De Tweede kamer der Staten-Generaal zal reeds
dezen namiddag ten kalf 4 urehare eerste zitting
houden tot het zamenstellen van cominissien, belast
met het onderzoek der geloofsbrieven van de nieuw
benoemde leden der kamer.
Naar men verneemt is er bi] den Raad van state
aanhangig een wets-ontwerp omtrent de bewaar
scholen.
Men verneemt dat de bij de troepen te paard in
gelijfde miliciens der ligting 1869die na hunne
inlijving tot nadere oproeping met verlof zijn ge
zonden, zich op Vrijdag 1 October aanstaande, des
morgens ten 10 ure, moeten bevinden ten raadhuize
hunner gemeente, ten einde verder op hunne korp
sen te worden gedirigeerd.
Men verneemt, dat de miliciens-verlofgangers van
de ligting 1865, die zich jl. Donderdag naar hunne
garnizoensplaatsen hebben moeter begeven, voor zoo
verre zij gehuwd zijn en kind of kinderen hebben,
weder naar hunne haardsteden zijn teruggezonden.
Uit Groningen schrijft men, dat onze regeering
te kennen heeft gegeven, dat zij het onnoodig acht,
bijzondere maatregelen te nemen tegen den invoer
van Pruissisch gundvee, omdat onze veestapel vol
doende is b-veiligd door de krachtige maatregelen,
welke de. Pruissisehe regeering heeft genomen tot
beteugeling der veeziekte, welke dan ook in Noord-
Duitscbland als bedwongen kan worden beschouwd.
Daarentegen, is thans de invoer van rundvee uit
Friesland in Groningen verboden omdat in eerst
genoemde provincie de tongblaar heerscht. Die ziekte
is echter thans ook te Middclstum in Groningen
uitgebroken.
De schoolcommissie te Groningen laat jaarlijks alle
schoolpligtige kinderen opschrijven, huis aan huis.
Ze laat onderzoeken, welke kinderen niet ter school
gaan; deze worden door eene daartoe geschikt en
gesalarieerd persoon bezocht en. de ouders aange
spoord, om de kinderen naar school te zenden.
Maandelijks ontvangt dezezelfde persoon van de
vijf onderwijzers der armenscholen op daartoe in-
gerigte lijsten eene opgave van al de absenties. De
bode zit er achter om die te voorkomen. Zijn er
wegblijvers, de bode gaat er heen om het euvel
weg te nemen. Elk lid der commissie heeft ééne
der vijf scholen voor zijne rekening. Hij ontvangt
verslag van genoemde absenties, van 't geen de
bode doet onder zijn ressort en laat niet na zelf
de huisgezinnen tq bezoeken, waar slordig school
gaan een gewoonte is geworden. Yalt de jongen
in de termen, dat hij al wat moet verdienen, dan
doet de kommissie moeite om zoo een naar de
herhaling- of zondagschool te krijgen. Zijn er geen
kleerea, de commissie zoekt ze te verschaffen door
armbesturen of doet het zelve. In vroegere jaren
deed de commissie eèn beroep op de liefdadigheid,
liet concerten geven door de eene of andere zang-
vereeniging, die in haar belang gewonnen was en
kreeg een aardig fonds; nu bekostigt het departe
ment'de uitgaven. De onderwijzers en armbestu
ren werken krachtig mede.
De volks-oploopen voor het paleis op den Dam
te Amsterdam hebben geheel opgehouden, zoodat
deze zaak gelukkig zonder ernstige gevolgen is
geëindigd.
Jl. Zatardag-avond, ongeveer 10 uur, ontstond
ten huize van. den heer W. in de1 Heerenstraat
te Groningen, eene belangrijke gasontp offmg. Reeds
eenige dagen hadden.de huisgenoten eene gaslucht
waargenomen en zij ontboden dientengevolge een
deskundige die echter de onvoorz-gtigheid had
met eene brandende lamp onderzoek naar het lek
te doen. Eene massa gas had zich tusschén het
plafond en de zoldering - opgehoop t en de uitbar
sting was zóó hevig,-dat geen enkel voorwerp in
de kamer onbeschadigd bleef, maar alles in hon-
derde stukken barstte. De huisgenootenin het
vertrek aanwezig, zijn er als door een wonder on
gedeerd afgekomen. Zelfs in de belendende wo
ningen zijn verscheidene voorwerpen in stukken
gesprongen en óp verren afstand werd de schok
waargenomen. ------- - v
Men schrijft uit de residentie:
Hier ter stede loopt het gerucht, dat aanstaanden
Maandag, bij gelegenheid van de opening der Staten-
Generaal, een tweeduizendtal Rotterdammers zich
naar hier zullen begeven, om aan den koning een
adres te overhandigen, tot in vrijheidstelling van
Jacob de Vletter. Bij de drukte:, die gewoonlijk
op dien dag in de residentie heerscht, zal dit eene
bijzondere levendigheid aan de plegtigheid bijzetten.
