1872. N°. 129. Donderdag 31 October. 59ste jaargang.
BIJ DIT NUMMER BEHOORT EEN BIJVOEGSEL.
Waarheid en overdrijving.
BINNËNLANDSCHE BERICHTEN.
GOESSCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag. Woensdag
en Vrijdag avonduitgezonderd op feestdagen
Prijs per kwartaal zoo binnen als buiten Goes f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 c. met bijblad 10 c.
COURANT.
Gewone advertentiën worden a 10 c. de regel geplaatst.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten met de daarop be
trekking hebbende dankbetuigingen van 1—8 regels h/1,
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende
en contant betaald, 20 c.
Schrikt niet, lezersals gij nog eens het
woordanti-schoolwetverbond onder de oogen
krijgt. Wij zullen u niet lastig vallen met
redeneeringen, die u misschien zouden drin
gen om een anti-anti-schoolwetverbond opte-
richten, ten einde er vooreerst niet meer van
te hooren. Wij willen u slechts, bij wijze van
nalezing, op een paar sterk sprekende feiten
wijzendie het boven alle bedenking ver
heffen, dat de meerderheid onzer bevolking de
ijselijke gemoedsbezwaren nog niet kent, waar
van men ons zoo hoog opgeeft.
Het eerste ontleenen wij aan de eigen op
gave van de voorgangers der bezwaarden en
klagenden. Volgens de Standaard telt het ver
bond door het gansche land slechts vijftig af-
deelingen. Daaronder vinden wij Rotterdam,
de tweede stad des lands met eene bevolking
van ruim 120,000 zielen, en eene afdeeling
van 90, zegge negentig leden. Utrecht schijnt
het grootste contingent te leveren, want op
de 60,000 zielen zijn 174 leden van het ver
bond. Men verwondere zich daarover echter
niet, want, indien het waar is, dat Utrecht
de meest orthodoxe en tegelijk de meest zede-
looze stad van Nederland is, dan is daar de
meeste aanleiding om naar positief Christe
lijke scholen te verlangen. In sommige platte
landsgemeenten is de oogst grooter naar ver
houding. Bruinisse telt 20, Nieuwer Ainstel 15,
Woudsend 34 leden. Waarschijnlijk zijn daar
ijverige of talentvolle opruiers en zeker laat
het eenvoudige landvolk aldaar zich gernak-
lijker bewegen om lid te worden, al begrijpt het
niet recht, waartoe het zich leent. Doch nemen
wij aan, dat alle de leden van het verbond
Averkelijk door gemoedsbezwaren gedreven
worden, dat zij zeer goed weten wat zij doen,
dan ligt de conclusie voor de hand, dat het aan
tal nog niet groot is dergenen, die tot inzien der
waarheid zijn gekomen.^. Over het algemeen
schijnt de jonge plant het best in kleine ge
meenten te tieren. Wij willen daaruit niet
besluiten, dat in de groote plaatsen meerdere
ontwikkeling is en dientengevolge mindere
sympathie voor het afbreken der openbare
schoolmaar als de kleine plaatsen werkelijk
zoo groote behoefte gevoelen aan de vermeerde
ring van scholen, zooals die uit de gewenschte
verandering noodwendig zou voortvloeien, dan
komt dit maar slecht overeen met het gevoe
len bijv. van mr. Pompe van Meerdervoort, die
indertijd beweerde, dat men in kleine plaat
sen zooveel onderwijs niet noodig heeft als
in grootere.
