1868. lN°. 1)7. DINGS DAG 15 DECEMBER. 55ste Jaargang.
D j stellers blijven het antwoord daarop schul
dig. Vrij natuurlijk.
B1NNEMLANDSCHE BERIGTEN.
De aitgave dezer ourant geschiedt Maandag en
Donderdag avond uitgezonderd op feestdagen
prijs per kwartaal 1,95* fr. p» p. ƒ1,90.
If§ Ijw^^ ®«wo»e advertentie» worden a Ï5 et. de re^ei jtepfaatvt.
«eï>oortc-, huwelijks- en doodberigten van 1-6 regels
a 1,20, behalve het ze^eireyt.
He Inzending van advertentiën kan geschieden lol vóór drie uren des namiddags op den dag der uitgave-
Wij hebben nog een woord over de centrale-
conservatieve kiesvereeniging, en wel allereerst
over de onderstellingen waarvan men uitgaat.
Deze zijn in waarheid niet vleijend voor zoo
vele vereenigingen, als reeds bestaanen doen
ohs vreezendat de centrale vereeniging de
handen vol zal hebbenom al dat kwaad te
genezen en voor het vervolg te voorkomen
Men hoore wat de veertien behoudsmannen
zeggen.
»In de laatste tijden vooral is geblekenhoe
zeer in niet weinig kiesdistricteneene goede
voorlichting en leiding ontbreektwaardoor
onwaarheid en misleiding ruim spel hebben
kwade praktijken worden aangewend tot mis
leiding der kiezers. Deze onzedelijke praktijken
zullen hand over hand toenemen naarmate ze
goeden uitslag geven. Men siddert als men be
denkt, tot welke verlaging der zedelijkheid, dit
bij kiezers en gekozene leiden moet."
Wij brengen hulde aan de eerlijkheid der
stellers van het stukdie ten minste vrijheid
laten om aantenemen, dat alle die verkeerd
heden aan de zijde der conservatieven zijn waar
genomen, wat men dan ook moet afleiden, uit
de naauwkeurige kennisdie zij daar van heb
ben. Maar het is eene bepaalde onjuistheid,
dat goede voorlichting en leiding ontbreken zou
den ten ware men aanneemt, zooals zeker door
de stellers geschiedt, dat de voorlichting en
leiding, die niet in den geest was der conser
vatieve partymet misleiding gelijk gesteld moet
worden. Zoowel de leden der kamer als hun
ne committentenkunnen nederig blijven bij
die siddering over de verlaging hunner zede
lijkheid die een groot en achtingswaardig deel
van ons volk naar het hoofd geslingerd wordt
een holle klank, die de eerste misleiding is,
waaraan de leiders der misleiden zich schul
dig makeneene beloftedie even weinig waar
borg van vervulling biedtals zij gegronde aan
leiding heeft in werkelijke toestanden.
Wij ontkennen nietdat er misleiding heeft
plaats gehad, maar wij houden ons ook ver
zekerd dat geene centrale-kiesvereeniging die
voorkomen zalal wisten wijwat nu nog ge
heel onzeker isdat zij waarlijk den eenig
goeden weg zou bewandelen.
Wat verstaat men door misleiding?
Laat ons zien of niet de circulaire der veertien
behouders ons althans eenige dingen doet kennen.
Waar wij lezenwat men zich al voorstelt
te doen, is het kennelijk, dat men het oog heeft
op zaken, die reeds bestaan en die verbeterd
moeten wordenom duidelijker te spreken
in bedektè termen wordt een blaam gewor
pen op een groot deel onzer vertegenwoordi
ging, op de regéring die thans aan het roer is.
Het geschiedt in dezer voege: Wij willen,
zoo mogelijkbewaren voor radikale leiders
die de maatschappelijke ordegelijk die in het
christendom zeteltvoor verouderd verklaren
die brekende met geschiedenis en geschreven
O O
regt, de grondwet slechts beschouwen als een,
mijlpaal op den weg naar de republiek der nieu
were tijden (eene geliefkoosde uitdrukking van
het Dagblad in den laatsten tijd?) die onze na
tionaliteit slechts bewaren willenzoolang de
stoffelijke belangen daarin voordeel zien; die
alle gezag en magt in de vertegenwoordiging
zoeken over te brengenmet miskenning onzer
grondwet; die onze overzeesche bezittingen zoe
ken los te maken van het moederland, langs
allerlei wegen ten koste van vrijen handel en
scheepvaart; en die, al gewagen zij ook van
vrijheid van onderwijstech niets daarin gedo
gen kunnen, wat met hunne stellingen op gods
dienstig of maatschappelijk gebied iu strijd is."
