1869. .a* 102.
Vrijdag 24 December. 56ste jaargang.
Sluiting der Jagt op Klein Wild.
ïS.©nnisgeving.
BINNENLANDSCHE BERSCTEN.
GOESSCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag en Donderdag
avond, uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal 1,75, fr. p.p. 1.90 Afzonderlijke
nommers 5 c.met bijblad 10 c.
COURANT.
Gewone advcrtentien worden 15 e. de regel geplaatst.
Geboorte-, huwelijks- en doodberigten van 10 regels a 1.
Dienst-aaubiedingcn, niet meer dan 4 regels bedragend'
en contant betaald, 40 c.
De inzending van advertentiën kan geschieden op den dag der uitgave tot vóór drie uren, des namiddags.
Stukken welke men als ingezondenwenscht opgenomen, moeien uiterlijk den vorigen dag aan het bureau bezorgd zijn.
1 LI— - —Ii1 t 1J-1111L
De COMMISSARIS des KONINGS in de provin
cie Zeeland
Gezien het besluit van heeren Gedeputeerde Sta
ten van den 17 December 1869, no. 83;
Gelet op art. 11 der wet van den 13 Junij 185 7,
(Staatsblad no. 87);
Maakt bekend dat de sluiting der jagt op klein
wild, met uitzondering van die op houtsnippen, ook
met schietgeweer, in deze provincie is bepaald op
Yrijdag den 31 December 1869 met zons-ondergang,
en dat het tijdstip van de sluiting der jagt op hout
snippen en ivaterwild nader zal ivorden vastgesteld.
Deze kennisgeving zal in het Provinciaal blad ge
plaatst, en zullen afdrukken in plano aan de gemeente
besturen ter aanplakking gezonden worden.
Middelburg, den 18 December 1869.
De Commissaris des Konings voornoemd,
R. W. van LIJNDEN.
Dikwijls wordt de vraag gedaan: welke nut
tigheid hebben die lange redevoeringen in de
tweede kamer, die toch meestal slechts herha
lingen zijn, van het reeds gezegde? Als er haast
bij het werk is, zooals dit jaar bij de behande
ling der begrootingswetten, zou men de leden
wel gedurig, willen „toeroepenlaat bet belang
der zaak uwen lust tot redevoeren wat temperen,
en werk liever voort, dan dat gij zoovele woor
den noodeloos overhoop haalt.
't Schijnt echter, dat de edelmogenden zicli
niet bedwingen kunnen, en toch is liet zelden
zoo in het oog gevallen als nu, dat slechts eigen
lust tot spreken hen drijft. Bij enkele hoofd
stukken der begrooting is gebleken, dat de anti-
ministerieele partij, immers voor het grootste deel,
de wetsontwerpen verwierp, alleen om enkele
daarin voorkomende zaken, waarmede zij zich
niet konden vereenigen. Binnenlandsche zaken,
bijv. vond, om de afdeeling onderwijs, geene genade
bij anti revolutionairen en conservatieven. Zij
wisten, dat op dat punt aan hunne eisclien niet
zou worden voldaan, zij hadden dus van den aan
vang af plan sommigen zeiden het duidelijk
om aftestemmenen desniettegenstaande hielden
zij zeer lange redevoeringen over allerlei onder
werpen, als ware hun stem nog niet bepaald.
Daarmede meenen wij, wordt al zeer weinig
practisch nut gedaan, dat er geredeneerd wordt,
over de zaken, die te voren reeds veroordeeld zijn,
en evenmin zien wij er eenig heil in, dat soms,
na lang debat, enkele onderdeelen worden aan
genomen, ook door de tegenstanders, als zij ten
slotte toch het geheel verwerpen. Gaan wij de
geschiedenis der laatste weken na, dan zijn het
meestal de bestrijders der regeering, die de dis-
cussien gerekt hebben, zonder dat door hen iets
anders gezegd werd, dan wat men reeds wist,
zonder dat er eenige verscheidenheid was, in de
onderscheidene adviesen, zonder dat er eenig uit-
zigt bestond, dat hunne bestrijding tot iets lei
den zou.
De begrootingen voor oorlog en marine zijn aan
genomen, zonder dat daarin merkbare bezuiniging
is aangebragt. De kleine vermindering op eerstge-
nomen hoofdstuk kan niet als zoodanig aangemerkt
worden. Dat is eene teleurstelling, zal men denken
voor heu, die doj^ hunne adressen op vermindering
hadden aangedrommn en misschien beschouwt iner^
het ook wel als e® nederlaag voor deze voorstan
ders van zuinigheid.
