de Cafétières
Merveilleuses,
FAILLISSEMENT.
BURGERLIJKE STAND GOES,
in koper en blik,
J. P. van der DOES Lz.
OPENBARE VERKOOPING,
op Donderdag den 11 September 1873,
Londen veroordeeld tot het betalen van een boete van
20 shillings .wegens", zooals het in kantongerechtsstijl
heet, .het zonder toestemming leggen van zijn arm
op de schouders van een meisje van 14 jaren," en «we
gens het pogen van een kus toe te brengen aan een
meisje op de openbare straat onder verzachtende om
standigheden."
IugezoudeQ StukLten.
Dezer dagen nalezende het verslag aangaande het
Zendingfeest, dd. 2 Juli 11. te Kloetinge, voorko
mende in de Goessche Courant 3 en 5 Juli, viel
het oog o. a. op twee uitdrukkingen, de ééne ge
bezigd door ds. Huët, namelijkWij gijn midden
vin den afval der kerk; het volk zinkt weg in
godsdienstloosheid" de andere door ds. van Dijk,
t. w.„Het ongeloof neemt hand over hand toe,
en de godsdienstloosheid wint meer en meer veld."
Deze en gelijksoortige volzinnen of machtspreu
ken, door alle tijden heen der menigte verkondigd,
zijn er sints ettelijke jaren in aantal noch
scherpte op verminderd, en schijnen te moeten strek
ken om hoorders of lezers te doordringen van het
denkbeeld, dat het menschdom onzer dagen als
van veel slechter gehalte, oneindig dieper is ge
zonken dan zulks immer het geval was met onze
hooggeroemde voorvaderen, tegen wie wij dus de
minste vergelijking niet zouden kunnen doorstaan.
Men is er dan ook hier en daar niet geheel on
gelukkig in geslaagd, om duizenden in die overtui
ging te brengen en hen dagelijks daarin te ver
sterken.
Intusschen, wanneer men leerredenen en toe
spraken in dien vermeend veel beteren en vooral
meer godsdienstigen tijd onderzoekt, dan ziet het
er niet zoo rooskleurig uit, en krijgen de zaken
een merkelijk andere gedaante. Het is dus wel
jammer dat vele exemplaren van die oude preê-
ken en verdere drukwerken niet meer zoo ruim
schoots voorhanden zijn. Daarom heeft men voor
t' oogenblik zich moeten behelpen slechts met één
werk, getiteldnGerigts-Handelingen van den Al-
derhoogsten Godtmet zyn Vólk van Nederland
door Jacobus Fruytierin zijn E. leven Predikant
tot Rotterdam, l6 Druk A°. 1706 (later door een
tweede gevolgd) bij Hendrik van Pelt en Pieter van
Gilst, en alzoo 167 jaren geleden. Eenige weinige
aanhalingen uit dit boek zullen opheldering kunnen
geven omtrent de vraag, of het in die dagen met
zedelijkheid en godsdienst zoo veel beter gesteld
was, dan in onzen, vaak zoo gebrandmerkten, tijd.
Al aanstonds dan leest men in de voorreden:
«Maar ook is de Drukkonst jammerlijk mis-
„bruikt, om de werelt te vervullen met allerlei
«ziel-verdervende BoekenSoo dat Godtvrugtige
Overheden genootsaakt zijn geworden Placaten
„uit te setten tegen dat Licentieus Boekdrukken
„op de Gefondeerde Klagten van Kerken en Sy-
„noden."
„Dog tegen dit Quaad is tegenwoordig naulijks
„eenige Remedie uit te vinden; want daar is
nin deze tydt, bijveele soo een Yerdorvene Gestal-
»te, dat soo dra een Boek verboden, of als Gods
lasterlijk, Ketters, Schadelijk of Oproerig ge-
„brantmerkt is Sij dat te Gretiger begeeren
„Ja het Verbieden van een Schrift word opge-
nomen voor een Recommandatie van het self-
„de" enz. - n -
„Omdat het geen hier verhandelt werd in de
nse Tijt heel nootsakelijk is. t' Is Ydereen be-
„kent hoe de Atheïsterie, Veragtinge van Godts
nH. nWoordt ende Weerelts-gesintheid nu door-
„breken, en hoe Geesteloos de Gódts-dienst in
nonse dagen verrigt werd."
Voorts VHI Afdeelinge bladz. 75.
t' Is immers noodig, dat men Nëderlandts grou-
nwelen ontdekt, sullen sij verbetert worden.
„Op de handelingen die God met ons gehou-
nden heeft tot nu toe, werd weinig gelet: en
n omdat men Gods daden met geen opmerkende
„Ziele beschout, daarom en doen ze geen be-
„hoorlijke werkingen op de herten van des Hee-
nren volk.
„Nederlands tegenwoordige Staat moet men
„erkennen, sal men uit die dóodelijke sorgeloos-
„heid ontwaken. De remedie tegen dit doode-
nlijke quaat, dat des Heeren volk met een ge
nheden ondergang bedreigtdient voorgeschreven,
„sal de genesinge oprijsen."
