bij gewoon laag water- en op de merkenRitthem
even bezuiden een boschEene boerenschuur in het
Nieuwland tegen den Westkant van een wagenhuis.
Het wetsontwerp tot wijziging der wet van 28
Juni 18G4 Staatsblad No. 100) regelende bet arm
bestuur, strekt hoofdzakelijk tot afschaffing van
het thans vigerend stelsel dat voor de burgerlijk
bedeelden de geboorteplaats tot domicilie van on
derstand geldt, terwijl alsnu het beginsel wordt
aangenomen, dat de arme zal worden ondersteund
door en ten laste van het bestuur der gemeente
waarin hij zijn werkelijk verblijf houdt, alzoo de
plaats waar hij zich bevindt op het oogenblik dat
behoefte aan ondersteuning ontstaat.
Men schrijft uit s Gravenhage aan het Han
delsblad dd. 2 October. Hier ter stede toonen de
onderwijzers groote belangstelling ten aanzien van
het schoolverbond, welke grondslagen weldra te
Utrecht onder leiding van de heeren Harting zul
len besproken worden. Heden avond werd in eene
buitengewone vergadering der eerste afdeeling
van het onderwijzersgezelschap besproken en aan
genomen het voorstel om een afgevaardigde naar
Utrecht te zenden, terwijl voor acht dagen een
gelijk besluit genomen werd in de afd. 's Graven
hage van het Ned. onderwijzers-genootschap. De
aïgemeene wensch is voorzeker, dat het schoolver
zuim, die kanker van ons volks-onderwijs, door
aïgemeene medewerking en gepaste maatregelen
moge verminderen.
(Per [Telegraaf) Volgens een gisteren bij de kamer inge
diend" ontwerp, houdende bepalingen omtrent de uitgifte van
seliatkist-billettenkunnen zij worden uitgegeven1!>. ter
voorziening in tijdelijke behoeften van 's rijks kas, tot een be
drag van vier millioen gulden, 2°. tot voorloopige aanvulling
of dekking van tekorten op de middelen bestemd tot het goed
maken der uitgaven van de Staatsbegrooting. De uitgifte
geschiedt^ pari.
Wij vernemen uit eene goede bron dat de ko
ninklijke Nederlandsche Stoombootmaatschappij het
voornemen heeft opgevat om eene geregelde di
recte stoomvaartgemeenschap tusschen Nederland
en de Vereenigde Staten van Noord-Amerka tot
stand te brengen, en dat de tegen 11 October
opgeroepen buitengewone aïgemeene vergadering
hoofdzakelijk ten doel heeft, dit plan aan de goed
keuring van de aandeelhouders te onderwerpen.
(P. Ct.)
Bij de directien der Marine, is, tegen 35 ct. per
exemplaar, verkrijgbaar gesteld de Hydrographiscke
kaart van de Wester-Schelde bij Bath, (volgens
de opneming van September 1868.)
Door eenlge werklieden te Enschede worden po
gingen aangewend om een onderling pensioenfonds
opterigten.
De gemeenteraad van Wij he heeft'besloten, met
1 Januarij 1870 de verpligte handdiensten bij de
brandspuiten aldaar af te schaffen, en te vervangen
door een vast personeel spuitgasten, dat van wege
de gemeente voor zijne werkzaamheden zal worden
betaald.
Uit eene mededeeling van den Belgischen consul-
generaal in Peru blijkt, dat de guano voorraad op
de Chincas eilanden over drie of vier maanden
geheel zal zijn uitgeput, maar dat op verschil
lende andere punten van het Peruaansche gebied
nog eene zoo groote hoeveelheid van die meststof
voorhanden is, dat nog minstens 6 jaren in de
consumtie daarvan, op 500,000 ton 'sjaars geschat,
voorzien zal kunnen worden Onder den bedoel
den voorraad is niet begrepen eene hoeveelheid
van 100,000 tonnenop de Loboseilanden voor
handen, die van eene mindere hoedanigheid is.
bij het afzenden der berigten lagen in de havens
der Chincas-eilanden 54, en in die der Cuanape-
eilanden 97 schepen in lading.
