y{<\
Donderdag 11 Augustus.
BEKENDMAKING.
iN°. «1.
40u Jaargang.
IS&9.
MSCIIH
COURANT.
>4-\
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag en Donderdag
avond, uitgezonderd op feestdagen.
De prijs per kwartaal is 1' 1,75 franco per post f 1,90. j
De inzending van advertentiën moet geschieden vóór drie uren des namiddags.
Gewone advertentiën worden a 20 ets. de regj&l geplaatst*
Geboorte- huwelijks- en doodberigten, van 1«3 regels a, ï',1,50
behalve het zegelregt. fv-\
PLAATSELIJK BESTÜDR.
Dc BURGEMEESTER van GOES, maakt bekend
Dat, ter voldoening aan art. 36 der wet van den 29
maart 1833 (staatsblad u°. 4) de lijsten der schattingen
en tellingen der PER SOK ELE BELASTING in deze
gemeente, overliet dienstjaar 18591860 ter secretarie
zijn neder gelegd; en dat ieder belastingschuldige daarvan,
voor zoo veel lie'm aangaat, inzage zal mogen nemen of tegen
betaling van tien cents, uittreksels kunnen hekomen.
En opdat niemand deswege onwetenhcid voorwendezal
deze op gebruikelijke wijze worden publiek gemaakt.
Gedaan te Goes den 11 augustus 1859.
De Burgemeester voornoemd
M. P. BLAAUBEEN.
Uit het verslag van den toestand der
Provincie Zeeland over 1858, door
Gedeputeerde Staten in de zomer
vergadering van is5M gedaan, blijkt
hoofdzakelijk:
Vervolg van 59).
HOOFDSTUK VIL
ONDERWIJS, KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN.
De nieuwe wet op het onderwijs oefende tot nog toe weinig invloed
uitslechts acht gemeenten hebben in het voorgaande jaar het
onderwijs geregeld.
De vereenigingen tot bevordering van kunsten en wetenschappen
bleven over het algemeen in denzelfden toestand.
HOOFDSTUK VUL
ARMWEZEN.
De toestand van het armwezen was over het algemeen bevredigend
voornamelijk door de zachte weersgesteldheid.
Omtrent de werking der armenwet blijft het gevoelen van velen
ongunstig, De kerkelijke besturen onttrekken zich meer en meer aan
de ondersteuning van die behoeftigendie volgens de wet elders onder
stands domicilie hebben.
De subsidien voor 1859 bedroegen in de provincie f 89766,25, dus
1371,73 minder dan het vorig jaar.
Te Kovtgeen, waar iu 1857 het gecombineerd armbestuur is opge
heven en tot zuiver kerkelijk armbestuur teruggebragt, werd een alge
meen armbestuur daargesteld. Te Krabbendijke zijn de beide groote
armbesturen onder eene administratie gebragt.
Uitgegeven is door de verschillende armbesturen 121939,055, dus
meer dan in 1857 J 5394,735 voornamelijk veroorzaakt door meerder
belegging van geld.
Door de kerkelijke armbesturen werd in 1858 uitgegeven/160239,40,
zijnde nagenoeg 7000 minder dan in 1857.
Door bijzondere instellingen is uitgegeven 6401,255, zijnde ƒ350,
minder dan in 1857.
Door de besturen der godshuizen is uitgegeven ƒ148801,76. Zijnde
65654.87 meer dan in 1857, voornamelijk veroorzaakt doordien de
godshuizen te Goes vroeger niet behoorden onder de gemeente instellingen
Banken van leening waren er 4 aanwezig, waarvan die te Goes 16
in de andere gemeenten 12, 8,9 en 14 pet. hieven. Bij de bank
te Goes zijn geene panden verkocht en leverde deze een verlies op
van 138,195.
HOOFDSTUK IX.
OPENBARE VEILIGHEID EN GEVANGENISSEN.
De rust is nergens gestoord en de misdrijven bepaalden zich hoofd
zakelijk tot dieverijen van gering belang, met uitzondering van den
bekenden diefstal met braak te Zierikzee.
De bedelarij bleef op dezelfde hoogte, 51 personen zijn te dier zake
veroordeeld. De gemeenschappelijke verordening in Zuid-Beveland tot
wering der bedelarij bleef doelmatig werkenzoodat daar bijna geen
bedelarij meer bespeurd werd.
Onder de gevangenen te Goes viel geen enkel sterfgeval voor.
