BUITENLAND.
VAN HET 00RL0GST00NEEL..
Aan de kiezers van Krabbendijke!
C. C. WELLEMAN.
Iets over het délroqueereii der oeslers.
in zijne woning gevonden. Het lijk verkeerde reed» in
vergevorderden staat van ontbinding. De buren hadden
den man wel sedert een dag of tien gemist, maar waren
niet op de gedachte gekomen in zijne woning een
onderzoek in te stellen. Uit Leeuwarden wordt
gemeld, dat Dinsdag de Lange Pijp, tengevolge van
den des nachts plaats gehad hebbenden brand,eene ware
ruïne vertoonde. Er zijn geheel verbrand drie kramen,
een zeer groote met byouterieën, parfumerieën enz.,
een met oud porselein en een inet koek- en banket
bakkerswaren. Een kraam met bonbons enz. is gedeel
telik verbrand; drie kramen, een met handschoenen,
een met galanterieën en een met kinderspeelgoed, werden,
om den voortgang van het vuur te beletten, geheel
omgehaald. Een paar leden echter bovendien belang
rijk door het vuur, zoodat ook hier de schade uroot
is. Nog in een paar kramen, een met optische voorwer
pen enz. en één met glaswerk, die vlak tegenover de
eerste kraam stonden, waarin de brand ontstond, werd
veel vernield en ook door water bedorven. Men zegt,
dat slechts de goederen van de groote kraam en van
de koekkraam waren geassureerd, doch lang niet voor
het bedrag der geleden schade. Een 40tal rijksdaalders,
die in zakje waren bewaard, werden teruggevonden tot
één stuk versmolten. In de herberg op het Rero-
brandtsplein te Amsterdam zijn by den inval der politie
waarvan wij reeds melding maakten 16 jongelie
den gearresteerd wegens hazardspeleen hunner, uit een
bedstede op den zolder te voorschijn gehaald, moet
in zes dagen tijds meer dan 1000 hebben verdob
beld.
Dezer dagen werd te Ruhrort, in Pruisen, uit
een schip eene partij gerst gelost. Al de werklieden,
die hiertoe gebezigd waren, werden ziek en leden aan
een puistachtigen uitslag. Evenzoo ging het te Witten
en andere plaatsen, alwaar eene hoeveelheid van die
zelfde lading was aangebracht. Volgens een bericht
uit Bochum heeft de apotheker Ilartmann de gerst
microscopisch onderzocht en een vreemde soort van
maden er in ontdekt. De „Fall Mall Gai." van
23 Juli bevat een vrij uitvoerig artikel over de
Utrechtsche en Leidsche protesten tegen de annexatie
van de Transvaal. Het blad maakt geen melding van
prof. Vreedés Appel a 1' opinion publique en noemt
de annexatie een „pijnlijke noodwendigheid." In den
toon van het artikel schemert niet onduidelijk zekere
wrevel door over het oordeel, dat de daad van Sir
Theophilus Shepstone heeft uitgelokt, en blijkbaar heeft
men het hoog noodig geacht, met het oog op de
aanstaande beslissing van het Parlement, er tegen op
te komen.
FRANKRIJK.
Is het waar, wat de correspondent van de
Times uit Rome meldt, dan heeft de graaf Fan
Chamhord aan den paus een brief geschreven
over de aanstaande verkiezingen, om het va-
ticaan Ie bewegen de conservatieven in hun
geheel niet langer te ondersteunen, daar alleen
de Bonapartisten met den buit zullen weg-
loopen. Hij hoopt, dat de paus zijnen invloed
op de Fransche katholieken zal gebruiken
om hen te doen beseffen de verplichting, die
op hen rust, namelijk de candidatuur te be
vorderen van de mannen zijner partij. De
correspondent voegt er bij, dat op dezen brief
nog niet geantwoord is, maar men gelooide,
dat een met het pauselijk hof verbonden aan
zienlijk persoon naar Frankrijk en Engeland
zal gaan, om, in overleg met den zoon van
Napoleon III, te trachten de monarchale par
tijen tot overeenstemming te brengen wat de
naderende verkiezing betreft, en haar te doen
besluiten de dynastieke vraagstukken tot 1880
te verschuiven.
