want die 45 (of 9 van de 500) worden
nu door hem (even als de handigste gochelaar)
herdoopt en genoemd eene bruto winst." (2)
Door op die wijze de geheele bruto opbrengst,
na aftrek van de verschuldigde tiend als eene
winst voortestellenverviel de heer T. v. B.
en allen die hem gelijk gaven, in de door mij
beweerde dwaling.
Van de 55 vermeerderde bruto opbrengst
in mijn voorbeeld aangehaald, wordt dan ook
maar op f 5 winst gewezen voor den tiend-
vrijen landbouwermaar niet op de geheele 55.
Gelijke onjuistheid van voorstelling vind men
in het tweede 'voorbeeld door T. v. B. aange
haald, waarin hij zegt: een boer die op tiend-
r>pligtig land, een nuttelooze sloot dempt voor
100, en daardoor jaarlijks 10 meer aan
graan inoogst, (dus bruto opbrengst heeft) maakt
9 van zijn in den tiendpligtigen grond
gestoken kapitaal"
Een boer, de schijnbaar goeden raad van
den „heer T. v. B, opvolgende, om met 100
een nuttelooze sloot te dempendie hem jaar
lijks niets meer als 10 bruto opbrengst ver
schaft, zou immers niets anders doen, als zich
een stuk land aanschaffen, dat hem jaarlijks
niet meer als 10 van de kostende prijs (of koop
som) aan bruto opbrengst opleverdeen dit
zou toch wat al te duur zijn ik reken het
gelijk te staan minstens met eene koopsom van
900 a 1000 per gemet, en volgens de rede
nering van den heer T. v. B. zon tiendpligtig
land voor dien prijs per gemet gekocht, nog
9 en volgens den heer L. v. d. M., zelfs
80 winst opleveren
Ik zal over het onjuist groeperen' van cijfers
in de gestelde voorbeeldenniet veider behoe
ven uitte weiden, vermeenende op afdoende wijze
te hebben aangetoond, dat de heer T. v. B.
zich daaraan werkelijk heeft schuldig gemaakt.
Toen de heer v. d. M.even als velen, bij
de mondelinge behandeling dezer kwestiehet
veranderen van de bruto opbrengst in winst niet
opmerkte, (3) was het consequent van hem
tegen over de jaarlijksche bruto opbrengst van
10 of 50, nu winst geworden, te stellen,
eene jaarlijksche uitgaaf voor gemis van rente
ad--25 en zoo te komen tot 100 winst (van
die rente namelijk) op tiendvrij en 80 op
tiendpligtig land, dit toch was het consequente
gevolg van de dwaling om de bruto opbrengst
als winst te beschouwen.
Ten onregte is door den heer T. v. B. mijne stel
ling voorgesteld als zoude deze in der tijd de strek
king gehad hebben om een schrijven over de tien
den te verdedigen, dat voorkomt in het stukje
getiteld kennis is krachtdoor Dr. Staring (op
genomen) in zijnen Landbouw Almanak voor
1867. Dat allerkeurigst stukje toch had ik
tijdens ons onderhoud nog niet gelezen (en ik
vrees helaasde éénige niet te zijnzelfs van
diegenen die het niet alleen in hun bezit hebben,
maar reeds sedert maanden in hun zak dragen!
Ik aarzel echter volstrekt niet, om alles wat
daarin door dien kundigen en onvermoeiden
ij ver aar voor de belangen van den landbouw,
over de nog altijd veel te weinig gekenden druk
der tienden, gezegd wordt, te onderschrijven.
Met hem zeg ik: »men ziet het nog niet in,
dat de tiendpligtigewelke aan zijne velden ver-
sbeteringen aanbrengt, die hem geld kosteneen
man is die niet weet te cijferen
De boer die de dwaasheid heeft in ééns groote
sommen aantewenden ter blijvende verbetering
van zijnen tiendpligtigen grond, moet nimmer
uit het oog verliezen, dat hij dit doende, be
gint met minstens j van zijn kapitaal weg te
schenken aan den tiendheffer, en daarom is de
stelling van den heer T. v. B. ook onjuist, als
hij zegt als men aan een stuk land van ƒ1000
waarde, f 500 ter verbetering uitgeeft, dat dan
dat land f 1500 waard -is gewordenWant
al neemt men aan dat de aangebragte verbe-
(2) Bij ons mondeling onderhoud echter werd het woordje
„bruto" niet genoemddat dan ook voor „zoinst" geplaatst
alles behalve zekerheid van „winst" uitdrukt, daar het even
goed een cijfer van verlieskan aanduiden, zoo als hier dan
ook het geval is.
