BINNENLANPSCHE BER1CTEN.
BUITENLAMP.
raadsleden moeten wenscben. Degelijke kennis van
de gemeente en bare inrigtingen van de wetten
die baar belieerscbenvan alles wat met baar be
stuur en administratie in verband staat, paart zicli
bij bem aan frissebe kracbt en ijver voor alles wat
de ontwikkeling der gemeente kan bevorderen.
Reeds gaf hij daarvan geheel belangeloos menig
bewijs, in velerlei gemeentelijke commissien, waartoe
bij werd geroepen. Als onafhankelijk man heeft hij
door zijn karakter aller achting verworven en twij
felen wij er niet aan,of, indien geenepartijredenen de
aandacht van hem zochten afteleiden hij zou met
groote meerderheid worden gekozen.
Wij hebben met vrijmoedigheid ons oordeel ge
zegd over de kandidatendie van verschillende
o
zijden worden aanbevolen en daarbij alleen het oog
gehad op de gegevens, die aan iedereen bekend kun
nen zijn. Wij achten ons echter verpligt ten slotte
nog een woord hier bij te voegen, naar aanleiding
van de beweering, door de N. Goessche Courant volge
houden in haar no. van Donderdag, dat de tegenwoor
dige regeling van het onderwijs in onze gemeente, de
aanstaande verkiezingen alhier geheel beheerscht.
Zij toch zoekt de goedgeloovige menigte weder
om wijs te maken, dat hier te veel voor het on
derwas wordt betaald, en dat daarin zeker veran
dering komen zou, wanneer maar eens mannen
optraden, zoo als die door de kiesvereeniging Steu
nende op den bijbel enz. worden aanbevolen.
Gij kunt toch niet wenschen kiezersdat de
gelegenheid om onderwijs te ontvangen in onze
gemeente verminderde Immers erkennen allen
dat veelzijdig ontwikkelend onderwijs, toegankelijk
voor allen en overeenkomstig de behoeften van eiken
standde onmisbare voorwaarde is voor het waar
achtig welzijn der maatschappij. Bezuiniging op
deze aangelegenheid is beperking van de grond
kracht, waarvan wij alles moeten verwachten. Wat
eene gemeente daarvoor uitgeeft keert in honderd
voudige rente tot haar terug en moge ook al eens
deze of gene denken, dat hij een zware last draagt,
als het oog rust op het opkomend geslacht, op de
hoop der toekomstdan zal hij zeker over dien
last niet zuchten.
Indien maar niet zoo veel aan de neutrale staats
school opgeofferd werd, zegt men verder, en ieder
betaalde om zijne kinderen, naar zijne overtuiging,
te laten onderwijzen. Bemerkt gij dan niet, dat
men u voor de ééne school, ingerigt volgens 's lands
wet, een tal van scholen, en wel sekten-scholen
geven wilwaardoor twist en tweedragt wordt ge
zaaid onder de kinderen van hetzelfde volk, waar
door rust en vrede, eendragt en liefde moeten ver
loren gaan, terwijl er naauwelijks zoovelen kunnen
worden opgerigt, dat ieder eene school in zijn geest
zoude bezitten. En wat klaagt men, als of het ge
weten geweld werd aangedaan, daar ieder vrij is om
zijne kinderen daar te zenden, waar hij meent, dat
het ware onderwijs wordt gegeven. Gij zoudt te kort
doen aan de vrijheid, waarvan gij ook in onze ge
meente genietkiezersgij zoudt een onverdienden
smet werpen op uw schoonst bezit, op uwe ver
dienstelijke medeburgers, indien gij u liet verleiden,
door het zeggen, dat hier de vrijheid van geweten
wordt bedreigd en dat u daarom mannen noodig
zijndie haar voor u herwinnen en bewaren.
»Maar de kosten van het onderwijs toch ze kun
nen verminderd, en wij moeten daarom kiezen, die
dat met ons geloovenMeent gij dan waarlijk
dat gij minder betalen zoudt? Stelt, dat ieder be
taalde voor zijne schooler zou heel wat meer te
dragen zijndan nu door vereende krachten wordt
opgenomen. Of wel, neemt eens aan, dat de bij
zondere scholen evenzeer door de gemeente wer
den ondersteund en dat de gemeentekas al de ge-
wenschte scholen moest helpen in stand houden, hoe
oneindig veel grooter zou dan het bezwaar worden.
