Afwijzing gemeente gronden, ter stichting eener
beetwortel suiker-fabriek binnen Goes.
tt huis behoorde. De justitie doet onderzoek. Keu jongeling te Stap»
horst wilde op Nieuwjaarsdag zijn pistool afschieten en had het ongeluk
door den laadstok zwaar gewond te worden aan den arm. Men hoopt
hem in het leven te behouden. Te Rungsberg in Bohème hadden eenigc
fabriekanten dezer dagcu een feest. Toen zij aan tafel zouden gaan kwamen
omstreeks honderd slecht geklecdc en zonder werk zijnde arbeiders binnen.
Deze plaatste zich stilzwijgend aan den disch en begonnen smakelijk te
eetcu. De fabriekanten verlieten de zaal, bevreesd voor ongeregeldheden.
Toen de werklieden verzadigd waren gingen zij, zonder eenige ongeregeld
heid veroorzaakt te hebben, henen. Uit Leittomils, meldt men, dat eeue
vrouw van 95 jaren, die al bare tanden verloren had, even als een kind
op nieuw tanden begon te krijgen en dat zij er nu reeds een groot getal
gekregen heeft. Uit Petersburg wordt gemeld, dat de koude daar zoo
hevig isdat men die niet kan bestrijden. De levensmiddelen zijn zeer
in prijs gestegen, door bet moeijelijk vervoer, nu er geen sneeuw valt.
Ook in Moskau heerscht eene geduchte koude. Ben oud schuiten voerder
te Namen bewoonde sedert 50 jaren betzelfde liuis en betaalde altijd stipt
op 1 Jan. zijn huur, niettegenstaande menigmalen in zijn huis, bloedsge
brek was. Toen de grijsaard ditmaal weder zijn buur kwam betalen, werd hem
die geschonken en tevens gezegd, dat hij ookin 1863 omniet kan blijven wonen.
Het gedrag van dezen buisheer mag wel overal ten voorbeeld gesteld worden.
De koning van Pruissen heeft voortdurend rust noodig en mag zich met de
aangelegenheden des rijks niet bemoeijen. Sommigen zien daarin de voorboden
van 'een eerv&l emeritaat. Een vier en zeventigjarig grijsaard te Parijs, die
van een vriend eene hoeveelheid macuba ten geschenke ontvangen had heef
daarvan zoo bovenmatig gesnoven, dat hij na korten tijd is bezweken.—
Op het eerste bal dat te Brussel ten hove gegeven werd, was het buffet
rijker nog voorzien, dan in vorige jaren. Er was een opmerkelijk gedrang
eu groote begeerte naar al die versnaperingenwelke als het ware belegerd
werden cu met bijzondere vlugheid gebruikt. Men vond hierin zeker een bewijs
van hoffelijkheid. Een varkensdrijver uit de omstreken van Wiczelburg
kwam met welgevulde beurs bij avond door een bosch. Naauwelijks een
half uur verwerd hij door een kogel getroffen en viel zielloos neder.
J)c moordenaar kwam onmiddelijk te voorschijn om het lijk te beroovcn,
maar had uiet gerekend op den trouweu hond des verslagenen. Het dier
wierp zich op den roover, greep hem in de horst en hield hem des morgens
toen de houthakkers kwamen nog stevig vast. Men moest het beest dood
schieten oin hem van zijne prooi te verwijderen. De misdadiger eindalijk
bevrijd had nog even den tijd om zijne misdaad te bekennen en stierf
aan de wonden, door den hond hem toege"bragt. Te Pleijmouth is in
de vorige week eene uitgebreide drukkerij afgebrand en daarna ook bet
lloyal Hotel and Theater. Dit laatste gebouw was i%1813 opgerigt en had
60,000 gekost. De bekende doctor Tirat is door de regtbank te Zwolle,
bij verstek veroordeeld tot eene boete van 100.Uit alle oorden des
lands leest men dezer dagen berigten omtrent burgemeesters die het zilveren
feest hunner vereeniging met de gemeente hebben gevierd. Het incest piquantc
in alle die berigten is, dat de burgemeesters vele en fraaijc geschenken
ontvangen hebben en dat de schooljeugd feestelijk is onthaald. Met den
sultan van Turkije gaat het weder achteruit. Men vreest dat zijne regering
niet lang meer zal duren. Bij Zwolle is in den Yssel een zalmpje gevangen.
