BINNENLANDS CHE
BUITENLAND.
GOES, ,29 Decern
In de Nieuwe Groninger ko
waaruit wij het volgende on
Terwijl de Pruissische MiniV&j- vajy^Here
diensteven als het Dagblad bij onsde voor
standers van degelijk volksonderwijs de beschul
diging naar 'thoofd werpt, dat zij de school
ontchristelijken, heffen de Duitsche bladen treur
toon op treurtoon aan, over den toestand der
school. In de zitting der afgeordenden klaagde
de afgevaardigde Braundat de geannexeerde
landendie veel betere schoolregeling hadden,
nu door Pi uissen worden gebureaucratiseerd
zoo zelfs dat in Nassau, de oude verdraagzame
landskateckismus voor een bloemlezing uit de
opgewarmde en opgekookte orthodoxie der 16e
eeuw moest plaats maken. Hij smeekte den
Minister zulke pogingen na te laten, zij ver
wekken te veel wrevel, al is het,ook, dat zij
voor het oogenblik de Roode Jakobijnen der
zuivere leer voldoen. Om ze ingang te doen
verwerven moet men ze met alle magt en
geweld doorzetten, zoo niet, dan verradeu zij
aan de bevolking wel den heeten lust maar
tevens de zwakke kracht der bestuurders.
Zulke pogingen zijn met het waagstuk van
een slecht ruiter te vergelijken, die een goed
gedresseerd paard wil berijden. Hij trekt het
altoos aan den teugelhet kleinste ongeluk
daarbij is dat het paard den ruiter afgooid
het grootere dat hij het paard bederft. Zoo
gaat het in Hessen en Nassau, waar de bur
gerscholen de gymnasiën en de inrigtingen"
van uitgebreid lager onderwijs geheel neutraal
plagten te zijn. Nu worden zij van liever
lede op coufessioneelen leest geschoeid. En
wat antwoord de heer Minister van Eeredienst
von MühlerDat hij hem voor de openhar
tigheid bedankt, waarmede de spreker voor de
ontchristelijking der school uitkomt. Merk
waardig, in den nacht zijn alle katten grauw.
Overal in Europa dragen tegenwoordig de
conservatieven de zwarte kleur, 't Woord chris
tendom of godsdienst ligt hun in den mond
bestorven, en juist dan als zij het regt en
de billijkheid een knak gevenkan men er
veilig op aan, dat zij het meest met die in
drukwekkende woorden spelen. Bovendien blijkt
het, bij nadere beschouwing, dat onder de
warmste voorstanders van christelijkheid, - de
meest zedeloozen gevonden worden. Von Mühler
heeft een stormachtige jeugd gehad, nog zingt
ieder kneipbruder zijn lied: So eben komm'
ich aus Wirthskaus hinaus. Niemand denkt
er natuurlijk aan, een Excellenz't ten kwade
te duidendat, hij in de jaren zijner jonk
heid, zeer Lutherschgezind is geweest, en in
zijn studentenvaandel schreef: Wer nicht liebt
Wein, Weib und Gesang, Der bleibt ein
Narr sein leben lang.
Wat afkeer verwekt is, dat zulke vrolijke men-
schen, tot bedaren gekomen, lenige werktuigen
in de hand der clericaleu worden, 't Is geheel
hetzelfde tot welke kerk de klerikalen behooren.
In Pruissen is men Hooglutherseh, en weigert
het beginsel van vrijheid van Godsdienst toe
te passen, drijft de Israëliten van de burger
scholen. Parijs ziet mannen als NapoleonFleury
de Persigny, over wier zedelijk verleden te spre
ken, de eerbaarheid verbiedt uit te weiden in den
senaat, 'b. v. in het laatste voorjaar, de meest
ultramontaansche opruijing tegen het vrije aka-
demisch onderwijs beschermen.
Men deelt mede, dat reeds den 8 of 9 Fe
bruary aanstaande de tweede kamer hare werk-
'zaamheden zal hervatten, en hoogstwaarschijn
lijk de wet tot afschaffing van het dagblad
zegel het eerst in behandeling zal genomen
worden.