Tegen de hoogere burgerschool trekt men vooral
op en stelt haar voor, als uitsluitend bestaande voor
de gegoede standen, terwijl men zorgvuldig zwijgt
van de burger-avondschoolwaar tot zeer kleinen
prijs het onderwijs aan de mindere standen wordt
verstrekt.
De burgers worden nu gedwongenzegt men
hunne kinderen naar de voorbereidende en eerste
klasse der H. B. S. te zenden, omdat er geene
fransche school is, en men verzwijgt, dat eenmaal
op de fransche school veel meer moest worden betaald
en dat hare vernieuwde inrigting geene mindere
kosten vereischen zou, dan nu gevorderd worden.
Wederom zegt mende burgerstand betaalt voor
de kinderen der meest gegoeden, maar deze betalen
immers ook voor het kosteloos of zeer goedkoop
onderwijs in de lagere scholen en hun meerder
aandeel in den hoofdelijken omslag mag wel tegen
over de kosten van het middelbaar onderwijs wor
den gesteld. Doeh ook, indien meu de gegoe.den
hunne scholen alleen betalen laat, het zal hun min
der zwaar vallen dan den burgerstand, om zonder
hulp van meervermogenden hunne scholen te on
derhouden.
En laat ons u eindelijk nog meer afdoende ge
ruststellen. Zijn wij wel onderrigt, dan zal het
rijks-subsidie voor het middelbaar onderwijs eerlang
belangrijk worden vermeerderd en de gemeentelast
worden verligt.
Als men u dan raadt: kiest toch mannen die
den bestaanden toestand omverwerpen, zult gij daar
mede iets anders gewonnen hebben, dan dat gij
evenveel betaalt, maar op andere wijzen en dat gij
een toestand te voorschijn roept, die even spoedig
blijken zal onhoudbaar te wezen
Wij zeggen niet te veel. De N. Goessche Cour.
toch wil, dat zij gekozen worden die een school
geld zullen eischen geëvenredigd aan de kosten van
het onderwijs en die het tevens billijk achten, dat
de gelegenheid gegeven worde, om de kinderen dat
onderwijs te laten gevendat men volgens zijne
overtuiging wensehelijk- acht. Als hun dit laatste
gelukt, zal overeenkomstig den eersten wensch nog
al wat moeten opgebragt worden om de bijzondere
scholen te onderhouden.
Doch wij hebben genoeg gezegd, om ieder tot
nadenken te stemmen en op grond van een en
ander roepen wij u kiezerstoekiest, niet man
nen die bestendigen zonder te verbeteren, noch die
omverwerpen zonder iets goeds in de plaats te stel
len. Maar kiest de zoodanigen, die het goede wat
wij bezitten handhaven en steeds voortgaan te ver
beteren kiest dezulken die het algemeen belang
boven eigen meening en wenschen stellen en de
zedelijke ontwikkeling zullen bevorderen, opdat ook
uw stoffelijk welvaren op duurzame grondslagen
worde uitgebreid.
Wij aarzelen daarom niet u de keuze aan te
bevelen van de heeren
Mr. M. P. BLAALBEEN.
W. G. de KNOKKE van der MEULEN.
Jhr. J. L. H. POMPE van MEERDERVOORT-
Mr. J. G. de WITT BAMER.
GOES19 Julij 1869.
De N. Goessche Courant bevat een hoofdartikel,
waarvan de strekking js, ons te bewijzen, dat als
de kandidaten van Steunende op den bijbelenz. ge
kozen worden, de grieven tegen het onderwijs zullen
worden weggenomen en de burgerij veel minder
betalen zal. Zij geeft echter geene gronden aan,
waarop dat uitzigt zou kunnen rusten en verge
noegt zich met de bekende uitvallen tegen de H.
Burgerschool. Zij werpt eenige stellingen los daar
henen, die bij eene zekere partij gaarne worden
gehoord, maar die zij evenmin bewijst. Zoo bijv.
zegt zij: dat het nu onmogelijk is het aanleeren
van algemeene kundigheden gepaard te doen gaan
met godsdienstige ontwikkeling. Alsof deze laatste
niet door bepaald godsdienstonderwijs en door de
huiselijke opvoeding meest moest bevorderd worden.
