1871. JV* 98.
Dingsdag 12 December. 58sle jaargang.
BEKENDMAKING
Certificaten van Oorsprong.
Vertrek der Oost-Indische landmail.
BINNENLANPSCHE BERIGTEN.
D e uitgave dezer Courant geschiedt Maandag en Donderdag
avond, uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal zoo binnen als buiten Goes f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 c. met bijblad 10 c.
Gewone advertentiën worden 15 c. de regel geplaatst.
Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 16 regels a 1,
Dienst-aanbiedingen, niet meer dan 4 regels bedragende
en contant betaald, 40 c.
De inzending van advertentiën kan geschieden op den dag der uitgave tot vóór drie uren, des namiddags.
Stukken welke men als ingezondenwenscht opgenomen, moeten uiterlijk den vorigen dag aan het bureau bezorgd zijn.
van het Grem een te-bestuur.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES roepen
bij deze de handelaren op, die het voornemen hebben goe
deren voor Nederlandsch-lndië te vervaardigen of te bewer
ken, om in den loop dezer maand ter gemeente-secretarie
schriftelijk optegeven: hunnen naam en voornaam of wel
die der nrma, waaronder hun handel gedreven wordt en de
opgemaakt, om bij verzending van goederen CERTIFICA
TEN VAN OORSPRONG te kunnen afgeven.
Goes, den 9 December 1871.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. P. BLAAUBEEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
POSTERIJEN.
Via TRIEST, Woensdag 13 December,
per eersten trein naar Roosendaal.
Via BRINDISI, Vrijdag 15 December,
per laatsten trein naar Roosendaal.
GOES, 11 December 1871.
EERSTE KAMER.
De leden van de eerste kamer der staten-generaal,
zijn ter vergadering bijeengeroepen tegen Donder
dag den 14 dezer, des avonds ten half acht ure.
O
TWEEDE KAMER.
In de zitting van Vrijdag, namen de algemeene
beraadslagingen een aanvang over hoofdstuk IX
(dep. van koloniën) der staatsbegrooting voor 1872.
De heeren Nierstrasz, Gevers DeijnootWintgens,
de Bruijn Kopsvan Zinnicq Bergman en van Sij-
pesteijn namen daaraan deel. Er werden door hen
verschillende vragen gedaan of opmerkingen ge
maakt. Het waren echter vooral de heeren Nier
strasz, Wintgens en van Sijpesteijn, die het koloniale
gtelsel van den tegenwoordigen minister aanvielen
yen de nadeelen schetsten, die daaruit naar hunne
overtuiging voor het Moederland en de Overzeesche
bezittingenvooral uit een finantieel oogpunt
zouden voortvloeien. Zij bragten dit in verband
met hetgeen de tegenwoordige minister vroeger als
lid der Kamer of in vroegere ministeriele betrek
king gezegd had. Ook werd bij deze gelegenheid,
vooral door den heer van Sijpesteijn de aandacht
gevestigd op den ongelukkigen toestand der W. I.
koloniën, die, vooral wat Suriname betreft, zorgwek
kend kon worden genoemd. De heer Gevers Deijnoot
beklaagde zich over de overdrijving, die ten opzigte
van het opmaken van de statistiek in Indie plaats
vond, zoodat een resident zelfs moest opgeven hoe
veel muizen er in het jaar gevangen werden, hetgeen
tot niet weinig hilariteit in de Kamer aanleiding
SCHETSEN OVER „DE OOST."
IX.
Men heeft er schrijver dezes op gewezen, dat
de vorm voor deze schetsen gekozen, minder ge
lukkig is, nu zij niet geregeld in ieder nommer
vervolgd worden.
De zamenhang is daardoor minder juist te vat
ten doordien telkens de draad wordt afgebroken
en het te lang duurt eer deze weder kan worden
opgevat.
Wij erkennen deze opmerking voor juist. De
onregelmatigheid der opname is echter alleen een
uitvloeisel van gebrek aan plaatsruimte. Intusschen
willen wij gaarne tegemoet komen aan het geuitte
verlangen en zullen wij voortaan, even als in de
eerste drie schetsen, eenvoudige beschrijvingen ge
ven, waarbij de noodzakelijkheid van plaatsing in
achtereenvolgende nummers minder groot is.
Wij hopen in de verdere teekening van land en
volk nog genoegzame aanleiding te vinden om de
idéen, welke wij door reeds ten tooneele gebragte
personen wilden bewijzen, uit te werken.