(Per telegraaf.) T)e eerste kamer heeft heden hare
werkzaamheden hervat De ontwerpen der staats-
begrooting laatstelijk door de tweede kamer aange
nomen, zijn aangenomen en naar de afdeelingen ver
bonden.
Uit Gorinchem wordt geschreven
Naar wij vernemen heeft de alhier gevestig
de kiezersvereeniging Burgerpligt" in hare jl.
vrijdag gehouden vergadering besloten, zich van
alle inmenging te onthouden bij den aanstaan
den verkiezingsstrijdtot benoeming van een
lid der tweede kamer voor het district Gorin
chem, waarbij herstemd worden moet tusschen
de heeren van Loon en Heemskerk Az.
In den avond van jl. Vrijdag, circa 9'4 uur,
was eene buitengewone beweging op straat en
kondigde spoedig daarop het gelui der klok
brand aan, die ontstaan was in het bovenste ge
deelte van het van steen opgetrokken gebouw
bewoond door den drooger der meestoof »de
Zon," die overigens met rieten dak is belegd
Gelukkig was de wind niet ongunstig en werd
door vereende krachten, met flink werkende
spuitenhet gevaar spoedig afgewend.
Het spuitje der gasfabriek aan de overzijde
der haven, tegenover d® bedreigde stoof gele
gen, was spoedig op het terrein en deed dienst
tot het door de Goessche brandweer vervangen
werd, terwijl nog later uit de gemeenten Kat-
tendijke (Wilhelminapolder) en Kloetinge, be
hoorlijk bemande spuiten aanrukten.
De oorzaak is onbekend.
Het volgende wordt ons van gisteren uit
Bath geschreven
Heden middag had alhier wederom een groot
ongeluk kunnen plaats hebben.
De ambtenaren, welke heden morgen om
lli uur op de reede waren, teneinde eenige
schepen te visiteren zagen dat het schip Jonge
Gerrit kapitein K. W. Heins geladen met Rogge
twee noodvlaggen ten top gehescheti had. Da
delijk snelden deze ambtenaren zijnde de vi
siteur Neurdenberg, de commies J. de Raad,
de kwartiermeester F. Swcighart en de sloep-
roeijers C. L. Bos, J Barmdrecht, W. van
de Velde, en M. van Pelt derwaarts en be
speurden al dadelijk, dat het schip meer dan
2 voet water in had. Door het aanhoudend
pompen der roeijers mogt het na veel moeite
en inspanning gelukken, het schip ledig te
pompen, zoodat het dan ook boven water kon
blijven. Het schip is verder de slikken opge-
bragt en eenige ankers uitgezet, zoodat het
thans veilig ligt.
Wederom is het alzoo, door bovengenoemde
ambtenaren gelukt, om een zestal personen van
een wissen dood te redden.
Tevens was het schip Helena kapitein W.
Schellaars, insgelijks met rogge geladen, genood
zaakt om hulp in te roepen, als hebbende dan
ook meer dan 2 voet water aan boord hetwelk
na veel moeite gelukken mogt even zoo ledig
te krijgen.
De Engelsche regter heeft dezer dagen uit
gemaakt, dat schulden in hotels, herbergen,
bierhuizen, enz. niet geregtelijk kunnen worden
ingevorderd. De wet erkent die schulden niet.
Zwolle, 21 December. Nopens den in de vorige
week medegedeelde gunstigen afloop der alhier
uitgevoerde proef met het maken eener zoo
genaamde Amerikaansche of Nortonsche pomp-
boring genomen, vernemen wij nog de volgende
bijzonderheden.
Na gedurende eenige dagen het zandhou-
dende water voortdurend uitgeporr.pt te hebben,
blijft de wel even rijk vloeijen. en is het wa
ter nu reeds vrij helder, en overigens zeer
goed van smaak en reuk. De kosten, zooals
bekend is, met inbegrip van een ijzerpompje,
(Amerikaansch model en dat niet bevriest)
pl. m. 50,bedragende, kan men op deze
manier ongeveer 30 pompen maken en in het
werk stellen tegen ééne, als in deze provincie
op de gewoDe wijze onlangs onderscheidene
geboord zijn.
't Wel geslaagde voorbeeld verdient gewis
op veel meer andere plaatsen allezins navolging
en zal zulks, (hieraan twijfelen wy niet) bij
algemeene bekendheid ook wel ruimschoots
vinden.