Op den 29 Julij 11. .werd de stoomboot de Vol
harding, kapitein Pieter Bisschopdoor de stoom
boot de stad Gouda, kapitein Cornells Toor, tot
drie malen toe opzettelijk aangevaren, waardoor
eerstgemelde stoomboot werd beschadigd. Dit had
plaats in de rivier de Gouwe, onder de gemeente
Broek. Daarvan werd door den burgemeester dier
gemeente proces-verbaal opgemaakt. Den 8 dezer
maand stond de kapitein van de stoomboot de
Stad Gouda te dier zake teregt voor het kantongeregt.
Alstoen is ten duidelijkste geblekendat hier
concurrentie in bet spel is en de aanvaringen op
zettelijk hebben plaats gehad. Donderdag is het
vonnis uitgesproken, waarbij voorn. Cornclis Toor
is veroordeeld tot veertien dagen gevangenisstraf,
alsmede tot eene geldboete van 100 of zeven
dagen subsid. gevangenisstraf en in de kosten.
Men vreest te Parijs eene arbeidstaking van
de telegrafisten. Die verdienstelijke ambtenaren
wier arbeid zoo zwaar is, worden hier zeer karig
bezoldigd, zoodat de best gesalarieerde niet meer
krijgt dan 2400 francs. De heer Francisque Sarcey
heeft in den Gaulois de telegrafisten die bovendien
onder buitengewoon strenge tucht staan, onder zijne
bescherming genomen en den directeur-generaal van
het departement der telegrafie zoo ter deeg de waar
heid gezegd, dat deze zijn ontslag moet hebben aan
gevraagd, terwijl het korps der telegrafisten den
heer Sarceybij inschrijving, uit erkentelijkheid een
bronzen groep heeft aangeboden. Als opvolger van
den heer Vougy wordt genoemd de heer Maryfoy
bekend door zijne werken over de telegrafie en voor
steller van de hervorming, waardoor in 1862 de prijs
van 2 fr. plotseling tot 1 fr. daalde.
UITTREKSEL uit het Verslag van den toe
stand der provincie Zeeland, door Gedeputeerde
Staten uitgebragt aan, de Provinciale Staten, in
de zomervergadering van 1869.
Vervolg.
HOOFDSTUK IV.
Medische politie.
Bij de zamenstelling van dit hoofdstuk is voorna
melijk gebruik gemaakt van het aan ons door den
inspecteur voor het geneeskundig staatstoezigtnaar
art. 19 der wet van den 1 Junij 1865 (Staatsblad
no 58), gegeven verslag der werkzaamheden van het
geneeskundig staatstoezigt over het afgeloopen jaar.
1. De geneeskundige raad der provincie.
Zijne zamenstelling en handelingen.
1°. Zamenstelling.
De geneeskundige raad was voor 1868 zamenge-
steld als volgt.
a. Voorzitter: dc inspecteur voor het geneeskundig
staatstoezigt, de heer dr. A. A. Fokker, te Middelburg.
b. Leden: de heeren dr. W. J. Janssen, te Kruitiin-
gen, dr. J. Hazenberg te Vlissingen, dr. M. II. Damme
te Middelburg, dr. J. P. Berdenis van Berlekom te
Middelburg, dr. J. Korsten de Bruine te Zierikzee,
dr. Y. Keizer te Middelburg, dr. S. Dobbelaer de
Wind te Middelburg, F. P. J. Was, heel- en vroed-
meester te Oosterland, D. J. J. Marinissen, apo
theker te Middelburg, P. M. de Lignij apotheker
te Middelburg, J. J. A. Boert apotheker te Mid
delburg en mi;. J. Snijder te Veere.
c. Plaatsvervangende ledende heeren dr. P. A. van
Toorenburg te. Aardenburg, fir. N. J. F. Verschoor
te Goes, dr. J. C. de Man te Middelburg, dr. E. 1.