De verkiezingen zijn uitgeschreven tegen
den 14 October, tenzij de omstandigheden het
noodig mochten maken de kiezers vroeger op
te roepen. Zonderlinge bepaling! Zou het ka
binet van Mac Mahon vrees beginnen te koe
steren Hoe het zij, men beweert, dat Fi ank
rijk in het oog van verschillende mogend
heden zijn recht verloren heeft om in de ge
wichtige zakendie Europa ziet gebeuren
zijne stem te doen hooren dewijl het eene
regeering heeft, geheel in strijd met de eischen
van een constitutioneel stelsel.
BELGIË.
Jl. Zaterdag werd te Brussel de vestiging
van het Koninkrijk, vóór 46 jaren, herdacht
met een plechtig Te Deum, waarbij tegenwoor
dig waren de Koning en de Koningin, benevens
de Duitsche Kroonprins, die met zijn gezin
te Ostende de baden gebruikt en ter bijwo
ning van de godsdienstoefening was overge
komen. De Koning, door deze oplettendheid
zeer gevleid, betuigde daarvoor zijne erkente
lijkheid, waarop de Kroonprins antwoordde,
dat hij een bewijs heeft willen geven èn van
Duitschlands sympathie voor België, èn van
zijne persoonlijke genegenheid voor het vor
stelijk huis van dat land.
De namen der groote politieke partijen zijn
thans voor het eerst in eene wet genoemd.
Het officiëele model-stembriefje, gevoegd bij de
kieswet van 9 Juli, en dat, te beginnen met
October a. s gebruikt zal moeten worden bij
de verkiezing voor de Kamer, is verdeeld in
drie kolommen, met de algemeene aanduiding:
Candidaten. Boven de eerste kolom staat: libe
ralen, boven de tweedeIcalholielcen, en boven
de derde niets, want deze is bestemd voor de
«onafhankelijke" candidaten.
ITALIË.
Het proces der dochter van wijlen kardinaal
Antonelli, die hare aanspraken op de nalaten
schap doet gelden, is in vollen gang. Ter te
rechtzitting van jl. Zaterdag verlangden de
advocaten der verweerders nadrukkelijke ken
nis te krijgen van den naam der moeder van
de eischeres. Advocaat Trajani antwoordde
namens gravin Lambertinidat, indien deze
openbaarmaking noodig zou zijn, hij zich aan
de beslissing der rechtbank zou onderwerpen,
maar in dat geval op zijne tegenstanders al
de verantwoordelijkheid zou doen rusten van
de onaangename gevolgen, welke zijne verkla
ring zou kunnen hebben. De bewijzen waren
echter voorhanden, dat de kardinaal, om de
eischeres op te voeden en te doen onderwijzen,
meer dan twee millioen francs hee't uitgegeven.
De advocaat was een vol uur aan het woord.
Welsprekend trachtte hij vooral aan te toonen,
dat de doopregisters onder het pauselijk re-
geeringsstelsel niet hadden de wettelijke kracht
en waarde van de registers van den Burge
lijken stand onder het tegenwoordig bewind.
Te Rome zelf en op het Vaticaan is men over
tuigd van de waarheid van het beweren der
eischeres. Bij de rechtbank is eene tweede
memorie ingediend om te bewijzen, dat de
kardinaal nooit heeft opgehouden de gravin
met vaderlijke zorg te behandelen.
OOSTER8CHE QUAESTIE.
Opnieuw schijnt de zaak van het Oosten
van het oorlogsveld naar de zalen en bureaux
der diplomatie verplaatst te zullen worden.
Namik-pacha zou namelijk met eene. vredelie
vende zending van den Sultan naar den Czaar
belast worden en hiervan zou mededeeling
geschieden aan de mogendheden, die de Con
ferentie te Konstantinopel bijwoonden. Deze
tactiek van de Ottomanische regeering zal
waarschijnlijk gelukken, want de tusschen-
komst der mogendheden is misschien in de
gegeven omstandigheden toch maar een quaestie
van tijd. Oostenrijk en Engeland zijn nog
onzijdig en verzekeren nóg, dat zij onzijdig
zullen blijven, maar er is geen waarborg dat
niet plotseling een ommekeer in de gevoelens
van de kabinetten van Weenen en Londen
eene onvermijdelijke noodzakelijkheid wordt.
