65ste Jaargang.
Middelbaar Onderwijs.
EEN TERUGBLIK.
OFFICIEELS MEOEOEELIVCEÏ.
GOES, 4 JANIMRI 1878.
(iOESCHE
De nitgftve dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst.
Geboorte huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 1—8 regels a 1.—.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende en contant betaald, 20 ct.
Bij di recte opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: G. h. DAUBE Co., te Parijs. A. STEINER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
doen te weten, dat door den Raad dier gemeente, in
zijne vergadering van den 27 October 1877, is genomen
het navolgende besluit:
De Raad der gemeente Goes,
gelezen een voorstel van twee zijner leden, de strek
king hebbende, om leerlingen die onvermogend zijn,
kosteloos onderwijB te doen verstrekken, op de beide
inrichtingen voor middelbaar onderwijs (Hoogere Bur
gerschool en Middelbare school voor meisjes) alsmede
de daarop ingewonnen adviezen van de commissie
van toezicht op die inrichtingen en van de financiëele
commissie, en eindelijk het dien tengevolge door Bur
gemeester en Wethouders ontworpen voorstel, tot wij
ziging der betrokken verordeningen.
Gelet op art. 37 der wet van 2 Mei 1803 (Staatsbl.
no. 50),
heeft besloten
lo. Aan het besluit tot heffing van schoolgeld op de
Hoogere Burgerschool en Burgeravondschool, vastge
steld den 11 Juni 1866, goedgekeurd bij Koninklijk-
besluit van 4 Augustus daaraanvolgende, no. 59, toe
te voegen een artikel luidende
Artikel 6, „Aan hen, die naar het oordeel van Burge
meester en Wethouders onvermogend zijn, kan vrij*
stelling van het schoolgeld der Hoogere Burgerschool
worden verleend.
„Dit geschiedt niet, dan nadat door de belangheb
bende leerlingen, bij een door de leeraren af te nemen
examen,blijken zijngegeven van buitengewonen aanleg.''
„Bij het verleenen der vrijstelling gaan Burgemeester
•n Wethouders bovendien Ie rade met de beschikbare
plaatsruimte in de school."
2o Aan de verordening tot heffing van schoolgeld
op de middelbare school voor meisjes, vastgesteld den
17 Mei 1876, goedgekeurd bij koninklijk besluit van
6 Juni daaraanvolgende, no. 1, toe te voegen een nieuw
artikel luidende
Artikel 6, „Aan baar, die naar het oordeel van
Burgemeester en Wethouders, onvermogend zijn, kan
vrijstelling van het schoolgeld worden verleend."
„Dit geschiedt niet, dan nadat door de belangheb.
bende leerlingen, bij een door de leerarossen en leeruren
af te nemen examen, blijken zijn gegeven van buiten
gewonen aanleg."
„Bij het verleenen der vrijstelling gaan Burgemees
ter en Wethonders bovendien te rade met de beschik
bare plaatsruimte in de school."
Zijnde dit besluit goedgekeurd bij Koninklijk besluit
van den 12 December D77, no. 18.
En is hiervan afkondiging geschied, waar het be
hoort, den 4 Januari 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
ii.
De handel ondervond in ons land eene alge-
tneene paniek, waaronder natuurlijk ook onder
nemingen van minderen omvang gebukt gingen.
Het algemeen vertrouwen werd te meer geschokt
door treurige ontdekkingen van misbruik van ver
trouwen, door hooggeplaatste personen gepleegd.
In onze hoofdstad had eene bloemententoon
stelling en eene voor kunsttoegepast op nij
verheid, plaatsdie beide als zeer goed ge
slaagd beschouwd mogen worden. Amsterdam
zag verder meer gebruik gemaakt van zijn ka
naal naar zee, en zijne bewoners leven in blijde
verwachting van de groote voordeelendie er
uit dien nieuwen zeeweg zullen voortkomen.
Minder gelukkig is Rotterdam met zijn water
weg, die een hernieuwd onderzoek dringend
noodig maakt. Geen wonder, dai de uitmuntende
gelegenheid te Vlissingen voor beide steden nog
steeds een doorn in 't oog is, en alles in 't
werk wordt gesteld om den bloei van deze zoo
bij uitstek gunstig gelegen handelsplaats te be
lemmeren.
De Stoomvaartmaatschappij Zeeland moge
meer en meer toenemen in bloei en hare toe
komst niet meer zoo donker zijn als vorige
jarende stad Vlissingen vindt nog niet die
ondersteuning, welke haar, met 't oog op hare
gunstige ligging, zoo ten volle toekomt.
