EERSTE KAMER.
LANDBOUW VEETEELT.
BUITENLAND.
door den heer Hariet gehouden.
STATISTIEKE OPGAVEN.
33 sollicitanten, bij schriftelijke werkzaamheden, ver
gelijkend geëxamineerd, welk onderzoek eerstdaags met
3 a 4 mondeling zal worden voortgezet.
Op het vergelijkend examen te Sint Kruis, bepaald
op den 8 dezer, was slechts 1 sollicitant, die ten zelfden
dage benoemd is, nl. de heer Samuel Willem Weisfeit,
geb. te Eede den 29 Juni 1851, die bij het jongste
examen in Zeeland de hoofdonderwijzersakte verkreeg.
Op eene jaarwedde van f 700, en onder toevoeging van
zijn broeder, L. Weisfeit, als kweekeling, met een toe
lage van ƒ200, wordt hij alzoo de opvolger van zijnen
waardigen grootvader, den heer Samuel De Ridder, den
Nestor der Zeeuwsche Onderwijzers, die, na 60jarigen
dienst te dier plaatse, eene welverdiende rust beko
men heeft.
Blijkens het voorloopig verslag omtrent de Spoor-
wegbegrooting voor 1877 werd o. a. breedvoerig
besproken het onvoldoende van de aansluitingen der
spoorweglynen zoowel bij het binnenlandsch als bij het
internationaal verkeer. In het bijzonder werd gewezen op
de belemmeringen, welke de maatschappij Zeeland onder
vond tengevolge van de vertraagde aankomst der
spoortreinen in internationaal verkeer. Verder werd
op spoed aangedrongen bij de voorbereidende werk
zaamheden der nieuwe spoorwegljjnen. De afkoop of
naasting van den Grand Central Beige, zoover die
loopt over ons grondgebied, werd door vele leden
wenschelgk en noodig geoordeeld.
Uit het voorloopig verslag der Commissie van
rapporteurs, bevattende de algemeeue beschouwingen
over de Staatsbegrooting in de afdeelingen, blijkt o. a.,
dat slechts in ééne afdeeling algemeene beschou
wingen van politieken aard werden gehouden. Zonder
de Begeering te willen bestrijden, werd de zwakke
zijde van het Bewind geacht te liggen in de onzeker
heid omtrent de eigenlijke richting van het Kabi
net op twee hoofdpuntende onderwjjs-quaestie en
't koloniale vraagstuk. Het eerste zal weldra in be
handeling komen. Omtrent 't tweede blijft dezelfde
onzekerheid bestaan, die men betreurt, ook in verband
met den financieelen toestand en de toekomst van
't Land.
Met betrekking tot het thans ingediende ontwerp
op het lager onderwjjs betreurde men de zoo late
indiening, waarvan 't gevolg kan zijn, dat dit belang
rijk onderwerp, dat reeds zoolang eene staatkundige
agitatie teweegbracht, niet vóór Juni zal kunnen
worden beslist, zoodat de onderwjjs-quaestie nogmaals
het gevaarlijke wapen zal kunnen zijn, waarmede de
partjjen elkander bij de stembus zullen bestrijden.
Nu deze zaak eenmaal de spil is geworden, waarop
de staatkunde in Nederland draait, eischt zij meer dan
eenige andere spoedige afdoening, althans vóór de
aanstaande verkiezingen. Over den inhoud van het
ontwerp onthield men zich thans van beschouwingen.
In drie afdeelingen heeft men zich evenwel, met
het oog op de in het adres van antwoord dezer Kamer
op de troonrede van 1874 uitgedrukte hoop, dat „het
hoofdbeginsel der bestaande wetgeving onaangeroerd
en beveiligd zou blijven'', niet geheel kunnen ont
houden van zekere bezorgdheid aan den dag te leggen.
Algemeen gaf men echter te kennendat eene goed
keurende stem, thans aan de begrooting te schenken,
niet als bewijs kon gelden van vertrouwen in het
beleid der Begeering.
Als een bijzonderheid wordt ons gemeld, dat men
de vorige week in een tuin te dezer stede reeds een
wilde merel heeft hooren fluiten.
's-Heer Abtskjebke. Menig veehouder zal met ge
noegen vernemen, dat tegenwoordig in den zoogenaamden
Poel veel jacht wordt gemaakt op wilde gaDzen. Deze
vogels toch veroorzaken groote schade aan de wei
landen. Met het oog daarop mag het vreemd heeteu,
dat niet algemeener vergunning gegeven wordt, om
des winters kudden schapen in de weiden te laten
grazen.