VEREENIGDE STATEN.
Omtrent de werkstakingen van het spoor
wegpersoneel luiden de berichten gunstiger.
Op sommige lijnen loopen de treinen weêr.
De meeting te New-York ten voordeele dei-
werkstakers werd door 10,000 man bijge
woond en is rustig afgeloopen Te Pittsburg
is, dank zij de militaire maatregelen, de orde
geheel hersteld Toch blijven de werkstakers
hun eischen volhouden.
De Russen hebben hunne krachtige poging,
om Plewna ten zuiden van Nicopolis te ver
meesteren, zien mislukken door een nog krach
tiger tegenstand van den vijand. De neder
laag, die de Russen hier leden, was, luidens
de officiëele berichten van Russische zijde,
zeer bloedig zij verloren p. m. 1950 man,
en daaronder een vijftigtal officieren. r
De Russen moeten ook bij den aanval op
een redoute van Silist.ria het hoofd gestooten
hebben.
De Rumeniers zijn toch den Donau over
gegaan. De vierde divisie, onder generaal
Man, trok bij Nicopolis de rivier over
om evenwel spoedig terug te keeren naai
den overkant, verzekeren sommige berichten
Aan de geruchten, dat de Porte den vrede
wenscht, wordt al minder geloof geslagen.
Integendeel zou Turkije thans besloten zijn
den oorlog tot het uiterste door te zetten.
Nieuwe groote aankoopen van wapenen zijn
geschied.
Ingezonden Stukbeu.
HOEDEKENSKERKE, 26 Juli 1877-
Mynheer de Redacteur
Door uw waarlijk vereerend schrijven ben ik nog
volstrekt niet overtuigd, dat mijn ambt van predikant
mij in den weg zou staan bij de bekleeding van het voor
zitterschap eecer politieke kiesvereeniging.
Wat is een voorzitter? Een primus in ttr pares, de
eerste onder gelijken, die belast is met het handhaven
der orde, en met de overige bestuurders de genomen he
sluiten ten uitvoer brengt. Mag ik geen voorzitter zijn,
dan wordt het lidmaatschap al even bedenkelijk, en zie
ik mij genoodzaakt., buiten de vereeniging staande, blin
delings hare besluiten te volgen, of zonder haar mijn
eigen weg te volgen. Maar dan heeft het kiesrecht (stel
dat ik kiezer was) voor mij niet de minste waarde meer
en daarmee zou eigenlijk al mijn invloed op de politiek
verloren gaan. Met maatschappelijke zaken zou ik mij
slechts ter sluiks mogen bemoeien, want ik zou elk
oogenblik met de politiek in aanraking komen en dus
maar beter doen, mij eenvoudig in een klooster op te
slui'en, waarin ik voorloopig nog geen lust heb.
Neen,- mijnheer de Redacteur! zoo vat ik mijne taak
niet op; ik leef te midden van de groote maatschappij,
met de volle bewustheid van myne burgerrechten en
plichten, zij 't ook in een klein, bekrompen, nederig
kringetje. Met de meest mogelijke belangstelling tracht
ik op de hoogte te zijn van alles, wat op godsdienstig,
zedelijk, politiek, maatschappelijk gebied van waarde
kan zijn voor dat kringetje. En waar 't anderen aan den
moed der overtuiging ontbreekt, daar kunt gy mij vin
den, niet alleen als voorlichter, maar ook als voorganger.
Wil men mij in de kerk niet hooren, dan klop ik even
by u aan en heb ik over gebrek aan belangstelling niet
te klagen. Gij hebt er meer last van dan ik, als ik, in
verschillend gewaad, telkens door u aan het publiek
wordt voorgesteld.
't Is hier een bijzondere toestand. Het slapende l'ro-
testantsche Hoedekenskerke wordt onverwacht overval
len door het wakende Katholieke Kwadeudamrae. De
„Wachter op Sions muren" had zijn signaal bijtijds doen
hooren, maar men luisterde niet.
Het zwaartepunt der vereenigde gemeenten dreigde
naar elders verpffatst te worden Kwadendamme had
zijn bijzondere R. K. school, en als men het secretariaat
der burgerlijke gemeente opdroeg aau den onderwijzer
dier school, zouden de kerkelijke lasten zeer worden
verlicht. Wat zou er worden van ons neutraal onder
wijs? Zou men het niet wenschelijk gaan achten, een
R. K. als burgemeester aan het hoofd onzer gemeente
te hebben enz. enz.