1877 schonk aan eene hoogst nuttige ver-
eeniging nl. aan de Maatschappij tot bevordering
van Nijverheidhet voorreeht van haar lOOjarig
bestaan te mogen herdenken. De Maatschapgij
Stichtte bij die gelegenheid een kunstmuseum.
De katholieken in het Bisdom Haarlem leden
in het afgeloopen jaar een groot verlies door
het overlijden van hun waardigen Bisschop, Mon
seigneur O. T. Wümert in wiens plaats de heer
P. M. Snickers werd benoemd, terwijl te 's Bosch
de Aartsbisschop Monseigneur J. Zwijsen over
leed; de letterkundige wereld en het gansche
denkende deel onzer natie moest zich den ouden
heer Smits, den geestigen schrijver dr. M. P.
Lindo, zien ontvallen, terwijl de overleden kin
dervriend en schrijver P. J. Jndriessen ook
hier wel herdacht mag worden.
Wij slaan thans een blik op het buitenland,
waar Frankrijk en de oorlog in het oosten de
voornaamste feiten zijn, waarop wij de aandacht
kunnen vestigen. Maar onze blik reikt eerst nog
verder, en wij herinneren aan Amerikawaar
de keuze van president Hayes in 1877 ons al
het gebrekkige heeft leeren zien van het ver-
verkieziugsstelsel, zooals het daar in toepassing
wordt gebracht. Allerlei kuiperijen hadden plaats
en de slotsom was, dat met meerderheid van
1 stein de tegenwoordige president boven den
democraat Tilden de uitverkorene was. Toch
heeft Hayes door zijn overleg en zijne bedaarde
houding tot nutoe veel bijgedragen, om de span
ning, door zijne verkiezing teweeggebracht, te
doen bedaren. Zwendelarïjen op groote schaal,
misbruiken, door hooge ambtenaren gepleegd,
die als een kanker voortwoekerden werdea
door hem krachtig tegengegaan In dat deel
der wereld kenmerkte zich het afgeloopen jaar
door werkstakingen op verschillende spoorwegen.
Tot welke treurige tooneelen die aanleiding
gaven is zeker nog bekend. Bloedige gevechten
hadden, vooral op de Baltimore-en Ohio spoor
wegen plaats, en ontzaglijke schade is er ver
oorzaakt, zonder dat de werkstakers hun doel
bereikten.
Een opstand onder de Roodhuiden werd met
kracht van wapenen bedwongen.
In Afrika, het land der ontdekkingen en
reizen, bracht Stanleyde koene reiziger, ons
eenige stappen verder op het gebied der ont
dekkingen, en hoe belangrijk dit feit ook moge
wezen, en hoezeer wij die stoutmoedigheid van
den Engelschen reiziger bewonderen, minder be
wondering wekt bij ons de houding zijner re
geering met 't oog op de onwettige annexatie
van de Transvaaltche republiek. Engeland's ka
rakter heeft zich in 1877 op dat punt in zijn
ware gedaante vertoond, en daardoor heeft het
't recht verbeurd, om Rusland's houding in het
Oosten onwettig te noemen.
Bemoedigender is het in Azie voor ons, dat de
oorlog in Atchin een groote schrede voorwaarts
is gegaan op den weg des vredes. Wel ging
't langzaam in 1877, maar toch is de onder
werping van eenige voorname hoofden het bewijs,
dat de voornaamste tegenstand is gebroken. Io
Britscli Indie heerschte een vreeselijke honger
snood, die een ontzaglijk aantal slachtoffers
eisehte. En hoe ging het in Europa?
Spanje bleef rustig, al moge de godsdienst
vrijheid nog veel te wenschen overlaten, en al
bleven politieke kuiperijen ook niet geheel achter
wege. Toch heeft 1877 vau dat land wel eeu
woord van lof verdiend.1 Portugal behoort tot
die landen waarvan men weinig hoort, en
waarom het des te meer zich verheugen mag in
bloei en welvaart.
Van Spanje naar Frankrijk is slechts een
geringe stap. De treurige gebeurtenissen in dat
land liggen nog te versch in het geheugen, om
er veel over uit te weiden. De kuiperijen van
clericalen, Orleanisten en Bonapartisten bezorg
den het, nadat een ministerie-Simon op
brutale en ongehoorde wijze door den Maarschalk
was gedwongen heen te gaan, een ministerie-
De Broglie De Fourtou. Eu de gevaarlijkste
proeven moest Frankrijk toen doorstaan. Niets
was voor die heeren meer heilig; Mac-Mahon,
geheel onbekend met de eischen van een con-
stituoneelen regeeringsvorm, liet zich tot allerlei
ongeoorloofde machiuatiën gewillig gebruiken.
