BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
BUITENLAND.
Bovendien is er een groot bezwaar tegen het gods
dienstonderwijs op de scholen. Die geen acte voor
de wiskunde heeft mag geen wiskunde onderwijzen.
Evenmin mag m. i. hij, die geen examen in de
godgeleerdheid gedaan heeft, godsdienst onderwijzen.
Of is de godgeleerdheid zóó gemakkelijk, dat ieder
zich daarmede bemoeijen kan en mag? Dan kun
nen wij de geestelijken wel missen. Iets anders is
het tot godsdienstigheid op te leiden."
Het wetenschappelijk onderwijs, het bevorderen
van getrouwe pligtsbetrachting is reeds opleiding tot
godsdienstige ontwikkeling en voor eene bijzondere
school schiet dus geen ander denkbeeld over dan
het kerkelijke, het leerstellige idéé op den voorgrond
te plaatsen. Zal men daarmee echter reeds de kleinen
op de school bezig houden? Zouden zij het kun
nen begrijpen? Zouden de schoolmeesters dat kun
nen onderwijzen?
Genoeg, de wet geeft vrijheid daartoe, maar wil
dat men dan zulke scholen zelf betale. De wet be
lemmert volstrekt niet het oprigten van dergelijke
scholen, maar zij stelt tevens de openbare school,
die opvoedt tot alle christelijke deugden, voor ieder
een open. Daar nu het onderwijs op de staatsschool
voldoende is voor de behoeften en het bevattings
vermogen van kinderen, zoo kan niemand zich in bil
lijkheid beklagen als hij dit aanbod van de wet ver
werpt om een ander idéé te volgen.
Na deze uitweiding over de school in het alge
meen komen wij in ons volgend artikel op het amen
dement van jonkhr. Pompe terug.
GOES, 23 October 1871.
Door het korte tijdsverloop tusschen de raads
zitting en de uitgave van dit nr.kunnen wij
heden slechts 4 pags. van het verslag als bijvopgsel
der courant geven.
Behalve het daarin voorkomende is nog vastgesteld
VI. het suppletoir kohier van den hoofd, omslag.
VII. idem van de belasting op de honden.
"VIII. goedgekeurd de begrooting van het armbest.
voor 1872.
IX. verworpen een voorstel van burg. en weth.
om andermaal eene subsidie aantevragen voor eene
middelbare school voor meisjes.
X. aangenomen een voorstel van het dagelijksch
bestuur om aan de school voor meer uitgebreid
lager onderwijs (fransche meisjesschool) te benoemen
eene hoofdonderwijzeres op eene jaarwedde van
f 1200,eene hulponderwijzeres met f 600,
en eene met 500,jaarwedde, terwijl burg. en
weth. tevens een crediet van 1000,wordt ver
leend tot verbouwing van het locaal.
Van een en ander volgt het uitgebreid verslag
in of bij ons volgend nommer.
Naar wij vernemen zijn bereids, ter uitvoering
van het in de jongste zitting door onzen raad met
algemeene stemmen aangenomen zelfstandig voor
stel van burgemeester en wethouders tot hand
having en verbetering der bestaande meisjesschool
alhier, de oproepingen van sollicitanten voor hoofd
en hulponderwijzeressen gedaan en de bestekken
voor de verandering van het lokaal in uitvoering.
Alle hoop bestaat dat binnen zeer beperkten
tijd de aldus verbeterde inrigting tot stand zal
komen.
Door deze activiteit in de uitvoering van het
genomen raadsbesluit, blijkt nog te sterker de
lasterlijkheid der insinuatie door den heer Meijlink
gedaan als zouden burgemeester en wethouders
opzettelijk de zaak der meisjesschool traineren.
Wijvestigen de aandacht van ouders, belang
hebbende bij het onderwijs aan meisjes, op de in
dit nummer voorkomende advertentie.
De inzender wenscht, bij genoegzamen waar
borg tot deelname, in onze gemeente eene bijzon
dere school voor onderwijs aan meisjes op te rigten.
Wij zijn in staat belangstellenden eenige nadere
inlichtingen te verstrekken.
Zooals uit het hierbij gevoegd raadsverslag blijkt,
is tot hoofdonderwijzer aan de openbare lagere
Bchool der 3e klasse alhier benoemd de heer D. H. C.
Ittmann met 10 van de 11 stemmen, en tot hulp
onderwijzers, met algemeene stemmen, de heeren
P. A. Kommers van Ellewoutsdijk en P. A. Hu-
bregtse van Ouddorp.
De oesterbanken onder Yerseke op de Ooster-
Schelde, leveren dit jaar weinig voordeel op door
de schaarschte der vangst.
