23
algemeene termen, waarin de bezwaren gekleed werden, valt niet
te spreken. Men zegt: de menscben, die voor hunne kinderen
het bijzonder onderwijs verlangen, verkiezen geen gebruik te ma
ken van de openbare school, en moeten toch bijdragen voor have
instandhouding. Dat is niet de schuld der begrootingde oor
zaak daarvan ligt in de belasting.
Art. 238 der gem. wet is niet van toepassing. Dit art. ziet
op voorwerpen die belast worden voor hun gebruik. De wet
verpligt tot goed onderwijs en men moet het peremptoire voor
schrift der wet naleven, en de kosten daarvoor voldoen.
Mr. Tkorbecke heeft de H. O. besproken, toen meD nog niet
had ingezien, dat aecijnsen de pest waren voor Nederland. Onver
minderd dat ik niet geloof, dat het in de Tweede Kamer gesprokene
hier van toepassing is, acht ik het voorbarig en noem het on
juist, te zeggen, dat de heffing en verhooging dier belasting hoofd
zakelijk voor het onderwijs is. Ik ben in staat op voldoende
wijze aan te toonen, dat, sedert de invoering van het middelbaar
onderwijs in deze gemeente de comptabiliteit bezwaard is met
eene vermeerdering yan 5520,aan uitgaven 's jaars voor andere
zaken; dat, sedert 1864 aan buitengewone rampen en herstellin
gen (kaaimuren, stormschade aan het sas en andere eigendommen,
toren enz.) is besteed eene som van 29000,Wel is van
deze som een bedrag van 14000,gedekt door eene geldlee-
ning, maar in werkelijkheid is dan toch uitgegeven 15000,
boven hetgeen bij mogelijkheid was te ramen. Het is onbillijk
alles alleen te werpen op het onderwijs.
De heer jhr. mr. Fompe van Meer&ervoort vraagt en erlangt voor
de derdemaal het woord. Hij zegt: ik ben er opgesteld een enkel
woord te spreken, omtrent hetgeen de geachte voorzitter heeft aan
gevoerd, vooral aan het slot van zijne rede, dat ik eene onwaar
heid zou hebben gezegd. De onwaarheid zou daarop slaan, dat
de verhoogde belastingen niet voor het onderwijs zijn besteed.
Ik blijf volhouden, dat de verhooging der belastingen dagteeke-
nen van de invoering van het middelbaar onderwijs. Ik wil niet
tegenspreken, dat ook andere en onvoorziene omstandigheden tot
die verhooging hebben medegewerkt, maar sedert de stichting der
Iioogere Burgerschool is de belasting telkens vermeerderd. Een
tweede reden, waarom ik het woord gevraagd heb is, dat men
een voorbeeld vraagt, waardoor het bijzonder onderwijs gedrukt
wordt. Welnu, ik wil dit noemenbet lage schoolgeld voor het
openbaar onderwijs. Ik versta door onderdrukken niet, het wil
lens en wetens tegenwerken, maar bedoelde, dat het bijzonder