Daar werd met voorkennis van den officier bij de regtbank aan
eenige gevangenen, bij wijze van belooning voor hun gedrag, het ont
vangen van|bezock toegestaan; ten gevolge vau de ondoelmatigheid der
localen, moesten de gevangenen daar weder werkeloos blijven.
HOOFDSTUK X.
R IJ K S M I D D E L E N.
Deze zijn nagenoeg in dcnzelfden toestand gebleven en in dit extract
niet vermeldingswaard.
HOOFDSTUK XI.
WATERSTAAT.
In Noord-Bevcland blijft dc wensch naar eene veerpont op Zuid-
Beveland levendig. De gemeente-besturen op eerst genoemd eiland
zijn daaromtrent onderling in overleg getreden.
Bij de wet van 18 december 11. ccne dading goedgekeurd zijnde
tot beëindiging van bet geschil tusschen den staat en ambachtshcercn
van 's Heer Arendskerke, zal waarschijnlijk de verzochte vergunning
tot bedijking van het kanaal van Wclzinge kunnen worden te gemoet
gezien.
Het in een vorig verslag medegedeeld verzoek van het middel van
straat- en zandwegen in Zuid-Bevelandis niet ingewilligd. Bij
*8 koning» besluit van den 23 junij 1858 is de afkoop der tollen op
den grooten weg der le klasse over gemeld eiland tot 31 december
1862 op den vroegeren voet in stand gehouden.
De regering meende dat zonder eene nieuwe proefneming geen
andere maatstaf was aan te nemen dat dc opbrengst zuiver iu de
schatkist behoorde te worden overgebragtcn dat de afstand van een
gedeelte daarvan tot wegsvcvbctering, zoo als gevraagd was, gelijk zou
staan met een bedekt subsidie. Zij verklaarde zich niet ongezind tot
voortzetting der wegbegrinding van Goes tot Bath het Middel te
hulp te komen, doch wensehte vooraf meer bijzonderheden te vernemen.
Aan het verzoek dat de weg der 2c klasse van Goes naar Ellc-
woutsdijk voor zoo ver die no" wiet bestraat is cn derhalve van
's Gravenpolder af, voor 's rijks rekening raogt bcgrind worden, kon
incde niet worden voldaan. Gok te dien aanzien werd echter uitzigt
gegeven op ondersteuning van het rijk wanneer nadere bijzonderheden
werden medegedeeld. Het een cn ander is door ons ter kennis gebragt
van het bestuur vau het Middeldoch wat die kennisgeving heeft
uitgewerkt is ons nog niet gebleken.
HOOFDSTUK XIII.
LANDBOUW.
In dit hoofdstuk is voornamelijk dc weersgesteldheid cn den invloed
op de gewassen behandeldbijzondere zaken worden er niet vermeld.
HOOFDSTUK XIV.
JAGT, VISSQHER1J enz.
In 1858 afgegeven voor de lange jagt 124 actenvoor de groote
jagt 373 acten, voor de kleine 12 acten, groote visch-aeten 134,
kleine visch-aeten 462.
HOOFDSTUK X V en XVI.
De gelderisis deed zich hij voortduring gevoelen en drukte nog
z-.voar op de handels beweging.
Wij geven den korten inhoud van dit verslag voor wat het is;
het medegedeelde verslag betrekkelijk deze gemeente en de mindere
belangrijkheid van hetgeen in andere gedeelten onzer provincie ge
beurt laten ons vrij hiermede te eindigendie de opgaven en sta
tistieken uitgebreider verlangt, koope het verslag zelf, en zal zich de
kosten daarvan niet beklagen.
BIKKER RAKI» SCHE BERIGTEK.
Do Slaats-couranl van dingsdag bevestigt liet medege
deelde bcrigl der benoeming van Zr. Ms. adjudant in buiten
gewone dienst, den kolonel jbr. E. A. 0. de Casembrool,
tot minister van oorlog, met ingang van 1 september e. k
Door den minister van binr.enl. zaken is bepaald dat dc
verkiezing van een lid van de tweede kamer der staten
generaal, tengevolge van liet aannemen der benoeming tot
president der arrondissemciils-rcglbank alhierdoor den
lieer mr. J. J. van Deinsezal plaats hebben op 31 au
gustus a s. en ingeval eene herstemming noodig is, deze zal
geschieden op woensdag 14 september e. k.
