1877. N°. 99.
Donderdag 23 Augustus.
64s,e Jaargang.
ONZE KIESWET.
RINNENLAND.
Kennisgeving.
Opening Jacht op Klein Wild.
Mengelwerk.
CAUSERIE.
0FFIC1EELE MEDEDEELINGEN.
GOESCHE
De uitguve dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1.75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 et.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 ct. per regel geplaatst."
Geboorte-, huwelijks» en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen van 1—8 regels a ,1-
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende'en contant {betaald, 20 ct.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Agenten voor het buitenland zijn: G. L. DAUBE Co., te Parijs. A. STEINER en HAASENSTEIN VOGLER, te Hamburg.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle boekverkoopers en postdirecteuren.
De COMMISSARIS des KONINGS in ZEELAND,
Gezien het besluit van de Gedeputeerde Sta
ten van 17 dezer, no. 81;
Gelet op art. 11 der wet van 13 Juni 185 7
(Staatsblad no. 87);
maakt bekend dat de opening der jacht op
klein wild in de provincie is bepaald op Zaterdag
8 September eerstkomende-,
oortsdat de korte jacht zal geoorloofd zijn
dagelijksmet uitzondering van den Zondag, en
de lange jacht op Maandag, Woensdag en Zater
dag van iedere week, alsmede op de vier dagen,
voorafgaande aan de sluiting der jacht.
Deze kennisgeving zal in het Provinciaal blad
geplaatst en afdrukken in plano zullen aan de
gemeente-besturen ter aanplakking gezonden
worden.
Middelburg, 18 Augustus 18 77-
De Commissaris des Konings voornoemd,
W. SIX.
De Staten-Generaal vertegenwoordigen
het geheele Nederlanasche volk.
Art. 74 der Grondwet.
II.
Een gevolg van hetgeen wij meedeelden om
trent den invloed van het platteland op de
verkiezingen is, dat in vele districten de onont-
wikkelden de keuze der meer ontwikkelden be-
heerscheu. In de steden is het onderwijs over
het geheel veel beter dan op bet platteland,
maar waar dit bij beide op dezelfde hoogte
zich bevindt, daar werken andere omstandighe
den mee, om de vruchten van het onderwijs
op het platteland minder rijp te laten worden.
Maar nog niet eens behoeven wij alleen zulk
eene vergelijking te maken. Ook in de steden
zelve hebben wij voorbeelden te over, om te
bewijzen, dat bij de tegenwoordige censusbe-
paling de ontwikkelden niet eens hun stem
kunnen uitbrengen, maar menigeen, die lezen
noch schrijven kan, geroepen wordt om 's land's
bestuur te helpen kiezen. Een weinig geluk in
de wereld, door Fortuna ons in den schoot
geworpen, een erfenis of een goede prijs uit de
eene of andere loterij, ja nog ergerde hulp
van een belangloos persoon, die voor u een
patent als schipper of handelsreiziger betaalt,
maakt u tot een gelukkig kiezer.
Maar ook zelfs onder die gefortuneerde geluk
kigen wordt de billijkheid niet altijd betracht.
Eén voorbeeld slechts. In Goes moet men
f 40 betalen om kiezer voorde Staten-Generaal
en de Prov. Staten te wezen en dus evenveel als in
IY.
Toen ik u beloofde, Mijnheer de Redacteur
eenige losse opmerkingen over de Friesche
tentoonstelling te zenden had ik geen idee
dat mijn pen zóó onwillig zich zou toonen
en dat de taak, mezelven opgelegd, mij zoo
zwaar zou vallen. In Friesland, speciaal in
Leeuwarden, zag ik toch zooveel schoons, zoo
veel indrukwekkends, zooveel ouds (voor mij
nieuw), zoovele zaken, voor den historievor-
scher van 't grootste belang en van de grootste
beteekenis dat 't mij moeielijk viel uit die
keur eene keus te doen. In die verlegenheid
wendde ik mij tot mijn vriend uit Boskoop,
de eeuwige hulpvaardigheideen' grooten
dienst bewees hij me, door van 't aanloopt
een aan looppp te maken mij daardoor tijd
latende om mijne gedachten te verzamelen en
u mijne indrukken eenigszins geregeld mee te
deelen. Het «nimium uocet" 1) staat duidelijk
(1) Al te veel schaadt.