Men vermoedt dat liet een van die jonge vischjes is, die dn liet vorige jaar
in de rivier werden geplaatst. De lieve kleine woog bijna. ecu pond.
ln het N. 's Gravenliaagsche dagblad wordt gemeld dat te Antwerpen zekere
heer de lleichardt de Vos, redacteur van eene soort van Vlaamsche Charivari
als kandidaat voor den gemeente-raad is gesteld. Men zou echter dien
heer vergeefs in Antwerpen zoeken, daar de bedoelde persoon niemand
anders is, dan de redacteur vau het blad Iteineke de Vos. Eene fransche
dame, die bij het afstappen van eene stoomboot in de Loire viel, heeft
haar leven te dauken gehad aan hare crinoline, waarop zij zoo lang dreef,
tot men haar kou redden.
INGEZONDEN STUKKEN.
I.
Wij hebben het voornemen opgevatom de afwijzing dooi
den gemeenteraad van het verzoek om eenige gemeente gronden,
in koop of erfpacht te verkrijgen, ter stichting eener beetwortel
suiker-fabrielcnog eens ter sprake te brengen. Wij wenschen
dat te doen met de meeste heuschheid en bescheidenheid, met
het oog op de belangen der ingezetenen en met al dien ernst,
die eene zaak van zooveel gewigt vordert.
Het geldt toch hier eene zaakwaarbij de belangen van een
zeer groot getal ingezetenen direct, en dat van alle ingezetenen
zonder onderscheid in ons oog indirect betrokken zijn.
Wij meenen te mogen veronderstellendat vele ingezetenen
met den aard en den omvang eener zoodanige inrigtingniet
van nabij bekend zijn, en willen daarom vooraf op eenige hoofd
punten wijzen, waaruit naar wij vertrouwen, voldoende zal kunnen
blijken, welke directe voordeelen eene zoodanige fabriek, vooral
voor onze gemeente zoude opleveren.
De kosten van opbouw eener fabriek met bijbehoorende ge
bouwen, waarvoor de aanvrage van gemeente grond plaats had,
en welke men hier verlangde te stichten kan men gerust bere
kenen op minstens 300,000.
Die bouw duurt bijna een jaar en van de voordeelen voor
de burgerij daarvan genoten wordende behoeven wij niet te spreken,
omdat alle ingezetenen in Goes, dit zeer goed weten te beoor-
deelen, op grond hunner ondervinding, tijdens den aanbouw der
Teeds bestaande fabrieken, de gevangenis enz.
De fabriek zoude bestemd zijn geweest om ongeveer 18,000,000
nedl. <G! wortels te kunnen verwerken, (zijnde de gemiddelde op
brengst van 1000 gemeten of 400 bunders) welke zoo als te
begrijpen is, schier allen van elders met schepen moeten worden
aangevoerd, en waartoe alleen 257 schepen ieder van 90 ton
inhoud (gewone tjalkschepen) vereischt worden.
De hoeveelheid steenkolen in eene zoodanige fabriek benoodigd
waarin verschillende stoommachienes moeten geplaatst worden,
bedraagt 50,000 mudden, waartoe al weder 50 tjalkschepen ieder
van 1000 mudden worden vereischt.
Men ziet het, dus voor den aanvoer der wortels en der steen
kolen heeft men reed» 307 tjalkladingen noodig ieder groot 90
tonnen, die ieder 9,sasgeld moeten betalen en dus daardoor
alleen 2763,in de gemeentekas zouden doen vloeijen.
Men voege hierbij het vereischt getal schepen om de pulpe's
(beestenvoeder) te vervoerenwaartoe alleen 38 scheepsladingen
van gelijke grootte (ieder 70000 'ft' ladende) benoodigd zijn en
bovendien 20 zulke ladingenvoor de vervoer van de melasse
en de suiker, zamen plus minus 1,350000 bedragende, dan zien
wij dat er voor den af of uitvoer ook nog door 58 tjalkschepen
sasgeld zou betaald worden a 9,en dus 522,Welk een
en ander ons aan enkel Sasgeld eene som aanwijst van ƒ3285,
of schier het dubbele van de tegenwoordige opbrengst voor de
gemeentekas.
Wij zullen ons bij onze beschouwingen alléén tot hoofdpunten
en hoofdeijfers bepalen, en willen dps niet spreken van de trek-
loonen aan 375 tjalkschepen verdiend wordende, maar moeten
er toch op wijzen dat de sjouwerloonen, aan het lossen van ruim
300, met wortels en steenkolen geladen tjalken verbonden, ruim
zes duizend gulden bedraagt (dan rekenen wij iedere tjalk slechts
op 20,of 2 cent per mud, de aan liet water gelegene fabrieken
alhier bepalen 2j ct. per mud.)