„Zoo'n vaart zou 'tniet loopen", hoor ik u zeggen,
„enkelen zouden er toch tegen zijn Wel mogelijk,
maar wij willen en zullen hun de verzoeking sparen.
Als ik mijne gemeente goed ken, komt de naam van
J. Be Schipper Dinsdag zegevierend uit de stembus.
Daarna zullen wij zien, wat wij van hem en de meer
derheid in den raad hebben te wachten. De kiesveree
niging bestaat, ik zal haar voorzitter blijven, wat men
er ook van zegge, en te zamen zullen wij een wakend
oog houden op alle handelingen van deu gemeenteraad.
Hoogachtend,
Uw Dw. Dienaar,
W. TE GEMPT.
Op het voornaamste punt van ons betoog blijft
de heer Te Gempt het antwoord steeds schuldig,
nl. of hij, aan het hoofd van den strijd staande,
door zijn ambt niet menig Katholiek weerhoudt voor
het onderwijs te helpen strijden, waarvoor hij zich
in de bres stelt, en of 't niet te betreuren is, dat
de godsdienst-quaeslie een leuze is geworden, om el
kander de over'inning te bevechten, waardoor de be
staande klove steeds wijder worden zal, en de strijd
meer en meer een bedenkelijker karakter zal verkrij
gen. Op zijn schrijven nog dit tot besluit: Er is
een groot verschil lusschen zich in een klooster op
te sluiten en zich aan het hoofd te plaatsen van eene
kiesvereeniging, die daarenboven nog een zuiver
godsdienstige kleur aangenomen heeft, wat op politiek
gebied zooveel mogelijk vermeden moest worden.
Zoo weinigen kunnen zijn persoon van den predikant
onderscheiden. Wat helpt de naam van die veree
niging Eendracht maakt machtals men aan de
andere zijde de grootste twistappel opwerpt, die er
in de wereld is, nl. den godsdienst, waardoor de
grootste tweedracht wordt gezaaid? Welke de bij
zondere wensehen der Katholieken te Kwadendamme
zijn weten wij niet, maar zij hebben, nu de Protes
tanten voor hun geloof opkomen, 't zelfde recht om
de belangen van het hunne voor te staan. En dat
strekt te meer tot bewijs voor het gevaarlijke van
hetgeen door ons wordt bestreden, omdat nu tot in
de kleinste kleinigheden het geloof op den voorgrond
zal treden.
Is J. De Schipper een voorstander van goed neu
traal onderwijs, een man met milde gevoelens ten
opzichte van den vooruitgang bezield, dan wensehen
jvy niet den heer Te Gempt zijne overwinning bij
de stembus, en dan roepen wij allen, die dit gevoe-
leu deelen, dringend op, Maandag te stemmen, doch
wij doen dit niet omdat hij Protestant is. En is die
overwinning door de kiesvereeniging behaald, dat dan
hare leden bij het houden van een wakend oog op
alle handelingen van den gemeenteraad zich niet te
veel door hunne Trotestanlsche gevoelens laten bestu
ren, maar alleen de daden der leden toetsen aan de
beginselen van ware humaniteit, die de menschen
niet naar hun geloof op kerkelijk gebied doet beoor-
deelen, maar naar hunne handelingen tegenover het
maatschappelijk geluk van den groolen of kleinen
kring, waarin zij zijn geplaatst. (Rld
Mijnheer de Redacteur
Schrijver dezes, te Hoedekenskerke goed bekend,
gevoelt zich opgewekt ook een cent in 't zakje te
werpen over de twisten, welke die gemeente be
roeren.
Als man des vredes betreurt hij zeer de oneenig-
heden, in die gemeente beerschende, en hij wil
zijne overtuiging niet verbergen, dat de strijd in
't eerst slechts personen betrof, maar nu ontaardt
is in een kamp tusschen de twee deelen der ge
meente Hoedekenskerke en Kwadendamme. De
eerste stoot is gegeven door een zjjns inziens on
staatkundige daad, de niet-herkiezing van Jan
Walraven als lid van 't Burgerlijk Armbestuur,
waarop die heer onmiddellijk zijn ontslag nam als
lid van den raad. Waaraan 's mans niet-herkie
zing is toe te schrijven, is steller dezes onbekend.