Omtrent den opligter Kamanski meldt men uit
Haarlem in dd. 3 October:
Voor eenige dagen vervoegde zich hier bij den
directeur der hoogere burgerschool een welgekleed
en beschaafd Duitscher, die met een brief van een
Deenschen graaf voorzien was, waarin twee van
's gravenzoontjes ter plaatsing op de Haarlemsche
school werden aangeboden en tevens de uitnoo-
diging gedaan, brenger, zoo hij om eenig reisgeld
verlegen was, dat te verschaffen. De onderhande
ling had een gunstig gevolg en de Duitscher trok
met een rijksdaalder af, die hij noodig scheen te
hebben om naar den Moerdijk te komen. Vóór
hij daar echter nog heenging, vervoegde hij zich
evenzoo bij den directeur van 's rijks kweekschool
voor onderwijzers, met een dergelijke uitheemsche
commissie, en liep er 5 reisgeld op. Daardoor
aangemoedigd, begaf hij zich ook naar een paar
dames onderwijzeressen, ditmaal denkelijk met het
doel, uitheemsche gravinnetjes, in plaats van jon
kertjes, bij haar op school te doenmaar, de
dames toonden zich minder ligtgeloovig dan de
heeren, en gaven als hare meening te kennen,
dat hij met zijn reisgeld waarschijnlijk wel uit zou
komen. Van Haarlem kwam dezelfde heer ver
volgens naar Amsterdam, meldde zich bij den
directeur der handelsschool en welligt ook nog
elders aan, en wist ook daar eenige reispennin
gen 10 naar men zegt magtig te worden.
Van Amsterdam vertrok hij naar Utrecht, in de
hoop, ook daar zijn niet onvoordeelig handwerk
voort te zetten; zijn toeleg mislukte echter, den
kelijk omdat men van elders reeds van hem ver
nomen had, en hij raakte, in plaats van naar den
Moerdijk, in de zekere handen van 't geregt, die
nu alle reisgeld voor hem overbodig maken, en
hem waarschijnlijk weldra, op minder aangename
wijze, met zijn Haarlemsche en Amsterdamsche
slagtoffers in aanraking zal brengen.
De vrouw van een arbeidsman te Nieuwe Diep,
schonk zondag 3 October aan haar echtgenoot twee
zoons en eene dochter allen welgeschapen. Moe
der en kroost zijn naar omstandigheden welva
rende.
Belangrijk voor leder t
In alle opzigten, voornamelijk in hare betrekking
tot de algemeen gezochte Staats-premien-loting,
wordt het vertrouwen geregtvaardigd in de soli
diteit der firma Adolpli Haas in Hamburg. Het
enorm groot debiet en de bekende roijaliteit in
haren Staats-Effectenhandel bevelen ten zeerste dit
kantoor aan. (Zie Advertentie.)
UITTREKSEL uit het Verslag van den toe
stand der provincie Zeeland, door Gedeputeerde
Staten uitgebragt aan de Provinciale Staten, in
de zomervergadering van 1869.
Vervolg.
Ziekenhuizen.
Van de hier bedoelde gast- of ziekenhuizen waren,
even als in 1866, geen kerkelijke (b) of bijzondere
(c) aanwezig, alleen de zoodanige geregeld en bestuurd
door of van wege de burgerlijke overheid (a en d.)
Van deze waren er, even als in dat jaar, 3 aan
wezig, als te Aardenburg, Middelburg en Sluis.
Behalve in deze 3 uitsluitend tot opneming en ver
pleging van zieken en verwonden bestemde gestichten,
werden ook zieken en verwonden verpleegd in de
burgerlijke godshuizen te Goes, Veere en Vlissingen,
zoo als hiervoren bij de behandeling dier gestichten
is opgemerkt.
Instellingen ter iverkverschajfing aan behoeftigen,
in daartoe ingerigte werkplaatsen.
Even als in 1866 waren er 6 van deze instellin
gen aanwezig, waarvan 1 burgerlijke (a en d)1
kerkelijke (b) en 4 bijzondere (c).
Ze waren aanwezig:
de burgerlijke te Aardenburg, de kerkelijke te'Sluis,
de bijzondere te Aardenburg, Middelburg, Sluis en
Vlissingen.
In de burgerlijke instelling te Aardenburg en in
de bijzondere te Aardenburg en te Vlissingen is, even
als in 1866, niet gewerkt.
