Afloop Verkoopingen en Aanbestedingen.
RAAD DER GEMEENTE GOES
BUITENLAND.
werd ia het jaar 1875 in Engeland, Ierland en Schot
land 6,500,000 ton steenkolen voor de gasfabricage
gebruikt. Een Engelsch ingenieur heeft nu verge
lijkende proeven genomen met steenkool en petroleum,
en zijn slotsom is, dat de quantiteit, uit de boven
genoemde hoeveelheid steenkool verkregen, zou kun
nen getrokken worden uit 600,000 ton petroleum,
zijnde de helft ongeveer van den invoer in Europa.
Dat gas zou goedkooper zijn dan het steenkoolgas,
veel meer lichtvermogen hebben en de fabricage zonder
eenig gevaar wezen.
Te St. Petersburg stond op 22 December de
thermometer 30 graden onder nul (Fahr). Op de
openbare pleinen en op de binnenplaatsen der voor
naamste openbare gebouwen en paleizen waren groote
vuren aangestoken voor de ongelukkige koetsiers, die
by zulk een koude op de straat moesten wachten.
In een groot aantal huizen werd voortdurend warme
thee geschonken. Het aantal bevroren neuzen en ooren
is ontelbaar. Elk oogenblik moest men op straat iemand
waarschuwen, dat hij zich met sneeuw moest wrijven.
Te Archangel stond de thermometer op 21 dezer 44
graden onder nul (Fahr.). Te Irkoustk, in Siberië,
is daarentegen de thermometer ontzaglijk gerezen en
wees hij 36,5 graad boven nul (Fahr.) aan.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Na het vernemen van het eenparig besluit van
kerkvoogden en notabelen om geen subsidie te schen
ken voor een vasten evangelist, heeft de kerkeraad der
N. H. gemeente BathRilland zich met een herhaald
verzoek tot het college gewend. In een daarop gehouden
vergadering kwam men tot geen resultaat, omdat en
kelen der vroegere tegenstemmers thans niet tegen
woordig waren en anderen van opine waren veranderd.
(M.Ct.)
Naar de M. Ctnader verneemt, zal de rijks
kweekschool voor onderwijzers te Middelburg met 1
Februari a. s. geopend worden, voorloopig in het ge
bouw van het voormalig gerechtshof aldaar, dat voor
het 20tal leerlingen, welke voorloopig aan de lessen
zullen deelnemen, voldoende gelegenheid bevat. Later
zal de verhuizing naar het gebouw in de Noordstraat
plaats hebben.
Men schrijft uit Rouveen, ter rectificatie van een
vroeger bericht, dat het traktement van den hoofdon
derwijzer aldaar is f 500 en dat van zijne dochter,
als hulponderwijzeres, een gelijk bedrag. De Raad
van Staphorst heeft het eerste verhoogd met ƒ100 en
het laatste met ƒ50. De school telt 200 leerlingen en
is drie jaren door den hoofdonderwijzer alléén waar
genomen. Evenzoo is 't met zijn collega, wiens school
180 leerlingen telt en op spoedige hulp kan rekenen.
In een Duitsch blad leest men:
,üe oogen snel achtereenvolgens van wit papier op
eene zwarte lei te vestigen, is nadeelig voor het gezicht.
„De lei is verder een oogenverdraaier, want men kan
het geschrevene beter zien als men er scheef voorzit.
Die houding is oorzaak van scheeve schouders, kromme
ruggen, ingedrukte borst en kortzichtige oogen. Lei
en griffel bederven ook de hand. Men neme goed pa
pier, goede pennen en zwarten inkt in plaats van lei
en griffel en een hoofdkwaal der school isjverdwenen."
Dinsdag 2 Januari had te Goes, ten overstaan van
den Notaris J. M. PILAAR, de verkooping plaats van
een HUIS en ERF, staande in de Lange Vosstraat, met
PAKHUIS, toebehoord hebbende aan J. F. Collesaer.
Een en ander te zamen is gekocht door P. De Pree,
te Goes, voor/1550,—.
Hedenmiddag had alhier de aanbesteding plaats
van de verbouwing van het GASTHUIS. Ingeschreven
is door de navolgende Goesenaren: W. De Beste voor
ƒ30,000; W. J. v. d. Weert voor ƒ29,960; A. De Beste
en A. Den Boer voor 29,920D. Klemkerk voor 28,260
en P. Buitendijk voor 26,762. Aan laatstgenoemden is
het werk gegund.
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
op Vrijdag den 29 December 1876,
des namiddags te 2 uren.