(3) Met n...t pitonder een glas wijn zittende is
de gocheltoer niet onaardig en verdient hij de aandacht van
liefhebberszekere sn d 9 is er niets bij
teriug altijddurend is, dan wordt er zoo als
gezegd is al dadelijk minstens 20 of 4 van
het kapitaal aan den tiendheffer leeggeschonken,
dit is de eigenaar voor goed kwijt, en die som
moet bij den afkoop der tienden door hem in
kapitaal worden opgelegd.
Gaarne geef ik en den heer T. v. B. en den
heer X, en den heer L. v. d. M. toe (mijne
stelling gaf dit dan ook reeds te kennen,) dat ook
tiendpligtig landin enkele gevallen welligt
zoo voordeelig kan verbeterd wordendat er
voor den eigenaar ook nog iets van het voordeel
overblijftmaar dan moeten het toch al in het
oogloopende winstgevende verbeteringen zijn.
Een winstgevende verbetering van 10 is in
de praktijk niet zoo gering als velen wel schij
nen te denkenen het landbouwers bedrijf zou
wel een bij uitnemendheid winstgevend bedrijf
zijn, als men daarin zoo gemakkelijk met zijn
geld 15 en 20 kon winnen, en waar men
op tiendvrij land 10 maakt van zijn geld
daar wordtzoo als ik gezegd en bewezen heb,
op tiendpligtig land 1 vénoren; maakt men op
tiendvrij land 15 van zijn geld dan maakt
men op tiendpligtig land maar 3x en men
komt nog li te kort op de gewone rente.
Waar men 20 zegge twintig percent, van
zijn geld op tiendvrij land maaktdaar eerst
maakt men op tiendpligtig land 8 of 3
meer als de gewone rente. t
Maar moet men zich, dit alles wetende, dan
nog wel verwonderen dat de boerenzij het
dan ook (zoo als Dr. Staring zegt) »uit instinkt
welligtvoor hun geld liever Oostenrijksche
effecten koopenwaarvan zij het gevaar nog
niet door ondervinding kennen, als dat zij hun
tiendpligtig land verbeteren, en de vrucht van
hunnen arbeid door den tiendheffer laten op
strijken? - immers neen- de boeren zijn toch
(ik ken ze van zeer nabij) in hun vak veel slim
mer als vele heeren wel denken.
Met Dr. Staring zeg ik ten slotte algemeene
kennis van den druk der tienden, is de kracht
die de landbouw van de tienden verlossen
moet.
Mogt ik door een en ander eene kleine bij
drage geleverd hebben, om die kennis te helpen
bevorderendan reken ik mij voor mijne ge
ringe moeite dubbel beloond.
Goes den 30 Maart 1867.
VERHAGEN.
ZÜID-AFRIKA. ORANJE VRIJSTAAT.
Alweder schijnt het, dat de moeijelijkheden
van den Oranje Vrijstaat met zijne naburen eer
toe- dan afnemenen dat er groote omzigtig-
heidzoowel als onwrikbare kordaatheid van
de zijde der regering zal worden vereischt, om
hare aangevangen maatregelen doortezetten
zelfs is het waarschijnlijkdat zij een gedeelte
van hare bevredigings-politiek, hoe leede ook,
zal moeten opgeven, om den door wanhoop
of vijandigheid weder aanwassenden overmoed
der Basutos andermaal te temmen. Op de
groote vergadering, die op Thaba Bosigo is
gehouden, moet door de verzamelde hoofden
der Basutos zijn beslotenhet land niet opte-
geven, maar er nogmaals een kamp voor te
wagen. De met plaatsen aan de uiterste grens
lijn begiftigde boeren worden ook gezegd in
lagere te zijn getrokkenomdat ze de zaak niet
vertrouwen.
Het eenige wat de laatjrtverloopen maand in
de Zuid-Afrikaansche republiek heeft opgele
verd is de mislukte onderhandeling betreffende
de grenslinie tusschen de twee republieken.
(Transvaalsche en Oranje Vrijstaatsche repu
bliek.)
Overgenomen uit de Rotterdamsche Courant
dato 29 Maart 1867 no. 87 en door deze
ontleend aan het Kaapsche Volksblad van 19
Februarij te voren.
Het bovenvermelde kan aangevuld worden
als volgt:
Dat de plaatsen aan den uitersten grenslijn in
de Oranje Vrij staat naar het Basuto landdoor
de regering van de Oranje Vrijstaat zijn ver
kocht en niet aan de boeren, die de gronden
hebben veroverdzijn begiftigd geworden. Som
mige plaatsen golden boven en sommige plaat
sen beneden den prijs van 30 cents pet
morgen.