X Afdeelinge bladz. 84 87.
dat veele door de verleidene rijkdom,
„eere en vermaak van de weerelt, haar soo
„verre laten vervoeren, dat sij haer Weldoender
„soo schandelijk vergeten, en Hem den dienst
„opseggen.
„Egter is dit de practike van de meeste Aan
zienlijke, soo draa Godt haar verheft is Godt
„te dienen haar te geringen zij meinen aan-
„stonts, soó haast sij over andere heerschen, dat
„se vrijheid hebben om des Heeren Jok van haa-
„re halsen te werpen - haar tale isook die
Godtlooslieid doen, worden gebout."
„De Béligie en Godsdienst gebruykende om
ngequalificeert te worden tot aanzienlijke bedie-
nningen; en die verkregen hebbende, isse haar
„niet verder nut, als om die geenen in de-
nvotie te houden, over welke sij heerschen wil-
»len, voegen daarom de Godsdienst heel na haar
„gemak, vermaak, intrest en belang; leven of
„sonder Godsdienst; of oeffenen een politique;
„of laten se nog dienen tot een heelplaaster
„op de wonde die een woedende consciëntie haar
„dikmaal toevoegt."
„Gaat maar in de publike vergaderplaatsen
„hoe seltsaam vindt men de aansienelijkste plaat-
zen beset van die in aanzien zijnzelfs op
„solemnele dagen van vernederinge. Hoe
„behandelt men tegenwoordig de versorgingen
„van kerken? Men heeft immers de (leeraars)
„plaatsen genoegzaam te koop gestelt aan de
„meestbiedende. Kan men uit vreese dit nu
«niet veilig doen (immers soo openbaar niet,)
„men weet andere vonden te bedenkenbuiten
"weten van de kerke of beroepene door vrien-
„denals men maar geit kam krijgenaan de
„kerke is niet veel gelegen.
„Een ander slag van menschen stelt zijn ge-
riheele Godsdienst in het waarnemen van eenige
uiterlijke pligten."
„Dus staat het onder de meeste van het volk
„van Nederlanthaar gansche Godsdienst is te
„kerk gaan, na gewoonte 's morgens en 's avonts
„een gebed te doen; soo voor en na den eten;
„enz. Die nu hier wat neerstig in zijn, hout
„men al voor heel Godsdienstige Luijden. Maar
„hoe men al die pligten verrigt, daar is men
„niet over bekommert, met dat gedaan werk
„moet de Heere te vreden zijn."
„Komt men voor Godts aangezigt als een op-
„getooide weereltse pop, meer om gezien te wor-
„den of om te sien, dan om Godsdienst te ple
ngen gaat men soo wijs heen als men geko-
„men is, 't moet evenwel voor een kerkgang
„verstrekken; gaat men uit de kerk na salet-
„ten, herbergen, comedien, of een deel weerelts
„geselschap, daar niet als een deel ijdele losse,
„ja verrotte praat gehoort wort, dat ontroert
„het gemoet niet. Men is in zijn oogen even-
„wel een Godsdienstige" enz.
Bladz. 8889.
„Omdat dit nu soo in 't gemeen doorgaat
„daarom siet men ook selfs, dat elk soo een soort
„Godsdienst verciert als hem goed dunkt. Elk
„wandelt na zijne gedagten en maakt werk alleen
„van die pligten van Godtsdienst die hem het
„beste en gemakkelijkste vallen; en schikt zijn
„Religie na zijn intrest en vermaak. Brengt
„het intrest het mede Gereformeert te zijn, men
„sal sig soo noemen; kan men door verandering
„een voordeelig Huwelijk doen, dat is de pij-
„ne waart.
„Ik sou mij verder uitlaten in deze stof, indien
„het door andere niet wjjtloopig, ernstig en over-
„tuigende geschiet was. De Heer ProfFessor Wits
„in zijn Twist des Heeren" heeft zeer overtuigende
„dit aangewezen: „„datNederlants Wijngaart geen
„„vrugten van ware Geestelijke Godtsaligheid heeft
„„voortgebracht p. 165 177. Ja zelfs, dat de uit-
„„erlijke Statelijke Godtsdienst niet na behooren
„„is waargenomen p. 185. En dat de pligten die
„„der nog werden gedaan, doorgaansyverlooser en
„„oneerbiediger werden waargenomen, als bij de
„Heidenen."
Elfde Afd. bladz. 90.
„Het is niet noodig aan te wijzen, dat Atheïs-
„terije in Nederlant plaats heeft: de tale van vele
„haar gedrag en beestagtige maniere van leven, de
„boeken die gedurig voor den dag komen, en als
„wat raars, tot hooge prijsen in publieke ver-
„koopinge verkocht wordenDe veragtinge van
„Godt, sijn Woort, Wetten, kinderen en al wat
„Goddelijk is roepen dit uitJa een Overtuigden
„Spinosist, die door schriften en openbare Sijnoden
„daarvoor gekent wert, blijft (tot een blaam van
„Nederlant) Predikant in een bekende Kerke van
„ons land."
Tweede deel bladz. 119.