Vervolg en slot.)
XIH. Daarna wordt gelezen een adres der firma F.
Kleeuwens en Zoon om subsidie voor de uitgifte van
het verslag der raadsvergaderingen, met twee later
ingekomen brieven, waaruit blijkt, dat zij verlangt
de som van 300 's jaars, als de uitgifte plaats heeft
in 8° formaat, en ƒ250 gulden, wanneer die gesohiedt
in den tegenwoordigen vorm.
Tevens wordt gelezen een rapport van de finan-
ciëele commissie, die tot afwijzende beschikking ad
viseert op de drie volgende gronden:
lo. Acht de commissie eene uitgaaf van 250
voor een verslag, aan hetwelk, blijkens het geringe
getal lezers, geen groote behoefte schijnt te bestaan,
met het oog op de gemeente-financiën, niet gewettigd;
2o. Is de commissie van oordeel, dat het publiek
door de verslagen in de hier verschijnende couranten
mits onpartijdig en ter goeder trouw opgemaakt
alleszins in de gelegenheid is van 's Raads beslui
ten en discussiën, al kunnen deze dan ook" slechts
beknopt medegedeeld worden, kennis te nemen.
3o. Zou het, naar het gevoelen der commissie,
niet opgaan aan een bepaalde firma een zeker bedrag
voor het raadsverslag toe te kennen, zonder de an
dere in deze gemeente gevestigde drukkers in
de gelegenheid gesteld te hebben, naar de leve
ring mede te dingen. Niet alleen de billijkheid, ook
het financieel belang der gemeente schrijft zulks voor.
De heer mr. Del Baere vraagt, of er geen praead-
vies van burg. en weth. in deze zaak is?
De Voorzitter antwoordt, dat burg. en weth. cp
eene vergadering, waarin hij niet tegenwoordig was,
hebben besloten, zooals door de fin. comm. wordt
geadviseerd.
Dewijl niemand het woord verlangt, zegt de Voorzitter
nog een enkel woord in het midden te willen brengen.
Wanneer het verzoek, zooals nu wordt voorgesteld,
wordt afgewezen, dan mist de gemeente het raads
verslag. Dit zou spr. betreuren, en wel, omdat Goes
dan de eerste gemeente zou zijn, die de hand sloeg
aan het groote wapen van onzen tijd, de openbaar
heid van de handelingen van den gemeenteraad. Dit
belet echter niet, dat hij mede zal gaan met het advies.
Toch zou spr. gaarne door deze vergadering uitge
sproken zien, of de Raad prijs stelt op het behoud
van het verslag. Wanneer dit het geval mocht zijn,
dan zal spr. de zaak andermaal bij burg. en weth.
in behandeling brengen, en den uitslag daarvan aan
den Raad mededeelen.
De heer jhr. mr. Pompe Van Meerdervoort zegt
ook voorstander van openbaarheid te zijn, en daarom
te wensohen, dat het verslag kon in stand blijven,
mits niet op eene voor de gemeente te bezwarende
voorwaarde. Wanneer echter het verslag een meer
officiëel karakter verkrijgt, dan zouden ook de raads
leden het recht moeten erlangen, om wat door hen
gesproken is te rivideeren, voor het gedrukt wordt.
De beer mr. Del Baere gelooft, dat de publiciteit
al zeer weinig bevorderd wordt door het verslag. De
adressante zegt zelve, dat er weinig inteekenaren zijn;
deze zullen waarschijnlijk alleen gevonden worden
onder de leden van den Raad. Voor dezen is het
verslag echter niet noodig, daar zy toch weten wat
er voorvalt in hunne vergaderingen. Maar bovendien
is het verslag hetzelfde, wat in de courant staat. Het
is een letterlijke overdruk. Dit is spr. gebleken. In
de courant stond eens eene snuggere opmerking van
den redacteur omtrent liet door een der leden ge
sprokene. In bet verslag kwam die opmerking niet
te pas, en was dus weggelaten, maar het asteriscus
had men verzuimd weg te nemen, en dit prijkte
in den tekst van den overdruk.
De Voorzitter merkt op, dat het hebben van een
gering aantal inteekenaren geen veroordeeling kan zijn
tegen het verslag, omdat het verslag ook in de courant
voorkomt. Doch het verslag heeft vooral groote waarde
voor hen, die de handelingen van den gemeenteraad'
later willen raadplegen.
De heer mr DeI Baere acht de afzonderlijke uit
gave niet noodig, als de belangstelling bevredigd
wordt uit de courant.