Een kamer-ontbinding werd van den Senaat
verkregen, maar de republikeinen behielden
na de gehouden verkiezingen eene overgroote
meerderheid, terwijl de regeering slechts door
oneerlijkheid eenige stemmen op hen wist te ver
overen, die na gedaan onderzoek wel weer terugge
ven zullen moeten worden. De grootste dwinglan-
dij werd er uitgeoefend in dat land ?der vrijheid,
maar het volk hield zich kalm, totdat eindelijk
in het laatst van 1877. na verschillende mis
lukte pogingen van Mac-Mahon om met ininis-
terien uit de rechterzijde de kamer tot inschik
kelijkheid te bewegen, een ministerie— Dufaure
optrad, dat het land tot kalmte en rust bracht.
Moge Frankrijk in 1878 gespaard blijven voor
dergelijke manoeuvres. Door hunne kalme en
waardige houding in 187 7 verdienen de Franschen
ten volle, dat hun republiek bloeie!
De droevigste slag, die hen trof, was voor
zeker de dood van hun ex-president A. Thiers,
een man, aan wien zij juist op het oogenblik
vau zijn dood zooveel behoefte hadden. Bij zijne
begrafenis heeft het Fransche volk een bewijs
geleverd van zijn dankbaarheid tegenover dien
grooten burger, aan wien het vooral in de
moeielijke dagen van 1870 1871 zooveel ver
plichting had gekregen.
In Italië vierde het hoofd der Katholieke kerk
zijn 50jarig hisschopsfeest, doch maakte diens
gezoudheid laugen tijd eene reden tot bezorgd
heid uil voor allen, die hem ajs hun Hoofd
eerbiedigen. De spanning tusschen het Vaticaan
en de ltaliaansehe regeering bleef voortduren,
en een pater Curci moest zijne poging tot
verzoening boeten met zijne verbanning uit de
orde der Jezuïeten. Dezelfde strijd tusschen kerk
en staat woedt nog steeds in DuitscMand voort.
De clericalen maken 't den premier Bismarck
steeds moeielijk, doch 't mocht hun nog niet
gelukken hein van zijn post te verjagen.
Op het gebied van handel en nijverheid blijft
dat land nog steeds gebukt gaau onder de
crisis, die een uitvloeisel van zijn oorlog met
Frankrijk is. Het bezoek, door keizer Wilhelm
aan de toen verworven landen Elzas—Lotharin
gen gebracht, bewees echter, dat de bewoners
dier streken zich verzoend hebben met hun lot.
In België wist het clericale kabinet Malou
zich steeds staande te houden, trots den heftigen
tegenstand van een Frkre-Orban en Baros. Werk
stakingen waren ook in dat land aan de orde
van den dag. Maar daar tegenover staat liet
ijverig pogen van kouing Leopold, om eeu comité
te orinen tot onderzoeking van Midden-Afnka.
De Gentsche Pacificatie -en de Antwerpsche Ru
bensfeesten werden dat jaar met grooten luister
gevierd.
En nu ten slotte de blik naar het Oosten
gericht. Van uit het Boorden trokken de Russen
den Donau over om, in gemeenschap met Rume-
nië en ten slotte ook met Servië, de Turken
met het zwaard te hesehaven. Maar in 't eerst
werd Kusland deerlijk teleurgesteld door de
krachtige houding van Turkije, dat reeds op de
conferentie der Mogendheden toonde, zich niet
zoo gemakkelijk de wet te laten voorschrijven.
Het lot der Christenen gold 't slechts, zoo heette
Rusland's leus En de Porte schonk een con
stitutie ministers wisselden elkaar af, alsof daar
door in een chaos van kuiperij, als in Turkije
plaats heeft, verandering gebracht kon worden.
En hoewel zijne generaals en zijn soldaten
zich voorbeelden van bekwaamheid en dapperheid
toonden en niettegenstaande zij 't ook lang volhiel
den, in 't einde van 1877 behaalde Rusland meer
dere voordeelen, en werd Turkije zoodanig in 't
nauw gebracht, dat het ernstig er over denkt
om stappen tot den vrede te doen. Rusland heeft
zich, Vóór het tot dien stap overging, van Oosten
rijk'ton DuitscMand's steun verzekerd,terwijl En
geland zich in deze zaak heeft gedragen alsiemand,
die wel zou willen, maar niet durft te handelen.