Bij de Herstelde Evangelicseh-Lu lierscbe ge
meente te Amsterdam is een vast koor, onder
den titel: I xcelsior! gevormd, van omtrent 70
zangers met het doelhet Protestantsche kerk
gezang te verbeteren en uittebreiden. De ver-
eeniging begint hare werkzaanheid hij de vroeg
preek op den tweeden Kersdag. Alsdan zouden
tvee motetten van Bortnansky en Hauptmann
worden uitgevoerd. De psalmmelodiën zijn af
zonderlijk voor de vereeniging bewerkt door
den heer Bastiaans, organist te Haarlem. De
leiding van het koor is opgedragen aan den
heer G. A. Heinze te Amsterdam.
Van Suez wordt gemeld, dat 17000 arbeiders
aan het kanaal werken en van 15 October tot
15 november 11. 2,090,000 kubieke ellen gronds
zijn uitgegraven, derhalve 90,000 meer dan men
naar de gunstigste berekening verwacht had.
De overige 20 millioen ellen kunnen alzoo in
minder dan 10 maanden tijds verwerkt worden.
Reeds zijn 55 millioen ellen uitgegraven.
Onze letterkundige wereld 'heeft weder een
gevoelig en treffend verlies geleden. De echt
vaderlandsche dichter J. van den Bergh is
Vrijdag, na kortstondige ongesteldheid, te 'sHage
bezweken. Het was in waarheid eene eereplaats,
die hij onder-de vaderlandsche dichters van onzen
tijd innam, en boeide hij menigeen door zijn lief
lijken zang, hij wist door zijn krachtig vader-
landsch lied menig gemoed te doen ontgloeijen.
Als vertolker van zoo vele voortbrengselen van
uitheemsche poësie heeft hij zich te regt naam
verworven en weinige evenaren hem in het zoet
vloeiende en naauwkeurige, dat zijne vertalingen
uit het Engelsch kenmerkt. Het Excelsior van
Longfellow door hem overgebragt, klinkt ons nog
in de ooren en zooveel, wat wij ons herinneren
van de vruchten van zijn geest en van zijne pen,
doet ons met diepen weemoed een woord van
hulde aan zijne nagedachtenis brengen. Van den
Bergh was dichter in den waren zin van het
woord, en het was niet de minste veidienste van
zijne lier, dat zijn hart daarin sprak. En ook hij
streefde naar hooger. Indien zijn geest zich vrijer
nog had kunnen ontwikkelen, zonder door de zor
gen dezes levens belemmerd te worden, hij zou
meer naam nog verworven hebben. Maar daarom
niet meer eer. V\ ant het mag van hem worden
gezegd dat hij geen oogenblik de pligten des
huisselijken en maatschappelijken levens voor de
meer aangename dichtoefeningen achter stelde.
Zijn leven was eene gestadige werkzaamheid,
zoo rusteloos en zoo vol inspanningdat het
ons naauwelijks verwonderen kan, dat die levens
draad reeds vroeg werd afgebroken. Minzaam
van aard en geestig in den omgang, was hij ook
daarom geliefd en gezocht. De man van studie
en poëtischen zin onderscheidde zich niet minder
door zijn practische rigting, dan door zijn opregt
en degelijk karakter. Edel mensch en trouw-
haitig vriend, wordt hij door velen betreurd
terwijl de kunst in diepen rouw zijn uitvaart
viert.
In de volgende maand zou hij hier opgetreden
zijn en meenden wij ons aan een der jongste
voortbrengselen van zijnen geest te zullen ver
gasten. Het schoone uitzigt verdween in rook,
maar de gedachtenis van den begaafden man
blijft bij ons leven. En, deelende in den rouw
vau zijn treurend gezin, brengen we gaarne een
nederigen lover op het graf, waarin weder een
schat geborgen wordt, die Nederland tot sieraad
en tot eere strekte.
De jonge Russische prinses Putiatin is
deze week met een ridmeester van de garde aan
den haal gegaan. De wanhopige echtgenoot
heeft zich gewend tot den hoofdinspecteur van
politie Trepoiv en hem verzocht al het moge
lijke te doen, om de vlugtelingen te achterhalen.