Maar ook aan de andere zijde is gezondigd.
Waarom een man als M. De liegt niet herkozen
als lid van den raad, een man, die een der ver
dienstelijkste en ontwikkeldste raadsleden was,
een man, die eene reeks van 14 jaren met de
meeste zorg en toewijding de belangen der ge
meente behartigde? Wie is genegen hierop een
eerlijk en afdoend antwoord te geven Moest
De Regt boete doen voor zijne uitgebrachte stem
in zake de niet-herkiezing van J. Walraven als
lid van 't I'urgerl. Armbest.? Of zou men hier
te deuken hebben aan zijne betrekking als Dijk
graaf?
Voorts, Mijnheer de Redacteur, heeft in uwe
beantwoording van den heer Te Gempt de vol
gende zinsnede bijzonder de aandacht van steller
dezes getrokken. »Wij weten het bij ondervin
ding, hier in Goes opgedaan, hoe er voor het
onderwijs van menig katholiek veel meer steun
is te wachten dan van vele protestanten."
Maar hierover later.
A., 27 Juli 1877.B. C.
De ondergeteekende acht het beneden zich, om
op de insinuatiën, door den heer Nierstrasz, pre
dikant, in de Nieuwe Goessehe Courant tegen hem
geuit, te antwoorden. Alleen wenscht hij zijn
medekiezers opmerkzaam te maken op zijne ken
nisgeving, die, reeds voor hij iets van dat inge
zonden stuk wist, aan den veldwachter ter aanplak
king was gegeven, dat hij bij de herstemming voor
raadslid niet in aanmerking wenscht te komen.
Hij noodigt hen, die hun stem op hem wenschten
uit te brengen uit, dit a. s. Maandag te doen op
B. Den Exter Van den Brink.
M. d. Rt
In het nommer der Nieuwe Goessehe Courant van
heden komt een ingezonden stuk voor van den heer
J. Nierstrasz, predikant te Krabbendijke, dat getuigt,
hoe ook ten platten lande de strijd voor wat men
meent goed recht te zijn, de partijen kan verblinden.
Het betreft de van-onwaarde-verklaring door het
stembureau te Krabbendijke bij de jongste verkiezing
van leden voor deu gemeenteraad van 16 stembriefjes,
waarop eenvoudig stond A. De Kok. llewyl twee per
sonen van dien naam in de gemeente aanwezig waren,
een landbouwer en een daglooner, was de persoon na
tuurlijk niet duidelijk aangewezen, en het stembureau,
dat eerst alle stemmen aan den landbouwer had toe
gekend, waardoor deze met 20 stemmen was verkozen,
kwam, daarop door een in de zaal aanwezigen kiezer
attent gemaakt, op zijne uitspraak terug en verklaarde
15 briefjes van onwaarde. Dit had tengevolge, dat
er du eene herstemming moet plaats hebben tusschen
C. C. Wellernan, het aftredend lid, die 17 en B. Den
Exter Van den Brink, die 9 stemmen bekwam. Uit
het geheele stuk spreekt een kwalijk verborgen spijt,
dat de toeieg is mislukt, om C. C. Welleman te weren
uit den Raad en De Kok erin te brengen De heer
Nierstrasz had met de zijuen hij spreekt van wij
candidaten gesteld, en na met elkander de kiezerslijst
eens te hebben nagegaan, meenden zij zich van eenen
voor hun goeden uitslag wel te mogen verzekerd
houden. Eu toen zij nu vernamen (het zijn de eigen
woorden van den heer N.) dat er eene herstemming
plaats hebben moest, en dat wel juist tusschen de
twee bovengenoemde mannen, toen deed hun dit niet
alleen zeer veel leed, maar zij zagen elkander aan
met een gezicht, waarop duidelijk de vraag te lezen
stond: zouden wij ons dan nu zoo vergist en zoo
buiten den waard gerekend hebben
Het verraadt in mijn oog geen diep inzicht, als
men zich zoo teleurgesteld gevoelt over de gevolgen
eener opmerking, die bij ieder voor de hand lag. De
heer N. meende zeker te zijn van de overwinning
zijner partij, maar had verzuimd op de eventuali
teiten, die zich bij de stembus kunnen voordoen, en
op ae bepalingen der kieswet acht te geven. Als liet
waar is, dat niemand den daglooner ADe Rok, maar
allen den landbouwer bedoelden, waarom waren er
dan vijf briefjes, die wel duidelijk den landbouwer
aanwezen?