Indien toch deze twee middelen worden aangewend
zal de voorgewende onmogelijkheid op hare beurt
onmogelijk worden. Het geheele artikel is een
speculeeren op de school-agitatie, die ook hier op
gewekt en onderhouden werd, om daarvan bij voor
komende gelegenheid tot bewerking der kiezers
gebruik te maken.
Opmerkelijk is het, dat de N. G. C. zegt: »om
zelfs den schijn van personaliteit te ontgaanwillen
wij geene bepaalde candidaten aanbevelenterwijl
eenige regels verder gezegd wordt: »dat zij," (die
den tegenwoordigen toestand niet willen) de can
didaten van Aan allen Regt niet kiezen, maar de
kandidaten die daar tegenover zijn geplaatst."
In dezelfde courant worden andermaal die kandi
daten genoemd entoch beveelt de N. G. C.
geene bepaalde kandidaten aan
Het laatste feit is te merkwaardiger indien het
algemeen gevoelen waar is: dat de eerste kandidaat
van Steunende op den Bijbel enz. tevens redacteur is
van de N. G. C. en dan zeker ook steller van het
artikel waarin de kandidaten van genoemde kies
vereeniging en dus ook hij zelf, bepaald worden
aanbevolen.
In de huishoudelijke vergadering van het Goes
sche departement der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen, zijn als afgevaardigden ter algemeene
vergadering gekozen, de heeren dr. R. A. Soetbrood
Piccardt en J. A. A. Fransen van de Putte. Zij
zijn uitgenoodigd in die algemeene vergadering een
voorstel te doen, dat de maatschappij bij de rege
ring zou aandringen, op het wijzigen der bestaande,
of het invoeren van nieuwe wettelijke bepalingen
op het erkennen van vereenigingen als regtsper-
soon, zoodanig, dat ook co-operative maatschappijen
en winkelvereenigingen als zoodanig kunnen erkend
worden, zonder dat de statuten verwrongen, of het
doel dervereeniging voorbijgezien behoeft te worden.
Het prov. geregtshof in Zeeland heeft jl. Zaturdag
uitspraak gedaan in de zaak der beschuldigden van
de diefstallen te Oudelande enz. gepleegd, en bij
een zeer uitvoerig arrest schuldig verklaart
AI. Oppeneer, P. OppeneerH. de Kok en
M. de Kok ieder aan vijf, en AL Mol Johz. aan een
diefstal, gepleegd bij nacht door meer dan een per
soon in een bewoond huis of in de aanhoorigheid
daarvan, met behulp van inklimming of van valsche
sleutels; M. Oppeneer aan negen, P. Oppeneer
aan vijf, II. de Ko/c aan vier en M. de Kok aan twee
diefstallen, gepleegd bij nacht door meer dan een
persoon in een bewoond huis of in de aanhoorigheid.
daarvan; M. Oppeneer aan vier, P. Oppeneer aan,
vier, H. de Kok aan drie en AI. de Kok aan drie
diefstallen gepleegd met inklimming of valsche sleu
tels, op plaatsen die niet als bewoonde huizen wor
den aangemerkt of daarmede gelijk gesteld; AI.