De eerste moeijelijkheid voor den Europeaan op
Java, is dat bij de taal niet kent en deze moeije
lijkheid is te grooter, omdat er verschillende talen
worden gesproken.
gaf. De heer van Zinnicq Bergman kon niet met
het stelsel van den ministermede gaan en zou ans
tegen de begrooting stemmen.
In den loop der zittiug werd op voorstel van den
voorzitter besloten na hoofdstuk X onvoorziene
uitgaven) en vóór de wet op de middelen nog een
aantal kleine wets-ontwerpen aan de orde te stellen;
terwijl er dan na de wet op de middelen nog an
dere onderwerpen aan de orde kunnen gesteld
worden. Dit zal natuurlijk afhangen van den tijd,
die gevorderd wordt voor do afdoening van de on
derwerpen, waarvan de afdoening spoed vereischt
en van den tijddie er nog voor kersmis mogt
overblijven.
In de zitting van Zaturdag is het koloniaal de
bat voortgezet. De heer Fransen van de Putte heeft
vooral de redevoeringen van de heeren Wintgens
en Nierstrasz wederlegd, terwijl de minister daarna
diezelfde sprekers heeft beantwoord en aan de an
dere leden opheldering heeft gegeven. Na eenige
replieken is de voortzetting der discussie bepaald
op heden.
Naar wij vernemen is door de vereeniging Ge
meentebelang" en eenige verdere ingezetenen van
Goeseen adres aan den raad gerigtten einde
middelen te beramen om de werken, geprojecteerd
bij het verworpen conversie-plan, te doen uitvoeren.
Wij ontvingen het voorloopig berigt dat de raee-
fabriek Nederland ouder de gemeente 's Heer Arends-
kerke, in den nacht tussehm Zaturdag en Zondag
jl. totaal is afgebrand.
De KI. Courant vindt dat de Goessche meisjes,
die de hoogere burgerschool bezocht hebben, doch
weder werden weggezonden, en haar ouders er on
gelukkig aan toe zijn. Onregt te lijden is on
aangenaam maar als dat onregt dan nog wordt
genegeerd, wordt redres vrij wel onmogelijk. Er
is in 's lands vergaderzaal gesproken van een meisje,
dat te Sappemeer de hoogere burgerschool bezocht,
zoo ook van een meisje, dat hetzelfde geluk tebeurt
viel in Zaltbommel, maar van de dertien meisjes,
die te Goes door het drijven der reactionaire partij
van de school werden weggezondenis zelfs niet
gerept, 't ls pleizierig.
Benoemd tot veldwachter te Ellewoutsdijk in
plaats van J. van den Berge als zoodanig eervol
ontslagen, Cornells Timmermanin te gaan met 1
Januarij 1872.
Bij ministerieële beschikking is tot rijksveld
wachter 2de klasse met den rang van brigadier
benoemd, de rijksveldwachter der 3de klasse bri
gadier-titulair P. Verdoorn te Heinkenzand.
Te 's Gravenpolder heeft zich eene commissie ge
vormd, bestaande uit de heeren Jolis. Polderman
J. Felius en J. Woutersen, ten doel hebbende, in
vereeniging met den secretaris dier gemeente, een
adres aan Z. M. den koning, bij den landbouwers
stand in genoemde gemeente te laten circuleren
inhoudende bezwaren tegen art. 3 van het in de
zitting der provinciale staten van 11 Nov. 11. ont
worpen reglement op het gebruik en instandhou
ding der kunstwegen.
Men schrijft ons uit Hontenisse, van 9 Decem
ber jl. Gisteren avond gaf onze Harmonie haar
eerste winterconcert. Niettegenstaande weg en weer
hoogst ongunstig waren was hetzelve niettemin
betrekkelijk druk bezocht.
Voor het begin van het laatste stuk wachtte
der directie en den werkenden leden der Harmonie
eene hoogst aangename verrassing. De Hoog Wel-
Geb. heer Baron Collot d'Escury, Beschermheer der
Harmonie en Burgemeester der gemeente, besteeg
de estrade, verzocht de directie bij zich en over
handigde haar met eene gepaste toespraakeene
den vorigen dag bij Z. H. W. G. van Zijne Ex
cellentie den heer Commissaris in dit gewest ont
vangen fraaije medaille door Zijne Exc. tijdens
diens jongste bezoek in deze gemeenteaan de
Harmonie tot versiering van haar prachtig vaandel
toegezegd.
