1871. JV 82.
Dingsdag 17 October. 58",c jaargang.
9
Ycplpck dei* Oosl-Indjsclie landmail.
(xOESSCHI
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag en Donderdag
avonduitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal zoo binnen als buiten Goes f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 e. met bijblad 10 e.
COURANT
Gewone advertentiën worden a 15 c. de regel geplaatst.
Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 1G regels 5 1,
Dienst-aanbiedingcn, niet meer dan 4 regels bedragende
en contant betaald, 40 c.
De inzending van advertentiën kan geschieden op den dag der uitgave tot vóór drie urendes namiddags.
Stukken welke men als ingezonden wensclit opgenomen, moeten uiterlijk den vorigen dag aan het bureau bezorgd zijn.
BEKENDMAKING
viin hei i. h'ineenke-bestuur
T? Jc£ A JN I W in 13
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES bren
gen ter openbare kennis, dat de geneesheeren tot onder
zoek van de ingediende rcclamesi der ingeschrevenen
voor de hrauilweci', eenc zitting zullen houden ten
raadhuïze, op Sioetdenlaif den S.ï> Oeiubee et s.
tlex voor mi eieigs ten evf nre, kunnende tot dien
tijd ter secretarie nog opgave geschieden van vrijstellin
gen, die men vermeent te nebben, alsmede of men da[dienst
verlangt af te. koopen of een plaatsvervanger te stellen.
üoes, don 10 October 1871.
Burgemeester en W ethouders voornoemd,
M. P. BLAAUREEN.
De Secretaris,
HARTMAN.
POSTEKIJEN.
Via TRIËSï',
Woensdag 13 October,
per eersten trein naar Roosendaal.
Via B It I a D I S I,
Vrijdag 20 October,
per laatsteu trein naar Roosendaal.
v-(.rCTM1- JEgar
BiNMENLAiMDSCHE BERIGTEN.
BOES, 16 October 1871.
Wij -hebben van het departement vau finantiën
ontvangen de staten van de in-, uit- en doorge
voerde voornaamste handelsartikelen, gedurende de
maand Augustus 1871, welke staten aan ons bureau
voor belangstellenden ter inzage liggen.
Zaturdag morgen ten elf ure arriveerde binnen
unze gemeente Z. Exc. de minister van Justitie,
vergezeld van den hoofdinspecteur der gevangenis
sen, me Greveling, tot het inspecteren van het huis
van arrest alhier.
Met veel belangstelling bezigtigden de hooge per
sonen de gevangenis, alsmede de putboring die bij
dezelve plaats heeft. Over een en ander werd her
haaldelijk hooge tevredenheid betuigd. Na de in
spectie werd Z. Exc. en don heer inspecteur een
collation aangeboden, waartoe ook genoodigd wa
ren de president onzer arrondissernents-regtbank
en de officier van justitie, benevens de geestelijken
die aan de inrigting dienst doen.
Per spoor van 6 ure des avonds zijn de hooge
gasten weder vertrokken.
Men schrijft ons uit 's Heer Arendskerkedd.
14 October jl.
Gisteren mogt de heer dr. ASchil ham, gemeente
geneesheer alhier, het voorregt genieten zijn 30jarig
verblijf in deze gemeente te herdenken. Van ver
schillende zijden werden beul en familie haitelijke
lelécitaties gebragt, benevens eene serenade door tiet
mnziek-gezclschap „Prins Ilendri/c" van het nabu
rig Heinkeuszaud. Op de meest heusche wijze wer
den belangstellenden ontvangen en door den jube-
laris dankzeggend beantwoord."
Jl. Donderdag avond, ten half zes ure, kwam
de heer J. de Booij student aan de Pol. school,
dopr de Nikkersteeg op de Korenmarkt te Delft,
toen hij aldaar, bij de brug, in de nabijheid dier
steeg, eene massa menscheu aan den waterkant
zag staan die met stokken iets in het water sche
nen te zoeken. Op zijne vraag wat er gaande was,
vernam hij, dat er een jongen in het water lag
die bereids gezonken was. Na zich de plaats te
hebben laten aanwijzen waar men vermoedde, dat
de drenkeling liggen moest, aarzelde de heer de
Booij geen oogenblik om zich te water te begeven
en had liet, geluk, na eens te vergeefs onder water
te hebben geduikt, bij eene herhaalde duiking den
jongeling hoven te brengen, die, geheel bewuste
loos en met modder bedekt, door niemand herkend
werd. IJlings begaven zich daarop eenige omstan
ders met den drenkeling op weg om geneeskun
dige hulp interoepen. Bjj den heer chirurgijn van
Munnehe.de gekomen, werden gedurende een uur
lang door hembijgestaan door dr. Soutendam
alle middelen in 't werk gesteld welke de kunst
in dergelijke gevallen aan de hand geeft,' met het
gelukkig gevolg, dat de jongeling weder tot het
leven terugkeerde. Inmiddels had de heer de Booij
zich naar huis gespoed, om van kleedereu te ver
wisselen, en, terwijl hij daarmede bezig was, werd
de tijding aangebragt, dat de jongeheer J. de Booij,
10 jaren oud, op de Korenmarkt iu het water had
gelegen, maar gelukkig was gered en thans, onder
geneeskundige behandeling van den heer van Afun-
nekrede, weder tot zich zeiven kwam. Het bleek
nu, tot niet geringe verbazing en blijdschap van
den heer J. de Booij, dat luj door zijne kloeke
en menschlievende daad een leven had gered dat
hem dubbel dierbaar was het leven van zijn
broeder!
