BIJBLAD behoorende tot de Goessche Courant
van Maandag den 13 Augustus 1860, No. 63.
UITTREKSEL uit het verslag van den toestand der
provincie Zeelanddoor Gedeputeerde Staten uü-
gebragt aan de Provinciale Statenin de zomer
vergadering van 1860.
Vervolg en slot.)
HOOFDSTUK XIV
Verveening, Jagt en Vissciierij.
a. Jagt
Dc staat van hel jaglvcM kon in het afgeloopen jaar gun
slig worden genoemd. Er werd veel klein wild aangetroffen;
waterwild werd daarentegen weinig gevonden.
Het getal der in 1859 afgegeven jagt-actcn was als volgt:
groote jagt-aclen tot uitoefening van alle geoorloofd jagt
bedrijf22
groote jagt-acten als bovenmet uitzondering der lange
jagt en valkenjagt: 376;
kleine jagt-acten tot dc jagtbedrijven in art, 15 lilt e,
f en g, genoemd: 10
De regten wegens deze acten verschuldigdbedroegen
6350die van hel zegel met de opcenten 2628,90
en alzoo Ie zanten f 8978,50.
Koslelooze vergunningen tot uitoefening van het jagtbe
drijf, vermeld bij art. 15 lilt. g der wet van den 13 Junij
1857 (staatsblad n°. 87), werden niet verleend.
c. Visscherij in de binnenwateren.
De visscherij op de Schelde en de Zeeuwsche stroomen
leverde wederom geene bevredigende uitkomsten op.
Dc oestervangst was daarentegen voordeeligerdoch de
oester wasvolgens mededeeling van het gemeentebestuur
van Arnemuiden, door de ruime vangst minder in prijs.
De oester- en mosselvangst leverde voor de visschers te
Bruinisse bevredigende uitkomsten op.
De visschers te Clinge bezigden zeven vaartuigjes voor
de ansjovisvangst, die eene ruime hoeveelheid van die visch-
soort aanbragten De ansjovis werd door de visschers zelve
gezouten en grootendeels naar Belgie verzondende prijs
bedroeg 1 en f 1,25 de honderd stuks.
De ten getale van 36 onder de gemeente Graauw lig
gende oesterbankenwerden door even zoo vele visschers
bevischt. De vangst was beter en de prijzen der oesters
waren hooger dan het voorgaande jaar. De opbrengst schal
men op f 6000.
De mosselvangst was te Philippine bijzonder gunstig.
Een te Sint Annaland wonende visscherdie zich op het
vangen van zeehonden en bruinvisschen toelegt, doodde 39
stuks van de eerstgenoemde diersoort.
Voor de visschers te Tholen was de oestervungst voldoende.
De vangst van mosselen en haring kon ruim genoemd wor
den terwijl die van bol en ansjovis ongunstig was.
Het getal der afgegeven visch-acten was als volgt:
groote visch-acten tot het gebruik van alle geoorloofd
vischtuig: 138;
kleine visch-acten tot het gebruik van één geoorloofd
vischtuig: 567.
De regten wegens deze acten verschuldigd bedroegen
t 1540,50, en die van het zegel met de opcenten 872,505,
dus te zamen f 2413,
Het getal der aan onvermogende personen kosteloos af
gegeven vergunningen tot visschen, beliep 535
Voorts kunnen wij Uwe vergadering mededcelen, dal wij
volgens haren wensch, aan den heer procureur-generaal bij
het provinciaal geregtshof in Zeeland uwe zienswijze heb
ben medegedeeld, omtrent de wijze van meting der mazen
van de netten, welke zaak ter sprake is gebragt bij het
in uwe vergadering van den 5 November 1858, n". 12,
behandelde adres van Johannes Dirlise, c s te Goes
HOOFDSTUK XV.
AmbacMs- en Fabrij ks-Nij verheid
De meerdere bedrijvigheid welke zich op het einde van
het jaar 1857 bij de calicots-wcverijcn liet bespeuren, en
die gedurende het volgende jaar stand hield, nam in 1859
nog toe. Zij konden het geheele jaar door gaande worden
gehouden, en ofschoon het getal der daarin gebezigde werk
lieden nagenoeg hetzelfde bleef, was dat van de in dezelve
vervaardigde stukken ruim tien ten honderd (meer dan in
1858.
