uiterwaarden
onder water staan.
Te Wijngaarden heerscht de besmettelijke
keelziekte zóó hevig onder de kinderen, dat de
school sedert eenige dagen gesloten is
KERKELIJKE ZAKEN EN ONDERWIJS.
- Opgaaf van de candidaten tot den Heiligen
Dienst bjj de Ned. Herv. Kerk op 1 Januari 1878:
H. Fan AllenGroningen; F. C. Barbas, Groningen;
IJ. J. Bootsma, Utrecht,- P. C'onradi, Gelderland;
F. E. Daubanton, Waalsche Commissie, linlppr. te
Leiden E. Eisma, Utrecht; F. Van Qheel Gildemeester,
Gelderland; F. J. Van den HammeOverijsel; A.
Hanssen, Waalsche Commissie; J. F. Hendriks, Utrecht;
P. J. Hopman, Utrecht; S. J. Ring, Overijsel; K.
W. Middelland Montijn, Utrecht; K. Onnekes, Drente;
J. C. Reeise, Friesland; J. Schuurman» Stekhoven
Friesland; J. A. TydemanWaalsche Commissie.
Te Zierikzee is eene parochiale gemeente der
Chr. Ger Kerk gevestigd, bestaande uit leden van
de voormalige Evangelisatie-Vereeaiging „Toevlucht."
In het piotestantsche Noorden en Zuiden van
Duitscbland wordt zeer geklaagd over het meer en
meer toenemend gebrek van candidaten voor vacante
predikantsplaatsen. Maar ook in Frankrjjk doet zich
hetzelfde verschijnsel voor. In de 507 gereformeerde
gemeenten in dat land zijn 610 kansels te bezetten.
Op dit oogenblik moeten 55 gemeenten zieh zonder
zielverzorger behelpen, en in de proote middelpunten,
die verscheiden predikanten plegen te hebben, zjjn
bovendien nog 6 plaatsen onbezet. Tien percent der
plaatsen zijn dus vacant. Vanwaar dat? Niet het te
geringe salaris is over 't geheel of de eenige oorzaak,
omdat van ouds de beste Cdvanistische familiën van
Frankrijk bet als een eer en een plieht beschouwden,
hare zonen in den dienst der kerk te doen treden.
„Maar," zegt de liberale Renaissance, „niet door bank
noten zal men in dezen hulp kunnen verschaffende
oorzaak zit hoofdzakelijk in de Synode. Deze toch met
hare eischen heeft niet weinig teedere consciënties,
die over de bestaansquaestie zouden hebben kunnen
heenstappen, doch die overtuigd zjjn, dat de meusch
niet enkel van brood leeft, maar den versterkendeu
adem der vrijheid behoeft, welken de orthodoxe on
verdraagzaamheid dreigt te verstikken, afkeerig
gemaakt van het predikanten-ambt.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Ia de heden (Vrijdag 24 Jan.) gehouden zitting
zijn de volgende vonnissen uitgesproken tegen
lo. P. Mklompenmaker, te Hoedekenskerke, we
gens laster veroordeeld tot 25 boete, subs. 7 dagen
gev.straf c. e.
2o. L. De J., 71 j., rentenier, te Kruiningen, wegeus
moedwillige mishandeling van zjjne vrouw en dienst
meid, veroordeeld ktot 3 maanden gev.straf en 8
boete, subs. 3 dagen gev.-straf c. e.
3o. W. S., 17 j., smidsleerling, te Middelburg,
wegens moedwillige mishandeling veroordeeld tot 15
dagen gev.straf en 8 boete, sub. I dag gev.straf c. e.
4o. M. C. J. R., 14 j., te Middelburg, wegens
oplichting veroordeeld tot 8 dagen cell, gev.straf c. e.
5o. J. V. d. D., 24 j., te Vlissingen, wegens
oplichting veroordeeld tot 183 dagen cell, gev.straf
en 3 boeten elk van 25, subs. 3 dagen gev.straf
c. e. voor elke boete.
6o. L. J. V. F., 50 j., te Veere, wegens moedwil
lige mishandeling veroordeeld tot 15 boete, subs.
5 dagen gev.straf c. e.
7o. J. A., 58 j., vrouw van W. D. B., te Zoute-
lande, wegens diefstal veroordeeld tot 8 dagen cel),
gev.straf c. e.
In de Dinsdag gehouden zitting van het kan
tongerecht te Middelburg is o. a. uitspraak gedaan
in de zaak van C D., A. D., en J. v. d. K., te
's-Heer Arendskerke, wegens het rapen van mosselen
op de slikken, behoorende tot da Zeeuwsche stroomen
zonder voorzien te zijn van het vereischte consent;
de eerste werd veroordeeld in eene boete van 10 of
2 dagen gevangenisstraf, terwjjl de 2e en 3e zjjn vrij
gesproken, omdat zjj beneden de 16 jaren oud zijn
en het niet voldoende bewezen is, dat zij met oordeel
des onderscheids hebben gehandeld. (M. Ct.)
LANDBOUW VEETEELT.
Op 1 Januari jl. telde de rjjkslandbouwschool
te Wageningen 92 leerlingen, terwjjl een vijftal nieuwe
leerlingen weldra de lessen zullen volgen, om later
aau het toelatings-examen deel te nemen. Aan het
proefstation werden gedurende het eerste jaar door
prof. Mayer 353 oaderzoekingen gedaan. Elf han
delaars in zaden of meststoffen stelden zich onder
controle van dat proefstation.
Een nieuwe aandrang om van het proefstation ge
bruik te maken, ligt in de omstandigheid, dat tegen
woordig in het graafschap Zutfen veel zaad vau zek-
grassen of zekpollen, ook tentgras genoemd, gewonnen
wordt. Mr. C. J. Sikkeszte Laren, vestigt daarop
de aandacht e« deelt tevens mede, dat die inzameling
geschiedt voor rekening van een handelaar in graszaad.
Niet elk graszaad dat men koopt, is dus te vertrouwen.
Voederkoeken voor paarden. Bepaaldeljjk te
Petersburg worden thans op groote schaal dusdanige
koeken bereid.
Uit gebroken haver en meel van grauwe erwten,
waarbij nog wat ljjnolie en zout wordt gevoegd, wor
den 10 centimeter in doorsnede metende dunne koe
ken gemaakt en, nadat ze, om de poreusheid te ver-
grooten, op vele plaatsen zjjn doorgestoken, gebakken.
Nadat de koeken uit den oven zjjn genomen, wor-