De insinuatiën, die in het stuk van den heer N.
voorkomen, verdienen niet gelezen, veel minder weder-
legd te worden. Maar als men de overigen mag
beoordeelen naar die, waarbij de heer N. verklaart,
„dat het protest van Va» den Brink geen ander doel
had, dan om door dit middel zelf nog een kansje
te hebben, Achtbare heer te worden," dan zijn zij
van niet veel waarde. Ik mag hier de verklaring neder-
schrijven, dat B. Den Exter van den Brink geenszins
lust heeft om weer zitting te nemen in den Raad,
en iutegendeel verzocht buiten aanmerking te blyven.
Waarom wil de heer N. niet, dat het mandaat aan
C. C. Welleman worde vernieuwd Is bet, omdat deze
den heer A. in de vergaderingen van kerkeraad en
kerkvoogdij onder de oogen durft te zien, en zich
o. a. sterk heeft gekant tegen het verlangen van den
heer N. om het reglement op de kerkvoogdij zoo te
wijzigen, dat de predikant president van dat college
kon zijn? Is het, omdat W, te weinig ondergeschikt
heid betoout en het openbaar onderwijs voorstaat?
Ik weet het niet, maar geloof, dat de heer N. beter
zou doen, zich minder met zaken te bemoeien, die
niet met kerk en kerkelyke armenzorg in verband staan.
De opmerking van V, d. Brink omtrent de stem
briefjes was zeer juist en het eenige wat in het stem
bureau is af te keuren, zou kunnen zijn, dat het niet
dadelijk bij de opening der briefjes deu naam van A.
De Kok van onwaarde verklaarde. Maar, beter ten
halve gekeerd, dan ten hiele gedwaald; het is niet te
veroordeelen, dat het stembureau, nog vóór bet pro
ces-verbaal gesloten werd, terugkwam op zijne beslis
sing. Ware aan A. De Kok, landbouwer, een af
schrift van het proces-verbaal toegezonden, hij zou
toch niet als lid van den Baad kunnen zijn toegela
ten, maar de verkiezing zou zeker vernietigd zijn ge
worden. De heer N, leze, voor hij een oordeel velt,
de verschillende administratieve beslissingen omtrent
art. 61 der kieswet en hij zal gewis een ander ge
voelen omhelzen.
M. d. R.u bij voorbaat dank zeggende voor de
plaats, aan dit stukje in uw blad verleend, herhaal
ik, dat B. Den Exter van den Brink niet in aanmer
king wenscht te komen voor de verkiezing tot raadslid.
Goes, 27 Juli 1877.H.
De enorme hooge oesterprijzen hebben, wel is waar,
een gunstigen invloed uitgeoefend om de kunstmatige
oestercultuur op de Ooster-Schelde tot eenen belang
rijken tak van nationale iudustrie te verheffen; maar
haar bloei en bestaan zyn in gevaar, zoo lang door
meerdere productie geen grooter getal maatoesters
aan de markt zal gebracht worden.
De tot nutoe verkregene resultaten zijn mijns
inziens noch bevredigend, noch geruststellend; zij zijn
de gevolgen van de verkeerde aangenomene gewoonte,
welke algemeen wordt toegepast en gevolgd om het
broed op 6 maanden leeftijd, vroeg in het voorjaar,
te détroqueeren. De Franschen daarentegen zijn gewoon
het broed af te steken na den groei van het 2de
seisoen. De inwerking, die het oeBterbroedje by die
bewerking ondergaat, geschiedt bijgevolg bij ons onder
de meest ongunstige en in Frankrijk onder de meest
gunstige omstandigheden. Welk een verschil tus
schen een oestertje van 6 maanden leeftijd, met een
teer broos weefsel, zonder eenig weerstandsvermogen
en een meer ontwikkelden oester van 12 a 15 maan-
digen leeftijd die, door zyn reeds stevig gevormde
