1872. N". 12. Zaturdag 27 January. jaargang,
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
GOESSCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag
en Vrijdag avonduitgezonderd op feestdagen
Prijs per kwartaal zoo binnen als buiten Goes j 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 c. met bijblad 10 c.
OM I UT.
Gewone advertentiën worden a 10 e. de regel geplaatsl.
Geboorte-, huwelijks-en doodberigten van 1—8 regels '1/1,
Dienst-aanbiedingen, niet meer dan 1 regels bedragende
en contant betaald, 20 c.
De inzending van advertentiën kan geschieden op den dag der uitgave tot vóór twee uren, des namiddags.
Stukken welke men als ingezondenwenscht opgenomen, moeten uiterlijk den vorigen dag aan het bureau bezorgd zijn.
GOES, 26 Januarij 1872.
Tegenover de poging, zoowel van ultramon-
taansehe zijde, om de feestviering op den lsten
April als een zuiver protestantsch feest verdacht
te maken, als vaD die der ultra orthodoxe kerk
om die verdachtmaking te regtvaardigen, zien
wij met genoegen, dat door een Limburgsch
blad, de Volksvriend, hetwelk niet door pro
testanten wordt geredigeerd, een onpartijdiger
oordeel over de beteekenis van den lsten April
1572 wordt geveld. Na eene korte schets van
den toestand des lands en de voornaamste
gebeurtenissen, zegt de schrijver:
Met leedwezen moeten wij erkennen, dat
de inneming van den Briei zoo spoedig ge
volgd werd door de gruwelijke mishande
lingen van onschuldige priesters en monniken
te Gorinchem en te Haarlem, te meer, daar
zij in haam der vrijheid bedreven werden. Niet
ter verontschuldiging, maar ter verklaring her
inneren we evenwel, dat de volksdriften tot
het uiterste waren gespannen door de alom
rookende brandstapels, waarop zoo menig Ne
derlander van dien tijd het leven liet, omdat
de nieuwe leer was toegedaan of slechts
daarvan verdacht werd. Meende de Spaansche
regering ook al verpligt te zijn zoo tegen hare
onderdanen te woeden, men zal het geen be
volking euvel duiden, dat deze zich trachtte
vrij te maken van het ijzeren juk, dat haar
zelfs de gewetensvrijheid misgunde, een vrijheid,
waartegen de schending van alle andere reg-
ten in het niet verzinkt.
»Ook verhelen wij niet, dat later, toen de
bewegingspartij de overhand kreeg, deze op
hare beurt jegens het katholieke deel der be
volking, dat niet het minst talrijk bleef, ge
loofsdwang uitoefende en het uitsloot van zijne
staatkundige regten. Maar is het te verwon
deren, dat men in een tijd, toen het verraad
uit eiken hoek dreigde en de muren ooren
hadden, in eiken roomschgezinde een aanhanger
der Spaansche tirannie zag? Al keuren wjj de
in naam der vrijheid gepleegde gruwelen en
de latere inconsequentie der overwinnaars af,
zoo is in elk geval tie afscheiding van Spanje,
waarvan de inneming van den Briel het eerste
wapenfeit is, dat duurzame gevolgen heeft ge
had, de weg geweest tot de Nederlandsche
vrijheid, waarvan wij tegenwoordig, zonder on
derscheid van godsdienstige gezindheid, de ge
zegende vruchten plukken. En zouden wij dit
feit niet mogen herdenken, in weerwil van
het treurig onregt, dat in die dagen van ver
woeden strijd gepleegd isParelt de wijn niet
te helderder in de schitterende feestbocaal
juist omdat door het gistingsproces het onreine
drab veiwijderd is? Zijn de vruchten, die wij
ten gevolge van den geslaagden strijd om de
onafhankelijkheid te genieten, minder zoet, om
dat zij, al rijpende, storm en regen verduurd
hebben? Wordt die strijd er minder edelom,
omdat enkelen zich aan buitensporige daden
overgegeven hebben? Wanneer een verbitter
de ij veraar aan de Kerk dej bloedige oordee-
len der inquisitie ten laste legt, dan baasten
wij ons op te merken, dat de gruwelen der
inquisitie voor rekening zijn der Spaansche
wanregering.