De gisteren gehouden verpachtingen der armen- cn kerk
goederen beslaande in wei- en bouwlandengelegen in
onderscheidene gemeenten van dit distriet, die vroeger p. m
3000,— opbragten, bedroegen circa '/3 meer.
Van eene vriendelijke hand ontvangen wij het volgende
berigt van gisteren;
lieden had te 's Heer Arendskerke de plegtige inwijding
van liet nieuwe schuollocaal plaatswaarvan den 26 fe-
bruarij jl de eerste steen was gelegd door den 14jarigen
Domus Vermetzoon van den lieer J. Vermet, wethouder
dier gemeente.
Nadat de genoodigden tot bijwoning van dit feest, waar
onder men eenige aanzienlijken met hunne dames, zoo in
gezetenen als uit den omtrek opmerktehadden plaats ge
nomen, kwamen omstreeks 12 uur de leden van het gemeente
bestuur met den afgetreden lieer burgemeester ten deze
expresselijk uitgenoodigd aan het hoofd de heer school
opziener de predikant en eenige anderenhet zoo sierlijk
en net ingerigte gebouw binnen en werd door de kinderen,
ten getale van 102 aanwezig, onder leiding van den hulp
onderwijzer J. Traaseen welkomst lied aangeheven.
Alsnu trad de afgetreden lieer burgemeester J. I'. I.
Buleux op en opende de plegtigheid met eene aanspraak
waarin ZEG kortelijk de beinoeijingen schelstedie het
plaatselijk bestuur had moeten aanwenden om dit nieuw
sclioollocaal lot stand te brengen en dc opofferingen die de
gemeente zicli heeft moeten getroosten om haar edel doel
te bereiken; rigt verder liet woord lot dc gemeente cn
spoort haar aan om toch liet onderrigt van den onderwijzer
op Imogen prijs te stellen en dezen zijnen laak te veraan
genamen, door hunne kinderen vlijtig ter school te zenden;
spreekt voorts den lioofd-onderwijzer en de aanwezige
genoodigde onderwijzers uit don omtrek, zoomede de kin
deren toe cn verklaart dc school ontsloten ten dienste van
liet onderwijs dor jeugd. Vervolgens nam de 7 3jarige
hoofd-ondcrwijzcr Jille liet woord, gedacht zijn verblijf
van 41 jaren in de gemeente van 's Heer Arendskerke,
sprak over helgene de oudenu reeds gesloopte sciiool
als 'tware hem toeriep en wat dc nieuwe van hem eischic,
i.aar aanleiding van art. 23 der wet op bet lager onderwijs,
spoorde de ouders aan om liet schoolgaan hunner kinderen
te bevorderenrigtlc een woord van dankzegging aan liet
gemeente-bestuurden lieer school-opziciicrde aanwezige
onderwijzers en sloot zijne rode met ccne hartelijke toe
spraak aan de verzamelde leerlingen.
Dc grijze maar nog met jeugdigen ijver werkzame man,
word vervangen door den lieer schoolopziener mr. J. II. de
Laat de Kanier, die in flinke taal den aangenomen indruk
schetste, welke gebeurtenissen als deze op hem maakten
cn als zijne overtuiging te kennen gaf, dat alle pogingen,
die aangewend worden om het onderwijs te verbeteren en
algemeen te makenmoesten dienen tot bevordering van
de welvaart en den bloei van ons vaderland.
Ook hij rigtle het woord tol don geachlo.it cn arlucnswaar-
iligen Jille, wien ZEG. gelijk hij meende, niels meer behoefde
toe te roepen dan ga voort op den wegnu 49 jaren
in getrouwe pligtsbelraclitiiig door u betreden en wensehte
hem 's Hemel beste zegeningen op zijne moeijelijke taak.
Sprak verder hoe de grijsaard als 't ware zijnen jongeren
ambtgenooten tot voorbeeld kon dienen en bragt zijnen
dank aan bet bestuur der gemeente dat op eene zoo on-
bekrontpene wijze zijne zorg voor het onderwijs betoonde.
Nog kortelijk sprak daarop de hoofd-onderwijzer den
afgetreden heer burgemeester toe en nadat de schoolkin
deren herhaaldelijk gezongen hadden nam de predikant
van 'sHeer Arendskerke Ds. C. Gillay PAz. het woord, sprak
over openbaar en bijzonder onderwijs en bragt namens de
gemeente (ofschoon daartoe niet aangezocht) een woord van
dankzegging aan het gemeente-bestuur eindigende met eene
hartelijke toespraak en heilwensch aan den waardigen Jille.