Moge het dat land steeds aan dien moed ont
breken. Het zal wellicht kunnen meewerken
om den strijd in 't Oosten te beperken en den
vrede te bespoedigen. Maar Ruslanl's houding
wordt bij elke nieuwe overwinning, die het
behaalt, openhartiger doeh ook gevaarlijker. In
ieder geval levert het Drie-keizersverbond, in
1877 gesloten, voof ons niet voldoenden waar
borg op, dat in de naaste toekomst wellicht
DuiUchland en Oostenrijk niet eens zullen vragen,
om het loon voor hunne houding, tegenover
Rusland's bestrijding van den Turken aangenomen.
De hoogere politiek is voor ons te onbegrij
pelijk en voor kleine staten zeer gevaarlijk
Eu hiermede zijn wij aan het einde van ons
overzicht. Wij herhalen, dat de blik, dien wij
wierpen op de gebeurtenissen van het vorige
jaar, slechts vluchtig kon wezen. Toch heeft hij,
meenen we, voldoende ons de overtuiging kunnen
schenken, dat bij hetgeen 1877 ons ontnam,
het ons toch ook veel schonk, waarom wij mat
genoegen er op kunnen terugzien.
Z. M. heeft met 1 Januari 1878 bij het Depart
van Waterstaat, Handel en Nijverheid o. a. benoemd
tot commies jbr. E. Van Cittern,
In dit jaar zullen door de Commissie tot het af
nemen der examens ter verkrijging van een diploma
als stuurman aan boord van koopvaardijschepen worden
gehouden: drie zittingen te Amsterdam, twee te Rot
terdam, twee te Groningen en eene zittingte Middelburg.
Tijd en plaats van elke zitting worden telkens drie
weken te voren door den Voorzitter der commissie in
de Staatscourant bekend gemaakt.
Op Nieuwjaarsavond had iemand hier,
in eene herberg met zijne kornuiten onder deu
invloed van den Schiedammer nectar zijnde,
de aardigheid!? een rijksdaalder iu te slikken,
die hem echter in den slokdarm juist boven
de maag bleef zitten.
Door gepaste heelkundige hulp werd de man
met moeite van dien harden brok bevrijd.
Donderdagavond tusschen 7 en 8 uur
heerschte in onze stad eene ongewone drukte.
Door het luiden van de brandklok waren de
mannen van de brandspuit en de schutters op
de been. Spoedig vernam men, dat er brand
te Yerseke was uitgebroken. De spuiten no. 2
en 4, bespannen met paarden, en begeleid door
een zeer klein getal spuitgasten en een gedeelte
van het kader, trokken uit. Op de plaats van
deo brand aangekomen, oordeelde de burge
meester vau Yerseke bet niet noodzakelijk, dat
de spuiten in werking kwamen, aangezien men
den brand meester was. Hjj bedankte voor
de bereidwilligheid en de manschappen konden
dus onverrichterzake huiswaarts keeren. Na
dat de opgekomen manschappen der schntterjj,
tot groot vermaak van eenige toeschouwers,
onder het schijnsel van den lantaarnpaal had
den staan wachten, mochten zij na machtiging
van den burgemeester weer inrukken, en keerde
alles weer tot zijn gewone rust terug. Om
trent den brand zelve leest men onder Yerseke
het een en ander.
Heinkenszaiid. Dinsdagavond ontvreemd
de de persoon van D. U., uit 's-Heereuhoek,
een brood ten nadeele van den winkelier en
broodbakker C. Y., alhier, bij wien hg zich
vervoegd had om een borrel." Bij een inge
steld onderzoek heeft de ongelukkige, die iu
bekrompen omstandigheden verkeert zijne
schuld bekend.
's-Heereiihock. Dinsdagavond bracht
de zoon van den landbouwer Rin een twist
met zekeren R. uit den Ouden Kraaiert, ge
meente 's-Heer Arendskerke, dezen met een
mes eene belangrijke wonde aan zijne hand
toe. Naar men verneemt, moet er weinig hoop
bestaan op het gebruik vau de hand, of al
thans van eenige vingers wegens stijfheid.
De gemeenteveldwachter Vink moet de schand
daad volledig geconstateerd en de eerste hulp,
zooveel hjj vermocht, verleend hebben.
Yerseke. Te omstreeks half zeven uur
brak Donderdagavond alhier brand uit in eene
schuur op dö boerderij van O. Poelman. De