Dat de regering van de Oranje Vrijstaat,
zoo om hare gedurende den oorlog met de Ba
sutos gemaakte schulden te kunnen voldoen,
als om andere redenen 130,000 (ƒ1,560,000),
zijnde p/m driemaal zooveel dan de gewone jaar-
lpksche inkomsten van dien staat bedragen, aan
gedwongen cours onderhevig papieren-geld heeft
in omloop gebragt, hetwelk in de naburige
Kaap-kolonie hoegenaamd geen het minste
crediet of waarde bezit en derhalve aan han
delaren tot groote schade verstrekt, te meet
daar men ook in de door de Oranje Vrijstaat
opgerigte Bloemfonteinsche bank geen goud of
zilver voor de uitgegevene bankbiljetten kan
erlangenen welke dus almede elders niet a pari
in betaling worden aangenomen.
Dat in gemelden staat de aardappelen meestal
gelden 18,en somtijds 4 maal zooveel de
mud. Het meel meestal 36,en somtpds
het dubbele de 90 Nederlandsche ponden in
prijs is en andere levensmiddelen na rato, ter
wijl men voor ieder schaap gemiddeld één mor
gen grond noodig heeft, om het gedurende
een geheel jaar in het leven te houden, daar
gelaten de bijzondere rampendie den boeren
buitendien dikwijls met hun vee te beurt
vallen.
Zoodat het zoowel om gemelde, als om
nog vele andere niet genoemde redenen wel
overweging verdientalvorens zich met er woon
in de Oranje Vrij staat te gaan vestigen, vooral
door personen, die fortuin bezitten en goud
geld kunnen medenemenof in Europa eenig
redelpk bestaanmiddel genietenals erlangende
veel meer kans, om aldaar spoedig arm te
wordendan meerdere wezenlijke rpkclommen
te verzamelen.
Goes, 30 Maart 1867. N. M. B.
Wie eenige nadere inlichtingen omtrent meer
gemeld land of omtrent andere aangelegenheden
aldaar mogten verlangenadresseren zich met
franco brieven aan de firma F. Kleeuwens ty Zoon,
te Goes, onder de letters N. M. B.
ïVerlKolij Ite 25aluen.
Te Biezelinge zijn opgekomen 87 stemgeregtigden,
waarvan 72 zich voor en 9 tegen de invoering van
het nieuwe reglement hebben verklaard.
Te Sint Laurens hebben van de 83 stemgereg
tigden 50 van hun regt gebruik gemaakt en 27
voor de aanneming van art. 23 gestemd, terwijl 23
personen zich met de oude wijze van handelen te
vreden hebben verklaard.
Te Vrouwepolder zijn den 27 Maart van de 67
stemgeregtigden 32 opgekomen. 28 hebben zich ver
klaard voor de oude wijze van verkiezing en 3 voor
de nieuwe, terwijl één biljet van onwaarde was.
Te Wissekerke hebben zich 144 stembevoegden
voor de nieuwe en 3 voor de oude wijze verklaard.
M ARKTB EJPMC TEN.
PER TELEGRAAF.
Amsterdamsghe Beurs.
PRIJS-COURANT DER EFFECTEN.
Donderdag, 4 April 1867.
Nedekl. Werk. Schuld 2 xh
Spanje, 2V-,
Rusland, 5e serie 5
Id. 1860 4%
ld. a 1000,1864, 5
ld. Spoorvv. 5
Oostenrijk, Metall. 2
ld. Amst. (oude) 5
ld. Nationale 5
ld. Amst. 1864 5
Turkije, Algera.schuld 5
N.-Ahehika, 1882
H
H
II
ir
II
u
II
V
II
53"/,6.
30
56%.
80 Va.
86%.
180%
22%.
64%. -
50'/,».
55 Va,
27%.
77 Va.
COUPONS.
Oude Metalliek21.90.
Nationale ld28.
Div. in 11.70.
GRAANBERIGTEN.
GOES, 2 April 1S67.
TARWE f li50/,, 4 12,—. ROGGE f 7Winter
GERST f 7,— 5 f 7,50. Zomer GERST f 6,50 a f 7,25.
HAVER f 3,50 a 4,50. GROENE ERWTEN 7,90
f 8,75. BRUINE BOONEN 11,25 a f 12,50. PAAR-
DENBOONEN f 6,50 k f 7,—.
MEEKRAP.
BOTER 0,95 a 1,02 het Ned. ffi.
EIJERS - 2,50 -2,60 de 100 atuks.