Verlangend om het groote aantal te kennen,
dat zich in Goes aan het verbond zal aan
sluiten, vermelden wij een ander feit, dat zich
hier heeft voorgedaan en dat ons doet zien,
hoe men te denken heeft over die groote in
genomenheid met de bizondere school, die
men uit het aantal leerlingen, zelfs door het
zenden van Roomsche kinderen naar de bizon
dere school, wil bewijzen. Onlangs werd hier
aan iemand, een Roomsch Katholiek, wiens
kind de bizondere school bezoekt, gevraagd,
of men de plaatsing van dat kind op die school
aan eene bizondere voorliefde voor haar moest
toeschrijven? Het antwoord luiddewel neen,
toen ik hier in de stad kwam wonen, heb
ik het kind naar de school gezonden, die mij
het eerst werd aangewezen, zonder juist te
weten dat het eene. bizondere was; ik zou het
even goed naar eene andere school gezonden
hebbenmaar de bizondere werd mij 't eerst
genoemd." Zoo zijn er meer, en er zijn er ook,
die om geheel andere redenen van die school
gebruik maken dan uit ingenomenheid met
haar zoogenaamd Chrislelijk-uationaal karak
ter. En toch wordt het telkens luide uitge
bazuind, dat de bloei der school bewijst voor
de gemoedsbezwaren en volksbehoefte, dat
men van het openbaar onderwijs afkeerig is
en naar het bizondere smacht. Ware dit wer
kelijk zoo, dan moesten de openbare scholen
ledig staande bezwaarden moesten dan lie
ver zich eene meerdere opoffering getroosten,
dan hunne kinderen aan den satan overte-
leveren. Het tegendeel is het geval. De bloei
der bizondere nevens die dér openbare scholen
bewijst, slechts dat men meer onderwijs in
't algemeen verlangt. Immers al wordt er met
veel ophef van gewaagd, dat de bizondere
school in Goes vergrooting noodig heeft, dan
vergete men daarbij niet, dat de gemeente
zich uitbreidt en dat het aantal openbare
scholen in de laatste jaren telkens vermeer
dering heeft moeten ondergaan. Hebben wij
dan geen recht om te spreken van waarheid
en overdrijving?
GOES, 30 October 1872.
Volgens een bij het Departement van Ko
loniën ontvangen regeeringstelegram, dd. Bui
tenzorg 26 dezer, is het einde der expeditie
naar Deli nabij, zijn de hoofden van den op
stand in onderwerping gekomen en worden
deze naar Batavia opgezonden.
Bij koninklijk besluit van 18 October, op
genomen in de Staats-Ct. no. 255, is vastge
steld een reglement voor de scheepvaartter
beveiliging van de beweegbare brug over het
kanaal door de Oude Arne in den Staatsspoor
weg van Goes naar Middelburg.
We zijn verplicht onzen abonnés meêtedee-
len, dat wij hun de stoombootlijst over No
vember niet voor den eersten dier maand kun
nen toezenden, omdat we de opgave van de
veranderde dienst-regeling der Hollandsche-
en Rijnsporen nog missen.
Morgen, 31 October, viert eene onzer stad-
genooten, de wed. J. De Wolfgeb. Sloover
in 't Gasthuis, haar 89sten verjaardag. Zij ge
niet eene goede gezondheid en haar gehoor en
gezicht zijn onverzwakt.
Den 28 dezer heeft op de Heerengracht te
Middelburg, in tegenwoordigheid van het ge
meentebestuur, de beproeving plaats gehad van
eene door de firma Gebroeders Peekalhier,
ten behoeve der gemeente vervaardigde groote
brandspuitmet zuig- en perswerk en verder
toebehooren.
Naar wij vernemen was als voorwaarde ge
steld, dat deze spuit, bediend door 16 man,
330 a 340 kannen water per minuut moest
geven, en haar straal op eeu afstand van 26
a 28 ellen moest werpen. De te leveren aan
jager moest eenige meerdere capaciteit hebben.
Niet alleen schijnt een en ander daaraan te
hebben beantwoordmaar heeft de proef tot
nog gunstiger uitkomst geleid, zonder twijfel
tot groote voldoening voor de fabrikanten
onze stadgenooten, die reeds zóóvele bewijzen
van kunde en een uitstekend fabricaat hebben
geleverd. (N. M. Ct.)
Men verneemt dat Dinsdag den 19 No
vember a. s., te Middelburg de verkiezing zal
plaats hebben voor twee leden van den gemeen
teraad, ter voorziening in de vacaturen ontstaan
door het bedanken van de heeren mr. A. F.
SifflJ, (later overl.) en J. F. W. Conrad. De
eerste was in 1873 en de laatste in 1877 aan
de beurt van aftreding.
