:V'. m
48s,e Jaargang,
1861
goeote
(OIIIWI,
Do uitgave dezer Courant geschiedt Maandag en Donderdag j 13 O I I I Q-ewt>ne advertentiën worden a 20 ets. de regel geplaatst.
avond, uitgezonderd op feestdagen. j |/0n(l6r(l(l2[ \.A tClTl UGI** I Geboorte-, huwelijks- en doodberigten, van 1-0 regels a f 1,20
De prijs per kwartaal is f 1,75 franco per post f 1.90. j 1 j behalve het zegelregt.
Dé inzending van advertentiën moet geschieden vóór drie uren des namiddags.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
Gisteren vierde de R. K. gemeente alhier leest, bij het
herdenken dat nu vijf en twintig jaren de wel eerw. heer
P. Thielingshaar tot herder en leeraar diende.
Is het slechts weinigen gegeven zoodanig feestje vieren,
de wijze waarop dat geschieddebehoort evenzeer tot de
zeldzaamheden.
Reeds vroeg in den morgen zag men uit menige woning,
ter eere van den geachten pastoor de vlag gestokendie
ook het R. K. kerkgebouw sierde,welks inwendige
met een smaakvol aangeliragte keur van bloemen en guir
landes prijktewaaraan tijd nog moeite gespaard was.
Kort voor het begin van de kerkdienst zag men eenige
gedistingeerde plaatsen bezetten zoo door heeren burgemees
ter, wethouders en secretaris, als de voorzitter van ons regterlijk
collegie, de heer officier van justitie en verdere genoodigden,
en had ook het talrijk koor zijne plaats ingenomen, dat,
bestaande uit 24 vrouwen- en 32 mannenstemmen, geleid
door orgel en gesteund door oen dubbel strijkkwartet, voor
deze uitvoering had bestemd de Mis van van Beethoven Op. 86.
Bij hel binnenkomen van het kerkgebouw was de jubelaris
vergezeld, van de heeren R. K. pastoors uit Middelburg, Vlis-
singon, Veere, 'stleeienhoek, lleinkenszand en Kwadendamme,
uit belangstelling opgekomen, waarvan eenigen den feestvie
rende in zijn dienstwerk behulpzaam waren.
Geregeld in de stiplste ordeging alles voort, het koor
kweet zich ferm, de meesters en dilettanten zoo van hier als
uit Middelburg, Zierikzee en Tholen, die het strijkkwartet
bezetten, waren met den besten geest bezielden 'tbleek in
alles den onvermoeiden directeur en zijn onderhoorig perso
neel ernst, om eer aan het beroemde werk van den gevierden
componist te geven, dat met den gunstigslen uitslag be
kroond werd.
Na het eindigen der kerkelijke diensten zong het koor
het Alleluja! uit Haendel's Messias, dat eenen aangenamen
indruk achter liet.
Onderscheiden particulieren en commission uit corporatie's
bragten later bezoeken aan den heer Thielingswaarna de
geestelijke broeders zich aan eenen vriendschappelijken maaltijd
vereenigden. Ten tien ure bragt het muziekcorps der socië
teit Jacoba van Beijeren den jubelaris eene serenade.
Reeds vroeger merkten wij op hoe verschillende protes
tanten bijdroegen om den algemeen geachten priester regt
te laten wedervaren, zulks bleek thans duidelijk alleen op
het koor waren al de vrouwenstemmen cn de helft der
mannen door protestanten bezet, terwijl ook onderscheidene
plaatsen in de kerk door vele voornamen van die gezindte
waren ingenomen.
Niet algemeen vindt men tusschen verschillende geloofsge
noten die achting en eensgezindheid, die het onderling verkeer
voorzeker in eene kleine plaats als deze aangenaam maakt
blijve die band beslaan, en moge de geachte pastoor Thielings
daartoe nog lange jaren medewerken dan zeker wordt de
wensch vervuld der weldenkende burgerij van Goes.
In de dezer dagen te 's Gravenliage gehouden vergadering
van de aldaar gevestigde afdceling van de Hollandsche maat
schappij vair landbouw, heelt de heer de Wolff Jacolson
lid der dniii-comniissis, medegedeeld, dat men thans sedert
eenige dagen bezig is met het rooijen van aardappelen in
het duin; dal deze zeer goed zijn uitgevallen en zich nergens
spoor van ziekte heeft opgedaan.