SCHETSEN OVER „DE OOST."
VII.
Brief van den kontroleur W. te D. aan den
kontroleur Af. te K.
Amice! Hebt ge de Balzac's Centenaire gelezen?
zoo tja, dan zult ge weten, dat die Centenaire iemand
was die van tijd tot tijd een jong meisje kookte of
stoofde of oploste of zoo iets om er eene soort van
tinctuur of extract van te maken. Die tinctuur ge
bruikte hij en niettegenstaande liet ligchaam ver
ouderde, bleef hij leven en telkens als hij die tinc
tuur gebruikt had, gevoelde hij zich verjeugdigd.
Iets dergelijks heb ik dezer dagen ondervonden.
Stel u echter gerust: ik heb geen jong meisje ge
stoofd, noch iemand in tinctuur veranderd. Ik ben
dan ook niet verjeugdigd, maar eenvoudig verhol-
landschd. Ik heb namelijk eene visite ontvangen
van eeu joug mensch, die kort geleden uit Holland
was aangekomen en eene betrekking heeft bij den
heer Z. denfabrikant in mijne afdeeling.
Het friesche, het naïve, het ietwat schroomvallige in
dat jonge mensch waren mij eene aangename af
wisseling in mijne eenigzins al te praktische omge
ving. De jongen beviel mij wel en liet gesprek met
hem oefende bepaaldelijk een verhollandiserendi n
invloed oj» mij uit. Ik stel mij voor hem eerstdaags
■eens bij u te brengen. Welligt dat die frissche ver
schijning u wat weeker maakt in uw gevoel omtrent
tonze inlandertjés. Ja amice ik hoop bres te
■.schieten in dat ijzeren idee dat ge koestert om de
Javanen eeuwigdurend te houden in dien staat van
idndsehheid waarvan gij alleen heil verwacht.
Met welk doel zijn wij als overheerschers hier in
-^Indië? Als liet te doen is om op allerlei manieren
de Indianen uit te zuigen en geld voor onze schat
kist in Holland te slaan, dan, dunkt mij, konden
wij wel hoe eer hoe beter met stoom er van door
gaan, terug naar onze zandige kust.- t Zou een ellen
dige roeping zijn.
Zijn wij hier tot ons genoegen of tot ons nut,
om onze schoenen te verslijten bij uitstapjes in de
binnenlandenonze banden vuil te maken bij de
vechtpartijen en opstandjes, onze soldaten te leeren
oorlog voeren?
Zijn wij hier om de Indianen te beschaven?
Hen tot christenen te maken?
Te kunnen zeggen, dat ze zijn onze veel beminde
onderdanen
Gij zult bemerken dat ik een gedeelte dezer woor
den citeer, maar om de kwestie zuiver te stellen,
antwoord ik op al die vragen
„Wij willen van lien, met hen en door hen voor-
„deel van ons Java trekken.
Maar wij hebben geen regt op dat voordeel, en
't is een dwaas voordeel, als wij de Javanen niet
tegelijk beschaven, want beschaving leidt tot behoeften
en deze leeren ons werken.
Om die beschaving te kunnen bereiken, moeten
zij den zegen van den vrede onder onze tnensehe-
lijke Europesche wetgeving kunnen genieten en
daarom is liet goed dat zij onze onderdanen zijn.
[let Christendom en de ware godsdienst zullen
dan, met de beschaving, van zalven komen.
Wij zullen het niet beleven, maar welligt onze
kinderen mogelijk eerst onze kleinkinderen.