Zoowel het eene als het andere oordeel- zou on
juist zijn.
De adressanten uit Groningen GoesMiddel
burg en andere plaatsen konden zeer goed here-
keuen, dat er ditmaal geene verandering te wachteu
was, althans dat er heel wat zou moeten gebeuren,
indien men nu reeds het denkbeeld bij de staten
generaal eenig overwigt zou kunnen bezorgen
dat er schier een wonder had moeten plaats hebben,
indien men de ministers van oorlog en marine
zoo maar terstond voor eene ingrijpende bezui
niging gewonnen had.
De uitkomst heeft onze verwachting niet be
schaamd. De adressen vonden vele bestrijders en
de begrootingen hieven zooals zij waren.
Het is dus geene teleurstelling, te minder, omdat
het doel bereikt is, om de Aandacht op een volks-
wensch te vestigen.
Men zal ons niet toegeven, dat het een volks
wensch is en daarbij wijzen op het klein getal
adressanten, in verhouding tot het getal dergenen,
die zich huiten de zaak gêhouden hebben.
Dat is eehter geen bewijs.
Het volk is niet zoo haastig om zijne wensehen uit-
tespreken. Het moet langzamerhand wakker ge
maakt. En bovendien het is niet liet groote aantal,
dat de noodzakelijkheid van eene zaak bewijst.
Als het volk goed begrijpt, dat de bezuiniging
op de begrootiugen voor oorlog en marine, of de
lasten verminderen kan, of althans gelegenheid
geven, om, zonder verhofgS^g van last, gewlgtige
werken te kunnen uitvoeren, dan zal het zich
zeker vereenigen met het denkbeeld, en er zullen
meerdere stemmen vernomen worden.
Yo.or het oogenblik is het ons genoeg, dat de
wensch gehoord werd in de kamer en daar weer
klank vond. De aandacht der regeering is er nu
op gevestigd, en het is zeker, dat de eenmaal
geuitte wensch, meermalen en krachtig zal wor
den uitgesproken.
De grond is gelegd. De voltooijing van hei
gebouw, kan slechts langzaam geschieden. En
is het oogenblik nog niet daar, om 's lands gel
den liever voor nijverheid, wetenschap en kunst,
dan voor oorlogs materieel uittegeven; de rnen-
scben worden wijzer en die tijd zal komen.
GOES, 23 December 1869.
De leden van de eerste kamer der staten gene
raai zijn ter vergadering bijeengeroepen tegen Maan
dag, den 27 December aanstaande, des avonds ten
half acht ure.
De tweede kamer heeft thans de beide begroo
tingen voor oorlog en voor marine aangenomen.
De' eerste met 45 tegen 33 stemmen. Het blijkt
dus wel, dat, om welke redenen ook, onderschei
den leden bezwaren haddenotn zulk een hoog
cijfer toetestaan, daar wel niemand om redenen
buiten de begrooting, veel min om den persoon
des ministers zich daartegen zal verklaard hebben.
De c nservatieven en anti-revolutionairen hebben
meest allen voor gestemd en schijnen dus den mi
nister gesteund te hebben, om eene demonstratie
te doen tegen hen, die op bezuiniging hadden
aangedrongen. Men heeft er nu eenmaal die wen
ding aa gegeven dat het een blijk van vaderlands
liefde is, als men veel geld voor oorlogszaken laat
uitgeven en dus moet de partij, die zich de nati
onale noemt wel medegaan. Waarschijnlijk geeft
zij zich geene rekenschap, op welke wi]ze de ware
liefde tot land en volk het best wordt getoond.
Een amendement van den heer Stieltjes, oin de inrig-
ting der cavallerie te vereenvoudigenis afgestemd
door 49 tegen 28 stemmen. Een amendement van
den heer de Roo, om een post van f 50,600, voor
het jinrigten van artillerie gebouwen te Breda te
doen wegvallen is met 56 tegen 32 stemmen aan
genomen. Er is dan toch iets bezuinigd.
In de zitting van Woensdag heeft de tweede
kamer, na de behandeling van eenige wetsontwer
pen van kleinen omvang, aangenomen m#t alge-
meeue stemmen het hoofdstuk der begrooting na
tionale schuld; met 75 tegen 2 stemmen de wet
op de middelen en met 47 tegen 30 stemmen het
hoofdstuk finantien.