De heer dr. Callenjels zegt, ook een vriend van
openbaarheid ie zijn, maar vindt de afzonderlijke
uitgave onnoodig, als men het verslag toch heeft in
de courant. Spr is ook inteekenaar op liet afzonderlijk
verslag en heeft dit dikwijls geconfronteerd met de
courant. Het was altijd hetzelfdedaarom zal hij met
Nieuwjaar zijne inteekening opzeggen. Hij acht het
verslag overbodig. Moest men echter komen tot een
verslag op officiëele wijze, dan ondersteunt spr. het
denkbeeld van den heer Pompe, dat ieder lid naziet,
wat hij gesproken heeft. Spr. heeft ondervonden, dat
dikwijls verdraaid en op eene geheel andere wijze
wedergegeven werd, wat hij gesproken had.
De heer Van Aspeien Vervennt gelooft, dat de
Goesche Courant juist belangrijk is door de raads-
verslagen en de uitgever daarom, als hij zijn be
lang begrijpt, zal voortgaan met het geven van het
raadsverslag.
De heer dr. Fan Renterghem is wel genegen eenige
tegemoetkoming aan de redactie voor het verslag
te geven, als deze niet te bezwarend voor de financiën
der gemrente is. Spr. noodigt het dagelijksch bestuur
uit met de redactie te onderhandelen over een min
der subsidie.
De heer Fransen Van de Putte merkt op, dat,
ofschoon de notulen officiëel zijn, deze niet zoo
wjjdloopig zijn als het verslag. In den laatsten tijd
komen zij meer nabij aan de notulen der Provinciale
Staten en bevatten, zooals is voorgeschreven, een
kort rtsumé, zonder de vermelding van hetgeen door
ieder der leden is gesproken. Het staken der uit
gave van het verslag acht hij een groot verlies voor
de geschiedenis der gemeente, en hij verklaart dus
gaarne, dat het behoud van het verslag van groot
belang is.
De Voorzitter herhaalt, of hij hel er dan voor
mag houden, dat de leden grooten prijs stellen op
rhet behoud van het verslag en daarvoor gaarne iets
over hebben?
De heer mr. De JVitl Hamer zsgt die vraag in
zijn privé volmondig met ja te beantwoorden. Het
zou spr. zeer veel waard zijn, als het verslag bleef
bestaan, maar als raadslid mag bij zulk eene groote
som van de gemeentekas niet opofferen als gevor
derd wordt.
De Voorzitter bedankt de leden voor de uiting
hunner gedachten en stelt voor te beschouwen, dat
het verzoek der firma F. Kleeuwens Zoon is ge
wezen van de hand.
Dit voorstel wordt zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
XIV. Door mr. J. W. Lasonder is een adres in
gediend, om zijne vroeger gedane aanvrage om ont
slag als leeraar in de staats- en handelswetenschap
pen te beschouwen als niet te zijn gedaan.
Overeenkomstig het advies van den heer Inspec
teur, door burg. en weth. in een voorstel veranderd,
wordt dit verzoek zonder hoofdelijke stemming in
gewilligd.
XV. Tengevolge der opheffing van het meer uit
gebreid lager onderwijs, zijn aan burg. en weth.
eenige wyzigingen in de verordeningen regelende
het lager ouderwijs en het schoolwezen noodzakelijk
voorgekomen, welke wijzigingen door de schoolcom
missie zijn goedgekeurd.
De verordening regelende het lager onderwijs wordt,
dienovereenkomstig gewijzigd, op nieuw vastgesteld.
XVI. Tengevolge van de voorgaande wijziging
is, evenals dit voor het hulppersoneel indertijd is
gedaan, eene verordening noodig tot regeling der
jaarwedden van de hoofdonderwijzers. De ontwerp
verordening, door de schoolcommissie goedgekeurd,
wordt vastgesteld. De hoofdonderwijzers zullen ge
nieten 1Ö00 jaarweddedie van de scholen der
le, 2e en 3e klasse bovendien vrije woning en 50 voor
het wekelijksch schoonhouden en het aanmaken der
kachels; die van de weezen- en armenschool 150
voor gemis van vrye woning.
XVII. Eindelijk is aan de orde het voorstel dfr
fin. comm. omtrent het Manhuis, met rapport van
burg. en weth. (Zie vergad. van 18 en 27 Oct. 1876.)
