punt, meenden brandstapels te moeten oprigten, be-
teekent geloovig iemand die de inquisitie met al hare
gruwelen wil. De N. G. C. verzwijgt daarenboven
met opzet, dat wij niet spraken van eene beteeke-
nis door het algemeen spraakgebruik aan het woord
radikaal gegeven, eene beteekenis die wij juist
meenden te moeten bestrijden maar van die,
welke eigenlijk aan het woord moet worden gehecht.
De N. G. C. beschuldigt ons, dat wij geene reden
konden aantoonen waarom wij durfden zeggen, dat
de heer Saaijmans Vader de neutrale school wil op
ruimen, om ons daarvoor de bijzondere of sekten-
scholen te geven. Om de onjuistheid te staven van
onze voorstelling, beroept zij zich op eene redevoe
ring van den heer »S. F., waarin deze duidelijk zegt,
dat hij de sekten scholen niet van den staat vergt
maar vordert dat de staat hem en. anderen niet be
lette scholen naar hunne zienswijze op te rigten.
Het is volkomen waar, dat de heer S. V. niet ge
zegd heeft: ruim de staatsschool op; maar het is
even waar, dat, indien aan den eisch van den heer
S. V. werd voldaan, het bestaan der neutrale school
ernstig zou worden belemmerd. De aangeha lde
woorden van den heer S. V. bewijzen juist, wat wij
gezegd hebben en regtvaardigen daarom onze opvat
ting. Indien er in de zaak van het onderwijs sprake
kan zijn van misleidingdan vragen wij of die
niet meest bij hen gevonden wordtdie zeggendat
zij de neutrale school willen laten bestaan en slechts
de sekten-scholen daarnevens willen maar die niet
zeggendat de door hen gewenschte uitbreiding de.i
laatsten, de neutrale school zou moeten verdringen
die er niet voor uitkomen, dat de neutrale school,
naar hun gevoelen, moet ophouden te bestaan, omdat
zij op dat gebied geene neutraliteit kunnen erkennen.
4
liet Vaderland verneemtdat van wege het mi
nisterie van marine order is gegevendat het stoom
schip Vice-Admiraal Koopmanzoo spoedig mogelijk
gereed moet worden gemaakt, ten einde 21 dezer
te kunnen vertrekken naar de kust van Guinea.
In de hoofdstad des rijks bestaat in beschaafde
kringen het voornemen eerlang een adres te laten
circulerenom den minister van justitie te steunen
in het goede denkbeeld tot afschaffing der dood
stak De tijding, dat een wetsontwerp in dien
geest bij den raad van state is ingediend, heeft
allerwege den gunstigsten indruk gemaakt.
Het Vaderland verneemtuit eene goede bron
dat het thans bij den raad Van state aanhangige
wets-ontwerp tot afschaffing der doodstraf, daar
voor in de plaats stelt gevangenisstrafdie in
sommige gevallen levenslang kan worden uitge
sproken met vrijlating aan den regterom ver
zachtende omstandigheden aan te nemen.
Het Staatsblad No. 103 behelst het kon. besluit
van 9 Junij 1869betrekkelijk de vijfde algemeene
tienjarige volkstelling. Deze volkstelling zal plaats
hebben op den le December a. s. en dus eene maand
vroeger dan de vorigedie op den 31 December
1859 heeft plaats gevonden. De voorschriften ziin
bijna gelijkluidend als die, welke bij kon. hesluit
van 26 Sept. 1859 (Stbl. no. 101) voor de vierde
telling gegeven zijn.
Alleen onderscheidt men de volgende afwijkingen.
In art. 2 is nu bijgevoegd, dat personen, overleden
in den loop van 1 Decemberweldoch kinderen
op dien dag geboren, niet worden ingeschreven.
Het nieuwe artikel 13 schrijft voor, dat het de
partement van binnenl. zaken voor de inschrijving
der verpleegden in de gestichten te Oramerschans
en Veenhuizen zorgt. Voor woonplaats moet volgens
art. 14 G. gehouden worden de werkelijke woonplaats
naar het kon. besluit van 3 Nov. 1861 (Stbl. no. 94.)