8-Hef.r Arendskerke. Als een bewijs hoe zeer
er meegewerkt wordt om het doel te bevorderen, dat
met de genomen maatregelen tengevolge der onlangs
alhier voorgekomen longziekte wordt beoogd, kan ge
meld worden, dat geen vervoer van rundvee plaats
heeft uit of naar deze gemeente, of van de eene ge
meente naar de andere binnen het onderdeel Zuid-
BevelandWalcheren dezer provincie, dan na onder
zoek en gezondbevinding van het vee door een
geëxamineerden veearts. Het is voorzeker prijzenswaar
dig, maar zoo deze feiteljjke maatregelen werkelijk
noodig zjjn, dan zouden de voorgeschreven maatregelen
daarmede in overeenstemming gebracht dienen te
worden, vermits zjj eerstgemelde niet gebieden.
De berichten omtrent de conferentie te Konstanti-
nopel in zake de Oostersche quaestie zijn
en blijven verward. Volgens de laatste tijdingen is
de dag van heden (Maandag) aangegewezen als die,
waarop de gevolmachtigden de Porte in mora zullen
stellen te antwoorden. Donderdag 18 Januari zal
de conferentie weder bijeenkomen om het antwoord
te vernemen en mocht het dan weder uitblijven, dan
zullen de gevolmachtigden (voor de hoeveelste maal
niet langer uitstel geven, maar Konstantinopel verlaten.
De voorstellen, door de mogendheden aan de Porie
onderworpen, luiden, zooals zij nu voor de derde maal
zjjn geredigeerd, volgens de Buda Feut Correspondent
aldus: lo. De opgestane Turksche provinciën krijgen
de hervormingen, welke geëischt zijn in de nota-^n-
drassy, en de uitvoering ervan geschiedt onder toe
zicht van eeue commissie, bestaande uit Europeesche
consuls. 2o. De Porte benoemt voor deze provinciën
christenen tot gouverneurs levenslang; zij doet dit
op haar eigen initiatief en buiten eenigerlei invloed
of d'ang van de Europeesche mogendheden. 3o. De
Porte stelt, uit manschap in het land genomen, e:n
geregelde gendarmerie samen, gekleed in een nieuwe
uniform en welke geoefend en gecommandeerd wordt
door buitenlandsche officieren, die van de.Ottoma-
nische autoriteiten hunne benoeming ontvangen. 4o.
Aan de mohamedanen worden de wapenen gelaten
welke zjj dragen, doch de christenen zjjn gemachtigd
insgelijks wapenen te dragen 5o. De souvereiniteit
der Porte wordt bij eene speciale akte erkend. 6o.
Montenegro wordt vergroot met vier districten: drie
in de Herzegowina en een in Albanië. Ia. De toe
stand van Servië blijft onveranderd De quaestie van
Klein-Zwornik wordt opgelost door een rechtbank van
bepaaldelijk daartoe gekozen scheidsmannen.
De keizer van Ituitschland heeft in zgne
tede tot opening der zitting van den Pruisisehen
landdag met geen enkel woord van de Oosterscbe
quaestie gewaagd, waarschijnlijk, omdat hij niet in
staat was iets beslissends of stelligs mede te deehn.
Evenwel geeft dat zwijgen toch stof tot nadenken,
dewijl men de politieke gronden daarvoor niet kent
Voor de bibliotheek van den Dnitschen rijksdag
zijn onlangs uit die van den befaamden Strovsierg
700 deelen aangekocht.
De staatsbegrooting van Rusland over 1877
bedraagt in ontvangst 650,778,000 en in uitgaaf
568,770,000 roebels. Hooger dan ten vorige jare
zijn geraamd de opbrengst der suikerbelasting met
1 millioen, die der posterij e.n telegrapbie met 2
millioen roebels lagerde opbrengst der tolrechten
3 millioen. De gewone uitgaven zijn 3i millioen
hooger begroot.
De jongste tijdingen uit de Transvaal ache Re
publiek melden dat „alle inboorlingen" zich bij Seco-
coeni hebben aangesloten, en dat de beer Aylward,
in plaats van den gesneuvelden kapitein Van Schlieck-
man, tot kommandant der vrijwilligers gekozen is.
De vrees dat het spoorwegmateriëel verkocht zou
moeten worden, is gewekeD, daar de Portugeesche
regeering een voorschot van 30,000 p. st. aan de
spoorwegmaatschappij had verleend.
LAN DBOU W- VOOIi DRACHT,
Wolf aartsdijk 13 Januari 1877.