De aard der werkzaamheden in de overige instel
lingen, was in de kerkelijke te Sluis en in de bijzon
dere in die gemeente, het vervaardigen van kant, en
in de bijzondere te Middelburg het vervaardigen van
spijkers, timmer- en ander werk, en het pluizen van
touw.
Op andere wijze dan in daartoe ingerigte werkplaatsen.
Van deze instellingen waren er geen aanwezig
van burgerlijken a en d) of bijzonderen aard (c),
alleen ééne van kerkelijken aard bin de gemeente
Middelburg, even als in 1866.
Deze werd bestuurd door eene commissie uit de
israëlitische gemeente. Het doel is het aanleeren van
ambachten onder de israëlitische jeugd te bevorderen.
Omtrent de instellingen ter voorkoming van armoede,
die in 1868 in deze provincie hebben bestaan en ge
werkt, kunnen wij het volgende mededeelen.
Banken van leening.
Van deze instellingen waren er, even als in 1867,
aanwezig 4, op openbaar gezag daargesteld, als te
Goes, Middelburg, Vlissingen en Zierikzee. Verpachte
banken van leening zijn niet aanwezig.
De bedoelde banken werkten met een kapitaal
van f 109639,14, waarvan 23348,97 voor welke
geene intrest is betaald, en ƒ86290,17 tegen intrest
opgenomen. De bank te Goes werkte alleen met
kapitaal, waarvoor geen intrest is betaald, ad ƒ12500.
De overige banken werkten met gedeeltelijk rente
loos, gedeeltelijk tegen intrest opgenomen kapitaal.
Het bedrag van het eerstbedoelde was bij de bank
te Middelburg 4000, te Vlissingen 5073,37 en
te Zierikzee 1775,60. Dat van het laatstbedoelde
was bij de bank te Middelburg 48640,17, opge
nomen tegen 5,438Viooo en 4 pCt., te Vlissingen 19250,
opgenomen tegen 5 pCt. en te Zierikzee 18400,
opgenomen tegen 5,4'4 en 4 pCt.
De banken werkten gezamelijk met 463 kapitaal
meer dan in 1867. Dat waarvoor geen intrest is
betaald was ƒ13, dat tegen intrest opgenomen 450
meer.
De intrest tegen welke werd beleend bleef onver
anderd als bij de bank te Goes 16 pCt. voor alle
pandenbij die te Middelburg 8 pCt. voor panden van
500 on daarboven, 9 pCt. voor panden van 100
tot 500 en 14y,„ pCt. voor panden van minder dan
100; bij die te Vlissingen 12 pCt. voor panden
boven de f 200, en 16 pCt. voor panden van 200
en daarbeneden; en bij de bank te .Zierikzee 12 pCt.
voor alle panden.
Het getal der panden dat in den loop des jaars
werd beleend of de beleening er van vernieuwd, be
droeg 122239, dat der geloste 121679 en dat der ver
kochte panden 1760; 2911 panden minder werden
beleend, 488 panden minder gelost, 228 panden meer
verkocht dan in 1867.
De vermeerdering van het getal der verkochte pan
den doet zich voor bij de bank te Middelburg, bij
welke ook meer panden werden beleend en gelost.
Bij de bank te Goes werden minder panden be
ieend en was het getal der geloste panden nagenoeg
gelijk aan dat in 1867 gelost. Bij de banken te
Vlissingen en Zierikzee was, zoo wel het getal dei-
beleende als geloste panden, minder, vooral bij die
te Vlissingen.
Het onderhoud der gebouwen en de kosten van
administratie vorderden eene meerdere uitgaaf van
223; de onkosten op den verkoop van panden be
droegen 32 meer; het overschot van den opbrengst
der verkochte panden, dat aan de houders van pand
briefjes is uitgekeerd was 3 meer dan in 1867,
terwijl 2000 meer opgenomen kapitaal werd afge
lost. Daarentegen werd minder uitgegeven voor in-
tressen van opgenomen kapitaal 162; voor vergoe
ding van beschadigde of vernietigde panden 14 en
f 16161 minder op beleende panden voorgeschoten.:
De leenbank te Goes verkreeg eene winst van
123,465 tegen een verlies van 82,43 in 1867.
Bij die te Middelburg werd eene winst verkregen van
215,85, zijnde die 572,14 minder dan in 1867.
Die te Vlissingen had 520,50 verlies, dat 433,26
grooter is dan in dat jaar. De bank te Zierikzee
verkreeg 101,82 winst, die f 56,90 meer bedraagt
dan in 1867.