Niet overal schijnt dus dit gewas een ongunstigen oogst
te helooven; ook de N. Noordb. Cl zegt dat tusschen Liessel
en llelenaveen de aardappelen op do veengronden nog
even goed staan als in de maand meien noch aan de
knol nog aan hel loof eenig bederf te bespeuren is.
Volgens de Ned. Sloomposl zijn dezer dagen door den
heer Ch. B hing, ingenieur te Londen, proeren genomen
met eene locomotief (met sloom) op den gewonen weg, Be
machine heeft de tusschenruimle van Londen-Bridge en
Westminster des namiddags in een uur afgelegden
wel over Cheapside, St Pauls kerk cn Fleet-street, Strand
cn Parliamen-slreet Be middelbare snelheid was 5 mijlen
in het uur. Vele deskundigendie bij deze proefneming
tegenwoordig warenhebben hunne volkomene goedkeuring
te kennen gegeven. De machine munt uit door eenvoudig
heid in de constructie.
JOHANNES ab UTRECHT DRESSELHUIS.
III.
Als ik hel werk van Dkesselhois cn de Kanter lot den
belangrijksten arbeid van eerstgenoemden, op dit gebied,
breng, dan meen ik dat dit gevoelen geregtvaardigd wordt
door de opmerking, dat hij dwmede eene hoogst belang
rijke bijdrage heeft geleverd lot de regte kennis van ons
gewest. Niet alleen werd er buiten af zeer verkeerd ge
oordeeld, maar in de provincie zelve werden zoovelen gevonden,
die in de berigten van vroegeren lijd bleven berusten cn die
menig dwaalbegrip voedden dat zonder onderzoek werd
aangenomen en voortgeplant Zonder te kort te doen aan
het belangrijke aandeel, dat de heer de Kanter aan dien
arbeid bad, meenen wij toch gerust te mogen zeggen dat
aan Dresselbuis de ecr toekomt van een werk geleverd te
hebben over Zeeland, waarin met de meeste onpartijdigheid
de misslagen van vroegere schrijvers werden aangetoond
waarin hetgeen vroeger reeds naar waarheid was mede
gedeeld op degelijke gronden werd gestaafd. Het is geene
geringe verdienste van dit werk, dat het met zooveel be-
beknoptheid een zóó volledig overzigt geeft, terwijl de bij
lagen bewijzen, dat elke hijzonderheid naauwkeurig was
onderzocht en dat niets de aandacht ontging van den oud
heidkenner en geschiedvorscher, die zich ten doel had ge
steld, om het onzekere zooveel hij kon tot zekerheid te brengen
en regt te laten wedervaren aan het zeeuwsch karakter
zoo als het zich in onderscheiden lijd had geopenbaard Indien
wij eene kritiek moesten schrijven van den arbeid des ge
leerden mans wij zouden niet schromen op kleine vlekken te
wijzen, en in de eerste plaats van uitvoerigheid in min be
langrijke bijzonderheden spreken maar het is ons alleen te
doen om dc aandacht van den tijdgenoot le vestigen op
eenen arbeid, die door iederen Zeeuw moest worden gekend
en gewaardeerd. Voor de bewoners van alle dc Zeeuwsche
eilanden is die arbeid belangrijk, cn het doel dat ook Dres
seehuis zich eenmaal voorstelde, toen hij dit werk schreef,
zou het best worden bereikt, wanneer allen, door hem zoo
uitmuntend voorgelicht, hunnen geboortegrond zóó leerden
kennen, dot zij met kennis van zaken daarover konden spreken,
ook tot hen, die Zeeland miskennen of uit onkunde klein achten.