Een luide aangeheven »Leve de Commissaris
des KoningsLeve Baron van Lijnden gevolgd
door oorverdoovende hurah's van de werkénde leden
der Harmonie en van de aanwezige toehoorders
en het Nederlandsch volkslied, beantwoordden de
toespraak des waardige» beschermheers.
Vervolgens nam de WelEd. heer van der Beek,
Commissaris der Harmonie, de medaille in ontvangst,
in gepaste taal daarvoor den opregten dank der
Harmonie betuigende.
Dat de werkende leden onzer Harmonie met dü
hoogstvereerend bewijs van erkentelijkheid van Zr.
Ms. vertegenwoordiger in dit gewest zeer in hunnen
schik zijn, en hun vaandel daardoor zoo mogelijk
voor hen nog meer waarde zal hebben, zal wel geen
beloog behoeven.
Men meldt ons uit Aardenburg van 3 December
De gemeenteraad heeft besloten, een post van
1000 op de begrooting voor 1872 uit te trek
ken, ten einde den 200sten gedenkdag van 26 Junij
1672 in den aanstaanden zomer feestelijk te vieren.
De Tijd en De Maasbode ontvaDgen de volgende
mededeeling, die wij letterlijk overnemen
»Z. Exc. graaf DuchdtelZr Ms. gevolmagtigd
minister bij den H. stoel, heeft aan het Neder
landsch gouvernement aangeboden zijn betrekking
kosteloos te blijven waarnemen, ten einde alle voor
wendsels tot inmenging der Tweede kamer op te
heffen.
De rivier de Maas vóór Rotterdam was reeds
den 6(len overdekt met drpfijs. De binnenlandsche
stoomvaart was dien dag echter nog in vollen gang.
De Hollandsche posten komen hier geregeld één
spoor te laat aan.
Maleisch wordt wel over geheel Java gesproken,
doch slechts door de hoofden en zeer enkele inlan
ders. In alle /ioo/tfplaatsen is echter het Maleisch
algemeen.
In den Oosthoek wordt het meest Madureesch
gesproken en er zijn verscheidene streken waar men
niets anders hoort.
In Midden-Java is het Javaansch de overheer-
8cliende taal, terwijl weder meer Westelijk Soen-
daneesch wordt gesproken.
De mindere man spreekt alleen zijne eigene taal
en kent geen Maleisch. Het hangt er dus veel van
af waar men in het binnenland geplaatst wordt of
zich vestigt om de taal magtig te worden. Madu
reesch bijv. is zeer moeijelijk omdat het niet half
zoo welluidend en gemakkelijk verstaanbaar is als
het Maleisch.
Alle inlaudsche talen op Java hebben een eigen
aardig gemak en eene eigenaardige moeijelijkheid.
Het gemak bestaat daarin dat er geen verbui
gingen of vervoegingen in zijn. De werkwoorden
worden altijd in de onbepaalde wijs gebruikt.
De volmaakt verledene tijd wordt eenvoudig ge
vormd door vóór het werkwoord het bijwoord soedah
(maleisch) ampon (madureesch), welke woorden
heiden reeds" beteekenen, te plaatsen, b. v.:
Bekin (maleisch) doen of makensoedah bekin
(gedaan, gemaakt,) keboi (madur.) makenampon
keboi (gemaakt.)
Deze zamenvoeging vormt dus ook het verleden
deelwoord.
Tot de moeijelijkheden mag wel gerekend wor
den, dat in ieder dier talen eene hooge en lage
taal bestaatmen zou er zelfs nog wel kunnen
bijvoegen eene middentaai. De inlander spreekt tot
zijn meerdere of tot een Europeaan in hooge (be
leefde) taalde meerdere antwoordt en spreekt in
de lage (minder beleefde) taal. Maar behalve deze
algemeen bekende onderscheiding hebben wij op-
gemerkt dat er onder gelijken nog afzonderlijke
uitdrukkingen of woorden worden gebezigd.
Reeds het bestaan dier onderscheidingen verraadt
dat de inlanders er bijzonder prijs op stellen in
rang of ouderdom geëerbiedigd te worden en te
eerbiedigen de Europeaan hebbe dan ook te zor
gen die onderscheidingen wel in acht te nemen.
Het spreekt echter van zelf, dat het als eene
soort van gemeenzaamheid wordt aangemerkt, wan
neer de hoogere zich bedient van eene gelijke taal
als de mindere.
Wanneer men voor het eerst de inlandsche talen
hoort spreken, dan slaat men wanhopig de handen
in elkaar en rekent men er op nooit die taal te
leeren. Als men echter, eensklaps midden onder