F. P. J. G. Vogelvanger te HulstJ. de Visser heel-
en vroedmeester te Stavenisse, H. P. Winkelman
apotheker te Vlissingen, S. G. Nauta van der Grijp
apotheker te Zierikzee en mr. A. P. Snouck Hur-
gr on je te Middelburg.
d. Secretaris: de heer dr. J. P. Berdenis van Ber
lekom te Middelburg.
Het lid J. J. A. Baert, apotheker te Middelburg,
overleden in den loop van 1868, was op het eind
van dat jaar nog niet vervangen.
2. Handelingen van den geneeskundigen raad.
a. De vergaderingen.
De raad is tweemalen vergaderd geweest en wel
den 9 Junij en den 13 November.
In de eerstgemelde vergadering zijn de volgende
zaken behandeld
1°. de heer D. Dronkers te Middelburg, zich met
een schriftelijk verzoek tot den raad gewend heb
bende, strekkende om zijn aanzoek tot erlanging van
concessie voor den aanleg van eene duinwaterleiding,
ten behoeve van de gemeenten Middelburg en Vlis
singen, bij de regering te ondersteunen, heeft de raad
daaraan gevolg gegeven door Zijne Excellentie den
minister van binnenlandsche zaken op het doelmatige
van die zaak te wijzen
2°. door het lid P. M. de Lignij een voorstel in
gediend zijnde, ten doel hebbende om eenheid te
bevorderen in hot beoordeelt»! van den toestand der
apotheken door de jaarlijks benoemd wordende com
mission, heeft de raad eene bij het voorstel gevoegde
omschrijving vastgesteld van de beteekenis aan de
aangenomene qualifieatiën zeer goed, goed en,slecht
toe te kennen, en, in verband daarmede, aan eene
commissie opgedragen om, ook voor Zeeland, eene
lijst tot aanwijzing van de kleinste hoeveelheid van
elk geneesmiddel, die de apotheken en de tot het
leveren van geneesmiddelen bevoegde geneeskundigen
moeten voorhanden hebben, te ontwerpen op de
wijze als dergelijke handleiding thans gebezigd wordt
in de inspectie-ressorten Friesland en Groningen en
Overijssel en Drenthe;
3°. een bij gedeputeerde Staten ingediend adres
van den heer. P. J. nan JJxmi geneeskundige te
Veere, om verlof tot het leveren van geneesmiddelen
in die gemeenteofschoon aldaar een apotheker
gevestigd is, werd ondersteund
4". op het verzoek van F. Plankeel, apotheker te
Oostburg, om de hem voor twee jaren verleende
vergunning tot afwijking van de inrigting zijner apo
theek, voor onbepaalden tijd te zien verlengd, is
geadviseerd om die vergunning nog uiterlijk voor
één jaar toe te staan, in te gaan op het tijdstip
dat de beschikking ter zijner kennis zal komen.
In die van den 13 November:
1". door de gecommitteerden tot de winkel-visi-
tatiën, die hun onderzoek in den loop van den Zo
mer hadden bewerkstelligd, werden de daarvan op
gemaakte verslagen ditmaal in de openbare zitting
behandeld, en de inlichtingen gegeven die daarom
trent verlangd werden.