Arnhem. De laatste stad is veel meer eene plaats
van weelde en men zal toeh moeten toestemmen,
dat daar wel eene andere maatstaf genomen
mag worden om een zekere gegoedheid aan
te wijzen dan in onze gemeentewaar voor
zeker over weelde niet te klagen valt. Er is
dus en waarlijk het i9 reeds jaren lang, dat
daarop wordt gewezen stof genoeg om
zich te beklagen over de wijze, waarop in ons
land de kieswet het recht van stemmen ver
leent. En hoe moeielijk 't valt om op dien
grondslag daarin verbetering te brengen be
wijzen de vruchtelooze pogingen, door verschil
lende ministers, o. a. Fock en Geertsema, aan
gewend om dat doel te bereiken.
En ook nu weer is eene nieuwe poging aan
hangig, die, te oordeelen naar het voorloopig
verslag in de afdeelingen, zeker eveneens schip
breuk lijden zal.
Dat verslag kenmerkt zich door een mengel
moes van opiniën, even bont van kleur en ver
schillend van opvatting als het gansche ont
werp, door den Minister Heemskerk ingediend.
Maakte men vroegeren ministers een verwijt, dat
zij niet genoeg gelet hebben op plaatselijke ge
steldheid, ook onze tegenwoordige premier kan
dit verwijt niet ontgaan Eigenaardig is 't dan
ook, dat hij de onbillijkheid tusschen Arnhem
en Goes wil laten voortduren, en bij beide de
census op ƒ36 wil brengen. En bovendien
staat dit in zonderlinge evenredigheid tot steden
als Middelburg, Dordrecht of Delft, waar men
J 48, en tot Zaandam, Gorinchem, Haarlem en
Leiden, waar men ƒ40 zou moeten betalen om
kiesbevoegde te wezen
Doch welke is de oorzaak van een derge
lijke onbillijkheid? Met een maatstaf als de
gegoedheid in de hand, zoo afwisselend naar de
plaatselijke gesteldheden, komt men allicht in
de verzoeking om zich door andere motieven
te laten leiden dan door dat eenige, wat in de
Grondwet is neergelegd: «de Staten-Generaal
vertegenwoordigen het geheele Nederlandsche
volk." Men kan nu vau het kiesrecht beu uit
sluiten, die men, van welke partij ook, niet
gaarne het recht van kiezen in handen zou
geven, omdat het de overwinning van die
partij zou tegenwerken. Men kan het door
schikken en plooien misschien brengen tot een
gunstig resultaat, en menigeen, van wie de be
paling van een census afhangt, komt daartoe
licht in verzoeking.
Door de gegoedheid als maatstaf te nemen,
zooals dit nu geschiedt, wordt het licht eene
speculatie, een kunst om te geven en te nemen,
zoolang totdat men zelf de zekerheid heeft
van te overwinnen. En dit achten wij tegen
het belang van ons land, dat meebrengt, om
in het Binnenhof te 's-Hage zooveel mogelijk
met groote letters voor mij geteekend; uwe
waarschuwing klinkt nog steeds in mijne
oorenraison de plus om kort te zijn. Ik
wil dan ook niet met u en uwe lezers de
negentien kamers, door de expositie in beslag
genomen, geregeld doorwandelen; we zullen
niet iedere glazen kast (vitrine) openen; we
zullen niet ieder voorwerp afzonderlijk be
tasten en bewonderenmaar hier en daar
zullen we een greep doen bij A even stilstaan,
B een goedkeurenden blik toewerpen en C stil
zwijgend passeeren. Hoewel mijn plan was boven
deze aanteekeningen den gezochten naam van
tentoonstellingsbrief" te plaatsen, zoo ben ik
daarvan teruggekomen en lever nu een ver
volg op de causerie van mijn vriend J. O. S.