Burg. en weth. stellen nu voor hen te mach
tigen, om met de gezamenlijke armbesturen, die thans
van het Manhuis gebruik maken, in overleg te treden
omtrent eene regeling, die aan het denkbeeld van
een volgens de armenwet ongeoorloofd subsidie een
einde zou maken en gebaseerd zou moeten zijn op
eene met het genot evenredige bijdrage iudeoudei-
houdskosten.
De heer mr. Del Baere vraagt, of niet het Burg.
Armb. de algemeene armen is en of het verzoek
dan aan die instelling niet goed geadresseerd was,
daar zij toch ieder een moet bedeelen, hetzij jood,
of katholiek of wat ook.
De Voorzitter merkt op, dat ook de hervormde
diaconie enz. gebruik maken van het Manhuis tot
woning voor hare gealimenteerden.
De heer dr. Van Rentergliem vraagt, of het Man
huis toch altijd eigendom der gemtente blijft
Dit wordt toestemmend beantwoord, doch opgemerkt,
dat evenals door den verhuurder van een huis, voor
het gebruik iets kan bedongen worden.
Het voorstel van burg. en weth. wordt zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
De vergadering wordt nu op de gewone wyze door
den Voorzitter gesloten.
1876-1877.
Het is een goed gebruik, om bij den aan
vang van een nieuw jaar, alvorens de gewone
taak weder voorttezetten, nog eens den blik
achterwaarts te slaan, en, zij het dan al be
knopt, nog eens het verledene te doorleven.
Wp willen ons aan dat gebruik niet onttrekken
en even een oppervlakkigen blik slaan ih de ge
schiedenis van het B uitenland gedurende 1876,
voor wij onze mededeelingen over 1877 beginnen.
JBélgië bleel, evena'i Nederland, verschoond
van oorlog, doch in zijne binnenlandsche poli
tiek heerschte meer dan elders verdeeldheid.
De kerkelijke partij liet zich zeer sterk gelden
en de gemoederen werden daardoor zeer verhit.
Het kwam vooral uit bij de feesten, aan de her
innering van voor 300 jaren gewijd, maar in
de kamers werd menig woord gesproken, dat
van de hitte ven den strijd getuigde.
In Frankrijk werd het ministerie eenige
malen gewijzigd, tengevolge van partijwoe-
ligen, die de ultramontanen en de republikei
nen, de Bonapartisten en de legitimisten scherp
tegenover elkander doen sfaan. De nationale ver
gadering hield op te bestaan en in haar plaats
trad het nieuwe stelsel van vertegenwoordiging,
zooals dit door de constitutie is voorgeschreven.
Doch nog geen jaar was dit stelsel in werking
of er was reeds verschil over de bevoegdheid
van beide takken der wetgevende macht. Ge
lukkig, dat het conflict voor een deel weg
genomen is.
De burgeroorlog in Spanje werd geëindigd.
Don Carlos moest de wijk nemen naar vreemd
grondgebied, en Alphonsus deed een glorierijken
intocht in Madrid. Eene nieuwe grondwet
werd vastgesteld, waarvan godsdienstverdraag
zaamheid wel de grondtoon is, maar die juist
daardoor een struikelblok is geworden voor
velen De financiën van dit schoone maar
ongelukkige land bleven in den zelfden toestand
van vroeger.
Portugal genoot het onschatbare voor
recht van weinig of niet genoemd te worden.
Toch verdient het vermelding, dat de slavernij
op de Kaap-Verdische eilandenen op St. Thomas
werd afgeschaft.
Italië ontwikkelde zich meer en meer onder
het bestuur van Victor Emanuel en zjjne regee
ring. De openbare veiligheid op Sicilië, die
zooveel te wenschen overliet, werd grooter en
met voorzichtigdheid en gematigdheid ging
de regeeriug voorwaarts op den weg van ver
betering in 's lands instellingen.
Turkije werd in een oorlog gewikkeld met
Servië, Montenegro en andere zjjter su-
zereine staten, zag tweemaal een anderen sul
tan op den troon, en heeft aan het einde des
jaars eene grondwet afgekondigd, die, wordt
zij goed toegepast en uitgevoerd, niet anders
dan tot welzijn des lands kan strekken. De
conferentie, in zijne hoofdstad gehouden, moet
sommige provinciën in een beteren toestand
plaatsen, doch 1876 overleed, zonder dat de
uitslag der conferentie met juistheid bekend
was. Wat zal 1877 voor Turkije brengen?
Den oorlog of den vrede
Diezelfde vraag geldt ook voor Rusland,
welks geschiedenis over 1876 zoo nauw ver
bonden is met de Oostersche quaestie, dat