In betrekking tot de in dit gewest bestaande mcestoven
kwam wederom weinig belangrijks ter onzer kennis. Wij
deelen hieronder beknoptelijk mede, wat wij dienaangaande
in de verslagen der gemeentebesturen vinden aangeteekend
In Colijnsplaat 1 mcestoof met 10 werklieden; in Eile-
woulsdijk 1met 9 werkliedenin Goes 2, ieder met 7
werklieden; in Kattendijke 2; in Kloetinge 1, met 7 werk
lieden; in Krabbendijke 1, met 9 werklieden; iu Kruinin-
gen 1, met 9 werklieden; in Verseke 1, met 10 a 11
werklieden.
Gedurende den laatsten reedtijd zijn in de voormelde fa
brieken bereid de navolgende meekrappen
Colijnsplaat, meestoof de Vrede, 122 vaten onber. O
en 38 vaten oorspronkelijke muilen, 7377 ponden racine
Goes, meestoof de Liefde, 91 vaten onber., 30 oorspr.
mull M, 42690 pd. racine en 17 balen afvalmeestoof de
Zon 67 vaten onber. 0 en 18 vaten oorspr. mull. M
49000 pd racine en 35 balen muilen; Kattendijke, meesto-
ven Holland en Zeeland, 32 vaten oorspr. muil. en 124000
pd. racine; Kloetinge, mcestoof den Berg, 88400 pd. rac
Krabbendijke, meestoof de Drie Kwartieren, 24 vaten onber
O, 276 vaten oorspr. muilen en 3323 pond. racine; Krui-
ningen, meestoof 107 vaten onber O, 44 vaten oorspr.
muil en 9647 pd. racine; Yersekc meestoof de Star,
127 vaten onber. 0, 42 vaten oorspronk. mull. M, 4 vaten
verstampte muilen. M en 24721 pd. racine.
Aangaande de overige in de provincie aanwezige fabrij-
ken en trafijken achten wij het volgende der mededeeling
waardig
Goes. Een zaagmolen met 4 knechts Weekloon ƒ3,50,
f 6 8.
Ecne oliemolen met 3 knechts Weekloon, tezamen ƒ17.
Eene leerlooijerij met 1 knecht, behalve de zoon des
eigenaars
Drie touwslagerijenaiseene met 3 jongensweekloon
te zamen 5; eene insgelijks met 3 jongens; weekloon te
zamen ƒ1,60; en eene waarin de beide zonen des eigenaars
werkzaam zijn, en wier loon op ƒ1,20 's weeks berekend
wordt.
Eene aleohol-fabrijk ging te niet.
Eene bierbrouwerij, met drie knechts, welke een week
loon van 5 en 4,50 genietenbenevetis een kuiper
met een weekloon van ƒ6. In 1859 is hieraan eene azijn-
makerij verbonden
Drie chocolaad-fabrijken.
Eene patentolie-fabrijk met een knecht. Weekloon 5,25.
Een laboratorium ter bereiding van geneesmiddelenmet
een stoomtuig van 3 paardenkrachten en 1 ketelaan het
zelve is eene disteleerderij van likeuren verbonden.
Twee hoedenmakerijen, eene met 3 knechts, welke door
een f 6 's weeks genotenen eene (die in 1859 werd op-
gerigt) insgelijks met 3 knechts. Weekloon gemiddeld f 8.
Ecne stroohocden-fabrijk, in 't bijzonder voor den boeren
stand, met t mannelijke en 4 vrouwelijke werklieden Ver
dienen 1 30, 1 50, 120, 80 en 40 s jaars.
Eene fabrijk van verbeterde meekrap-bereiding, genaamd
a Zuid-Beveland", met een stoomtuig van 30 paardenkrach
ten en 2 ketels, is in 1859 weder in werking gekomen
Eene mee- en garancine-fabrijkgedreven door een
stoomtuig van 12 paardenkrachten, en lol onlangs met twee
ketels zijnde thans nog een ketel in de fabrijk geplaatst
Eene stoom-mcelfabrijk met grutlerij en pellerij.
Eene sigaren-fabrijk
Van de vier laatste fabrijken zijn geenerlei opgaven ont
vangen
Wemeldinge, eene bierbrouwerij met 2 werklieden Dag
loon I,
Van dc ambachls-nijverhcid vinden wij weinig bijzon
ders vermeldenkele gemeentebesturen gewagen van den
kwijnenden toestand waarin zij bij voortduring verkeert.