De inschrijving van afwezigenis volgens art. 15
veel vereenvoudigd. Eindelijk is een nieuw artikel
20 opgenomen dat de bevolkings-registersin elke
gemeente aan de verkregen opgaven getoetst en
zoo noodig naar die opgaven aangevuldbij- of om
gewerkt moeten worden.
zitten, waar zijne tegenwoordigheid meer schaduw dan
zomienschijn brengt. Zijne kinderen spelen om hem
heen, maar hij geeft geen acht op hen. Zijne vrouw
buigt zich met een bleek, angstig gelaat over haar
werk, maar ik zie haar ieder oogenblik steelsgewijze
blikken op hare echtgenoot werpen. Wat beteekent
dit alles? Waarom is de man zwaarmoedig en zwij
gend. Waarom ziet de vrouw zoo bleek, zoo angstig,
zoo ontroerd? Waarom ziet zij heimelijk naar zijn
peinzend gelaat. Met eene zinspreuk wil ik het u
verhalen. De man is vol bittere gal en in de boeijen
der zonde; een snoodaard, die de wet van God niet
in zijn hart houdende, meer dan eenmaal van de
paden der eer en opregtheid is afgeweken. De
menschen kennen hem en stellen geen vertrouwen
in hem. Hij is zonder werk, en geen middel ziende,
om een eerlijk bedrijf te vinden en het brood voor zijn
gezin te verdienen, overweegt hij de kansen der
speeltafel. Twee onzigtbare raadgevers staan hem
ter zijde, een ten goede, een ten kwade. Welk een
oogenblikHet lot eener onsterfelijke ziel hangt aan
een broozen draad! Spoedig zal het beslist zijn.
Vanwaar die plotselinge schrik? Waarom gloeit en
verandert zijn gelaat? .Waarom vertoont er zich de
itdrukking op van sterkebijna vurige belangstel-
De zomervergadering der provinciale staten van
Zeeland is Dingsdag- avond door den heer Becius als
voorzitter ter vervanging van den commissaris
des konings, die door ongesteldheid verhinderd is
in naam des konings geopend.
De werkzaamheden bepaalden zich tot de mededee-
ling van ingekomen stukken, adressen en voorstel
len; de benoeming eener commissie voor de verzoek
schriften en de splitsing der vergadering in afdee-
lingen.
bovendien heeft de heer Hammaclier een voorstel
gedaan, ondersteund door de heeren Mazure en Ris-
seeuw, strekkende om gedeputeerde staten optedra-
gen eerlang een voorstel te doen ter voorziening in
de middelen voor het verbeteren van wegen, aan
gezien de in 1862 voor dat doel gesloten geldlee-
ning van f 525,000 reeds bijna geheel is verbruikt
en het wenschelijk is in tijds om te zien naar mid
delen ter voorziening in gedane of te verwachten
aanvragen. Dit voorstel is naar de afdeelingen
verzonden.
Onder de ingekomen stukken behooren twee be
zwaarschriften tegen het ontwerp-reglement op het
vervoer van vrachten op de kunstwegen in deze pro
vincie. Het eene is van de kamer van koophandel
en fabrieken te ZierikjÉc.; het tweede van J. M.
de Glopper en 42 andere landbouwers iri het eiland
Schouwen.
In antwoord op eene daartoe strekkende vraag
van den heer 1'ramen van de Putte is door den
voorzitter medegedeeld, dat gedeputeerde staten eene
voorloopige concessie hebben verleend voor een
stoombootdicnst tusschen Neuzen en Hansweertin
verband met den stoombootdienst de Telegraaf.
De eerstvolgende openbare zitting is bepaald op
heden (Donderdagdes namiddags te half drie uren.
Omtrent den nieuwen oogst zeggen zaakkundi-
gen, dat de Winter Tarweover het geheel ge
nomen, het koude voorjaarsweder grootendeels te
boven is en dooreen een groot gewas mag worden
verwacht. De Rogge doet zich zeer verschillend
voor, wat de opbrengst betreft. De Winter Gerst
belooft een goed gewas. Van Erwten niet zoo al
gemeen; zeer veel stukken hebben door de aan
houdende koude veel geleden. Paardenboonen staan
gezond in de bloemslaan goed aan en beloven
een ruim beschot. Haverhoewel daarvan weinig
te velde staat, zal de opbrengst niet ruim zijn,
ook ten gevolge vag de langdurige koude en
te veel nat. Tot dusverre staan de overige zo-
mcr-vruchten goed. Het Hooigewas is voldoende.