De ontwerpers tot het doen houden van eene
landbouw-voordracht ook in deze gemeente hebben
gisteravond alleszins voldoening gehad van hunne
volijverige bemoeiingen, daar uit eene zeer talrijke
opkomst de algemeene belangstelling bleek, om iets
leerrijks betrekkelijk den landbouw uit den mond van
deu heer A. F. Marlet, vau Hontenisse, te vernemen.
Was de verwachting bereids hoog gespannen door
de mededeelingen te dier zake uit andere gemeenten
van Zuid-Beveland, eenstemmig was dan nu ook
hier aller betuiging, dat de lof, hem nagegeven van
onovertrefbaar, geenszins overdreven was. Zijne wel
sprekende voordracht, die tevens door duidelijkheid
en geleidelijkheid zieh gemakkelijk liet volgen, heeft
bij allen zonder onderscheid eenen allergunstigsten
indruk achtergelatenen hoezeer de vergaderzaal op
gestampt vol wa», wijl niet slechts eene schaar van
belangstellenden uit. deze gemeente, maar tevens ver
scheidene, zelfs aanzienlijke personen uit Goes, Wil-
helminadorp, Kapelle, enz. waren opgekomen, heerschte
er evenwel eene onverdeelde aandacht. Het hoofdon
derwerp van de voordracht wa» de wisselbouw der
veldvruchten, waarover in breede trekken werd uit
geweid, en wat in tal van bijzonderheden werd dui
delijk gemaakt. Zoo werd o. a. aangewezen hoe
vooral bij graansoorten het oiakruid zich ontwikkelt,
met opgaaf van de middelen daartegen tot eene zoo
veel mogelijke wegruiming, en het bezigen van doel
matige werktuigen tot keering van het wortel-on
kruid de oorzaak, dat de klaproos op een en het
zelfde land, niettegenstaande baar menigvuldig zaad,
soms enkele jaren kan achterblijven, naarmate dit
zaad of te diep óf te ondiep wordt ondergeploegd
hoe men onwillekeurig de insecten op het koolzaad
en in de kwade koppen van het vlas vermeerdert,
door die vruchten te dikwerf achtereen te zaaien
waarbij drie voorname redenen worden opgegeven
tot eene doelmatige afwisseling van vruchten, om
gunstige resultaten te verkrijgen, doch waarin men
zicb altijd naar de omstandigheden moet regelen.
Met eene opgaaf van drie seriën van veldvruchten,
verdeeld in smal-, breed- en ovaalbiadige planten,
werd duidelijk gemaakt, hoe eene opeenvolging van
vruchten uit dezelfde serie schadelijke, maar daaren
tegen telkens uit eene volgende serie voordeelige
uitkomsten oplevert hoe het zaaien op rijen het
zoo onmisbare licht beter op de vruchten doet wer
ken, en hoe ook, voor den weldadigen invloed van
het licht, bij de afwisseling der vruchten op den
vorm der bladen moet acht gegeven worden. Dui
delijk werd gemaakthoeveel er gelegen is aan
eenen gezonden toestmd van den bodem, en hoe
die bevorderd kan worden door het draineeren
waarbij men, door het wegvallen der greppels,
tevens broeinesten voor het onkruid, grond aan
wint en waarbij ook het water beter afgevoerd
wordt, zoodat men te meer tijd erlangt tot het be
werken van den grond, als zijnde het ploegen in te
natte gronden hoogst schadelijk. Ten opzichte van
het braken werd opgemerkt, dat zulks ja wel zijne
voordeelige zijde heelt, maar duur te staan komt,
en boe wenschelijk het ware, de zevenjarige pachten
door die van langeren tijd te doen vervangen, zoo
wel ten voordeele van den grondeigenaar als van
den gebruiker. Bij scheikundige verklaringen, hoe
zeer die ook wel niet door allen konden gevolgd en
goed begrepen worden, werd toch duidelijk gemaakt,
hoe deze en die vruchten in gelijke mate dezelfde
voedicgsdeeleu uit deu grond trokken, waarom zij
dan ook volstiekt niet op elkander behoorden te
volgen, en hoe eene behoorlijke afwisseling van zomer
en wiutervruchten almede dienstig is voor de grond-
zuivering. Hoogst belangrijk was hetgeen over de
bemesting gezegd werd; hoede kunstmest veel ken
nis vordert, en nimmer alleen, maar steeds in ver
band met stalmest moet gebezigd wordenhoe over
vloedige bemesting niet baat als de grond ongezond
is; boe groene bemesting, b. v. met klaver, uitste
kende diensten bewijst, en hoe nuttig kalk is voor
de bemesting van klaver. Gesproken werd ook nog
over het vlas, hetwelk nu weêr van lieverlede een
groote concurrent krijgt in den katoenbouw; dat men
zieh niet te veel moet toeleggen op het telen van
handelsgewassen, waarvan het schadelijke in dezen
tyd met het kanariezaad maar al te zeer is gebleken
dat de landbouw te zamen moet gaan met de vee
teelt; dat bet beste vee ook de beste me9t oplevert,
en dat, wie de beift van z(jn bedrijf aan deu voe-
derbouw toewijdt, zich geenszins beklagen zal. Van
groote landbouwbedrijven werd gezegd, dat die goed
kunnen zijn, als er kapitaal aanwezig is; maar dat
kapitaal moet dan ook niet, zooals velen doen, in
effecten en spoorweg-actiën gestoken worden. De
landbouwer moet baas blijven over zijn akker en de
akker niet over_ hem. De graanbouw is niet meer,
zooals voorheen, de ziel van den landbouw, nu in
andere oorden die vrucht op gemakkelijker en voor-
deeliger wijze geteeld wordt, maar een verstandige,
oordeeikund.ge vruchtwisseling is de ziel van den
landbouw, eu doet nog meer nut dan de mest, ja,
uit die vruchtwisseling blijkt, dat de landbouwer denkt,
en niet, zooals in vorige dagen, naar sleur of gewoonte
handelt, omdat vader en grootvader dit ook zoo
deden.