De oesters gelden tot ƒ5,— de 100 stuks op
stroom of aan den wal. Beter gaat het met de
mosselvangst die een aantal visschers zoo uit
Tholen, Bergen-op-Zoom, Kieldrecht enz. goede ver
diensten geeft. Uit Bergen-op Zoom berigt men
dat daar reeds gedurende eenige weken honderden
tonnen werden aangevoerd die door vreemde com
missionairs a 1,60 per ton opgekocht en naar
Antwerpen worden gevoerd om van daar naar Parijs
en Londen te worden verzouden.
De Midd. Ct. verneemt dat met de uitvoe
ring van de onlangs aanbestede werken tot vol-
tooijing van het kanaal van Middelburg naar Yeere
dezer dagen een begin is gemaakt, waardoor het
zich laat aanzien dat ook gedurende dezen winter
daar weder vele arbeiders werk zullen vinden.
Aan de inteekenaren op het Dagblad der Chris
telijk-Historische rigting is door de heeren de
Hoogh <Sf Co. te Amsterdam eene circulaire toege
zonden, waarin zij zich verpligt achten den tragen
gang van deelneming in de oprigting van gezegd
Dagblad medetedeelen.
Verder maken zij bekend, dat er nog een vrij
aanzienlijk cijfer beneden het 5000-tal is, zoodat,
indien de voorstanders dier rigting de handen niet
spoedig ineen slaan, zij de hoop moeten opgeven
om met 1 Januarij e. k. het blad te doen verschijnen.
Mevrouw Elise van Calcar, van wie in jaren op
romantisch gebied niets is verschenen, houdt zich,
naar men mededeelt, op dit oogenblik onledig met
de correctie van een grooten roman, die dezen
winter onder den titel Kinderen der eeuw verschij
nen zal.
De werkmansvereeniging Arnhem" heeft eene
afdeeling opruiming van sneeuw bij dooi weder"
gevormd, die zich, bij genoegzame deelneming, bij
wijze van proef gedurende den winter 18/1/72
belast met het opruimen van sneeuw bij dooi-we-
der, vooral om eenige oppassende werklieden in
den tijd, waarin zij veelal geen werk hebben, eenig-
zins te gemoet te komen. De gemeente Arnhem
geeft een subsidie van ƒ500. De ingezetenen kun
nen zich bij de afdeeling abonneren voor de breed
te van het geheele erf tegen tien cents per strek-
kenden meter. Het bestuur der afdeeling wordt
gekozen door en is rekenpligtig aan de werkmans
vereeniging Arnhem." Deze zaak verdient in an
dere gemeenten navolging.
Het was ons nooit zeer duidelijk zoo zegt
de Arnh. Ct. waarom men buiten op couverten
bijbelteksten drukken liet. Naar ons bescheiden
oordeel was het adres voldoende, en de inhoud
meer bijzonder geëigend om de opwellingen van
een geloovig gemoed te bevatten. Niets belet een
kruidenier om een baal suiker te bestellen en er
dan een vers uit het oude of nieuwe testament
achter te zetten tot stichting van den grossier, die
de commissie effectueren en den tekst ter harte
nemen kan. Zooveel haast heeft die tekst toch
niet, dat men er kennis van moet nemen vóór men
zelfs den brief nog geopend heeft. Eindelijk ech
ter zijn wij op het denkbeeld gekomen, dat het
een middel was om brieven voor verduistering te
bewaren: wie iets kwaads met een brief voor had,
zou misschien door het lezen van den tekst tot
inkeer worden gebragt. Ook deze illusie is ons
thans ontnomen. De heer Zalsman te Kampen
liet een brief op de post bezorgen met het 6e vers
van het 11e hoofdstuk van den brief aan de He
breen er op en 75 er in. Helaas! de verbor
gen 75 hebben waarschijnlijk meer effect gehad
dan de aanschouwelijke woorden uit de Hebreën,
tenzij misschien juist het citaat uit den brief aan
de Hebreën, den een of ander aangespoord heeft om
het couvert ter blijvende overpeinzing te behouden.
Had hij dan tenminste de ƒ75 maar verzonden!
Wij ontvingen het eerste nr. van een nieuw tijdschrift ge
naamd Exelsior, tijdschrift voor onderwijzeressen. De hoofd
redactrice, mej. H. A. Krooneman, stelt zich voor in haar
blad voorloopig te bespreken:
1". Beschouwingen over de vakken van gewoon en meer
uitgebreid Lager- en Middelbaar Onderwijs;
2°. Berigten en mededeelingen van het belangrijkste dat
in het Binnen- en het Buitenland, alsmede in onze
Koloniën, op 't terrein van het onderwijs voor meis
jes geschiedt;
3°. Stukken over Gymnastiek en Gezondheidsleer;
4°. 't Belangrijkste omtrent de Fröbelmethode;
5°. Aankondigingen en beoordeelingen van Studiewerken,
Schoolboeken en kinderlectuur;
6°. Schoolnieuws;
7°. Verslagen van Provinciale en Vergelijkende examens;
8Opgaven over de verschillende Leervakken ten behoeve
van Hulponderwijzeressen en Kweekelingen
9°. Ter recensie ingekomen werken;
10°. Advertentiën.