Mag men dan nu dep strijd der vaderen
brandmerken, omdat enkele woestaards onder
hen zich aan misdaden hebben schuldig ge
maakt? Zouden de katholieken niet, mede
feestvieren, omdat er enkelen onder ons zijn,
die, even onverdraagzaam als vroeger Sonog
in Noord-Holland, onder den indruk van een
onverklaarbaar gezigtsbedrog, geheel Nederland
toeroepen, dat zij alleen goede oogen hebben?
Ofschoon de zuidelijke gewesten in den strijd
tegen Spanje niet de partij van den opstand
hebben gekozen, toch hebben zij redenen om
het groote beginsel toe te juichen, dat toen
gevestigd isde vorst om het volkniet het
volk om den vorst! De afval der noordelijke
Nederlanden heeft het Spaansche bestuur ge
noodzaakt de vrijheden des lands te ontzien,
die in Napels, Milaan, Portugal en Arragon
met voeten getrapt zijn. Maar nu als Neder
landers, als burgers van een staat, die Eendragt
maakt magt tot kenspreuk voert, nu verheugen
wij ons mede bij de herinnering aan een feit
uit de reeks van feiten, die een einde gemaakt
hebben aan de absolute Spaansche monarchie,
welke de aloude regten en vrijheden des volks
vertrapte, elke vrije gedachte onderdrukte en
het land aan een kerkhof gelijk gemaakt zou
hebben. Wij willen niet meê modderen in den
poel van hatelijkheden, dje elders wordt ge
roerd om de eensgezindheid te verstoren, maar
stemmen van ganscher harte in met hen, die,
onder de leus van voor vaderland en vorst, zich
verheugen in de onafhankelijkheid van den
Nederlandschen staat en over hef bezit van
onze vrijzinnige wetten en instellingen."
Gr. Gt.
Men schrijft aan het Vaderland uit het voor
malig vierde district van Zeeland aangaande
de voorgestelde verplaatsing van de regtbank
van Goes naar Axel het volgende
Het nieuwe plan der regterlijke indeeling,
't zevende, meen ik, dat aan de Staten Generaal
wordt aangeboden, verwekt hier, we hebben
't meer geschreven toen daarvan sprake was,
algemeene teleurstelling. Een regtbank van
eersten aanleg te Axel is dan ook voor het
Westelijk deel van Zeeuwsch Vlaanderen alles
behalve te appreciëeren. Raadpleegt men de
kaart, dan komt men alligt tot de conlusie,
dat geen betere regeling dan de vereeniging
van geheel Zeeuwsch Vlaanderen tot een regts
gebied mogelijk isdoch het raadplegen eener
kaartuwe lezers die de zaak meer au fond
nagaan, zullen 'tmij toegeven, is vooral in deze,
zooals in vele gevallen, een zwakke maatstaf. Om
het al- of niet-rat;oneele eener regtbank te Axel
goed te kunnen beoordeelen, moet men bekend
zijn met de verhouding der twee afdeelingen,
waarin de landstreek bezuiden de Schelde door
den zeearm »de Braakman" is gesplitst, en
dan ziet men dadelük, dat overgroote bezwaren
i. O
voor 't westelijk deel aan de vestiging eener
regtbank te Axel zijn verbonden. Sedert jaren,
ja eeuwen, sedert bet ontstaan van den even-
gemelden Braakman, bestaat er geen de min
ste voldoende communicatie te land noch te
water tusscben de beide deelen van Zeenwseb
Vlaanderen. Ze zijn onderling niet te berei
ken dan over België, wil men van kunstwegen
gebruik makende weg of wegen, die de beide
districten over Nederlands grondgebied verbin
den, zijn van de 12 maanden 9 niet te ge
bruiken, 't zijn ware slijkpoelen; men leze daar
over o. a, de discussiên in de vergadering der
Staten van Zeeland van November laatstleden.