Pas en ik werden den morgen na mijne
aankomst vroegtijdig gewekt, daar wij met
den eersten trein naar Leeuwarden zouden
trekken.«Dat eeuwige storen in iemands eersten
slaap" zooals mijn vriend opmerkte, wekte
zijne ontevredenheid zoozeer op, dat hij brom
mende opstond, grommende zich kleedde, mop
perende ontbeet en, voor niemand te spreken,
zich in een hoek van het tentwagentje liet
eene getrouwe afspiegeling van den geest, die
de bevolking bestuurt, te zien gegeven.
Waar gegoedheid en bevoegdheid om te kie
zen zoo vaak elkaar ont'oopen, daar dienen
wij naar een anderen maatstaf om te zien, waar
naar de kiesbevoegdheid kan worden afgemeten.
En die andere maatstaf is neergelegd in een
nota, door den heer Van Houten gevoegd bij
het verslag op de aanhangige kieswet.
Eene zekere mate van ontwikkeling moet vol
gens zijn voorstel gevorderd worden van de
kiesbevoegden, terwijl dit hoofdzakelijk neer
komt op de volgende bepalingen:
lo. Dat als kiezers op de kiezerslijsten zul
len worden ingeschreven alle meerderjarige, man
nelijke ingezetenen, Nederlanders, die in het
volle genot z:jn der burgerlijke en burgerschaps
rechten, in de drie laatste jaren geen bedeeling
van eenig burgerlijk of kerkelijk armbestuur
hebben genoten, gedurende het laatste jaar hun
hoofdverblijf in het kiesdistrict hebben gehad
en door inlevering van een eigenhandig ge
schreven en geteekend verzoek of op een andere
bij de wet te bepalen wijze het bewijs hebben
geleverd, dat zij de schrijf kunst hebben geleerd.
2o. Dat aan de verkiezingen geen deel zal
worden genomep door:
a. de vrijwilligers in het leger beneden den
rang van officier
b. de miliciens gedurende den tijd, waarin
zij zich onder de wapenen bevinden.
3o. Vernieuwing der Tweede Kamer in eens,
en niet, zooals thans geschiedt, bij helften.
4o. Vaststelling der kiesdistricten voor eens.
5 o. Uit de voorwaarden voor de verkiesbaar
heid voor de Eerste Kamer het voorkomen op
een lijst van hoogstaangeslagenen te doen ver
vallen.
6o. Opheffing der uitsluiting van geestelijken
en bedienaren van den godsdienst van het lid
maatschap der Staten-Generaal.
Zulk eene ingrijpende maatregel moet natuur
lijk gepaard gaan met grondwetsherziening, en
dient, om het goede beginsel, dat daaraan ten
grondslag ligt, en dat geheel in den geest van
onze grondwet is, wel ernstige overweging.
Van 15 Juli tot 11 Augustus 1877 zijn in het
rijk door longziekte aangetast 35 runderen, tegen 52
in het vorige tijdperk van vier weken.
GOES, 22 Augustus 1877.
Op de tentoonstelling van Landbouw te
Antwerpen zijn o. a. bekroond onze stadgenoo-
ten Wed. Massee Sf Zoon, a. voor werktuigen: met
vallen, waarmee wij door Cato naar het
station te Wgebracht werden. U moet
weten, dat Pas een lijder der gevreesde mor
genziekte is, en dat zulk een ongestelheid
haar verloop moet hebben. Ik verdiepte mij
dus in de aangename lectuur van den «Gids
voor de bezoekers der Historische tentoon
stelling van Friesland, gehouden in Zr. Ms.
Paleis te Leeuwarden, in den zomer van 1877,"
ons door Pas' vader te leen gegeven, 't Is
een lijvig boekdeel, dat verzeker ik u, de
catalogus alleen telt 316 bladzijden; daarbij
komen nu nog 55 pagina's voor eene voorrede,
voor de namen der commissie, der correspon
denten en der inzenders (maar even 1491)
en dan nog 20 bladzijden voor advertenties,
plus twee plannen der expositie, en men kan
begrijpen, dat men met zulk een boek «op
reis" is.