Wij mogen intusschen ons verslag niet verder uit
breiden, om niet al te uitvoerig te worden, hoezeer
daartoe nog stof genoeg voorhanden is. Werd er
gedurende de pauze door onderscheidene belangstel
lenden eene of andere inlichting verlangd, zij vonden
in den on vermoeiden spreker eenen wel willenden
raadsman, en hij besloot zijne leerrijke voordracht
met te wijzen op het nut van vereenigingen voor
den landbouw, hetzij plaatselijk, dietrictsgewijze of
ook gewestelijk, met uitnoodiging tot het oprichten
in deze gemeente van eene dorpsvereeniging, om elkan
der op het gebied van den landbouw voor te lich-
Bevolking der onderstaande gemeenten in Zuid- fy Noord-Beveland op 31 December 1876.
GEMEENTE.
Geboren.
Overleden.
C
45
-K
In de gemeente
gekomen.
Git de gemeente
vertrokken.
Verdeeld in
TOTAAL
93
andere
man.
vrouw.
totaal.
man.
vrouw.
totaal.
3
X
man.
vrouw.
totaal
man.
vrouw.
totaal.
hervormd.
roomsch.
chr. geref.
israëlieten.
gezind
ten.
man.
vrouw.
totaal.
Goes.
Cats.
Colgnsplaat.
Driewegen.
's-Heer Arendsk.*
112
98
210
61
61
122
60
155
193
348
280
289
569
4351
1222
319
51
12U
2926
3137
6063
14
8
22
7
6
13
4
14
14
28
32
25
57
581
17
299
299
598
40
44
84
22'
23
45
12
34
32
66
63
56
119
1813
1
197
987
1024
2011
11
71
11
55
22
126
9
30
9
30
18
60
4
18
19
112
15
104
34
216
22
129
11
103
33
232
509
1687
54
682
44
513
1
4
275
1431
333
1455
608
2886
's-Heerenhoek.
Heinkenszand.f
Kloetinge.
Krniningen.
Nisse.
Oudelande.
üvazand.
19
14
33
15
9
24
14
50
50
100
65
37
102
206
788
18
485
517
1012
36
28
64
22
13
35
19
56
56
112
71
92
163
716
849
152
1
2
854
866
1720
21
19
40
9
11
20
8
37
53
90
45
51
96
1008
74
93
567
608
1175
56
17
55
15
111
32
26
7
21
7
47
14
15
5
84
20
76
17
160
37
87
37
80
24
167
61
2006
409
211
98
183
158
8
18
1205
325
1221
340
2426
665
22
9
31
10
8
18
8
27
19
46
22
18
40
545
70
61
340
336
676
29
8
37
7
11
18
5
32
34
66
24
34
58
240
695
465
470
935
V Uliwuv*»
Wemeldinge.
Wolfaartsdijk.
Yerseke.
37
34
71
16
12
28
12
20
19
39
20
18
38
1411
6
39
730
726
1456
54
53
107
30
24
54
15
82
60
142
94
62
156
1843
4
233
1018
1062
2080
29
49
78
18
15
33
10
99
79
178
27
23
50
1376
8
180
7
802
769
1571
Levenloos aangegeven: 4 m. S vr. totaal 6. f 2 m. vr. totaal
2 m. 1 vr. totaal 3.