Hebben wij vroeger reeds opgemerkt, dat onze Dresselhuis
vooral uitmuntte door zorgvuldige studie der bronnen, door
eene bijzondere scherpzinnigheid in het schiften der bouw
stoffen door eene hooge mate van naauwkeurigheid,
die zich aan strenge waarheidsliefde paarde wij voegen
daarbij, dat hij met eene zeldzame algemeene kennis was toe
gerust waardoor de belangrijkheid van al zijnen arbeid
werd verhoogd. Ten bewijze daarvoor zij het genoeg te
wijzen op zijne voorlezing over de Provincie Zeeland in
hare aloude gesteldheid cn geregeldevorming beschouwd
waarbij een schat van aanteekeningen ons doet vragen, wat
wij meer moeten bewonderen, of den rijkdom van kennis,
die slechts door rustelooze studie kon worden verkregen
of de veelzijdigheid eener geleerdheid die schaarsch zoo
aangetroffen wordt. Het was dan ook geene aanmatiging
als hij meL mannen die op geheel ander gebied uitmuntten,
in het strijdperk durfde treden. Wie denkt hier niet aan
zijn schrijven over de afdamming van het Sloe, een onder
werp waarvan men zeker dc behandeling niet van den
dorpspredikant verwachten zou waartoe meer dan het
talent van geschied- en oudheidkundige gevorderd werd
Zoo wel in zijn oordcel over die afdamming als over
d o verbinding vari onze provincie met Noord-ltraband vond
hij tegenspraak, maar niemand ontkende, dat hij met kennis
van zaken sprak, en de bijval die zijn gevoelen bij vele
deskundigen vond, getuigde, dal hij geen oppervlakkig be
schouwer der dingen was, dat hij geregtigd was om zich
in den strijd le mengen En waarom mengde hij zich
daarin 'L was niet om ijdele ecr, niet om ongeroepen zich
iri te laten met voor hem vreemde zaken; maar hij gevoelde
zich daartoe gedrongen in de overtuiging dat ieder de
hem verleende gaven ten nutte van anderen besteden
moest Zwaar woog hem de vraag die hij zich eenmaal
voorstelde «Wat moetik doen om aan mijnen pligl als burger
cn inwoner van Zeeland niet ontrouw te worden? Hij wensehte
Zealand's bloei zocht het welzijn van deszelfs bijzondere
dcelen le bevorderen en waar hij daarvoor meende tc
moeten spreken hield niets hem terug om rond en rustig
voor zijne mecning uit le komen, at week die ook verre van
die van anderen af. Mannen van wetenschapdjc op hun
gebied hem vreemdeling zonden gèachl hebben dankten
aan hem raad voorlichting en leregtwijzing cn onthielden
hem dc ecr nietdat hij voor de stoffelijke belangen van
zijn gewest niet minder cn met geen minder goed gevolg
arbeidde dan hij ijverde voor deszelfs zedelijken bloei.
Heeft onze Dresselhuis veel gearbeid op een gebied
dat vreemd was aan zijne hoofdstudie en daardoor leregt
den naam van een universeel man verworven hij vergat
daarom de behandeling niet van die onderwerpen die meer
rcgtslrccks in verhand stonden met zijne maatschappelijke
betrekking, met de werkzaamheden daaraan verhonden.
Ook dc kerkelijke oudheid van onze provincie ging hem
ter harte overal verzamelde hij wat tot de godsdienstige
cn kerkelijke geschiedenis behoorde en door zijne uitgebreide
bekendheid met alles wat de vroegere gesteldheid der kerk
en hare uitwendige aangelegenheden betrof, kon hij meer
malen bij moeijelijke vraagpunten het gewenschte licht geven.