Vandaar dat er, wie met 'tland bekend is
zal 't toestemmen, hoegenaamd geen goede ge
meenschap tussclieu de twee districten bestaat.
Vestigt men een regtbank te Axel, het rijk
dat onze bewoners verpligt daarheen te reizen,
zal moeten zorgen of voor een spoorweg die
de districten verbindt, of ten minste voor een
Hinken steenweg met een goed georganiseerden
diligencedienst tusschen Oostburg en Axel, van
rijkswege of met een rijkssubsidie. Maar dan
nog levert de regeling bezwaar op, want altijd
blijft de overtogt van Breskens naar Vlissingen
per stoomboot en verder de reisgelegenheid
naar Middelburg voordeeliger, minder kostbaar
dan een reis te voet of' per as van Oostburg
t middelpunt van ons district) naar Axel, en
de afstand korter. Als de leden onzer Stateu-
Generaal dit alles eens goed onderzoeken en
overwegen, zullen zij wel in geraoede niets
anders kunnen dan aan dit gedeelte der reg
terlijke organisatie hunne goedkeuring te ont
houden.
Een ander argument tegen de bewuste ves
tiging eener regtbank te Axel, dat men hiel
en daar wel eens hoort opperen, is het gevaar
voorgeheele vervreemding van Noord-Nederland.
Tegenwoordig is ons district door de indeeling
bij Middelburg voortdurend in aanraking met
een deel van ons land, dat veel meer dan ons
half Vlaamscli district, de kenmerken draagt
van tot Noord-Nederland te behooren.
Met het vijfde district ten opzigte van Goes
is dit evenzoo. Scheurt men nu ons district
van Walcheren en vereenigt men het 5e dis
trict tot een afzonderlijk regtsgebied, dan is
er veel vrees voor, dat Zeeuwsch Vlaanderen
meer en meer op zichzelf gaat staan, en waar-
het reeds door de natuur door een breeden
stroom van de andere deelen des Rijks is ge
scheiden, meer en meer zal neigen naar den
Belgischen nabuur, waarvan niets dan de denk
beeldige grenslijn ons scheidt.
Maar dit nu nog daargelaten, dan is het
geen ik 't eerst schreef, m. i al voldoende om
met alle kracht het vestigen der regtbank te
Axel te trachten te voorkomen.
Aan de leden der tweede kamer is mede
gedeeld eene conceptregeling der koffijcultuur
in Ned. Indië, afkomstig van den gouverneur-
generaal Mijer, berustende op de volgende
grondslagenhandhaving der verpligte kuituur
en leverantie, tegen een vasten prijs van f 13
per picol, en toelating van particuliere indus
trie tot bereiding en vervoer.
De berigten omtrent het aannemen der por
tefeuille van Oorlog door den heer Delprat,
worden in verschillende bladen weêrsproken.
Daar den 1 Maart a. s. vermoedelijk de
opening van den spoorweg van Goes tot Mid
delburg zal plaats hebben, is het burgemeester
en wethouders van Middelburg, volgens mede-
deeling des voorzitters in de raadszitting van
jl. Donderdag, voorgekomen dat het wensche-
lijk is deze voor die gemeente zoo hoogst be
langrijke gebeurtenis waardig te vieren. Het
bestuur der vereeniging Uit het volk voor
het volk" heeft zich daartoe in betrekking
gesteld met burgemeester en wethouders, en
op hunne uitnoodiging een voorloopig pro
gramma overgelegd, hetwelk binnen kort zal
worden verspreid. Burgemeester en wethou
ders achten het den pligt van den raad, om
de pogingen der genoemde vereeniging te on
dersteunen, maar buitendien wenschën zij een
blijk te geven van waardeering aan allen die