Oppeneer aan drie, P. Oppeneer aan twee, H. de Kok
aan drie en AI. de Kok aan twee diefstallen, gepleegd
bij nacht door meer dan een persoon, op plaatsen
die niet als bewoonde huizen worden aangemerkt of
daarmede gelijk gesteld; P. N. Dikkenberg aan
medepligtigheid aan drie diefstallen, gepleegd bij
nacht door meer dan een persoon, met behulp van
valsche sleutels in een bewoond huis of in de aan
hoorigheid daarvan, met vrijspraak van de ove
rige hun ten laste gelegde feiten. Als verzachtende
omstandigheden zijn aangemerkt: voor Pieter Oppe
neer zijn jeugdige leeftijd, zijne bekentenis en zijne
verhouding tot zijn vader Marinus Oppeneer; voor
Hubrecht de Kok zijn bekrompen verstand en zijne
armoede en voor Pieter Nicolaas Dikkenberg zijn
vroeger onbesproken gedrag. Op grond van verschil
lende wetsbepalingen zijn veroordeeld: Marinus Op
peneer tot eene tuchthuisstraf voor den tijd van 6
jaren; Pieter Oppeneer tot eene correctionele gevan
genisstraf van 3 jaren; Hubrecht de Kok tot eene
correctioneele gevangenisstraf van 5 jaren; Marinus
de Kok tot eene tuchthuisstraf voor den tijd van 5
jaren Marinus Mol Johz. tot eene correctioneele
gevangenisstraf van 2 jaren en Pieter Nicolaas Dik
kenberg tot eene correctioneele gevangenisstraf van
1 jaar, in eenzame opsluiting te ondergaan; alsmede
ieder hunner solidair in de kosten voor het misdrijf
waaraan hij is schuldig verklaard met bevel tot
aanplakking van een extract uit het arrest voor zoo
veel de lo en 4b beschuldigde betreft in verschillende
daartoe aangewezen gemeenten op de gebruikelijke
plaatsen en bevel tot teruggave der overtuigings
stukken aan de eigenaren of regthebbenden.
De heer F. C. G. van Alotman te Marruni heeft
zich met een adres tot de eerste kamer gewend
waarin hij mededeelt, dat doorhem op den 24 Junij
praktisch bewaarheid is gebleken wat reeds een reeks
van jaren door hem als beginsel was aangenomen,;
dat het mogelijk is, zonder het gebruik maken van
stoom of paarden en enkel door het doelmatig aan
wenden der zwaartekracht, op hoogstgemakkelijke
en goedkoope wjjze rijtuigenzelfs niet de grootste
vrachten belast, zich snel vooruit te doen bewegen;
in de door hem uitgevonden machine ligt de eigen
schap opgesloten, dat, naar mate hare vracht groo
ter wordt, deze de snelheid der voortstuwing van
het rijtuig, dat diezelfde vracht mede voert, bevor
dert. Op den 24 Augustus e. k. zal hij daarvan te
Leeuwarden in het publiek eene proeve geven.
Omtrent eene te Wellington in Zuid-Afrika be
staande godsdienstige secte welke zich de gemeente
van Jesus noemt en allen die zich bij haar aansluiten
herdoopen, waardoor zij ook den naam van weder-
doopers dragen, vernemen wij een aantal bijzonder
heden. Het hoofddenkbeeld dezer secte is algeheele
gelijkheid tusschen de leden onderling, zoodat alle
goederen en bezittingen welke een lid mogt bezitten,
het gemeen eigendom der gemeente worden. Het
hoofd dezer secte is zekere Groenewoudvroeger te
Rotterdam woonachtigen als zendeling met zijneeebt-
genoote naar de Kaapstad vertrokkenwelke echter
nadat haar man zijne zendelingsplaats verlaten had,
naar Europa is teruggekeerd en sedert eenige jaren
aldaar woonachtig is. Naar men zegt moet dit de
zelfde secte zijn wier leden onlangs nabij Breda per
sonen gedoopt en als nieuwe leden aangenomen
hebben.
In ons nommer van Vrijdag hebben wij nog de
zamenstelling van het ministerie in Spanje mede
gedeeld. Bij gelegenheid der voorstelling van de
nieuwe ministers aan de cortes heeft generaal Prim
op nieuw de verzekering afgelegd, dat hij de con
stitutie en de orde zou handhaven. In de staat
kunde van het gouvernement zou geene verande
ring komendoch elke reactionaire beweging ten
sterkste worden tegengegaan. Het crediet van Spanje
in het buitenland zou men trachten te herstellen
en de regering zou zorg dragendat de schuld
vorderingen erkend bleven en geregeld betaald wer
den. De berigtgever voegt er bij, dat de openbare
meening vertrouwen stelt in de nieuw benoemde
ministers, hetgeen niet weinig zal verhoogd wor
den, nu Pruissen den regent, en alzoo den feite
lijken toestand van Spanje erkend heeft. De vereeni-
ging der verschillende partijenzegt Kindependance
is alzoo geconstateerd en de vrienden der omwen
teling wenschen er zichen teregt, geluk mede.
Het is echter alles nog geen goud wat er blinkt.
Het gerucht werd dezer dagen nog aan de corses
medegedeeld, dat eene sterke bende Carlisten, onder