2". door het lid F. P. J. Was, een voorstel in
gediend zijnde, dat de raad, in het belang der volks
gezondheid, zich tot de regering wende ten einde
de afschaffing te bevorderen van de aceijnsen op de
zeep, het zout, de bieren, azijnen en vooral op het
vleesch, besloot de raad om van dit voorstel met
belangstelling kennis te nemen, en zich met de hoofd
denkbeelden te vereenigen, maar als ontijdig tot
tijd en wijle aantehouden;
3". de nu en dan voorkomende noodzakelijkheid
om bij tauxatie van rekeningen, aangevraagd door
besturen, het bedrag van genees- en heelkundige
diensten voor armlastigen in rekening gebragt te
moeten beoordeelen naar den verouderden maatstaf,
aangegeven in het vroegere provinciale tarief van
1841, en de wenschelijkheid aangegeven zijnde dat
eene andere leiddraad daarvoor mogt kunnen worden
geraadpleegd, besloot de raad om aan eene com
missie het ontwerpen optedragen van een huishou
delijk tarief voor genees-, heel- en verloskundige
diensten voor de beoordeeling van daartoe ingezon
den rekeningen voor armbesturen of ten koste van
het rijk;
4°. de raad de wenschelijkheid inziende dat, ook
in dit gewest, proefnemingen worden in het werk ge
steld om, door het inbrengen in den grond van Ame-
rikaansche pijpen, volgens het sijsteem van Norton
te gemoet te komen aan het in Zeeland bij droogte
zoo dikwijls voorkomende gebrek aan drinkwater,
besloot om in deze het initiatief te nemen en om op
drie plaatsen te Kerkwerve, Kruiningen en Gapinge
(gemeente Vrouwenpolder), eene proef te nemen en
om bij welslagen de betrokken gemeente-besturen te
verzoeken op .de ingebragte pijpen eene pomp te doen
plaatsen.
b. Werkzaamheden van commission en van
leden en plaatsvervangende leden.
Van eene geneeskundige plaatsbeschrijving van
Zeeland, is een gedeelte (Hoofdstuk I, Bodem, Wa
teren en Lucht,) geheel gereed en aan de regeering
kunnen toegezonden worden.
Voor de bewerking van de uitkomsten der armen-
ziekenverpleging, voor de kennis van den toestand
der geneeskundigen armenverzorging, voor wat aan
gaat de ziekenhulp bij huiszittende armen, en de kos
ten van de geneeskundige dienst zijn bouwstoffen
verzameld.
Naar de slaapsteden te Middelburg en Goes is
een onderzoek ingesteld, omtrent de weverijen te
Middelburg en te Veere werd verslag uitgebragt.
Op de vraag vaneen geneeskundigen: //ofeen per
soon die bij een geneeskundige schulden heeft, door
een algemeen armbestuur tijdelijk onvermogend mag
verklaard worden", werd in een toestemmenden zin
geadviseerd.
c. Corresponderende leden.
In de raads vergadering van den 9 Junij is het
getal van 10 corresponderende leden vermeerderd door
de benoeming als zoodanig van de heeren P. J. Dirk-
sen, chef van het provinciaal bureau van statistiek
4e Middelburg en van dr. F. Seelheim, leeraar aan
's rijks hoogere burgerschool aldaar.
II. Onderzoek der volksgezondheid.
Die uitkomsten leeren, dat de algemeene sterfte iets
gunstiger is geweest dan in het voorgaande jaar 1867,
zoodat een onbeduidend verschil bestaat in de ver
houding der overledenen tot de bevolking iu 1868
en in 1867.
Voorts blijkt dat de sterfte, zoogenaamd ten plat-
tenlande, aanzienlijker is geweest dan bij de bevol
king in de steden, waar de sterfte beneden het ge
middelde bleef en waarin Vlissingen in de eerste
plaats deelde. In de gemeente Heile werd, in ver
houding tot hare bevolking, de minste en te Hengst
dijk de meeste geconstateerd.
Wat de ziekten aangaat die op het sterfte-cijfer
van invloed kunnen zijn geweest, is er slechts eene
gemeente aantewijzen waar die invloed duidelijk in
liet oog springthet is de gemeente Driewegen, waar
van nagenoeg de helft van de overledenen aan an
gina diptheretica beiweken is. Kennelijk intussehen
is de grootste sterfte te weeg gebragt door diarrhoea
die, gelijk overal in ons land, vele kinderen heeft
doen bezwijken; zijnde het officiële cijfer van 392
daaraan overledenen ver beneden de werkelijkheid.
Epidemische ziekten.
De kinderziekte heeft zich in Zeeland niet ver
toond. Ten deele mag aan deze omstandigheid mis
schien worden toegeschreven, dat de voorbehoeding
er tegen in de inenting van koepokstof gelegen, of
schoon iets meer dan in 186 7, weder minder is
aangewend dan dit vroeger in Zeeland pleeg te ge
schieden.
In 47 gemeenten hadden geene vaeeinafien plaats
en in de geheele provincie heeft het cijfer er van
2220 bedragen. Voorts zijn beneden de 2 jaren 1050,
van twee tot 10 jaren 1145 kinderen en 25 per
sonen boven de 10 jaren oud gevaccineerd Het er-