In het Zondag te 's Hage gehouden buiten
gewoon Groot-Oosten der orde van vrijmetse
laren in Nederland dat zeer talrijk bezocht
werd is met overgroote meerderheid aan
genomen eene motiewaarbij de vergadering
den wensch uitdruktdat Prins Hendrik als
Grootmeester-Nationaal worde gekozen ter ver
vanging van Prins Frederik. De vergadering
is daarop verdaagd. Prins Frederik blijft de
functiën van Grootmeester-Nationaal, doorheni
gedurende 57 jaren bekleed, voorloopig waar
nemen tot zijn opvolger zal benoemd zijn.
Voorts werd goedgekeurd de aanvrage tot
de vestiging van eene vierde loge aldaar,
Naar het Vaderland verneemt heeft de ex-
kapitein Janssen gemeend voor de hem van
wege het Departement van Oorlog gedane of
ferte te moeten hedanken. Volgens het ge
noemde blad gaf deze betrekking zulke geringd
financiëele voordeelendat ook dit bezwaar
waarschijnlijk bij zijne beslissing heeft gewogen.
Te Deventer hebben zich eenige gevallen van
tongblaar onder het rundvee, dat voor eenige
dagen op de stallen is geplaatst, voorgedaan.
Sedert de laatste dagen doen de Mormonen
te Deventer weder pogingen om volgelingeii
voor hunne leer te wmaen.
KERKELIJKE ZAKEN ONDERWIJS.
Men schrijft ons uit 's Heer Abtskerke onder dagtee-
kening van 27 dezer maand.
Heden was het voor deze gemeente inderdaad een
feestdag.
Het nieuwe orgel in het bekende sierlijke kerkgebouw,
waarnaar reeds langen tijd verlangd was en waaraan
werkelijk behoefte bestond, werd plechtig ingewijd.
In tegenwoordigheid eener talrijke schare, ook van
elders opgekomen, werd die plechtigheid geleid dooi
den algemeen geaehten vroegeren leeraar der gemeente,
ds. J. lirusse, thans predikant te IJselsteijn die tot
tekst gekozen had Psalm 150, vers 4 laatste gedeelte.
Naar aanleiding van dien tekst sprak hij in eene kórté
en treilende rede „over den invloed van de gewijde mu
ziek op de ontwikkeling van het Godsdienstig leven in
den mensclu
Na het einde zijner rede bracht hij hulde, eerstens aan
het kerkelijk bestuur, hetwelk door de plaatsing van
een orgel zooveel had bijgedragen tot versiering van
het kerkgebouw en niet minder tot opluistering van
de openbare Godsdienstoefening, en eindelijk aan allen,
die aan de verwezenlijking dezer voor de gemeente
zoo gewichtige zaak hadden medegewerkt.
Bij de inwijding werd het orgel op meesterlijke
wijze bespeeld door den heer G. P. Blaauheen van Ant
werpen, die door kerkvoogden met de bestelling en
opneming van het orgel befast is geweest.
Na afloop der Godsdien itoefening werden door hem
uitgevoerd het koor uit de schepping van Haijdn „die
Himruel erzahlen", de Koraal „ein feste Burg ist un-
ser Gott" en ten slotte het „Hallelujah" van Handel.
Het Orgel, samengesteld uit 1 klavier van 56 én pe
daal van 27 toonen met 5 registers laat in netheid
van bewerking en soliditeit van materialen, windlade,
mechaniek enz. niets te wenschen over, en doet in allen
opzichten der fabriek waarin het zelve vervaardigd is,
zijnde de Société Anonieme des grandes Orgues, vroe.
ger firma Merklin Schutze te Brussel, alle éér aan.
Z. M. heeft den heer A. A. baron Collet d'Escurij,
te Hontenisse, benoemd tot schoolopziener in het zesde
schooldistrict van Zeeland.
Aan den oud-inspecteur van het lager onderwijs in
de provincie Utrecht, den heer Bodewijk Mulder, werden
Zaterdag 11. namens de gewestelijke vereeniging Utrecht
van het Ned. Onderwijzers-genootschap, een sierlijke
lessenaar en prachtig album aangeboden, ter gedach
tenis aan den tijd, gedurende welken hij als inspecteur
werkzaam was.