HOOFDSTUK XVI.
Handel en Scheepvaart.
a Bi nncn 1 andsche handel.
Dc aanvoer van granen en zaden uit de naburige eilan
den aan de Middelburgsche markt, was in 1859 vrij min
der dan in het vorige jaar. Men schrijft dit grootendeels
toe aan het mislukken van dc meeste zomergewassen in 1868
De handel in meekrap was tc Middelburg het geheele jaar
door vrij levendig. De aankoopen tot vervoer naar het bui
tenland waren echter van weinig beteekenis.
Te Goes bepaalde zich de binnenlandsche handel hoofd
zakelijk' tot de voortbrengselen van den grond. Eene kleine
hoeveelheid tarwe en gerst werd in het voorjaar ter uit
voer naar Belgie aangekocht De handel in koolzaad had
alleen plaats voor binnenlandsch debiet. Vlas werd wederom
onbewerkt naar Holland verzonden Onberoofde meekrap
werd meest voor binnenlandsch verbruiken racine voor
de te Goes bestaande fabrijken aangekocht Van den klei
nen voorraad appelen en peren, is nog veel ter uitvoer naar
Engeland van de hand gedaan.
Aangaande de jaar- en weekmarkten hebben wij wederom
weinig vermeldingswaardigs vernomen. De veemarkt te
Heinkenszand en de paardenmarkt te Nisse werden verzet.
Wij hechten onze goedkeuring aan de ter zake betrekke
lijke besluiten van de gemeenteraden niet, dan na aan de
gemeentebesturen de gelegenheid te hebben gegeven de
bezwaren die bij hen dienaangaande mogten bestaan aan
ons kenbaar te maken.
b, Buitenlandsche handel.
Van de twaalf schepen welke in 1859 door de Handel
maatschappij voor eene retourlading op Middelburg werden
bevrachtbehoorden er slechts 3 aldaar te huis, uithoofde
geene der zich te dier plaatse bevindende bodems aan de
beurt lagen.
De lage vrachten waren oorzaak dat verscheidene Middel
burgsche schepen werden opgelegd in afwachting hunner
beurt lot bevrachting door de Handel-maalschappij De
overige schepen vertrokken meerendeels met eene lading
steenkolen naar Oost-Indie of China, om aldaar verdere
vracht te zoeken of zich met de kustvaart bezig te houden.
Men had het verlies te betreuren van een bodem, die,
met eene volle lading, op de Engelsche kust verging. Een
ander schip werd ter slooping verkocht.
Te Goes bestond de invoer van buitenslands in twee
scheepsladingen timmerhouten in de voor de fabrijken en
het huishoudelijk gebruik aldaar benoodigde steenkolen,
e. Binnenlandsche Scheepvaart.
Door middel der op Rotterdam varende stoombooten
der zeilvaartuigen welke op Gouda, Dordrecht, Bergen-op-
Zoorn, Middelburg en Zierikzee varen, wordt te Goes in de
behoeften der communicatie voorzien, niettegenstaande alles
aan de vrije concurrentie is overgelaten.
HOOFDSTUK XVII.
Inrigtingen in verband staande met de
uitoefening van handel en andere
bedrijven.
a. Maten en gewigten.
Van alle zijden ontvingen wij de verzekering, dat de op
bet stuk van maten en gewigten beslaande verordeningen,
op weinige uilzonderingen na, behoorlijk worden nageleefd.
Ter zake van overtreding der verordeningen, stonden te
regl, in het arrondissement Goes 69.
Het bedrag der gedurende het jaar 1859 ontvangene ijk—
loonen, voor zooveel de maten en gewigten betreft, was:
in het ijk-arrondissement Goes 972,545.
De vermeerdering wordt deels aan het strengere toezigt,
deels aan eenige meerdere ontwikkeling der winkelnering
ten platten lande toegeschreven, het toenemend gebruik van
Nederlandsche maten en gewigten bij de landbouwers schijnt
cchtcr daaraan almede niet vreemd te zijn.
d. Broodzetting
Van de besturen van verschillende gemeenten, alwaar
vroeger de broodzetting is afgeschaft, ontvingen wij de me
dedeeling, dat uit die afschaffing geen ongcrijf voor de in-
gezenen is ontstaan.
Hiermede ons verslag besluitende enz.
GOES, drukkerij van F. KLEEUWENS ZOON,
Uitgevers der Goessche Courant.