De minister van finantien heeft een wetsontwerp
toegezegd tot invoering van een uniformport.
Toen in de zitting der tweede kamer van 18
Dec., het voorstel gedaan werd door den voorzitter,
om eene avondzitting te houden, zeide de heer
Thorbecke: ,/difc voorstel wordt gedaan om tijd te
te winnen. Zijn avondzittingen het middelda? artoe
Mij dunkt, neen. Alleen uitoefening van de deugd
der onthouding, kan ons doen vorderen. Avondzit
tingen zijn het middel om de reeks redevoeringen,
waarvan de eene de andere wekt, niet voor de kamer,
maar voor het bijblad gehouden, te verlengen. Ik
meen derhalve* aan de vergadering in bedenking
te uiogeu geven, om het voorstel niet aantenemen."
Wij onderschrappen.
Naar men ons mededeelt zou er sprake zijn van
de aftreding van den minister van oorlog, den heer
van Muiken. Volgens geruchten zou hij misschien
wel vervangen worden door den generaal Knoop.
Wij deelen het beiigt onder reserve mede, want
het is ligt te vermoeden, dat de kamer-debatten
en de eindstemming over het budget voor oorlog
tot zoodanige geruchten aanleiding gaven.
Naar het Vaderland mededeelt, deed zich bij de
zitting der tweede kamer van gisteren de bijzonder
heid voor, dat toen het ontwerp tot toestemming
'van de huwelijksverbintenis van prinses Marie met
den prins oon Wied in omvraag werd gebragt, de
heer Nicrstrasz tegen stemde, zeker in de ineening
verkeerende, dat het als elk ander ontwerp van het
tegenwoordig kabinet, niet goed kon zijn. De cour
toisie van den voorzitter heeft den heer Nie.rslrasz
in staat gesteld zijn tegen met een voor te veranderen.
De Staats-courant van Woensdag bevat een schrij
ven van den kapitein-luitenant ter zee. D. D. van
Trojen, commandeerende Z. M. schroefstQomschip,
»vice Admiraal Koopman" gestationeerd ten kuste
van Guinea, betreffende het 2 pak" aan Corumandah
toegediend.
Bij de aankomst onzer troepen, zijn de Comman-
deezen gevlugt, met achterlating van alles, waar-
ouder een honderdtal kano's, met al het vischtuig.
De luitenant ter zee le kl. P. ten Bosch, heeft zich
eerst van de landingplaats en daarna van Coin-
mandah meester gemaakt, waar de Nederlandsche
vlag werd geplant. Bij eenige uitvallen uit een
naburig bosch, zijn 4 matrozen, 1 marinier, 1 Afri-
kaansche korporaal ën 1 Afrikaansch soldaat ge
kwetst, die bij het sluiten van 't berigt allen in
beterschap toenamen.
Op de landingplaats is een campement opgesla
gen, waar 146 officieren, onderofficieren en sche
pelingen onder dak, en behoorlijk tegen zon en
regen beschut zijn terwijl eene daar om aauge-
legde gracht hunne veiligheid verzekert. Al het
achtergelatene door de Commandeezen is vernield,
en de noodige maatregelen zijn genomen, om in
dien later de verjaagde bevolking van Comrnan-
dah, zonder zich te onderwerpen, mogt terugkeeren,
men het in de magt zou hebben, haar onmiddelijk
te bereiken en te verjagen.
Het dep. Goes der Maatschappij van Nijverheid,
hield jl. Maandag avond eene vergadering, waarin
werd medegedeeld eene missive van cle onder-afdee-
linggeteekend door al de ledendat deze bedank
ten voor hun lidmaatschap. Met algeraeene stem
men werd besloten pogingen aantewenden, die le
den van hun besluit terug te brengen. Vervolgens
was aan de orde de inrigting der bibliotheek en
werd aan het bestuur een crediet verleend tot het
inrigten eener kast in de vergaderkamer van »'tSlot
Ostendewaartoe de plaats welwillend door de eige
nares was afgestaan. Eindelijk had nog de verkie
zing plaats van twee leden in het bestuur, ten gevolge
der periodieke aftreding van de heeren O. Verhagen
en J. II. C. Kakebeeke. De eerste, die gedurende
25 jaren het secretariaat van het dep. had waar-.