Daarop voerde de WEG. heer J. Franssen van de Putte
liet woord en sprak over de verhouding waarin de school
vroeger en later lot de kerk stond merkte op dat even
als na 1848 de scheiding tusschen kerk en staat meer is
bevestigdook nu deze nieuw gebouwde school op vrij
terrein is gestichtmaar locli ofschoon zij thans vrij
van de kerk en geheel eene staatszaak is, de staat even
wel gebiedt dat op de school de kinderen opgeleid zuilen
worden tol betrachting van christelijke deugden en dat dit
schoolgebouw niet zoo verre van de kerk is verwijderd of
zoo men liet eerste aanziet onmiddelijk het tweede in het
oog valt.
Hierna traden de lteeren J. Zachariasse, Abr. de Heer
en J. Kousemakerrespectivelijk hoofdonderwijzers te 's Heer
AbtskerkeKloetinge en Nisse op, waarvan de eerste sprak
over de inrigting van een goed sclioollocaal en namens liet
gezelschap waartoe hij behoort als onderwijzer zijnen dank
betuigde voor den bouw dezer nieuwe school, die in alle
opzigten aan de eisschen des lijds voldeed, hij eindigde
ook met een woord van gelukwenscliing aan den man, die
aan den avond zijns levens een nieuwe zoo schoone werk
plaats had verkregen.
De tweede sprak over hel doel, dat men door het onder
wijs tracht te bereiken; dat men het onderwijs niet zoo
zeer moet beoordeelen uit de snelle vorderingen die de
leerlingen in het lezen, schrijven en rekenen maken,
gelijk nog zoo velen meenen, maar dat men door en
onder liet aanleeren van de bij de wet bevolene leervakken,
overeenkomsttg art. 23 de kinderen moet trachten op te
leiden tot christelijke en maatschappelijke deugden, dat men
alzoo werkt aan de ontwikkeling van het verstand en de
vorming van het hart, welk laatste in de huisgezinnen vaak
al te zeer verwaarloosd wordt en eindigde met den wensch
dat alle ouders hunne kinderen voortaan naar school mogten
zenden niet alleen met het doel om geoefend te worden
in eenige kunstvaardigheden maar om door het onderwijs
hunne kinderen op le doen voeden tot zelfstandige menschen,
lot nuttige en bruikbare leden van don staat.
Nadat de laatste spreker, de onderwijzer Kousemaker
in dichtmaat zijnen gelukwenscli aan den algemeen ge-
acliten Jille had gebragtwerd door de leerlingen regl
lief eene afscheidslied gezongenwaarmede de plegtigo
inwijding der nieuwe school van 's Heer Arendskerke, door
doelmatigheid aan aller verwachting beantwoordende was
afgeioopen.
De leerlingen ontvingen daarna van hunnen onderwijzer
ieder een aandenken aan dezen dag, beslaande in een prent
geschenk en worden vervolgens op eenige versnaperingen
onthaald.
Gedachtig aan de spreuk: «Eere wie eere toekomt,"
mag men hier niet onvermeld laten, dat door het gemeente
bestuur al de onderwijzers uit het gezelschap in welks kring
de feestviering plaats had en uit ieder der 3 overige door
liet gouvernement erkende onderwijzers-gezelschappen twee
leden (onderling to kiezen), waren uitgenoodigd om deze
plegtigheid hij te wonen, gel ijk men ten anderen niet mag
zwijgen van liet gulle en heussche collation hun door het
gemeente-bestuur aangeboden. En gelijk de onderwijzer van
's lieer Arendskerke zijnen ambtgenooten ten voorbeelde werd
gesteldzoo word geacht dat ook het gemeente-bestuur
van 's Heer Arendskerke ten volle waardig is om aan alle
plaatselijke besturen als voorbeeld van welwillendheid cn zorg
omtrent onderwijs cn Onderwijzers voorgehouden to worden.
Wij vernemen nog dat dc leden van den raad zich
later aan een diner verccnigdcndoor hen den oud-bur
gemeester aangeboden waar menige hartelijke toespraak
aan het genoegen van dien dag herinnerde
De heer Jille mede tot deelneming aan hetzelve uitge-
noogdigd heelt op het einde hieraan voldaan cn levens
op aandrang toegezegd om zijn gesprokene, ten onderwerp