Hieruit blijkt wat met dit nieuwe tijschrift wordt bedoeld.
Bedriegen wij ons niet, dan is dit het eerste damesblad
dat uitsluitend over het onderwijs voor meisjes en de be
langen der meisjesschool zal spreken. Wij bevelen het gaarne
ter kennisneming aan. De prijs is franco per post 5,50
per jaar.
Wij veroorlooven het] volgende stukje uit Exelsior over
te nemen:
„EENE VRAAG.
Klachten over 't onderwijs der vrouw zijn thans aan de
orde van den dag, en 't ligt volstrekt niet in mijn plan
hiertegen op te komen. Die onpartijdig over den stand van
zaken oordeelt, moet erkennen^dat er vaak grondige rede
nen voor zijn.
Zou de opeenstapeling van leervakken op de schouders
van ééne persoon ook niet eenigzins de oorzaak zijn van
't onvoldoend gehalte van 't vrouwelijk onderricht? Elke
onderwijzeres heeft gewoonlijk haar lievelingsvak, en niet
ieder is het gegeven zich zelve zoodanig te beheerschen dat
men die voorliefde geheel en al onderdrukt, en het in elk
vak evenver brengt.
Zou het dus niet beter wezen zoo elk meisje, dat voor
het onderwijs opgeleid wordt, zich eerst om algemeene ken
nis te verkrijgen op de leervakken van gewoon en meer
uitgebreid lager onderwijs toelegde, |en naaat zij hare acten
verkregen had en als hulponderwijzeres gevestigd was, zich
6f uitsluitend tot het onderwijs van de gewone leervakken,
öf totdat van ééne taal bepaalde? Bragt men hierin na ver
loop van een paar jaren eenige afwisseling, dan geloof ik
dat men een degelijk hulppersoneel en later flink ontwik
kelde hoofdonderwijzeressen verkrijgen zou.
't Is immers eene onderwijzeres, die dagelijks een zes-
of zevental uren onderwijs geven moet, niet mogelijk in
hare weinige vrije oogenblikken de studie van drie vreemde
talen en zoovelerlei vakken van 't lager onderwijs bij te
houden en voort te zetten 1
Juist daarin ligt de kracht van het Middelbaar Onder
wijs, niet zooals het op enkele meisjesscholen voor Mid
delbaar Onderwijs thans wordt ingerigt, dat elke leerares
verantwoordelijk is voor eene geheele klasse, welke zij drie
of vier vakken onderwijzen moet dat elke leeraar en
leerares een afzonderlijk vak heeft, waarop men zich geheel
kan toeleggen, om dat in al zijne deelen grondig te be-
studeeren.
Op deze vraag vestigen wij inzonderheid de aandacht
van hen die in onze gemeente over het meisjes-onderwijs
hebben te beslissen.
Henoemingen enz.
Eervol ontslag verleend, op verzoek, aan C. Dominicus,
te Kruiningen, als ontvanger der directe belastingen, in-
en uitgaande regten en aecijnsen voor Kruiningen, Krabben-
dijke, Schore en Vlake 'Waarde en Yerseke, 'behoudens
aanspraak op pensioen en met dankbetuiging voor de
aan den lande in onderscheidene betrekkingen bewezen
diensten, gedurende een tijdvak van ruim 54 jaren. Voorts
zijn die kantoren als zoodanig opgeheven en is inge
steld een nieuw ontvangkantoor te Kruiningen, voor de
gemeenten Kruiningen, Krabbendijke, Schore, Waarde en
Yerseke, met bepaling dat het ontvangkantoor Kruiningen c.a.
zal iessorteeren onder Hansweert.
Kerkelijke Zaken.
De beroeping van J. M. Stroes tot Evangelist te Win
terswijk, waarvan wij in ons vorig no. melding maakten,
is door dezen aangenomen.
Te Kleverskerke is beroepen ds. J. J. Oudegeest, na examen
op 16 Aug. jl. bij het Prov. Kerkbest. van Overijssel, als
kandidaat tot de H. dienst toegelaten.