Doch de uitgave is flink, royaal en correct;
de grijs-blauwe omslag is eenvoudig doch
netjes, met een zweem naar 't antieke; het
Friesche wapen ontbreekt op het titelblad
niet. Ik bladerde het boek wat door, trachtte
eenige bekende namen onder de inzenders te
de zilveren medaille en 50 fr., de zilv. verg.
med. en 30 fr.b. buiten mededingingzilv. ve»g.
med. voor verzameling werktuigen, en c. zilv.
med. voor alijpsteenen.
E. Van den Bosch, buiten mededingingzilT.
med. voor gras- en klaverzaden.
Baarland. By de Vrjjdag 11. gehouden
verkiezing voor een lid van den raad hebben
18 kiezers gestemd. Kom. Schipper verkreeg
daarvan 13 stemmen, terwijl op Joh. Koole en
C. Zeevaart elk 2 stemmeD, en op J. Nieuw en-
huize 1 stem waren uitgebracht.
middelburg. Het sinds Januari jl. hier
vertoefd hebbende driemastschip Utrecht,"
kapt. A. K. Zweede, is heden (Woensdagmor
gen) in ballast naar Shields vertrokken, om
kolen in te nemen, met bestemming naar
Java.
Maandagmorgen waren eenige kinderen
op een bovenwoning te Middelburg aan het
spelen, toen de moeder eensklaps een laid ge
schreeuw vernam en bemerkte, dat haar 4V2jarig
kind in brand stond, tengevolge van het spelen
met lucifers, waarvan verscheidene op den grond
verspreid lagen. De kleine werd terstond in
een deken gewikkeld, terwjjl zoo spoedig mo
gelijk geneeskundige hulp aau het geheel met
brandwonden overdekte kind werd verleend,
wiens toestand zeer zorgwekkend is.
Volgens nader bericht zou het kind reeds
overleden zijn.
De opgaven in verschillende bladen der
schade, door den jougsten brand by het haven
station te Vlissingen veroorzaakt, loopen van
f 40,000 tot f 240,000 uiteen. De M. Ct.
heeft nog geen reden om aan de juistheid
harer eerste opgave, die ongeveer f 100,000
meldde, te twijfelen. Volgens het Handelsblad
zal de rechtbank te Middelburg waarschijnlijk
uitspraak moeten doen over de vraag, wie de
schade dragen moet.
Het wachtschip Hydra.", te Vlissingen,
is Maandagmorgen te 8 uren geheel onver
wacht buitengaats gestoomd en krnist thans
op de Schelde in de nabijheid van Ter Neu
zen. Met welk doel, is niet bekend.
Naar aanleiding van het eerlang te vie
ren 300-jarig jnbilé van den geboortedag van
Jacob Cats zal binnenkort by de boekhande
laars S. Ochtman fy Zoon te Zierikzee verschij
nen: Jacob Cats, Tooneelmatige Schets met
zang, in twee Tafereelen, door J. K. De Regt,
lid van den Nederlandschen Tooneelbond. Wy
vestigen hierop de aandacht van rederjj kers
gezelschappen en verdere belangstellenden.
Te Terneuzen is ook een districts-af-
deeling van de vereeniging Eigen Hulp" ge-
vinden en probeerde ook het Friesche gedichtje,
dat voor de voorrede geplaatst is, te verta
len. Dit. lieve versje van Mr. J. Gelinde
Van Blom kan ik hier, dank zij eene vrien
delijke hulp, vertaald inlasschen, vooraf ver
schooning vragende voor enkele gedwongen
regels
«Kent gij het land vol groene weiden,
Waar ruimschoots 't boterbloemke blinkt?
Kent gij het land, waar 't zaad op d' akker,
Als golven lieflijk rijst en zinkt
Kent gij het land, waar 't zilvren vischje
In 't vriendlijk meertje woelt en speelt.
Waar 't jonge paar, het bootje mijdend,
't Aas d' uitgeworpen haak ontsteelt?
Kent gij 't land, waar de vink in 't boschje
Voor 't wijfje 't bruiloftsliedje zingt,
En in de Meimaand, als een zienster,
Door hemelenzaïig de aard verjongt
Kent gij het land, dat twintig eeuwen
Zijn zelfden naam behouden kon,
Gelijk een rots, hoe stormen loeiden,
En stukken van zijn massa spoelden,
Op 't zelfde plekje onwrikbaar stond