„Men sou seggen, een volk soo gewaarschout
„en soo getugtigt, sou na de stemme Godts ge-
„hoort en de tugt hebben aangenomen. Maar
„eijlaas! De waarschuwingen zijn bespot, enz.
„Nederlant is tot een hoopeloose staat in opsigt
„van reformatie gekomen, en soo Godt geen won-
„deren doet, is er geen verbeteringe oyt te wagten
„maar een seker verderf.
„Inplaats van goede vrugten zijn allerleij nieu-
nwigheden van gevaarlijke en schadelijke opiniën
doorgebrokenMen mag om tot ware wijsheid te
„komen aan alles twijfelen ook of er een Godt
„is." enz.
Dit weinige uit 1096 bladzijden hebbende op-
geteekend, zal wellicht in staat stellen tot eenige
vergelijking met het toen en het tegenwoordige,
en kunnen leiden tot de vraag, of het verschil
tusschen dien ouden tijd en onze dagen wel zoo
erg is als velen (de eerlijken niet te na gespro
ken,) wier Godsdienst grootendeels in uiterlijkhe
den bestaat, ons wel zouden willen doen gelooven.
Mijnheer de JRedakteurl
Heb de goedheid aan het onderstaande een plaatsje
te geven in uw blad.
De commissie, benoemd op het coöperatief con
gres te Utrecht, richtte eenigen tijd geleden tot alle
bestaande coöperatieve vereenigingen het verzoek,
haar de statuten en een verslag van den toestand
dier vereenigingen te willen zenden. Zij meende, om
het ontvangen mandaat te kunnen vervullen, terstond
een pogiug te moeten doen om op de hoogte te komen
van den staat van zaken. Doch haar poging werd
tot nu toe niet met goeden uitslag bekroond. Slechts
de vereenigingen te Deventer, Haarlem, Tilburg en
's Hage zonden haar statuten, en alléén van de laat
ste werd tot heden een verslag ontvangen.
Wil de commissie aan haar roeping beantwoorden,
zoo dient haar in de eerste plaats de medewerking
der belanghebbenden niet te worden 'onthouden. En
om het belang der zaak neem ik als secretaris van
deze commissie de vrijheid, tot de betrokken veree
nigingen nogmaals en dringend het verzoek te rich
ten mij alsnog het gevraagde te doen toekomen.
U reeds bij voorbaat voor deze welwillendheid
dankzeggend,
Uw. Dw. Dienaar
's Hage, 3 Sept. 1873. Mr. A. Kerdijk.
van 5 tot en met 8 September 1873.
Geboren .- den 6, Pieter, z. v. Nicolaas Ha-
geman en Klasina Baden.
ADVERTENTIËN.
Heden morgen, ten half zeven ureover
leed tot mijne en mijner kinderen diepe smart,
mijne geliefde echtgenoote AGATHA WEST-
VEER, in den ouderdom van ruim 75 jaren en
na eene genoegelijke echtvereeniging van ruim-
50 jaren.
Wemeldinge, J. de KLERK Az.,
7 September 1873. Burgemeester.
Algemeene kennisgeving aan vrienden
en bekenden.
De Curator in het faillissement van Kn«
geitje JRofessa, wed. ISAAC BLOK,
koopvrouw te Neuzen, brengt ter kennis der
belanghebbenden, dat de rangschikking in dien
boedelmet bewijzenop heden ter Griffie der
Arrondissements-Rechtbank te Goes is neder-
gelegd, om aldaar gedurende veertien dagen
te verblijventer inzage van een ieder.
Neuzen, den 4 September 1873.
J. DIELEMAN.
Het FANFAREN-MUZIEKGEZELSCHAP
„Eendrachtmaakt Macht"
te Kruiningen betuigt door deze zijn wel-
meenenden dank voor de hartelijke en gulle
ontvangstbij gelegenheid der tentoonstelling
op 4 September 11.te Krabbendijke genoten
alsmede ook voor het vereerend getuigschrift en
de medaille aan onze vereeniging geschonken.
Namens 'tgezelschap voornoemd,
Be President, H. C. BAARENS.
Be Secretaris, D. A. van NOPPEN Jr.
OP NIEUW ONTVANGEN
Verkoophuis,
Goes,
waarmede men in 2 minuten
heerlijke koffie zet.
des morgens ten 10 ure, voor Mejuffrouw de
weduwe M. A. BRANDTaan haar woon
huis en pakhuisnabij de Groote Markt te
Goesvan
eene groote partij SCHILDERSGEREED
SCHAPPEN VERFWAREN OLIE LAK
KEN VERNISSEN, PLAKTAFELS, LAD
DERS enz.
MEUBELEN, waaronder
KABINET, TAFELS, STOELEN, SPIE
GELS en LEDIKANT, fraai PORSELEIN,
SCHILDERIJEN IN OLIEVERF vele
BOEKEN, KIST met TIMMERMANSGEREED
SCHAP enz. enz.
De Gereedschappen en Verfstoffen zullen des
namiddags ten 2 ure precies worden verkocht.
Informatiën te bekomen bij den Heer I. J.
PAARDEKOOPER en bij den Notaris H. R.
D. VAN DEN BÜSSCHE, beiden te Goes.