De bakermat der Napoleontische dynastie het
eiland Corsica, schijnt het tooneel te zullen worden
van de uitbarsting der partij die het keizerrijk
op nieuw in Frankrijk herstellen wil. Prins Na
poleon, de bekende neef van den exkeizer, is der
waarts vertrokken en dat de regering ook niet
gerust is, blijkt daaruit, dat eenige oorlogschepen
en een buitengewoon commissaris naar het eiland
gezonden zijn. De beweging op het eiland wordt
echter door het meerendeel der Frauschen en al
lereerst door de Parijzenaars in een bespottelijk licht
gesteld. De vrees die zich onder de omgeving der
bewindsmannen voor die beweging doet kennen
wekt den lachlust van velen op, die wel kunnen
goedkeuren dat de regering voorzigtigheid in acht
neemt, maar de afzending van een vloot naar de
Corsicaansche wateren en van een buitengewonen
commissaris naar Ajaccio zeer overdreven vinden.
In verband met het voorgevallene op Corsica, zij
het al dan niet overdreven voorgesteld brengen
wij het berigt in den Siècle betreffende de oproe
rige manifestatie van eenige onderofficieren der
artillerie te Tarbes, die, gelijk de Gironde meldde,
minstens een uur lang" Leve de keizer! Leve de
keizerin! Leve Napoleon IV! geroepen hebben.
Bedoelde onderofficieren hadden, volgens eerstge
noemd, vooraf braaf gegeten en gedronken en be
hoorden tot de voormalige keizerlijke gardedit
heldert de zaak nog al op, doch het verontschul
digt de regering niet dat zij getracht heeft »het
schandaal in den doofpot te doenin plaats van
de schreeuwers bij den kraag te pakken en voor
den krijgsraad te brengen." Van Corsica gewa
gende, melden wij tevens dat daar bij herstemming
tot lid van den departementsraad gekozen is de
heer Conti, de bekende vertrouweling van Napoleon
III. Toen hij zich candidaat steldemaakte hij
geen geheim van zijne standvastige verknochtheid
aan den keizer, en verklaarde integendeel aan de
kiezers: »Ik kom uwe stemmen vragen, omdat
ik door den keizer ben uitgenoodigd zijne belan
gen, welke tevens de uwen zijn, te verdedigen."
Dat men ook over den toestand van Parijs vol
komen gerust is, mag betwijfeld worden. Zoo meldt
men, dat Thiers in overleg getreden is met den
generaal Valentin om te Parijs een onderprefect
van policie te benoemendie alleen belast zal
worden met de criminele zaken. Men noemt voor
de nieuwe betrekking den heer Claude, chef van
de veiligheidspolitie te Parijs. Toen wij dit berigt
lazen, dachten wij onwillekeurig aan wijlen Vidocq.
Of de heer Claude echter in diens schoenen kan
staan, gelooven wij niet.
De hertog van Gramont de exminister van bui-
tenlandsche zaken van den exkeizer van Frankrijk
is zeer verbitterd op Benedetti, over de openbaar
making van zijn veelbesproken boek. De exgezant
van Frankrijk te Berlijn zou, zoo althans zegt de
hertog de Gramontopzettelijk in zijn werk niet
hebben opgenomen eenige belangrijke dépêches, en
de ex-minister, die zijne verantwoordelijkheid te
hevig aangetast ziet, wil de leemte in bedoeld boek
aanvullen door de uitgave van een geschrift dat
hoogst bezwarend voor Benedetti moet zijn. Van
Duitsche zijde hebben Benedettis mededeelingen ins
gelijks een teregtwijzing uitgelokt, van belgische
zijde evenzeer, en op de Spaansche wederlegging
zal een andere brochure volgen, en wel van den
heer Lostende, die het Fransche keizerrijk te Madrid
vertegenwoordigde, en even als Benedetti gehouden
werd als ware hij onbekend met de Hohenzollern-
sche kuiperijde heer de Lostende zal zijne cor
respondentie ter kennis van het publiek brengen.
De Reichs-Anzeiger te Berlijn bevat mededeelin
gen om de beweringen van Benedetti te verbeteren,
ten minste voor zoover zij de strekking hebben
twijfel te doen ontstaan aan de echtheid der mede
deelingen, ten vorigen jare van het Pruissisch de
partement van buitenlandsche zaken uitgegaan. De
Reichs-Anzeiger bevat nl. den tekst van de stukken,
die betreffende België aan Benedetti op 16 Augus
tus 1866 werden gezonden en waarop hij antwoordde
in een brief, geheel door hem zeiven geschreven
en die bij het departement van buitenlandsche za
ken berust. Deze brief begeleidde het bekende ont-
werp-verdrag, welk ontwerp van zijne eigene hand
is en van insgelijks door hem zeiven geschreven
kantteekeningen is voorzien, waarmede het te Parijs
aan het ministerie van buitenlandsche zaken gea
mendeerd werd. Dit ontwerp berust ook bij het1^
departement van buitenlandsche zaken en is gelijk
luidend met het exemplaar, hetwelk Benedetti aan
Bismarck overhandigde en dat verleden jaar in.
druk verscheen.