Duizend jaren zijn als 'één dag en in het werk
der beschaving moet men geduldig zijn; maar waar
niet begonnen wordt daar kan ook geen volbren
ging ontstaan. Noch huil bruine kleur, noch hun
mindere beschaving geven ons liet regt de Javanen
te minachten of te gebruiken voor het een of ander
Men leest in de (Jnion de Charleroi:
Een landbouwer in een naburige gemeente, die
gedurende de laatste aardappelziekte, had opge
merkt dat oen zijner vrienden, een leerlooijer, niet
het minste nadeel door die ziekte aan zijn' aard
appeloogst ondervond, kwam op het donkbeeld
om van deze opmerking partij te trekken. Bij
liet pooten der aardappelen wierp hij in elk gat
waarin een aardappel gelegd werd een handjevol
run. De uitslag was, dat die gedeelten van zijn
land, waar hij run had aangewend, geheel van de
ziekte verschoond waren gebleven, terwijl de ove
rige velden zwaar door het kwaad werden getei-
j sterd. Hij verzekert, dat de aardappelen die men
onder run voor den winter oplegt, voor-het kwaad
beschut blijven.
De cholera heeft haar vreeselijk karakter verlo
ren, als men ten minste de Times wil gelooven,
waarin men het volgende leest:
Een ingezeten van Florida, een onvermoeid na-
tuurvorscher, heeft grondig het vraagstuk onder
zocht en deelt mede, dat, evenals de gele koorts,
de cholera ontstaat en gevoed wordt door kleine
onzigtbare diertjes, die in de lucht zich bewegen.
Als men dus de lucht doet trillen en schokken,
zal men aan een dampkring die bezwangerd is met
iusecten, zijne oorspronkelijke zuiverheid terugge
ven en elke epidemie uit die oorzaak ontstaande
vernielen.
Ten bewijze daarvan heeft de heer Hardee, de
uitvinder, voorgesteld te Charlestown de proef te
nemen. Zooals men weet heeft de gele koorts daar
groote veiwoestingen aangerigt: zij eischte honderd
slagtoffers daags. De heer Hardee wil nu derwaarts
gaan en zijn eigen leven er aan wagen. Hij vraagt
slechts tien dagen en staat er met zijn eerewoórd
voor in. dat hij de, ziekte zal verdrijven.
Ziehier hoe hij het zal aanleggen. Hij zal voor
de geheele stad Charlestown in Zuid-Carolina, met
50 000 inwoners, slechts eene enkele ton buskruid
gebruiken en, gedurende tien achtereenvolgende
nachten, eiken avond ten negen ure beginnende,
vijf pond voor elke ontploffing aanwenden. Na tien
dagen verzekert de heer Hardee, dat zich geen enkel
geval meer in de stad zal voordoen.
Telegrafische dépêches omtrent den brand te Chicago.
New- York 11 Sept. De brand te Chicago is
geheel gebluscht.
Soldaten en burger-patrouilles handhaven de orde.
Tenten zijn aangevoerd om 75000 personen een
egoïstisch doel. Wij, liet blanke volk, het dagvolk
der wereld, zijn verpligt hén voor te lichten iu de
schemering waarin zij verkeeïen tusschen ons en
het nachtvolkde negers.
Zonder beschaving geen vooruitgang
Zelf beschaafd zijnde en op de hoogste sport
van eigenwaarde, van denken, gevoelen en willen
staande, is ons als 't ware de weg voorgeteekend,
welken wij jegens de Javanen hebben te bewandelen.
Ik zie dan ook inet genoegen van tijd tot tijd
nieuwe vrij-arbeiders komen 't Is waar zij komen
niet juist om de menscheu te beschaven; ook zij
willen gold verdienen, maar de aard van hun werk
helpt reeds aan de beschaving mede, want terwijl
ons kuituurstelsel den Javaan (en ons zeiven) ver
laagt, doet de vrije arbeid hein eenig begrip van
zijn eigene waarde krijgen.
Nu weet ik het wel, dut gij juist zoo het land
hebt aan die vrije arbeiders omdat zeer enkelen
in een lOtal jaren soms fortuin maken terwijl wij,
ambtenaren, twintig jaren moeten tobben voor een
matig pensioen, maar ik kan mij geen lust tót be
schaving van Indianen voorstellen, die alleen daarin
zou bestaan, dat wij ons laatste stuk brood met
hen zouden deelen.
Dat zou eene slechte philantrophie zijn die wei
nig overeenkomt met bet gezond verstand.
Die zich dit ten doel stelt, zal bovendien werk
genoeg in Holland kunnen vinden.
Ataar het doel van het kuituurstelself
Plant voor mij kotlij, onderhond den aanplant,
pluk de koffijboonendroog ze, ontbolster ze eii
breng ze mij in mijn pakhuis. Ik geef je t 13
voor de 125 arr.st. ponden goede koffij. Hoe duur
ik deze koffij in Europa ofop Java verkoop,
dat gaat je niet aan, dat is je zaak niet en daat