Zieken- en begrafenisbussen.
Van deze instellingen waren er, even als in 1867,
aanwezig 14, als 1 in ieder van de gemeenten Goes,
Tholen en Ouwerkerk4 in ieder der gemeenten
Middelburg en Vlissingen, en 3 in de gemeente Zierikzee.
Door de instellingen te Goes, Middelburg, Tholen
en Ouwerkerk werden alleen begrafenisgelden uitge
keerd. Van de 4 bussen te Vlissingen, werd door
2 alleen begrafenisgelden, door de beide andere daar
enboven geneesmiddelen, benevens genees- en heel
kundige hulp verstrekt. De bussen te Zierikzee ver
strekten alle drie begrafenis-kosten, waarvan 1 tevens
ziekengelden.
Het getal der personen die van de vruchten dezer
instellingen genoten, bedroeg 640, zijnde 101 minder
dan in 186 7. Het getal deelnemers in dezelven, dat
met 254 vermeerderde, bedroeg 15815.
Spaarbanken.
Van deze instellingen waren er, even als in 1867,
aanwezig 6, te Groede, Middelburg, Sluis, Tholen,
Vlissingen en Zierikzee.
De hoegrootheid van den intrest welke de ban
ken betalen bleef onveranderdte weten door die
te Groede, Sluis en Vlissingen 3 "i pCt., en door die
te Middelburg 4 pCt., door die te Tholen 3 en 4
pCt., en door. die te Zierikzee 3l/a en 4 pCt.
Het getal deelnemers was bij het opmaken der
laatste rekening 2493, tegen 2330 in het vorig jaar.
Het bedrag van het aan de deelnemers uitbetaalde,
zoo voor opgevraagde inlagen als voor intrest, is
1717 minder dan 1867, dat der in het adminis
tratie-jaar gedane inlagen 12410 meer.
Het bedrag van het kapitaal der spaarbanken
daaronder begrepen hetgeen ze te goed hadden, was,
bij het opnemen der laatste rekeningen, f42888 meer,
dat van hetgeen ze verschuldigd zijn J 3'2096 meer,
en dat der reservefondsen ƒ9220 meer dan bij de
opneming der vorige rekeningen.
Spaarkassen.
Van deze instelling waren er, even als in 186 7,
aanwezig 3, te Brouwershaven, Kortgeen enZonnemaire.
Aan de spaarkassen in de eerst- en laatstgenoemde
gemeenten, werd even als in 1867, geen deel geno
men. Ze zijn echter niet opgeheven, en de reserve
fondsen, die jaarlijks met de renten vermeerderden,
berusten in de spaarbank te Zierikzee. Die reserve
fondsen bedragen van de spaarkas te Brouwershaven
159,12 en van die te Zonnemaire ƒ90,17.
Aan de spaarkas te Kortgeen werd door 5 personen
deel genomen, die f50,40 inbragten, welke som aan
hen werd uitgekeerd met eene rente en premie van
7,65.
Hulpbanken.
Van deze instellingen waren er, even als in 1867,
aanwezig 2, te Middelburg en Zierikzee.
Het bedrag der kapitalen waarmede de banken
werkten, bedroeg op 31 December van het dienst
jaar 11740,98. Hiervan kwam aan de bank te Mid
delburg toe, gesproten uit overwinst ot andere bronnen
f 2640,98, terwijl de overige 9100, aan geldschieters
of aandeelhouders was verschuldigd, waarvan 7000
door die te Middelburg, en 2100, door die te Zierikzee.
Aan 413 personen werden 650 voorschotten ge
daan, zijnde 77 voorschotten en 10 personen meer
dan in 1867.
Eene som van f 13,13 werd afgeschreven als on-
invorderbaar bij de bank te Middelburg; zoodanige
afschrijving had in 1867 niet plaats.
De intrest tegen welke de voorschotten zijn ge
daan, was, even als m 1867, bij be bank te Mid
delburg 3 en 4 pCt., bij die te Zierikzee 2, 3 en
4 pCt. naar gelang van den termijn binnen welke
de voorschotten werden terug betaald, terwijl bij de
bank te Zierikzee de intrest wegens voorschotten op
acten van pensioen 5 pCt. bedraagt.