Met zijne verhandeling over de godsdienstleer der oude
Zeelanders had bij bewezen, dat bij ook ten dezej tot de
eerste beginselen opgeklommen was, en hij heeft zich door
dit werk een gedenkleeken geslichtdat zijnen roem zal
overbrengen aan alle volgende geslachten. Later gaf hij
in menig kleiner stuk, dat in Tijdschrift of Jaarboekje werd
opgenomen, mededeelingen die tot een billijk oordeel over de
oodheid in staat stelden. Zeker herinnert zich menigeen
hoe de vroegere toestand van onderscheidene gemeenten in ons
gewest hem zóó bekend was, dat hij als het ware derzelver
geschiedenis met zich droeg om overal waar hij geraad-
pleegdwerd te kunnen raden cn leeren Zijne kerkelijk-
geschiedkundige studie was het vooral, die hem tot zulk een
nuttig lid der kerkbesturen maakte. De schatten die hij opge
dolven had wist hij tot winst aan te leggen en bragl het hem
soms tot een afkeurend oordeel over de handelingen van laleren
lijd, zijn vasthouden aan het eenmaal opgevatte denkbeeld
was grootendeels het gevolg van de innige overtuiging dat
hij den historisehen grond voor zich had. Ik zal hier niet
alles opnoemen wat hij in betrekking tot het godsdienstig
en kerkelijk Zeeland geleverd heeftmaar meen ook dat
die opsomming niel noodig isom toestemming te vinden
voor het oordeeldat onze Dresselhdis ook in dit opzigt
zich voor onze provincie verdienstelijk heeft gemaakt
Nog ééne zaak, in verband met dit alles, moet ik te
berde brengen. In al het werk. van Dresselhuis ligt rijke
bouwstof voor eene latere behandeling. Wie ooit nog onder
nemen mogt om eene geschiedenis van Zeeland te schrijven,
hij zal wel meer in bijzonderheden kunnen afdalen dan
iemand zijner voorgangers, maar hij zal daarbij ook on
eindig veel aan den arbeid van onzen nu ontslapenen vriend
te danken hebben. Niets letterlijk is door hem overgeslagen.
Hij kende onzen bodem zoo goed als hij juist oordeelde
over de luchtgesteldheid Hij was met hel voorgeslacht niet
minder vertrouwd dan met de deugden en gebreken van
laleren tijd. Hij kende eiken vorm van bestuur en wist
naauwkeurig aan te wijzen wie zich meest verdienstelijk ge
maakt hadden. Hij was in de kleine vlekken te huis als in
de steden. Hij had de stroomen en landen in hunne wording
en veranderingen voor den geest, als ware hij zelf altijd
ooggetuige geweest. Hij schetste den invloed van Zeeland
op den wereldhandel en toonde ons even naauwkeurig wat
bijv. eene enkele rederijkers kamer in beperkten kring had
uitgerigt. In één woord hij zal een gids blijven in onze
geschiedenis, dien anderen, door den voortgang der weten
schap misschien vervangen zullen, maar die altijd de onder
wijzer van zijne opvolgers zal kunnen heelen.
Wij willen thans nog eenen blik slaan, op hetgeen
Dresselhois voor de geschiedenis van Goes in het hijzonder
heeft gedaan. (ITordt Vervolgd.)
BUITENLANDSCHE BERIGTEN.
ENGELAND.
liet torij-gezinde blad The Press zegtdat tusschen
den koning van Zweden en den keizer der franschen eene
geheime overeenkomst is getroffen, vooral met het oog op
Rusland. Koning Carel XV moet het besluit hebben op
gevat om do staatkunde van Napoleon in praktijk te brengen.
Z. zweedsche M. is hoogst tevreden en als door Napoleon
botoorerd naar zijn land teruggekeerd. Hij is opgevuld met
oorlogzuchtige en eergierige plannen gelijk Custaaf Adolf,
hij is jaloersch op de lauweren van Victor Emmanuel en ten
einde hel heil der verschillende nationaliteiten van het Noor
den te verwezenlijken, heeft hij het besluit genomen om het
zelfde stelsel van magt en grootheid aan le wenden, hetwelk
de koning van Italië met den morélen cn materielen bijstand
van den keizer der fransehen ten uitvoer heeft gebragt.
In den Tower te Londen toont men een groot kanon,
dat, naar men wiluit goud en andere metalen moet zijn
gegoten. Reeds zouden speculanten 20,000 p. st. 240,000)
daarvoor hebben gebodenterwijl een daarvan afgesneden
brok van 12 duim, dat men to Birmingham naar de smelt-
kroes had gezondenbleek eeno waarde van 8000 p st.
96,000) te bezitten liet opschrft op liet kanon houdt
in, dat dit sink door Mahomed, den zoun van Hamiel-Allah,
en wel op hevel van den sultan Solinuin -11611 zoon van
Selin, is gegoten, om hij den inval in Indic, in den jare
937 der llcdschira (1559), gebruikt te worden. Bij de
inneming van Aden m januanj 1839, werd dit stuk buit
gemaakt door de expeditie onder hevel van den kapitein
II. Smithkommandant van het koninklijke schip Voyages.
Te llan]|iton heelt een liefhebber, zekere John Snell, il«