Van de Aardappelen kan nog zeer weinig worden
gezegdwegens het groote verschil dat daarin wordt
opgemerktenkele zijn door de ziekte aangetast.
Het Koolzaad belooft een vrij goeden oogst, hier
en daar is met het snijden begonnendat deze
week in vollen gang zal komen, zoodat, bij aan
houdend goed zomerweder, over een dag of veer
tien, daarvan vrij wat ter markt zal gevoerd worden.
Naar wij vernemen is C. van Campen, leerling
der hoogere burgerschool alhiergeplaatst als kadet
der genie te Breda. Het rangnummer van den adspi-
rant voor de genie is no. 8, terwijl van de 78 vacante
plaatsen slechts 24 bezet zijn. De geplaatste kadet
werd gisteren avond door zijne medescholieren der
hoogere burgerschool geluk gewenscht.
De uitslag van het aspiranten examen voor de
militaire akademie is thans in zijn geheel bekend,
doch is alles behalve gunstig. Van de 100 aspi
ranten die zich aangemeld hebbennamen er 94
deel aan het examen. Van deze hebben er niet
meer dan 24 voldaan. Voor de infanterie is er niet
een toegelaten. De commissie heeft echter den mi
nister geadviseerd een tiental, dat in een paar vakken
minder voldaan doch anders geen ongunstigen
indruk gemaakt heeftte vergunnenin die vakken
een her-examen af te leggen en wel in Sept. a. s.
Uit Amsterdam wordt berigt, dat de letterzetters,
die het werk gestaakt hebben, langzamerhand tot
de patroons terugkomen.
ling LuistertHoort gij niet de zachteteedere stem
van een klein kind, dat leest? Het is zijne jongste
dochter. Daar zit zij slechts weinige schreden van
haren vader, die aandachtig is op hetgeen zij doet.'
Zij leest niet voor hem:; maar alleen voor zich zelve,
doch zij leest met langzame, duidelijke woorden
waarvan er niet één voor het oor verloren gaat
Zij leest spreuken, die hem door zijne moeder wer
den onderwezentoen hij niet ouder wasdan zijne
dochter thans iszijne moeder, zijne goede moeder
sedert langen tijd bij de engelen daarboven! Ilij
hoorde thans de stem van zijn kind nietmaar al
leen die zijner moeder. Eene zachte siddering voer
door zijne ledeneene siddering van vrees voor het
booze leven, waarover hij had zitten denken.
Ziet, daar rigt hij zijne blikken opwaarts, er is
een gebed in zijn hart. Werd dat gebed verhoord?
Een uur later zit hij nog daarterwijl hij poogt
opwaarts te zien, en in zijn gemoed de woorden en
de stem zijner moeder te bewaren, terwijl hij
tracht zich daaraan vast te klemmen als de schip
breukeling aan eene enkele drijvende plank. Luistert!
daar wordt aan de deur geklopt. Er treedt iemand
binnen. Deze heeft werk voor hem, en de man is
gered gered door de heilige stem zijner moeder!
Den 1 Julij overleed in 73 jarigen ouderdom
Hendrica van der Beekgeboren te Sluis. Zij maakte
als marketenster onderscheidene veldtogten mede
en woonde als zoodanig ook het beleg van Delfzijl
bij. In 1863, bij gelegenheid van het halve eeuw
feest onze onafhankelijkheid, maakte zij in uniform
de optogten der oude strijders mede.
De berigten omtrent de haringvisscherij zijn zeer
ongunstigguurstormachtig weder en totale wan
vangst. Intussehen schijnt er eenige verbetering
te komen, daar volgens telegram de eerste haring
jager op 29 Junij naar Vlaardiugen is gestevend
met 34 ton maatjes en 3 ton volle haring. Daags
daarna zou de eerste Maassluissche jager naar huis
zijn gezeild met 30 ton haring aan boord.
Men schrijft uit Wijhe, dat de boter, die reeds
sedert de laatste dagen zeer in prijs gedaald is
nog goedkooper zal wordenwegens de van En
geland af komende prijsnoteringenwelke, naar men
meent, veroorzaakt wordendoor de buitengewone
hittewelke daar te lande heerscht, waardoor dit
product minder goed vervoerd kan worden.