En toch beteekent dit alles schier niets ii> vergelijking van
het werkloon dat wekelijks moet worden uitbetaald aan een zoo aan
zienlijk getal vaste arbeiders als van half September tot Maart
in de fabriek zelve benoodigd zijn; men rekent daarvoor ^och niets
minder als 1200 sweeks gedurende 20 weken, dat de voor
naamste werkzaamheden in vollen gang zijn, welke som verdeeld
moet worden, of over een personeel van 200 volle arbeiders of
over een grooter getal mannen vrouwen en kindersen zulks
onverminderd het meer technisch personeel van machinisten, stokers,
klerkenopzichters enz. daaraan het geheele jaar verbonden.
Wij spreken hier alleen van de vijf wintermaandenomdat
het zomerpersoneel gelijk staat met dat eener gewone fabriek van
eenigen omvang.
Behalve de 3000,sasgeld voor de gemeentekas, zien wij
dus dat in de vijf wintermaanden minsten 30000,— zegge
dertig duizend gulden arbeidsloonen zouden worden uitbetaald
aan een personeeldat voor verre het grootste gedeelte alléén
des zomers geregelde verdienste heeft, en die dus door eene zoo
danige industrie, van geene andere werkzaamheden worden afge
trokken, iets wat zoo zelden van nieuwe industrien kan worden gezegd.
Wij zouden na het boven aangevoerde nog wel een beroep
kunnen doen op een aantal ambachtslieden en nering of handel
doenden binnen deze gemeente, om getuigenis afteleggen van de
aanzienlijke voordeelen welke zij genieten van de bestaande fa
brieken als deze namelijk in volle werking zijn, en hen hoorende
zoude men verbaasd staanover de sommen jaarlijks tengevolge
daarvan bij hun ontvangen wordende en thans door hun gemist,
maar waartoe ons te verdiepen in minder directe voordeelen
waar men op zulke cijfers wijzen kan zonder eenige vrees voor
tegenspraak, daar de cijfers genomen zijn, uit authentieke bescheiden,
van gelijksoortige inrigtingen.
Neen, wij vermeenen genoeg gezegd te hebben, om te bewijzen
dat het hier eene zaak geldt, waarmede de onmiddelijke welvaart
dezer gemeente in het naauwste verband staat, en zeer zeker van
vrij wat meer belang voor de ingezetenen is als de vraag over
het al of niet behouden van onze regtbank en welk behoud toch
door zoo velen als eene levenskwestie voor deze gemeente be
schouwd wordt.
Wij zullen in een volgend nommer de redenen waarop de af
wijzing van het verzoek gegrond is gewordenmeer van nabij
beoordeelen en verzoeken de lezers dezer courant om inmiddels
het verslag van den gemeente raad, voorkomende in de Goessche
Courant van 9 dezer nog eens aandachtig te herlezen.
{Wordt vervolgd.)
X. X.
Stalislielle oppaoeii.
Te Zaamslag zijn in 1862 geboren 108 kinderen (54 m. en
54 vr. gesl.) overleden 78 (44 m. en 34 vr. gesl.). Er zijn
ingekomen 122 en vertrokken 124 personen zoodat de bevolking
vermeerderde met 28 zielen.
Te Koewacht zijn geboren 64 en gestorven 44 personen, zoodat
de vermeerdering daar 20 bedraagt.
iiüsisïiueums.
MIKROSCOPISCH SCHUIFT.
Onder de duizende voorwerpen, die, op de jongste wereldten
toonstelling te Londen, de aandacht der bezoekers tot zich trok
ken behoorden ook de onovertroffen mikrografien van Webb met
den toestel om ze voort te brengen. Die toestel is eene soort
van hoogst naauwkeurig vervaardigde pantograaf, die de karak
ters of de teekening waar langs men de eene stift leidt met de
andere door een diamant, zeer verkleind, in glas graveert. 4137
letters zijn daardoor geschreven geworden op een vlak van nog
geen duizendste van een vierkante engelsehe duim of omstreeks
zestiende deelen van een vierkante millimeter oppervlakte!
Thans is het Webb gelukt, om niet slechts op glas, maar ook
op koperen plaatjes dit schrift voort te brengen en daarVan