Het zou loijaal geweest zijn en voor
goede trouw bewezen hebbenindien men
flinkweg gezegd had: wij willen de liberale
partij ten onder brengen omdat zij bestaat uit
zoovele die's als wij daar opnoemden. Men heeft
echter de misleiding ten top gevoerddoor niet
alleen als mogelijk in de toekomst te stellen,
wat men voor zich zeiven nu reeds meent te
zien, maar door alles wat de niet-conservatie-
ven gedaan hebben en doen in zulk een licht te
plaatsen, waardoor eenvoudigen tot veroordee
ling, tot bitterheid, tot tweedragt zaaijen wor
den opgewekt.
Als of dat niet reeds genoeg dagelijks ge
schiedde Het schijnt echter, dat men het onza
lig spel nu meer georganiseerd wil gaan drijven, de
agitatie aanwakkeren en een centraal bureau va"n
volksberoering instellen, dat, met vertakkingen
doorliet geheele land, zich beijvert, om land-
genooten van elkander te verwijderen, bekwame
len gemoedelijke mannen hatelijk te maken, de
menigte te bewerken, door haar vrees aaute-
jagen en de natie steeds te prikkelen, op die
punten, waar zij het gevoeligste is, teneinde
het water troebel te houden.
In waarheidde eerste proeve van voorlich
ting der kiezers geeft geen groot denkbeeld van
onpartijdigheiddie daarbij toch wel de eerste
voorwaarde zal zijn.
Ten slotte wijzen wij op eenige oratorische
wendingen in de statuten der vereeniging en
in de circulaire der uitvinders.
Art. 2 zegt: »de vereeniging verlangt zulke
candidatendieo. a. gezind zijn, het beheer
over Indie te verbeteren, langs den weg van
welberaden ontwikkeling en beschaving der in
landers, met eerbiediging van hunne gewoonten
godsdienstige en maatschappelijke instellingen."
De circulaire zegt ook: j>van hunne zeden."
Indien deze allen geëerbiedigd en dus behou
den moeten blijvendan is er zeker van die
welberaden ontwikkeling en beschaving veel te
wachten!
In de circulaire lezen wij: de ondergetee-
kenden verlangen verbetering onzer wetgeving
en onzer instellingen langs wettelijken weg. De
onderteekenaars hadden daarbij wel eens mo
gen aanwijzen, waar die schrandere hoofden
te vinden zijn, die onze wetgeving langs on
wettig en weg zouden willen verbeteren.
De circulaire eindigt met de naïve verzeke
ring, »dat de vereeniging geenzins op het oog
heeft om bestaande kiesvereenigingen in den
zelfden geest werkzaamte verzwakken of te
vernietigen." Dat zou zeker al heel dom zijn
en ook zonder deze verzekeringkan ieder
dat gelooven. Het zou daarenboven zeer on
dankbaar zijn van het kind, als het de hulp
der ouders versmaadde en er zal wel op ge
rekend zijndat deze aanstonds toetreden, om
het monsterkind te kweeken en te troetelen.
Na al het aangevoerde vreezen wij wel, dat
wij geene aanspraak zullen kunnen maken op
de, in art. 3 der statuten, toegezegde onder
steuning van dag- week- en maandbladen, maar
wij willen trachten onzen weg onafhankelijk
en zelfstandig te vervolgen en hopendat onze
kiezers ook wijs genoeg zullen zijn om zich
niet te laten vangen in den strik, die hunne
vrijheid vernietigen en het politieke leven doo-
den moet.
Met genoegen vermelden wijdat men
ons vorig artikel reeds aan kwalijk verholen spijt
der liberalen heeft toegeschreven. Wij zijn zeer
dankbaar voor dat oordeel. Het bewijst, dat
men ons gelezen heeft en niets dan eene hate
lijkheid daartegenover kon stellen. Het lag
zeker niet in het conservatieve plan om alles
zoo aan allen te vertellenonze conservatieven
doen niet als de paus, die door een open brief
allen uitnoodigde om tot zijne vereeniging toe
te treden.
GOES, 14 December 1868.
De tweede kamer heeft, gedurende de gansche
vorige week zich bezig gehouden met de be
grooting voor binnenlandsche zaken, afdeeling
onderwijs. Er zijn een tal van redevoeringen
gehoudenvooral door de conservatieve leden
die geducht veel tijd hebben geroofd en niets
nieuws hebben geleerd en de zaken weinig verder
hebben gebragt. Uren zijn besteed aan het her
halen derzelfde denkbeelden, die bij elke gele
genheid weder worden opgehaald. Het amen
dement van den heer Getkenom een greep
in het middelbaar onderwijs te doendoor het