Door den heer de la Sabloniére, burgemeester
van Kampen en - voorzitter van het daar gehouden
landhuishoudkundig congres, is aan de leden van
dit congres overhandigd een door hem zamenge-
steld boekje, bevattende de pachtprijzen van de
boerenerven op het Kampereiland, bij elke tienja
rige verhuring sedert 1682 af. Als een staaltje
diene, dat één erve, groot 43 b. 12 r. 90 ellen
in 1862 werd verhuurd voor een jaarlijkschen huur
prijs van ƒ140,en in 1869 voor 3,900. De
laagste prijs van boter in 't boekje voorkomende
is in 1840, toen voor 4 vaf f 11,75 werd betaald
tegen 36,in het begin van dit jaarvan hooi
in 1844 ƒ7,— per 500 kilo tegen 15,— a ƒ20,
in 1868.
De gemeenteraad van Breda heeft in zijne jongste
zitting besloten, om den prijs van het gas, met
ingang van 1 Jan. 1870, met 2 ets. per kubieke
el te verminderen, zoodat de kub. el dan zal kos
ten 12 ets.
Met genoegen verneemt de Dordrechtsche Courant
dat mej. Wilhelmina Gipsdie, ter voltooijing harer
muziekale opvoeding, zich onder de leiding van
Mevr. Viardot Garcia te Baden bevindt, na een
kortstondig verblijf aldaarreeds de bijzondere
onderscheiding genoten heeft, op eene soiree bjj
die benoemde cantatriee met den piano-virtuoos
Eckertden gevierden zanger Julius Stockhausen
en meer anderen zich te doen hooren. Onder het
aanzienlijke auditorium bevond zich H. M. de ko
ningin van Pruissendie over de uitvoering van
een en ander hare tevredenheid heeft te kennen
gegeven. Deze onderscheiding, die alleen te beurt
valt aan artisten, daartoe door mevr. Viardot Car-
cia waardig gekeurdhetgeen in de muziekale
wereld zeer veel beteekentgeeft het vaste ver
trouwen, dat mej. Gips eene roemrijke toekomst
te gemoet gaat.
Het Nieuwsblad voor het Arrondissement Deventer
dat tot nu toe driemaal 's weeks verscheen als een
courant van twee pagina's heeft zich de afschaffing
van het dagbladzegel derwijze ten nutte gemaakt,
dat het voortaan in viervoudig vergroote inhoud
als weekblad zal verschijnen. Dit isnaar wij mee-
nen het eerste nieuwsblad van ons vaderland dat in
acht bladzijden het licht ziet.
Door de afschaffing van het dagbladzegel wor
den de postkantoren thans overstelpt met Belgi
sche dagbladen, die door de uitgevers meestal als
proefbladen worden toegezonden.
Een der landverhuizers uit Staphorst, die zich
onlangs naar Amerika begaven, heeft een dagver
haal van zijne reis gemaakt. Hij vermeldt daarin
van een gezelschap van 150 Ieren, dat zich in
O moeders! de schets geld u, de les is voor u, ver
vult het gemoed uwer kinderen met heilige voor
schriften en zij zullen hun in lateren leeftijdwan
neer het kwaad, even als een vloed, in hun hart
opkomttot schuilplaats, verdediging, hoop en vreugde
zijn en den weg ter overwinning banen."
Ik vraag: was dat eene ware geschiedenis of eene
ingekleedde verdichting? Had de spreker dat voorval
ooit in het werkelijke leven gezien? Of had hij het
voor die gelegenheid opgesierd? Deed hij wel iets
anders als de novellist met zijne verhalen
Zoo als de artist groepeertzoo ook groepeert de
novellist. Hij maakt voor zijn doel gebruik van de
oneindige verscheidenheid van middelen, die hem ten
dienste staat, en zijn arbeid brengt menigmaal even
goed den hemel nader als die van den prediker in
kerk of eateehisatie-zaal.
Laat ons dan het vooroordeel wegdoen, en overal
en in allesook in de vertellingen der novellisten
de goede vruchten niet miskennen want menigeen
is door een goed verhaal beter op den weg gehol
pen en tot het werkelijke inzigt zijner pligten gebragt,
dan door eene uitgerekte en drooge opsomming van
alleswat hij naar de regelen der zedeleeiv1'
